Służba bhp w pytaniach i odpowiedziach cz.1

Zadania s�u�by BHP

w pytaniach i odpowiedziach cz.1. 31.12.2008

Spis treœci

Kto mo�e zosta� rzeczoznawc� ds. bhp? 2

Cechy osobowoœci pracownik�w s�u�by bhp 3

Pracownik s�u�by bhp i spo�eczny inspektor pracy w jednej osobie? 4

Odpowiedzialnoœ� karna s�u�by bhp - jak jest naprawd�? 4

Szkolenia bhp pracownik�w wykonuj�cych zadania s�u�by bhp 5

Czy pracownik s�u�by bhp mo�e prowadzi� w firmie szkolenia okresowe bhp? 6

Jakie obowi�zki w zakresie szkole� bhp ma s�u�ba bhp? 7

Czy pracownik s�u�by bhp mo�e szkoli� tak�e z ochrony przeciwpo�arowej? 8

Jak utworzy� praktyczn� instrukcj� bhp? 9

Jak wybra� dobre oprogramowanie do obs�ugi bhp w firmie? 9

Wyb�r przewodnicz�cego komisji bhp 10

Koordynator bhp na budowie - zakres obowi�zk�w i uprawnie� 11

Obowi�zki s�u�by medycyny pracy 12

Rola s�u�by bhp w konsultacjach dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy 13

Rola s�u�by bhp w skutecznym zapobieganiu chorobom zawodowym 14

Ocena bezpiecze�stwa chemicznego - REACH 15

Substytucja zast�pcza - REACH 15

Rola s�u�by bhp a odpady niebezpieczne 16

Co kontrolowa� w zakresie ochrony zdrowia pracownik�w? 17

Przygotowanie s�u�by bhp do kontroli warunk�w pracy w firmie 17

6 zasad, kt�rymi musi si� kierowa� inspektor pracy, przyst�puj�c do kontroli 18

Kontrola PIS - na co musisz si� przygotowa� 19

Nieprzestrzeganie przepis�w dotycz�cych dozoru technicznego - co mo�e s�u�ba bhp? 20

Kto mo�e zosta� rzeczoznawc� ds. bhp?

Rzeczoznawca ds. bhp opiniuje projekty, bior�c pod uwag� specyfik�, charakter i przeznaczenie obiektu budowlanego lub jego cz�œci. Ze wzgl�du na odpowiedzialnoœ� takiej pracy, rzeczoznawc� zostaje tylko osoba spe�niaj�ca wysokie wymagania kwalifikacyjne.

Uprawnienia rzeczoznawcy s� nadawane kandydatowi, kt�ry spe�nia okreœlone wymagania w danej grupie projektowej. Wymagania te to uko�czenie wy�szych studi�w technicznych, udokumentowanie 5-letniej praktyki zawodowej w zakresie uko�czonego kierunku studi�w, uko�czenie kursu przygotowuj�cego do opiniowania projekt�w w zakresie bhp i ergonomii, przeprowadzonego przez podmiot upowa�niony przez G��wnego Inspektora Pra cy PIP, wg programu zatwierdzonego przez G��wnego Inspektora Pracy oraz z�o�enie z wynikiem pozytywnym egzaminu przed Komisj� Kwalifikacyjn� do Oceny Kandydat�w na Rzeczoznawc�w.

Wykaz grup projektowych i oznacze� grup uprawnie� rzeczoznawc�w ds. bhp

Rodzaje budownictwa	Grupy projektowe	Oznaczenia grup uprawnie� rzeczoznawc�w ds. bhp
Budownictwo powszechne i komunalne	Obiekty administracyjne, socjalne, kultury i sztuki, nauki, oœwiaty, szkolnictwa, sportu oraz wypoczynku, przedszkola, domy dziecka, hotele, obiekty handlu hurtowego i detalicznego, ma�e zak�ady produkcyjne, us�ugowe oraz rzemieœlnicze z przewidywanym zatrudnieniem do 20 os�b, oczyszczalnie œciek�w, przepompownie, stacje uzdatniania wody i budownictwo rolne	1.0
Budownictwo przemys�owe	G�rnictwo	2.1
	Hutnictwo	2.2
	Energetyka	2.3
	Przemys� materia��w budowlanych	2.4
	Przemys� metalowy i elektromaszynowy	2.5
	Przemys� chemiczny	2.6
	Przemys� lekki	2.7
	Przemys� drzewny i papierniczy	2.8
	Przemys� elektroniczny i teletechniczny	2.9
	Inne ni� wy�ej wymienione	2.10
Budownictwo rolno-spo�ywcze	Przemys� rolno-spo�ywczy i zak�ady przetw�rstwa rolno-spo�ywczego	3.0
Budownictwo specjalistyczne	��cznoœ�, radio i telewizja	4.1
	Komunikacja i transport (dworce kolejowe, autobusowe oraz lotnicze, bazy i stacje paliw, stacje obs�ugi pojazd�w itp.)	4.2
	Gospodarka morska i rzeczna (porty, stocznie, przystanie itp.)	4.3
	Zak�ady opieki zdrowotnej (szpitale, przychodnie i oœrodki zdrowia, zak�ady opieku�czo-lecznicze, pogotowie ratunkowe, sanatoria, gabinety lekarskie, stacje krwiodawstwa, laboratoria diagnostyczne, apteki, ��obki itp.)	4.4
	Inne ni� wy�ej wymienione	4.5

Podstawa prawna

�Art. 9 ust. 2 pkt 1-4 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Pa�stwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589).

Rozporz�dzenie Ministra Pracy i Polityki Spo�ecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie rzeczoznawc�w do spraw bhp (Dz.U. nr 247, poz. 1835).

0x01 graphic

Cechy osobowoœci pracownik�w s�u�by bhp

Zastanawiasz si�, kto nadaje si� na pracownika s�u�by bhp,� jak� osob� trzeba by�, aby sprawdzi� si� w tym zawodzie? Nie wiesz, co mo�e wp�yn�� na Tw�j sukces w zawodzie pracownika s�u�by bhp? DowiedŸ si�, jakie cechy osobowoœci s� charakterystyczne dla pracownik�w s�u�by bhp.

Miejcie na uwadze, �e cechy psychofizyczne to cechy indywidualne (osobowoœciowe) pracownik�w wykonuj�cych poszczeg�lne zadania. Zaliczamy do nich:

sprawnoœci sensomotoryczne - oznaczaj� one dobrze opanowane umiej�tnoœci lub nawyki wykonywania czynnoœci zmys�owo-ruchowych oraz uzdolnienia do wykonywania tych czynnoœci, np. sprawnoœ� fizyczna, rozr�nianie barw, koordynacja wzrokowo-ruchowa itp.
zdolnoœci - oznaczaj� one z�o�ony zesp� w�aœciwoœci (cech cz�owieka) umo�liwiaj�cy �atwe uzyskiwanie spodziewanych wynik�w przy wykonywaniu danych czynnoœci i zada� w okreœlonych warunkach zewn�trznych, np.: uzdolnienia techniczne, koncentracja i podzielnoœ� uwagi, wyobraŸnia przestrzenna itp.
cechy charakteryzuj�ce osobowoœci - stanowi� one wzgl�dnie sta�e w�aœciwoœci psychiczne i fizyczne charakteryzuj�ce dan� osob� i r�ni�ce j� od innych pod wzgl�dem zachowania oraz przebiegu proces�w psychicznych, np. odpornoœ� emocjonalna, samodzielnoœ�, odpowiedzialnoœ� itp.

Na podstawie przeprowadzonych bada� i analizy ich wynik�w ustalono, �e:

najwa�niejsze znaczenie ma odpowiedzialnoœ�,
du�e znaczenie maj� cechy, takie jak:
komunikatywnoœ�,
samodzielnoœ� oraz
sk�onnoœ� do uczenia si� i aktualizacji wiedzy;
na kolejnym miejscu znalaz�y si�:
samokontrola,
umiej�tnoœ� wsp�dzia�ania, a tak�e
zdolnoœ� logicznego myœlenia.

Natomiast znacznie ni�sze wskaŸniki procentowe uzyska�y wœr�d badanych takie cechy, jak:

predyspozycje do pracy w zespole i wyobraŸnia przestrzenna,
empatia oraz
sprawnoœ� fizyczna.

Mo�na wi�c przyj��, �e najwy�sze wskazania (83%-97%) odnosz� si� do cech koniecznych, czyli takich, bez kt�rych niemo�liwe jest wykonywanie pracy w strukturach s�u�by bhp. Natomiast pozosta�e cechy mo�na okreœli� jako po��dane, kt�re zwi�kszaj� szanse na to, �e praca b�dzie wykonywana wyj�tkowo dobrze.

Nale�y mie� na uwadze, �e cechy psychofizyczne obok wiedzy maj� istotne znaczenie jako kompetencje kluczowe (ang. key competencies), czyli niezwykle wa�ne w realizacji zada� na danym stanowisku pracy: inspektora, starszego inspektora, specjalisty, starszego specjalisty oraz g��wnego specjalisty ds. bhp. Kompetencje te umo�liwiaj� podo�anie obowi�zkom. W tym konkretnym przypadku s� to kompetencje „mi�kkie” zwi�zane z kluczowymi aspektami zachowania, kt�re wyr�nia dzia�anie skuteczne, np. odpowiedzialnoœ�, samodzielnoœ�, umiej�tnoœci analityczne.

dr Andrzej Balasiewicz
specjalista ds. edukacji w organizacji

0x01 graphic

Pracownik s�u�by bhp i spo�eczny inspektor pracy w jednej osobie?

S�u�ba bezpiecze�stwa i higieny pracy podlega bezpoœrednio pracodawcy oraz pe�ni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp.

Kto nie mo�e by� spo�ecznym inspektorem pracy?
Spo�ecznym inspektorem pracy nie mo�e by� na przyk�ad kierownik zak�adowej kom�rki organizacyjnej bhp z racji sprawowania funkcji kierowniczej bezpoœrednio podleg�ej pracodawcy (ustawa z 24 czerwca 1983 r. o spo�ecznej inspekcji pracy - Dz.U. nr 35, poz. 163 z p�Ÿn. zm.).

Brak jest natomiast przeszk�d prawnych powierzenia przez za�og� firmy pe�nienia funkcji zak�adowego spo�ecznego inspektora pracy osobie zatrudnionej na innym, kierowniczym b�dŸ samodzielnym stanowisku, niepodlegaj�cym bezpoœrednio kierownikowi firmy - pracodawcy (np. oddzia�owemu lub wydzia�owemu inspektorowi ds. bhp, nieb�d�cemu kierownikiem kom�rki organizacyjnej bezpiecze�stwa i higieny pracy).

Rola zwi�zk�w zawodowych i pracownik�w firmy
Ocen� czy po��czenie stanowiska pracownika s�u�by bhp z pe�nieniem funkcji zak�adowego spo�ecznego inspektora pracy jest najw�aœciwsze nale�y pozostawi� zak�adowej organizacji zwi�zkowej i pracownikom firmy uprawnionym do dokonania wyboru takiego inspektora.

Jan M. Pi�ro
specjalista z zakresu
prawa pracy

0x01 graphic

Odpowiedzialnoœ� karna s�u�by bhp - jak jest naprawd�?

Czy pracownicy s�u�by bhp mog� odpowiada� karnie za nara�enie pracownika na œmier� lub ci�ki uszczerbek na zdrowiu?

Pracownicy s�u�by bhp nie ponosz� odpowiedzialnoœci za stan bhp, czyli nie mog� by� ukarani za przest�pstwo nara�enia pracownika na niebezpiecze�stwo utraty �ycia lub ci�kiego uszczerbku na zdrowiu.

Dlaczego s�u�ba bhp nie odpowiada za nara�enie pracownika?
S�u�ba bhp pe�ni wy��cznie funkcje doradcze oraz kontrolne w zakresie bhp. Nadanie w�adczych uprawnie� s�u�bie bhp przez Rad� Ministr�w wykracza poza ramy delegacji ustawowej i jako takie nie powinno by� uwzgl�dniane!

W�adcze uprawnienia s�u�by bhp polegaj� na niezw�ocznym:

wstrzymaniu pracy maszyny lub innego urz�dzenia technicznego w razie wyst�pienia bezpoœredniego zagro�enia �ycia b�dŸ zdrowia pracownika albo innych os�b,
odsuni�ciu od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,
odsuni�ciu od pracy pracownika, kt�ry swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpoœrednie zagro�enie �ycia b�dŸ zdrowia w�asnego albo innych os�b.

Rada Ministr�w przekroczy�a swoje uprawnienia i mimo nadania s�u�bie bhp praw w�adczych (kierowania pracownikami, np. przez odsuni�cie ich od pracy) z formalnego punktu widzenia nie powinno by� one stosowane.

Odpowiedzialnoœ� pracownika, kt�remu powierzono wykonywanie zada� s�u�by bhp
Mo�e si� zdarzy�, �e pracownik, kt�remu powierzono wykonywanie zada� s�u�by bhp, b�dzie jednoczeœnie na przyk�ad osob� kieruj�c� pracownikami. W�wczas mo�e on odpowiada� za nara�enie pracownika na niebezpiecze�stwo utraty �ycia lub ci�kiego uszczerbku na zdrowiu, ale nie z tytu�u wykonywania zada� s�u�by bhp, lecz z powodu wykonywania obowi�zk�w osoby kieruj�cej pracownikami.

Odpowiedzialnoœ� pracownik�w s�u�by bhp
Pracownicy s�u�by bhp odpowiadaj� za jakoœ� swego doradztwa i kontroli na podstawie przepis�w prawa pracy lub prawa cywilnego (specjaliœci ds. bhp spoza struktury danego pracodawcy). Pracownik s�u�by bhp mo�e ponieœ� odpowiedzialnoœ� karn� na zasadach og�lnych, gdy swoim zachowaniem narazi jak�kolwiek inn� osob� na bezpoœrednie niebezpiecze�stwo utraty �ycia lub ci�kiego uszczerbku na zdrowiu (na podstawie art. 160 kk).

Podstawa prawna
1. Art. 23711 � 1 kp.
2. � 3 pkt 5, 6 i 7 rozporz�dzenia Rady Ministr�w z 2 wrzeœnia 1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z p�Ÿn. zm.).

Robert Widzisz
prawnik, g��wny specjalista ds. bhp,
doktorant w Katedrze Prawa Karnego
i Kryminologii Uniwersytetu Œl�skiego
w Katowicach

0x01 graphic

Szkolenia bhp pracownik�w wykonuj�cych zadania s�u�by bhp

Co ile lat powinna uzupe�nia� swoje szkolenie bhp osoba zatrudniona na innym stanowisku pracy, kt�rej powierzono wykonywanie zada� s�u�by bhp w zak�adzie pracy?

Szkolenia okresowe pracownicy wykonuj�cy zadania s�u�by bhp powinni odbywa� nie rzadziej ni� raz na 5 lat (� 15 ust. 2 rozporz�dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpiecze�stwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej: rozporz�dzenie szkoleniowe).

Szkolenia okresowe dla s�u�by bhp
Pierwsze szkolenie okresowe pracownicy, kt�rym powierzono wykonywanie zada� s�u�by bhp, oraz pracownicy s�u�by bhp powinni odby� w terminie do 12 miesi�cy od rozpocz�cia pracy na tym stanowisku (� 15 ust. 4 rozporz�dzenia szkoleniowego).

Kolejne szkolenia okresowe pracownicy ci powinni odbywa� nie p�Ÿniej ni� w ci�gu 5 lat od ostatniego szkolenia (� 15 ust. 2 rozporz�dzenia szkoleniowego).

Natomiast je�eli w ci�gu tych 5 lat uko�cz� oni:

szkolenie,
doskonalenie zawodowe lub

dokszta�c� si�, a to wszystko w zwi�zku z programem szkolenia okresowego wymaganym na stanowisku pracownik�w s�u�by bhp, to ich uko�czenie uwa�a si� za r�wnoznaczne z odbyciem szkolenia okresowego (�17 rozporz�dzenia szkoleniowego).

Kinga Grodzicka-Lisek
prawnik, specjalista z zakresu
prawa pracy i bhp

0x01 graphic

Czy pracownik s�u�by bhp mo�e prowadzi� w firmie szkolenia okresowe bhp?

Uczestnictwo pracownika s�u�by bhp w szkoleniach okresowych jest ograniczone zakazem obci��ania go innymi zadaniami ni� wymienione w � 2 ust. 1 rozporz�dzenia Rady Ministr�w z 2 wrzeœnia 1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy; Dz.U. nr 109, poz. 704 ze zm.; dalej: rsbhp (jest to zamkni�ty katalog zakresu dzia�ania s�u�by bhp). Tu wyj�tek stanowi pracownik zatrudniony przy innej pracy, na kt�rym spoczywaj� r�wnie� obowi�zki zwi�zane z owym innym stanowiskiem pracy (� 2 ust. 2 rsbhp).

Z katalogu zada� s�u�by bhp okreœlonych w rozporz�dzeniu o s�u�bie bhp nie wynika, aby pracownik tej s�u�by mia� obowi�zek prowadzenia szkole� okresowych w dziedzinie bezpiecze�stwa i higieny pracy. A zatem w zakres obowi�zk�w s�u�bowych pracownik�w s�u�by bhp nie wchodzi przeprowadzanie szkole� okresowych. Jednak mog� oni na odr�bnych zasadach omawia� podczas takiego szkolenia niekt�re tematy - jednak nie wszystkie.

Uwaga!
Obowi�zkiem pracownika s�u�by bhp jest jednak wsp�praca z odpowiednimi kom�rkami organizacyjnymi lub osobami w zakresie organizacji szkole� okresowych i zapewniania ich odpowiedniego poziomu (� 2 ust. 1 pkt 16 rsbhp).

Jak wiemy, obowi�zkiem pracodawcy organizuj�cego i prowadz�cego szkolenie w dziedzinie bhp jest zapewnienie wyk�adowc�w i instruktor�w posiadaj�cych:

zas�b wiedzy,
doœwiadczenie zawodowe i
przygotowanie dydaktyczne

zapewniaj�ce w�aœciw� realizacj� program�w szkolenia (� 5 rozporz�dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpiecze�stwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej: rozporz�dzenie szkoleniowe). A zatem, je�eli pracodawca uzna, �e pracownik s�u�by bhp spe�nia te wymagania, a wi�c zapewnia w�aœciw� realizacj� programu szkolenia, mo�e zleci� mu prowadzenie zaj�� z wybranych temat�w. Jeœli szkolenie organizowane jest przez firm� zewn�trzn�, pracodawca mo�e zaleci� zaanga�owanie pracownika s�u�by bhp do realizacji wyk�ad�w na konkretne tematy.

Z jakiego tematu szkolenie okresowe m�g�by prowadzi� pracownik s�u�by bhp?
W ka�dym ramowym programie szkolenia okresowego jest zawarty temat dotycz�cy analizy okolicznoœci i przyczyn wypadk�w przy pracy, jakie mia�y i mog� mie� miejsce w zak�adzie pracy. Najwi�ksz� wiedz� na ten temat b�dzie mia� pracownik s�u�by bhp. Uczestniczy on bowiem w pracach zespo�u powypadkowego ustalaj�cego okolicznoœci i przyczyny wypadku przy pracy, a tak�e formu�uj�cego zalecenia powypadkowe. Nie jest to oczywiœcie jedyny temat, jaki mo�na by by�o powierzy� do prowadzenia przedstawicielowi zak�adowej s�u�by bhp.

Pracownicy zak�adowej s�u�by bhp bior� udzia� w analizie zagro�e� i ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. A zatem najlepiej znaj� zagro�enia w realizowanym przez pracownik�w procesie pracy. Jest to kolejny temat, kt�ry w ramach szkolenia okresowego m�g�by prowadzi� pracownik zak�adowej s�u�by bhp.

W praktyce jednak trudno zgodzi� si� na to, aby wszystkie tematy okresowego szkolenia w dziedzinie bhp mo�na by�o powierzy� pracownikowi s�u�by bhp zak�adu pracy. Niekt�re zagadnienia wymagaj� dodatkowych kwalifikacji i umiej�tnoœci do ich prowadzenia.

Przyk�ad 1
Wyk�adowca prowadz�cy zaj�cia z ochrony przeciwpo�arowej podczas szkolenia okresowego powinien mie� w�aœciwe uprawnienia ku temu, czyli uko�czone specjalistyczne szkolenie prowadzone przez szko�y Pa�stwowej Stra�y Po�arnej lub oœrodki szkolenia w Komendach Wojew�dzkich Pa�stwowej Stra�y Po�arnej.

Przyk�ad 2
Wyk�adowc� problematyki dotycz�cej pierwszej pomocy przedmedycznej podczas szkolenia okresowego powinien by� lekarz lub ratownik medyczny z przygotowaniem dydaktycznym.

Pami�taj!
Pracownicy s�u�by bhp lub osoby wykonuj�ce u pracodawcy zadania tej s�u�by s� upowa�nieni tylko do prowadzenia instrukta�u og�lnego w zakresie bhp (� 10 ust. 2 rozporz�dzenia szkoleniowego).

A zatem do zamkni�tego katalogu obowi�zk�w s�u�by bhp nie nale�y prowadzenie szkole� okresowych. W praktyce oznacza to koniecznoœ� zawarcia z pracownikiem s�u�by bhp np. osobnej umowy (np. cywilnoprawnej umowy zlecenia lub o dzie�o), zgodnie z jego uprawnieniami, w zakres kt�rej wchodzi�o b�dzie przeprowadzenie szkolenia okresowego b�dŸ jego cz�œci oczywiœcie za odr�bnym wynagrodzeniem.

Waldemar Krupa
g��wny specjalista ds. bhp
i specjalista ochrony przeciwpo�arowej
w firmie SEKA S.A.

0x01 graphic

Jakie obowi�zki w zakresie szkole� bhp ma s�u�ba bhp?

Do podstawowych obowi�zk�w pracownika s�u�by bhp w zakresie szkole� bhp zaliczy� nale�y prowadzenie instrukta�u og�lnego w ramach szkolenia wst�pnego w dziedzinie bhp (� 10 ust. 2 rozporz�dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpiecze�stwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).

Przepisy rozporz�dzenia o s�u�bie bhp (rozporz�dzenie Rady Ministr�w z 2 wrzeœnia 1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy; Dz.U. nr 109, poz. 704 ze zm.; dalej: rsbhp) nie nak�adaj� na pracownika s�u�by bhp obowi�zku prowadzenia zaj�� w trakcie szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, a tym bardziej ca�ego szkolenia okresowego.

Jednak wœr�d zada� nale��cych do pracownik�w s�u�by bhp jest obowi�zek wsp�pracy z w�aœciwymi kom�rkami organizacyjnymi lub osobami, w szczeg�lnoœci w zakresie:

organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkole� w dziedzinie bhp,
zapewnienia w�aœciwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracownik�w

(� 2 ust. 1 pkt 16 rsbhp).

W praktyce cz�sto bywa tak, �e to osobiœcie pracownik s�u�by bhp na zlecenie pracodawcy b�dzie realizowa� wszystkie przedsi�wzi�cia zwi�zane z danym szkoleniem w dziedzinie bhp, kt�re zak�ad zamierza przeprowadzi�.

Zakres wsp��pracy s�u�by bhp z okreœlonymi kom�rkami organizacyjnymi lub osobami w dziedzinie szkole� bhp.
Miejcie na uwadze, �e w ramach wsp�pracy podejmowanej z osobami lub kom�rkami organizacjami dzia�aj�cymi na terenie zak�adu pracy pracownik s�u�by bhp powinien zaj�� stanowisko z zakresu szkole� bhp w sprawach:

jakie grupy zawodowe powinny odby� dane szkolenie i w jakim czasie,
liczby pracownik�w podlegaj�cych przeszkoleniu,
kto b�dzie realizowa� szkolenie (zak�ad czy jednostka organizacyjna prowadz�ca szkolenia),
formy szkolenia,
miejsca realizowania szkolenia,
organizacji i przebiegu zaj��,
programu szkolenia dostosowanego do potrzeb i specyfiki zagro�e� na danych stanowiskach pracy.

Wa�ne!
Pami�tajcie, �e w zak�adzie posiadaj�cym kom�rk� organizacyjn� zajmuj�c� si� szkoleniami pracownik�w, powy�sze ustalenia powinny pozosta� w gestii pracownik�w tej kom�rki.

Waldemar Krupa
g��wny specjalista ds. bhp
i specjalista ochrony przeciwpo�arowej
w firmie SEKA S.A

0x01 graphic

Czy pracownik s�u�by bhp mo�e szkoli� tak�e z ochrony przeciwpo�arowej?

Czy jako pracownik s�u�by bhp prowadz�cy zaj�cia w ramach szkolenia okresowego z dziedziny bhp mog� omawia� jednoczeœnie zagadnienia zwi�zane z ochron� ppo�.? W czasie kontroli stra�ak z prewencji zakwestionowa� szkolenia z uwagi na brak uprawnie� do szkolenia z zakresu ppo�.

Osoby wykonuj�ce czynnoœci z zakresu ochrony przeciwpo�arowej powinny zdoby� odpowiednie kwalifikacje, aby m�c nale�ycie wype�nia� swoje obowi�zki (art. 4 ust. 2 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpo�arowej; Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 z p�Ÿn. zm.).

Podczas szkole� okresowych w zakresie bhp omawiane s� zagadnienia profilaktyki przeciwpo�arowej, kt�re wymagaj� poprawnego ich przedstawienia zatrudnionym pracownikom. Pracownik s�u�by bhp mo�e omawia� zagadnienia dotycz�ce ppo�. podczas szkolenia z zakresu bhp, pod warunkiem �e legitymuje si� uko�czonym odpowiednim szkoleniem.

Szkolenia takie prowadz� szko�y lub oœrodki szkolenia w komendach wojew�dzkich Pa�stwowej Stra�y Po�arnej (� 5 rozporz�dzenia Ministra Spraw Wewn�trznych i Administracji z 25 paŸdziernika 2005 r. w sprawie wymaga� kwalifikacyjnych oraz szkole� dla stra�ak�w jednostek ochrony przeciwpo�arowej i os�b wykonuj�cych czynnoœci z zakresu ochrony przeciwpo�arowej; Dz.U. nr 215, poz. 1823).

A zatem osoby omawiaj�ce zagadnienia zwi�zane z ochron� ppo�. podczas szkolenia bhp w zak�adach pracy powinny uko�czy� odpowiednie szkolenie z tego zakresu. Szkolenie takie trwa minimum 72 godziny (1 godzina lekcyjna - 45 min). Uko�czenie takiego szkolenia uprawnia do omawiania zagadnie� z problematyki ochrony przeciwpo�arowej.

Adam Krawczy�ski
specjalista ds. szkole�
w zakresie bhp w firmie SEKA S.A.

0x01 graphic

Jak utworzy� praktyczn� instrukcj� bhp?

Z czego korzysta�, tworz�c instrukcj� bhp, i jaki powinna mie� uk�ad?

Tworz�c instrukcj� bhp, warto jest korzysta� przede wszystkim z:

przepis�w prawnych, w szczeg�lnoœci w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy przy wykonywaniu okreœlonych prac,
dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej urz�dze� (dawniej DTR),
oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy,
przyj�tych w zak�adzie metod pracy ukszta�towanych w wyniku d�ugoletniej praktyki,
konsultacji z pracownikami obs�uguj�cymi dane urz�dzenie.

Uk�ad instrukcji bhp
W zale�noœci od potrzeb praktyczna instrukcja bhp sk�ada si� z nast�puj�cych element�w:

Uwag (informacji) og�lnych (np. kto jest upowa�niony do obs�ugi urz�dzenia, szkole� bhp, uwag dotycz�cych odzie�y i obuwia roboczego oraz œrodk�w indywidualnej ochrony).
Podstawowych warunk�w bezpiecznej pracy (informacji dotycz�cych organizacji stanowiska pracy z punktu widzenia bezpiecze�stwa).
Czynnoœci przed rozpocz�ciem pracy (np. w zakresie kontroli stanu technicznego urz�dzenia).
Czynnoœci podczas pracy (tych, kt�rych wykonywanie czy przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpiecze�stwo pracy).
Czynnoœci zabronionych (np. przy eksploatacji w�zk�w jezdniowych podnoœnikowych zabrania si� operatorowi podnoszenia innych os�b na wid�ach w�zka).
Czynnoœci po zako�czeniu pracy (np. informacji o uporz�dkowaniu stanowiska pracy).
Uwag ko�cowych (np. jakie post�powanie obowi�zuje, jeœli nast�pi wypadek na stanowisku pracy, sposobu przekazania stanowiska nast�pcy przy pracy zmianowej).

Kazimierz �urawski
g��wny specjalista ds. bhp,
dyrektor ds. nadzoru
w firmie SEKA S.A.

0x01 graphic

Jak wybra� dobre oprogramowanie do obs�ugi bhp w firmie?

Planuj� zakup oprogramowania do prowadzenia dzia�alnoœci zwi�zanej z bhp w firmie. Jakie elementy powinien zawiera� taki program, aby dopasowa� jego wyb�r do wielkoœci i charakteru danej firmy?

Du�e znaczenie ma konstrukcja programu. Powinna uwzgl�dnia� wiedz� i umiej�tnoœci os�b u�ytkuj�cych program. Dotyczy to problemu tzw. przyjaznoœci i zabezpiecze� przed mo�liwoœci� pope�nienia b��d�w.

Konstrukcja programu powinna prowadzi� u�ytkownika podczas wykonywania zada� wskazuj�c mu odpowiednie rozwi�zania. W przypadku w�tpliwoœci podpowiada� zaœ, jak u�ytkownik powinien post�pi�. Ponadto program powinien wykrywa� pope�niane przez u�ytkownika b��dy, informowa� o nich i uniemo�liwia� b��dne wprowadzanie informacji.

Z jakich element�w powinien si� sk�ada� program?
Na struktur� program�w najcz�œciej sk�adaj� si� 3 podstawowe elementy, mianowicie:

blok wejœcia, umo�liwiaj�cy wprowadzanie informacji, komunikowanie si� z innymi programami, kt�rych zawartoœ� mo�e by� wykorzystywana,
blok w�aœciwy, w kt�rym wykonywane s� operacje zwi�zane z przeznaczeniem programu,
blok wyjœcia, kt�ry umo�liwia generowanie dokument�w, wydruki, przesy�anie danych, tworzenie raport�w itp.

Oczywiœcie programy mog� zawiera� r�wnie� bloki dodatkowe, kt�re pozwalaj� na tworzenie uzupe�niaj�cych baz danych (np. baz przepis�w, szablon�w, wzor�w dokument�w, formularzy, pism itp.).

Wyb�r programu
W dobrym programie powinny by� uwzgl�dnione opr�cz podstawowych zagadnie� dzia�alnoœci w zakresie bhp tak�e dodatkowe zagadnienia wynikaj�ce ze szczeg�lnej dzia�alnoœci (np. prowadzenia prac niebezpiecznych, stosowania niebezpiecznych materia��w w procesie pracy, stosowania pragmatyk zawodowych).

Treœci szczeg��owe potrzebne do podejmowania dzia�a� w zakresie bhp mog� by� uzupe�niane w ramach tzw. otwartej konstrukcji programu (bloki dodatkowe). Dotyczy to r�wnie� zawartoœci bazy programu, np. wprowadzonych przez producenta przepis�w, formularzy, instrukcji itp.

Dobry program powinien charakteryzowa� si� du�� elastycznoœci�, kt�ra pozwoli na opcjonalne dostosowanie go do w�asnych potrzeb, niezale�nie od rodzaju dzia�alnoœci czy wielkoœci firmy. Tylko w szczeg�lnych przypadkach w takim dostosowaniu powinien bra� udzia� producent oprogramowania.

Poniewa� program obs�ugi dzia�alnoœci w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy w firmie przeznaczony jest do dzia�alnoœci, kt�ra wynika z prawa oraz generuje dokumenty maj�ce charakter prawny, producent programu powinien gwarantowa� odpowiedzialnoœ� maj�c� zwi�zek z dzia�aniem programu. Zakres odpowiedzialnoœci powinien by� okreœlony w deklaracji producenta. Jest to szczeg�lnie wa�ne dla tzw. otwartej konstrukcji programu, kt�ra daje mo�liwoœ� u�ytkownikowi modyfikacji baz danych.

dr in�. Iwona Romanowska-S�omka
ekspert z zakresu
oceny ryzyka zawodowego

0x01 graphic

Wyb�r przewodnicz�cego komisji bhp

Kto mo�e zosta� przewodnicz�cym komisji bezpiecze�stwa i higieny pracy w firmie?

Przewodnicz�cym komisji bhp w firmie mo�e by�:

pracodawca, kt�ry ma mo�liwoœ� wejœcia w jej sk�ad jako przedstawiciel samego siebie,
osoba upowa�niona do tego przez pracodawc�.

Pracodawca jako przewodnicz�cy komisji bhp Sytuacja, w kt�rej pracodawca osobiœcie pe�ni funkcj� przewodnicz�cego komisji bhp, jest zdecydowanie najlepszym rozwi�zaniem. To w�aœnie on ponosi pe�n� odpowiedzialnoœ� za stan bhp w firmie .

Uwaga!
Przewodniczenie komisji bhp stwarza pracodawcy mo�liwoœ� bezpoœredniego i zasadniczego wp�ywu na jej prace i posiadania bie��cych oraz wiarygodnych informacji na temat wyst�puj�cych w firmie zagro�e� zawodowych. Konsekwencj� tego powinna by� œwiadomoœ� podj�cia ewentualnych niezb�dnych dzia�a� zmierzaj�cych do poprawy stanu technicznych warunk�w pracy, za kt�ry przecie� odpowiada w�aœnie pracodawca. Ponadto bezpoœrednie przewodniczenie pracom komisji bhp przez pracodawc� powinno zdecydowanie podnieœ� jej rang� w oczach pracownik�w, a przez to szacunek i uznanie dla jej decyzji.

Osoba upowa�niona przez pracodawc�
Prawo nie stanowi, kto mo�e by� osob� upowa�nion� przez pracodawc� do pe�nienia funkcji przewodnicz�cego komisji bhp, decyzj� w tej kwestii pozostawiaj�c jedynie woli pracodawcy.

Osoba upowa�niona przez pracodawc� do pe�nienia funkcji przewodnicz�cego komisji bhp mo�e si� wywodzi� zar�wno z grona przedstawicieli pracodawcy, jak i pracownik�w.

Osoba taka powinna posiada� odpowiednie kwalifikacje i kompetencje w zakresie spraw zwi�zanych z bezpiecze�stwem i higien� pracy. Dlatego warto, aby w przypadkach, gdy pracodawca osobiœcie nie pe�ni funkcji przewodnicz�cego komisji bhp, upowa�ni� do jej pe�nienia pracownika zak�adowej s�u�by bhp, najlepiej najbardziej doœwiadczonego i o najwy�szych kwalifikacjach, kt�rym z regu�y b�dzie kierownik wieloosobowej kom�rki organizacyjnej s�u�by bhp (je�eli taka w firmie istnieje). Takie rozwi�zanie powinno gwarantowa�, �e dzia�alnoœ� komisji bhp realnie b�dzie zmierza� do poprawy technicznych warunk�w pracy w firmie. Wi�cej Porad BHP.

Podstawa prawna

Art. 23712 � 2 Kodeksu pracy.

Przemys�aw �. Siemi�tkowski
prawnik, doktorant w Instytucie Pracy
i Spraw Socjalnych w Warszawie

0x01 graphic

Koordynator bhp na budowie - zakres obowi�zk�w i uprawnie�

Gdy jednoczeœnie w tym samym miejscu wykonuj� prac� pracownicy zatrudnieni przez r��nych pracodawc�w (podwykonawc�w), pracodawcy ci maj� obowi�zek mi�dzy innymi wyznaczy� koordynatora sprawuj�cego nadz�r nad bezpiecze�stwem i higien� pracy wszystkich pracownik�w zatrudnionych w tym samym miejscu oraz ustali� zasady wsp��dzia�ania uwzgl�dniaj�ce sposoby post�powania w przypadku wyst�pienia zagro�e� zdrowia lub �ycia pracownik�w.

Wspomniane zasady wsp�dzia�ania pracodawcy powinni okreœli� w porozumieniu zawartym mi�dzy sob� w tym celu. W porozumieniu tym powinny by� tak�e okreœlone prawa koordynatora bhp.

Prawa koordynatora bhp
Koordynator bhp mo�e mie� na przyk�ad prawo:

kontroli pracownik�w œwiadcz�cych prac� na budowie,
wydawania polece� w zakresie poprawy warunk�w pracy oraz przestrzegania przepis�w i zasad bhp,
kontrolowania stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy,
wyst�powania do poszczeg�lnych podwykonawc�w z zaleceniem usuni�cia stwierdzonych zagro�e� wypadkowych i uchybie� w zakresie bhp,
niezw�ocznego wstrzymania pracy maszyny lub urz�dzenia w razie wyst�pienia bezpoœredniego zagro�enia �ycia albo zdrowia pracownika b�dŸ innej osoby,
niezw�ocznego odsuni�cia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracach wzbronionych.

Koordynator bhp sprawuje nadz�r nad bezpiecze�stwem i higien� pracy wszystkich pracownik�w zatrudnionych na budowie, a jego prawa oraz obowi�zki powinny by� okreœlone w porozumieniu zawartym mi�dzy podwykonawcami.

Uwaga!
Koordynator nie jest upowa�niony do oceny dokumentacji w zakresie bhp podwykonawc�w, w tym dotycz�cej oceny ryzyka zawodowego.

Plan bezpiecze�stwa i ochrony zdrowia
Natomiast plan bezpiecze�stwa i ochrony zdrowia sporz�dza kierownik budowy. Ma on obowi�zek sporz�dzi� go lub zapewni� jego sporz�dzenie przed rozpocz�ciem budowy, uwzgl�dniaj�c specyfik� obiektu budowlanego i warunki prowadzenia rob�t budowlanych. Plan bioz dotyczy wi�c danego zadania budowlanego - budowy, czyli na jednej budowie obowi�zuje jeden plan bioz.
Kierownik budowy mo�e ��da� od podwykonawcy instrukcji bezpiecznego wykonywania rob�t budowlanych - informacji o sposobie prowadzenia instrukta�u pracownik�w przed przyst�pieniem do realizacji rob�t szczeg�lnie niebezpiecznych i wprowadza� na tej podstawie niezb�dne zmiany w planie bioz, wynikaj�ce z post�pu wykonywanych rob�t budowlanych, jak r�wnie� egzekwowa� ich przestrzeganie.

Podstawa prawna

Art. 208 � 1 Kodeksu pracy.
Art. 21a ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z p�Ÿn. zm.).

0x01 graphic

Obowi�zki s�u�by medycyny pracy

W jakim celu powo�ano s�u�b� medycyny pracy i jakie s� jej obowi�zki wobec pracodawc�w?

S�u�b� medycyny pracy powo�ano, aby w jej ramach:

chroni� zdrowie wszystkich pracuj�cych przed wp�ywem niekorzystnych warunk�w zwi�zanych ze œrodowiskiem pracy i sposobem jej wykonywania,
sprawowa� profilaktyczn� opiek� zdrowotn� nad pracuj�cymi.

Obowi�zki s�u�by medycyny pracy
Do obowi�zk�w s�u�by medycyny pracy nale�y:

ograniczanie szkodliwego wp�ywu pracy na zdrowie, w szczeg�lnoœci przez:
rozpoznawanie i ocen� czynnik�w wyst�puj�cych w œrodowisku pracy oraz sposob�w wykonywania pracy, kt�re mog� mie� ujemny wp�yw na zdrowie,
rozpoznawanie i ocen� ryzyka zawodowego w œrodowisku pracy oraz informowanie pracodawc�w i pracuj�cych o mo�liwoœci wyst�pienia niekorzystnych skutk�w zdrowotnych b�d�cych jego nast�pstwem,
udzielanie pracodawcom i pracuj�cym porad w zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy;
sprawowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracuj�cymi, w szczeg�lnoœci przez:
wykonywanie bada� wst�pnych, okresowych i kontrolnych przewidzianych w Kodeksie pracy,
orzecznictwo lekarskie do cel�w przewidzianych w kp i w przepisach wydanych na jego podstawie,
ocen� mo�liwoœci wykonywania pracy lub pobierania nauki uwzgl�dniaj�c� stan zdrowia i zagro�enia wyst�puj�ce w miejscu pracy lub nauki,
prowadzenie dzia�alnoœci konsultacyjnej, diagnostycznej i leczniczej w zakresie patologii zawodowej,
prowadzenie czynnego poradnictwa w stosunku do chorych na choroby zawodowe lub inne choroby zwi�zane z wykonywan� prac�,
wykonywanie szczepie� ochronnych, niezb�dnych w zwi�zku z wykonywan� prac�,
monitorowanie stanu zdrowia os�b pracuj�cych zaliczanych do grup szczeg�lnego ryzyka, a zw�aszcza os�b wykonuj�cych prac� w warunkach przekroczenia normatyw�w higienicznych, m�odocianych, niepe�nosprawnych oraz kobiet w wieku rozrodczym i ci�arnych,
wykonywanie bada� umo�liwiaj�cych wczesn� diagnostyk� chor�b zawodowych i innych chor�b zwi�zanych z wykonywan� prac�;
prowadzenie ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej, uzasadnionej stwierdzon� patologi� zawodow�;
organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy medycznej w nag�ych zachorowaniach i wypadkach, kt�re wyst�pi�y w miejscu pracy, s�u�by lub pobierania nauki;
inicjowanie i realizowanie promocji zdrowia, a zw�aszcza profilaktycznych program�w prozdrowotnych, wynikaj�cych z oceny stanu zdrowia pracuj�cych;
inicjowanie dzia�a� pracodawc�w na rzecz ochrony zdrowia pracownik�w i udzielanie pomocy w ich realizacji, a w szczeg�lnoœci w zakresie:
informowania pracownik�w o zasadach zmniejszania ryzyka zawodowego,
wdra�ania zasad profilaktyki zdrowotnej u pracownik�w nale��cych do grup szczeg�lnego ryzyka,
tworzenia warunk�w do prowadzenia rehabilitacji zawodowej,
wdra�ania program�w promocji zdrowia,
organizowania pierwszej pomocy przedmedycznej;
prowadzenie analiz stanu zdrowia pracownik�w, a zw�aszcza wyst�powania chor�b zawodowych i ich przyczyn oraz przyczyn wypadk�w przy pracy;
gromadzenie, przechowywanie i przetwarzanie informacji o nara�eniu zawodowym, ryzyku zawodowym i stanie zdrowia os�b obj�tych profilaktyczn� opiek� zdrowotn�. Wi�cej Porad BHP

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 1997 r. o s�u�bie medycyny pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 125, poz. 1317 z p�Ÿn. zm.).

Anna M. B�a�ejczyk
specjalista w Departamencie
Nadzoru i Kontroli
Ministerstwa Zdrowia

0x01 graphic

Rola s�u�by bhp w konsultacjach dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy

Rola s�u�by bhp w procesie konsultacji z zakresu bezpiecze�stwa i higieny pracy jest ogromna. Cz�sto stanowi o pozytywnym lub negatywnym zako�czeniu prowadzonych konsultacji. Zobacz, jak du�o zale�y w�aœnie od Ciebie!

Do prowadzenia konsultacji z zakresu dzia�a� zwi�zanych z bezpiecze�stwem i higien� zobowi�zany jest sam pracodawca. S�u�ba bhp r�wnie� i w tym przypadku pe�ni swoje statutowe funkcje, czyli zwi�zane z doradztwem i kontrol� stanu bhp w zak�adzie pracy.

Konsultacje prowadzone bezpoœrednio z pracownikami lub ich przedstawicielami
Gdy konsultacje s� prowadzone bezpoœrednio z pracownikami lub ich przedstawicielami, s�u�ba bhp, a wi�c przede wszystkim Ty, nierzadko jest pomostem porozumienia mi�dzy pracodawc� a pracownikami. Posiadana przez Ciebie wiedza dotycz�ca stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w firmie (niestety cz�sto jedyne Ÿr�d�o takiej wiedzy) zobowi�zuje Ci� do czynnego anga�owania si� w proces konsultacji.

Konsultacje prowadzone w ramach komisji bhp
Natomiast w sytuacji, gdy konsultacje z zakresu dzia�a� zwi�zanych z bezpiecze�stwem i higien� odbywaj� si� w ramach komisji bhp, odgrywasz tu kapitaln� rol�. Jesteœ osob�, kt�ra posiadaj� najwi�ksz� wiedz� co do stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w firmie oraz obowi�zk�w na�o�onych w tym zakresie na pracodawc�. W rzeczowy spos�b powinieneœ zatem wspiera� prowadzone konsultacje swoj� wiedz� i znajomoœci� zagadnie� bhp!

0x01 graphic

Rola s�u�by bhp w skutecznym zapobieganiu chorobom zawodowym

Jakie obowi�zki ma s�u�ba bhp w zakresie dokonywania bada� i pomiar�w czynnik�w szkodliwych dla zdrowia w œrodowisku pracy?

Zadania s�u�by bhp pokrywaj� si� z obowi�zkami pracodawcy, z wyj�tkiem koszt�w bada� i pomiar�w czynnik�w szkodliwych dla zdrowia w œrodowisku pracy, kt�re ponosi pracodawca.

Rola s�u�by bhp
S�u�ba bezpiecze�stwa i higieny pracy powinna:

Rozpocz�� dzia�alnoœ� ju� w procesie organizowania produkcji i stanowisk pracy, dbaj�c, aby by�y one zgodne z wymogami bhp oraz ergonomii, i w miar� mo�liwoœci zastosowa� w tym zakresie bezpieczniejsz� technologi�, a tak�e odizolowa� stanowiska pracy niezwi�zane z produkcj�, w wyniku kt�rej dochodzi do nara�enia na czynniki szkodliwe, sprawdzi� funkcjonowanie maszyn i urz�dze�, w szczeg�lnoœci zwi�kszaj�cych bezpiecze�stwo pracownik�w (np. urz�dze� wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, wyci�g�w).
Przed przyst�pieniem do przeprowadzania bada� i pomiar�w czynnik�w szkodliwych dla zdrowia w œrodowisku pracy dokona� analizy przebiegu proces�w technologicznych oraz organizacji i sposob�w wykonywania pracy.
Ustali� rodzaj procesu technologicznego, przy kt�rym st�enie i nat�enie czynnik�w szkodliwych dla zdrowia jest najwy�sze, oraz poinformowa� o tym wykonuj�cych badania i pomiary, przy czym nie bez znaczenia dla rzetelnoœci ich wynik�w jest miejsce pobierania pr�bek, kt�re powinno by� wyznaczone w zwi�zku ze sposobem wykonywania pracy.
Przestrzega� termin�w wykonywania bada� i pomiar�w.
Ocenia� wyniki bada�, czyli por�wnywa� je z aktualnymi wartoœciami najwy�szych dopuszczalnych st�e� i nat�e� czynnik�w szkodliwych dla zdrowia znajduj�cymi si� w rozporz�dzeniu Ministra Pracy i Polityki Spo�ecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie najwy�szych dopuszczalnych st�e� i nat�e� czynnik�w szkodliwych dla zdrowia w œrodowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z p�Ÿn. zm.).
W przypadku istotnego nara�enia pracownik�w na czynniki szkodliwe dla zdrowia opracowa� strategi� zmniejszenia ryzyka, natomiast w przypadku przekroczenia najwy�szych dopuszczalnych st�e� i nat�e� natychmiast zmniejszy� nara�enie w spos�b mo�liwy do wykonania w danej firmie lub zak�adzie pracy.
Ustali� spos�b przekazywania pracownikom informacji o wynikach bada� i pomiar�w oraz ich interpretacji.
Sporz�dza� i przechowywa� stosown� dokumentacj�.

Podstawa prawna

Art. 227 kp.
Rozporz�dzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie bada� i pomiar�w czynnik�w szkodliwych dla zdrowia w œrodowisku pracy (Dz.U. nr 73, poz. 645).

Krystyna Zakrzewska-Szczepa�ska
naczelnik wydzia�u w Departamencie
Warunk�w Pracy MPiPS
Ma�gorzata Kurowska
Departament Warunk�w Pracy MPiPS

0x01 graphic

Ocena bezpiecze�stwa chemicznego - REACH

Obowi�zuj�ce od 1 czerwca 2007 r. rozporz�dzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole� i stosowanych ogranicze� w zakresie chemikali�w (REACH) - Dz.Urz. UE nr L 396 z 30 grudnia
2006 r. wprowadzi�o obowi�zek podejmowania przez wszystkie osoby niezb�dnych œrodk�w kontroli ryzyka zgodnie z ocen� ryzyka stwarzanego przez dane substancje - ocen� bezpiecze�stwa chemicznego.

Przepisy prawa pracy, w tym bezpiecze�stwa i higieny pracy (m.in. Kodeks pracy oraz rozporz�dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 wrzeœnia 1997 r. w sprawie og�lnych przepis�w bezpiecze�stwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z p�Ÿn. zm.), wprowadzi�y obowi�zek oceny ryzyka zawodowego wyst�puj�cego na stanowiskach pracy. Nie jest to jednak to samo ryzyko co wskazane w rozporz�dzeniu REACH.

Rozporz�dzenie REACH wskazuje bowiem na obowi�zek oceny ryzyka chemicznego danej substancji czy preparatu chemicznego. Jest to wi�c w�szy zakres ni� ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Ocena ryzyka chemicznego ma by� dla Was, Waszych pracodawc�w i pracownik�w Waszych firm wa�nym Ÿr�d�em informacji, kt�re powinno zosta� wykorzystane przy - tak istotnej dla pracuj�cych w kontakcie z chemikaliami - ocenie ryzyka zawodowego wyst�puj�cego na ich stanowiskach pracy.

Uwaga!
Ocena ryzyka chemicznego dostarczy Wam i Waszym pracodawcom wielu istotnych informacji dotycz�cych stosowanych chemikali�w w firmie, a uwzgl�dnienie jej w ocenie ryzyka zawodowego pozwoli na bardziej dok�adne okreœlenie ryzyka, podj�cie w�aœciwych œrodk�w profilaktycznych ograniczaj�cych nara�enia zawodowe, a w konsekwencji - ograniczenie ryzyka zawodowego.

Marta Pop�awska
specjalista ds. bezpiecze�stwa
procesowego

0x01 graphic

Substytucja zast�pcza - REACH

W celu wyeliminowania "substancji wzbudzaj�cych szczeg�lne obawy" od 1 czerwca 2007 r. zosta�y wprowadzone zasady zast�powania tych substancji bezpieczniejszymi (tzw. substytucja zast�pcza).

W praktyce oznacza to, �e je�eli istnieje mo�liwoœ� zastosowania substancji bezpiecznej lub bezpieczniejszej, to producenci i u�ytkownicy stosuj�cy substancj� niebezpieczn� nie otrzymaj� zezwolenia na jej u�ytkowanie.

Dzia�ania takie wp�ywaj� zatem na popraw� bezpiecze�stwa i higieny pracy os�b pracuj�cych w kontakcie z chemikaliami przez wprowadzanie bezpiecznych zast�pczych substancji lub technologii.

Podstawa prawna
Rozporz�dzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole� i stosowanych ogranicze� w zakresie chemikali�w (REACH) - Dz.Urz. UE nr L 396 z 30 grudnia 2006 r.

Marta Pop�awska
specjalista ds. bezpiecze�stwa
procesowego

0x01 graphic

Rola s�u�by bhp a odpady niebezpieczne

Pracownicy s�u�by bhp odgrywaj� szczeg�ln� rol� w procesie zapewnienia bezpiecze�stwa pracownikom maj�cym kontakt z odpadami niebezpiecznymi. To w�aœnie Wy powinniœcie monitorowa� i kontrolowa� w�aœciw� organizacj� pracy w firmie, a przede wszystkim:

przeprowadza� okresowe przegl�dy pomieszcze� i stanowisk pracy, na kt�rych pracownicy maj� kontakt z odpadami niebezpiecznymi,
monitorowa� œrodowisko pracy m.in. przez analiz� przeprowadzanych pomiar�w kontrolnych st�e� i nat�e� czynnik�w szkodliwych dla zdrowia, temperatury, ogrzewania oraz oœwietlenia,
zna� rodzaje i w�aœciwoœci odpad�w niebezpiecznych wyst�puj�cych w firmie oraz ustala� ich stopie� szkodliwoœci,
bra� udzia� w opiniowaniu instrukcji bhp w kontakcie z odpadami niebezpiecznymi na okreœlonych stanowiskach,
bra� udzia� w ustalaniu zada� w zakresie bhp os�b kieruj�cych pracownikami,
monitorowa� przeprowadzanie profilaktycznych bada� lekarskich pracownik�w i analizowa� ich wyniki,
doradza� w zakresie doboru najw�aœciwszych œrodk�w ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz kontrolowa� stosowanie przez pracownik�w przydzielonej im odzie�y i obuwia roboczego, jak r�wnie� œrodk�w ochrony indywidualnej,
informowa� pracodawc� o zaobserwowanych zagro�eniach i nieprawid�owoœciach oraz doradza�, jakie dzia�ania powinny by� podj�te w celu ich wyeliminowania lub ograniczenia.

Aby zapewni� pracownikom bezpiecze�stwo, wymienione wy�ej czynnoœci nale�y okresowo powtarza�, a w przypadku zmian techniczno-organizacyjnych (np. wprowadzenia nowych technologii, zmiany maszyn czy urz�dze�) przeprowadza� od nowa.

Uwaga!
Do obowi�zk�w s�u�by bhp nale�y doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy w firmie, na kt�rych wyst�puj� czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uci��liwe.

Marta Pop�awska
specjalista ds. bezpiecze�stwa
procesowego

0x01 graphic

Co kontrolowa� w zakresie ochrony zdrowia pracownik�w?

Czy s�u�ba bhp powinna kontrolowa� przeprowadzanie bada� profilaktycznych pracownik�w? Ewentualnie, co jeszcze nale�y skontrolowa� w zakresie ich ochrony zdrowia?

Kontrola bhp dotyczy m.in. profilaktycznych bada� lekarskich. S�u�ba bhp w tym zakresie powinna sprawdzi�, czy pracownicy:

przed dopuszczeniem do pracy zostali poddani wst�pnym profilaktycznym badaniom lekarskim,
w terminach wyznaczonych przez lekarza zostali skierowani na okresowe profilaktyczne badania lekarskie,
korzystaj�cy ze zwolnienia lekarskiego d�u�ej ni� 30 dni zostali skierowani na kontrolne profilaktyczne badania lekarskie.

Do obowi�zk�w pracownik�w s�u�by bhp nale�y r�wnie� sprawdzenie, czy:

zosta�y wykonane zalecenia lub przeciwwskazania lekarza po przeprowadzonych badaniach profilaktycznych,
lekarz otrzymuje od zak�adu pracy charakterystyk� zagro�e� wyst�puj�cych na stanowiskach pracy, w tym wyniki bada� i pomiar�w czynnik�w szkodliwych dla zdrowia wyst�puj�cych w œrodowisku pracy.

Kontrola funkcjonowania systemu pierwszej pomocy
Podczas dokonywania kontroli bhp w zak�adzie pracy nale�y r�wnie� sprawdzi� sprawnoœ� funkcjonowania systemu pierwszej pomocy. Czy na wypadek ewentualnej awarii pracodawca zapewni� pracownikom niezb�dne œrodki do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, czyli czy firma ma:

punkty pierwszej pomocy w oddzia�ach, w kt�rych wykonywane s� prace niebezpieczne lub szkodliwe,
apteczki w poszczeg�lnych oddzia�ach (wydzia�ach),
odpowiedni� liczb�, usytuowanie, oznakowanie, dost�pnoœ� i wyposa�enie punkt�w pierwszej pomocy i apteczek,
natryski bezpiecze�stwa tam, gdzie wymagaj� tego przepisy.

Podstawa prawna
Art. 229-231 kp oraz � 2 ust. 1 rozporz�dzenia Rady Ministr�w z 2 wrzeœnia 1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z p�Ÿn. zm.).

Ryszard Celeda
przewodnicz�cy Stowarzyszenia
Ochrony Pracy

0x01 graphic

Przygotowanie s�u�by bhp do kontroli warunk�w pracy w firmie

Kontrola warunk�w pracy oraz przestrzegania przepis�w i zasad bhp jest jednym z podstawowych zada� s�u�by bhp. Jest to jednoczeœnie uprawnienie i obowi�zek s�u�by bhp, jak r�wnie� os�b wykonuj�cych jej zadania. Poniewa� przeprowadzenie takiej kontroli nie jest �atwe i mo�e przysparza� wielu trudnoœci, koniecznie zobacz, jak si� do niej skutecznie przygotowa�!

Kontrola nie powinna by� dzia�aniem przypadkowym. Powinieneœ si� do niej przygotowa� pod wzgl�dem merytorycznym. W zwi�zku z tym musisz m.in. wiedzie�:

jakie prace na danym stanowisku s� wykonywane przy u�yciu jakich œrodk�w technicznych i materia��w?
jakie zagro�enia wyst�puj� i mog� wyst�powa� na danym stanowisku oraz co jest ich Ÿr�d�em?
jakie œrodki ochrony zbiorowej oraz indywidualnej wymagane s� na danym stanowisku lub przy okreœlonych pracach?
jakie kwalifikacje wymagane s� do wykonywania okreœlonych czynnoœci?
jakie narz�dzia powinny by� stosowane przy okreœlonych pracach?

Pami�taj!
Dobrym materia�em wst�pnym do przeprowadzania kontroli jest karta oceny ryzyka zawodowego dotycz�ca kontrolowanych stanowisk pracy czy wykonywanych czynnoœci.

Obszary i zagadnienia podlegaj�ce kontroli
Kontrola powinna obejmowa� wszystkie zagadnienia, tematy maj�ce wp�yw na bezpiecze�stwo i higien� pracy oraz ergonomi�. Lista element�w podlegaj�cych kontroli jest doœ� d�uga, dlatego dla u�atwienia pracy warto opracowa� wzorcow� list� kontroln� i na niej zaznacza� kontrolowane tematy z zapisem oceny. W�wczas w protokole znajd� si� jedynie te zagadnienia, kt�re wymagaj� podj�cia dzia�a� naprawczych, a lista z ocen� b�dzie za��cznikiem do protoko�u pokazuj�cym, co by�o oceniane.

0x01 graphic

6 zasad, kt�rymi musi si� kierowa� inspektor pracy, przyst�puj�c do kontroli

Zgodnie z jakimi zasadami musi dzia�a� inspektor pracy, gdy przyst�puje do kontroli?

Inspektor pracy przyst�puj�c do kontroli, musi kierowa� si� nast�puj�cymi wytycznymi:

Kontrol� przeprowadza si� w siedzibie podmiotu kontrolowanego (np. pracodawcy, przedsi�biorcy) i innych miejscach wykonywania jego zada� (np. na placu budowy) lub przechowywania dokument�w finansowych b�dŸ kadrowych.
Kontrol� lub poszczeg�lne jej czynnoœci mo�na r�wnie� prowadzi� w siedzibie jednostki organizacyjnej PIP (np. okr�gowym inspektoracie pracy). Chodzi tu na przyk�ad o kontrol� dokument�w czy przes�uchanie œwiadk�w.
Przed przyst�pieniem do kontroli inspektor pracy powinien zg�osi� swoj� obecnoœ� podmiotowi kontrolowanemu, z wyj�tkiem przypadk�w gdy uzna, �e takie zawiadomienie mo�e wp�yn�� na obiektywny wynik kontroli (np. gdy na skutek skargi lub informacji prasowej kontroluje zatrudnianie kobiet w ci��y b�dŸ m�odocianych w porze nocnej albo przy pracach wzbronionych tym grupom pracownik�w).
Inspektor pracy ma prawo do swobodnego wst�pu i poruszania si� po terenie i obiektach kontrolowanego podmiotu, bez obowi�zku uzyskiwania przepustki. Jest tak�e zwolniony z rewizji osobistej, r�wnie� w przypadku gdy przewiduje j� regulamin kontrolowanego podmiotu.
W kontroli mog� bra� udzia� biegli i specjaliœci na podstawie imiennego upowa�nienia wydanego przez g��wnego inspektora pracy lub w�aœciwego terytorialnie okr�gowego inspektora pracy.
Kontrol� przeprowadza si� zgodnie z w�aœciwoœci� terytorialn�, po okazaniu dokument�w upowa�niaj�cych do jej przeprowadzenia.

Wa�ne
Pracownicy PIP wykonuj�cy lub nadzoruj�cy kontrol� maj� prawo bez uprzedzenia sprawdzi� stan przestrzegania przepis�w prawa pracy, w szczeg�lnoœci stan bhp oraz przestrzegania przepis�w dotycz�cych legalnoœci zatrudnienia - o ka�dej porze dnia i nocy!

Dokumenty upowa�niaj�ce do przeprowadzenia kontroli
Podstawowym dokumentem uprawniaj�cym do podj�cia kontroli jest wa�na legitymacja s�u�bowa inspektora pracy.

Wz�r takiej legitymacji okreœla zarz�dzenie nr 18 Marsza�ka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 3 grudnia 2007 r. w sprawie ustalenia wzoru legitymacji s�u�bowej pracownik�w Pa�stwowej Inspekcji Pracy wykonuj�cych lub nadzoruj�cych czynnoœci kontrolne
(M.P. nr 92, poz. 1007)

Kontrol� przedsi�biorcy (w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie dzia�alnoœci gospodarczej - Dz.U. nr 173, poz. 1807 z p�Ÿn. zm.) przeprowadza si� nie tylko po okazaniu legitymacji s�u�bowej, ale tak�e upowa�nienia do przeprowadzenia kontroli.

Podstawa prawna
Art. 23-29 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Pa�stwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589).

Zygmunt Wieczorek
specjalista ds. analiz i prewencji
zagro�e� zawodowych

0x01 graphic

Kontrola PIS - na co musisz si� przygotowa�

W trakcie kontroli bie��cego stanu sanitarnohigienicznego inspektor sanitarny ocenia zgodnoœ� wyst�puj�cych w zak�adzie warunk�w higieny pracy z przepisami oraz zasadami bezpiecze�stwa zdrowotnego i œrodowiskowego.

Kontrol� PIS mog� by� obj�te wszystkie pomieszczenia w firmie, w kt�rych pracuj� lub z kt�rych korzystaj� pracownicy, czyli pomieszczenia:

produkcyjne (np. hale maszyn, spawalnie, lakiernie),
pomocnicze (np. magazyny, gara�e),
higienicznosanitarne (np. szatnie, umywalnie, ubikacje, jadalnie).

Kontroluj�cy funkcjonariusz PIS ustala, czy pracodawca nale�ycie wype�nia swoje obowi�zki i organizuje prac� w spos�b zabezpieczaj�cy zdrowie oraz �ycie pracownik�w przed negatywnymi skutkami jej wykonywania. W szczeg�lnoœci inspektora sanitarnego zainteresuje:

rodzaj szkodliwych lub uci��liwych dla zdrowia czynnik�w chemicznych, fizycznych i biologicznych wyst�puj�cych na stanowiskach pracy oraz ich st�enie lub nat�enie,
w jaki spos�b pracodawca informuje pracownik�w o poziomie ryzyka zawodowego i zasadach ochrony przed zagro�eniami,
spe�nianie obowi�zk�w dotycz�cych kierowania pracownik�w na profilaktyczne badania lekarskie (wst�pne, okresowe, kontrolne).

Badania st�e� i nat�e� czynnik�w szkodliwych dla zdrowia
Obowi�zkiem pracodawcy jest przeprowadzanie bada� st�e� i nat�e� czynnik�w szkodliwych dla zdrowia, rejestrowanie i przechowywanie wynik�w tych bada� oraz udost�pnianie ich pracownikom oraz organom pa�stwowej kontroli nad warunkami bezpiecze�stwa i higieny pracy. Rodzaj takich bada� ustala pa�stwowy inspektor sanitarny w zale�noœci od:

charakteru proces�w produkcyjnych;
poziomu szkodliwoœci zawodowych ustalonego przez dotychczasowe badania.

Uwaga!
Posiadanie przez pracodawc� aktualnych wynik�w laboratoryjnych bada� czynnik�w szkodliwych lub uci��liwych dla zdrowia wyst�puj�cych w œrodowisku pracy oraz profilaktycznych bada� lekarskich pracownik�w b�dzie szczeg�owo skontrolowane przez pa�stwowego inspektora sanitarnego lub upowa�nionego pracownika powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

Wymogi higienicznej pracy
Podczas kontroli firmy inspektor dokonuje r�wnie� oceny:

spe�niania przez pomieszczenia pracy wymog�w techniczno-budowlanych, a zw�aszcza odpowiedniej ich wysokoœci, oœwietlenia, ogrzewania, wentylacji, dr�g komunikacyjnych,
u�ywania przez pracownik�w indywidualnych ochron osobistych koniecznych ze wzgl�du na rodzaj i nat�enie zagro�e� zawodowych,
wystarczalnoœci (liczby) i stanu pomieszcze� higienicznosanitarnych,
zaopatrzenia zak�adu w odpowiadaj�c� wymogom wod� do picia, dla potrzeb produkcyjnych i gospodarczych,
zasad gromadzenia i usuwania odpad�w.

0x01 graphic

Nieprzestrzeganie przepis�w dotycz�cych dozoru technicznego - co mo�e s�u�ba bhp?

Przypominamy Wam, �e s�u�ba bhp pe�ni w firmie funkcje kontrolne oraz doradcze w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy. Zadania nale��ce do zakresu dzia�ania s�u�by bhp wymienia rozporz�dzenie Rady Ministr�w z 2 wrzeœnia 1997 r. w sprawie s�u�by bezpiecze�stwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z p�Ÿn. zm.).

Wyst�powanie do pracodawcy o zastosowanie kar porz�dkowych
W rozporz�dzeniu tym zosta�y r�wnie� przedstawione uprawnienia pracownik�w s�u�by bhp. Mianowicie maj� oni mo�liwoœ� wyst�powania do pracodawcy o zastosowanie kar porz�dkowych w stosunku do pracownik�w odpowiedzialnych za zaniedbanie obowi�zk�w w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy.

Maszyny, urz�dzenia, narz�dzia i sprz�t - obowi�zki
Wœr�d obowi�zk�w w zakresie bhp (w szczeg�lnoœci okreœlonych w art. 211 Kodeksu pracy, dalej: kp) znajduje si� wykonywanie pracy w spos�b zgodny z przepisami oraz zasadami bezpiecze�stwa i higieny pracy, a tak�e dba�oœ� o nale�yty stan maszyn, urz�dze�, narz�dzi oraz sprz�tu. W��cza si� w to oczywiœcie prace przy urz�dzeniach technicznych obj�tych dozorem technicznym (np. czyszczenie spr�arki powietrznej b�d�cej w ruchu).

Kary porz�dkowe
Pracodawca mo�e stosowa� kary porz�dkowe wobec pracownik�w za nieprzestrzeganie przez nich przepis�w bezpiecze�stwa i higieny pracy. Mog� to by� kary upomnienia, nagany i pieni�ne (art. 108 kp).

Niezw�oczne wstrzymanie pracy maszyny lub innego urz�dzenia technicznego
Dodatkowo, je�eli wyst�pi bezpoœrednie zagro�enie �ycia lub zdrowia pracownika albo innych os�b (np. praca w obr�bie uszkodzonego zbiornika zawieraj�cego substancje niebezpieczne o w�aœciwoœciach �r�cych), pracownicy s�u�by bhp maj� prawo niezw�ocznego wstrzymania pracy maszyny b�dŸ innego urz�dzenia technicznego albo wnioskowania do pracodawcy o niezw�oczne wstrzymanie pracy w zak�adzie pracy, jego cz�œci lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawc� do wykonywania pracy.

Œrodki perswazyjne
Je�eli chodzi o œrodki perswazyjne, to jak najbardziej s� one wskazane w relacjach z pracownikami. Mog� mie� posta�:

porad,
pokaz�w prawid�owego wykonywania pracy,
konkurs�w edukacyjnych,
tzw. skrzynki pyta� i odpowiedzi,
wyznaczania lider�w bezpiecznej pracy.

Pami�tajcie jednak, �e do ka�dej sytuacji nale�y podejœ� indywidualnie, ka�dorazowo oceniaj�c poziom niebezpiecze�stwa.

Karolina G��wczy�ska-Woelke
specjalista ds. bhp i ergonomii

0x01 graphic

Cz. 2 pojawi si� po uzbieraniu nast�pnej partii materia�u.

Pozdrawiam

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BHP w pytaniach i odpowiedziach cz.1, BHP i Ochrona Pracy
Szkolenia bhp w pytaniach i odpowiedziach cz 1 1
Szkolenia bhp w pytaniach i odpowiedziach cz 1
BHP pytania i odpowiedzi spr semestr
GĹ‚upie pytania i odpowiedzi cz 2
notatek pl podstawy zarzadzania pytania i odpowiedzi cz 3
Ocena ryzyka zawodowego w pytaniach i odpowiedziach cz.1, oceny ryzyka zawodowego
TECHNIK BHP pytania + odpowiedzi ;p, Dokumenty(1)
BHP pytania i odpowiedzi, Szkolenie BHP UW
notatek pl podstawy zarzadzania pytania odpowiedzi cz 1
Konkurs BHP pytania i odpowiedzi id 245041
głupie pytaniai odpowiedzi cz 1

więcej podobnych podstron