OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

w pytaniach i odpowiedziach cz.1. 31.12.2008

Spis treści

Jak szybko i bezproblemowo - z uwzględnieniem zmian
w prawie - uporać się z oceną ryzyka zawodowego? 2

Ocena ryzyka zawodowego po nowemu! 2

Jak ułatwić przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego? 3

Kto dokonuje oceny ryzyka? 4

Ocena ryzyka zawodowego - faza wstępna 5

Jak udokumentować poinformowanie pracownika o ryzyku zawodowym? 5

10 kroków do dokonania oceny ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami szkodliwymi 6

Co robić, gdy w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka zawodowego? 8

Sprawdź, kiedy bezwzględnie musisz dokonać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego! 8

Zarządzanie ryzykiem zawodowym spawaczy 9

Zagrożenia na stanowisku pracy ślusarza 10

Czy znasz najczęstsze zagrożenia na stanowisku pracy kierowcy wózka jezdniowego? 11

Zagrożenia występujące przy odśnieżaniu dachów 12

Ograniczanie ryzyka wynikającego z pracy w kontakcie z alkoholami 14

Zagrożenia przy pracy z komputerem 14

Ocena ryzyka zawodowego w szkole 16

Kucharz - kontrola ergonomicznych warunków pracy i ocena stanu bhp 17

Jakie zagrożenia występują podczas prac w zakładach gospodarki odpadami? 18

Nowa kampania na rzecz oceny ryzyka zawodowego - przyłącz się! 19

• Jak szybko i bezproblemowo - z uwzględnieniem zmian
  w prawie - uporać się z oceną ryzyka zawodowego?

Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku!

Zbliża się koniec roku - można się już pokusić o jego pewne podsumowanie w zakresie nowych rozwiązań prawnych dotyczących spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Bez wątpienia za jedno z takich rozwiązań należy uznać nowelizację przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) dotyczącą zasad, na których opiera się proces oceny ryzyka zawodowego.

Pamiętaj, że obecnie:

• Ocena ryzyka zawodowego nie może być czynnością jednorazową, ale musi być ciągłym procesem zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.

• Ocena ryzyka zawodowego rozpoczyna się już na etapie podjęcia decyzji o prowadzeniu działalności, przez zatrudnianie pracowników, wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy i w miejscach wykonywania prac, a kończy na wykazaniu, że proces produkcyjny oraz wykonywane podczas niego czynności są bezpieczne.

• Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna się składać ze szczegółowego opisu:

1. stanowisk pracy,

2. miejsc wykonywania prac,

3. stosowanych technicznych środków produkcji,

4. używanych podstawowych i pomocniczych materiałów,

5. powstających odpadów,

6. stosowanych zabezpieczeń,

7. a także wyszczególniać osoby pracujące na konkretnym stanowisku pracy.

Integralną częścią dokumentacji oceny ryzyka zawodowego jest informacja dla pracownika (karta oceny ryzyka zawodowego), z której pracownik powinien dowiedzieć się:

1. jakie zagrożenia występują przy poszczególnych czynnościach i w miejscach wykonywania prac,

2. czym one grożą,

3. jakie ma stosować środki profilaktyczne,

4. w jakim stopniu poprawiają one bezpieczeństwo i ochronę zdrowia (jak zmniejsza się ryzyko zawodowe po ich zastosowaniu).

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

• Ocena ryzyka zawodowego po nowemu!

Pamiętajcie, że obecnie:

• Ocena ryzyka zawodowego nie może być czynnością jednorazową, ale musi być ciągłym procesem zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.

• Ocena ryzyka zawodowego rozpoczyna się już na etapie podjęcia decyzji o prowadzeniu działalności, przez zatrudnianie pracowników, wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy i w miejscach wykonywania prac, a kończy na wykazaniu, że proces produkcyjny oraz wykonywane podczas niego czynności są bezpieczne.

• Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna się składać ze szczegółowego opisu:

1. stanowisk pracy,

2. miejsc wykonywania prac,

3. stosowanych technicznych środków produkcji,

4. używanych podstawowych i pomocniczych materiałów,

5. powstających odpadów,

6. stosowanie zabezpieczeń,

a także wyszczególniać osoby pracujące na konkretnym stanowisku pracy.

• Integralną częścią dokumentacji oceny ryzyka zawodowego jest informacja dla pracownika (karta oceny ryzyka zawodowego), z której pracownik powinien dowiedzieć się:

1. jakie zagrożenia występują przy poszczególnych czynnościach i w miejscach wykonywania prac,

2. czym one grożą,

3. jakie ma stosować środki profilaktyczne,

4. w jakim stopniu poprawiają one bezpieczeństwo i ochronę zdrowia (jak zmniejsza się ryzyko zawodowe po ich zastosowaniu).




• Jak ułatwić przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego?

Jak dobrze przygotować się do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego w firmie?

Dobre przygotowanie do przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego w zakładzie pracy polega na:

• zapewnieniu niezbędnych zasobów finansowych, rzeczowych, ludzkich itp.,

• wyznaczeniu niezbędnych osób oraz, jeśli nie posiadają wymaganych kwalifikacji, skierowanie ich na specjalistyczny kurs. Zaleca się powołanie zespołu do wykonania oceny ryzyka oraz określenie jego zadań i odpowiedzialności, a także zaproszenie do udziału w jego pracach specjalistów z zewnątrz;

• zapewnieniu udziału pracowników w ocenie ryzyka zawodowego (np. przez rozmowy z pracownikami wykonującymi prace na ocenianym stanowisku lub zbieranie uwag w ankietach),

• zapewnieniu osobom oceniającym ryzyko zawodowe dostępu do potrzebnych informacji (np. poprzez umożliwienie im wglądu lub dostarczenie zapisów z rejestrów wypadków przy pracy, chorób zawodowych, wyników pomiarów czynników środowiska pracy, analiz stanu bezpieczeństwa itp.),

• sporządzeniu wykazu stanowisk oraz wykonaniu ich analizy (np. ocena stanowisk pod względem ich powtarzalności lub stałości wykonywanych na nich prac itp.),

• określeniu sposobu informowania o ryzyku zawodowym (np. poprzez opracowanie procedury informowania pracowników o występującym na ich stanowiskach pracy ryzyku zawodowym podczas szkoleń bhp).

Ocena ryzyka przebiegnie sprawnie, jeśli osoby oceniające będą miały zapewniony dostęp do informacji z nią związanych, czyli:

• wykazu stanowisk, na których ma być przeprowadzona ocena,

• charakterystyki stanowisk zawartych w wykazie, o którym mowa powyżej,

• dodatkowych informacji, które mogą być przydatne przy ocenie ryzyka na konkretnym stanowisku (np. jaką wiedzą dysponują pracownicy zatrudnieni na stanowisku podlegającym ocenie, jakie posiadają dodatkowe uprawnienia, jaka jest liczba innych osób narażonych na zagrożenia związane z tym stanowiskiem pracy itp.

dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
ekspert z zakresu oceny ryzyka zawodowego




• Kto dokonuje oceny ryzyka?

Od 1 lipca 2007 r. pracodawca za zaniedbanie obowiązku dokonywania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy może zapłacić nawet 30.000 zł grzywny!

Do dokonania oceny ryzyka zawodowego oraz informowania pracowników o tym ryzyku zobowiązuje pracodawcę art. 226 Kodeksu pracy. Pamiętajcie, że ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa i za jej przeprowadzenie odpowiedzialny jest pracodawca.

Oceny ryzyka zawodowego dokonują zespoły powołane przez pracodawcę. Wiodącą rolę w tym procesie odgrywają pracownicy służby bhp. W przypadku braku możliwości dokonania oceny własnymi siłami, zakład pracy może powierzyć dokonanie oceny specjalistom spoza zakładu pracy.

Uwaga!
Należy jednak pamiętać, że zawsze to pracodawca jest odpowiedzialny za właściwe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego. Pracodawca ma także obowiązek informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Procedura oceny ryzyka
Przedstawiona w Polskiej Normie (PN-N-18002:2000. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego) procedura oceny ryzyka zawodowego jest w swojej istocie jedną z metod dokonywania takiej oceny. Jednym z ważnych elementów (etapów) oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń.

Przystępując do identyfikacji zagrożeń można zastosować metodę list kontrolnych, które mogą być opracowane z wykorzystaniem wykazu czynników szkodliwych, niebezpiecznych lub uciążliwych. Na etapie identyfikacji zagrożeń przydatna jest dotychczasowa wiedza na temat zagrożeń występujących na analizowanych stanowiskach. W każdym jednak przypadku zaleca się sprawdzanie, czy wszystkie zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy dostępne są informacje na ich temat (wartości charakteryzujące czynnik), oraz czy są wystarczające do oceny ryzyka.

Zagrożenia można zidentyfikować na podstawie analizy informacji dotyczących:

• lokalizacji stanowiska pracy i realizowanych na nim zadań,

• osób pracujących na stanowisku, w tym kobiet w ciąży, młodocianych i niepełnosprawnych,

• stosowanych środków pracy, materiałów i procesów pracy,

• wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania,

• wymagań przepisów prawnych i norm, odnoszących się do stanowiska,

• zagrożeń, które już zostały zidentyfikowane i ich źródeł,

• możliwych skutków występujących zagrożeń,

• stosowanych środków ochronnych,

• wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych,

• chorób zawodowych oraz awarii.

Adam Pościk
asystent w Zakładzie Ochron
Osobistych Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy




• Ocena ryzyka zawodowego - faza wstępna

Wszystkie informacje oraz dokumenty niezbędne do dokonania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego powinny znajdować się w dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy, którą prowadzicie w firmie (np. rejestry, protokoły itp.).

Informacje
Do zrealizowania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego niezbędne są informacje dotyczące między innymi:

• zagrożeń,

• warunków środowiska pracy,

• wymagań kwalifikacyjnych i zdrowotnych pracowników,

• stosowanych zabezpieczeń (środków ochrony zbiorowej i indywidualnej),

• statystyk wypadkowych i chorobowych (szczególnie chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby),

• osób zatrudnionych (kobiet, mężczyzn, młodocianych, niepełnosprawnych).

Dokumenty
Do zrealizowania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego potrzebne są również odpowiednie dokumenty, mianowicie:

• dokumentacja oceny ryzyka zawodowego (karty oceny ryzyka zawodowego),

• roczne statystyki wypadków, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i chorób zawodowych,

• wyniki badań środowiska pracy,

• wnioski z narad w sprawach bhp,

• wnioski z narad komisji bezpieczeństwa i higieny pracy (jeżeli taka w firmie istnieje),

• protokoły kontroli stanowisk pracy,

• protokoły kontroli organów zewnętrznych (np. Państwowej Inspekcji Pracy),

• protokoły z posiedzeń komisji bezpieczeństwa i higieny pracy (jeżeli taka w firmie istnieje).

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP wg ISRS




• Jak udokumentować poinformowanie pracownika o ryzyku zawodowym?

Co powinna zawierać informacja o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym? W jaki sposób udokumentować fakt poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym?

Poinformowanie danego pracownika o ryzyku zawodowym powinno mieć formę pisemną, tym bardziej że informację o ryzyku trzeba poszerzyć o wykaz środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko do poziomu akceptowalnego. Z przekazanych informacji pracownik musi się dowiedzieć, iż niestosowanie środków profilaktycznych (zabezpieczeń) powoduje wzrost ryzyka.

Jakie dokumenty dla pracownika?
Pracownik po dokonaniu oceny ryzyka zawodowego na jego stanowisku pracy musi otrzymać dokumenty dotyczące:
1) opisu zagrożeń;
2) możliwych skutków spowodowanych zagrożeniem;
3) stosowanej profilaktyki ograniczającej ryzyko (barier):

• środków ochrony zbiorowej,

• środków ochrony indywidualnej;

4) oceny dopuszczalności oszacowanego ryzyka na jego stanowisku     pracy;
5) wartości oszacowanego ryzyka szczątkowego (resztkowego,     końcowego).

Sposób przedstawiania pracownikom informacji o ryzyku zawodowym powinien być w miarę możliwości opisowy.

Karta oceny ryzyka zawodowego
Podstawowym dokumentem dotyczącym ryzyka zawodowego jest karta oceny ryzyka zawodowego. W karcie tej istotne jest pokazanie wielkości ryzyka początkowego, czyli bez stosowania środków profilaktycznych i ryzyka resztkowego (tego, które pozostaje po zastosowaniu zabezpieczeń).

W karcie oceny ryzyka zawodowego można wpisywać tylko środki profilaktyczne stosowane w firmie i dostępne dla pracowników, którym są niezbędne do bezpiecznego wykonywania pracy.

Sposób opracowania karty oceny ryzyka zawodowego wybiera pracodawca.

Informacja o zapoznaniu z ryzykiem
Jednym ze sposobów potwierdzenia, że pracownicy firmy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym, jest wprowadzenie odrębnego dokumentu, tzw. informacji o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym. Powinna się ona składać z części opisowej określającej:

• komórkę organizacyjną firmy,

• dane osobowe pracownika,

• nazwę jego stanowiska pracy i czynności, których ocena ryzyka dotyczy,

• samą ocenę ryzyka (według przyjętych w firmie kryteriów),

• datę zapoznania się z informacją wraz z potwierdzającym to podpisem.

Przechowywanie i aktualizowanie informacji
Informację o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym należy przechowywać w komórce organizacyjnej zatrudniającej daną grupę pracowników. Aktualizować ją trzeba w przypadkach jakiejkolwiek zmiany technologii, konstrukcji, sposobu i zakresu obsługi oraz gdy do zakresu obowiązków pracowników dochodzą nowe czynności nieujęte w poprzedniej ocenie ryzyka zawodowego.

Informacja o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym wraz z konkretnymi kartami oceny ryzyka zawodowego jest kompletną dokumentacją dotyczącą zapoznania danego pracownika z ryzykiem zawodowym.

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP według ISRS




• 10 kroków do dokonania oceny ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami szkodliwymi

Jak poprawnie przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami szkodliwymi?

Oto 10 kroków do dokonania oceny ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami szkodliwymi:

• Przegląd dokumentacji dotyczącej rodzaju i częstotliwości wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Sprawdzenie, jakie środki zostały podjęte przez pracodawcę w celu zminimalizowania ich prawdopodobieństwa i czy są one stosowane w praktyce.

• Przegląd stanowisk pracy i innych miejsc (np. szlaków komunikacyjnych), w których przebywają pracownicy, współpracownicy, podwykonawcy i klienci firmy, oraz sprawności urządzeń i instalacji warunkujących bezpieczeństwo w zakładzie.

• Identyfikacja zagrożeń i ich skutków w każdym z wyżej wymienionych miejsc. Od tego etapu wszystkie działania należy zapisywać, np. występowanie czynnika biologicznego - Candida albicans, fizycznego - promieniowania UV, chemicznego - formaliny. Szkodliwe skutki działania wymienionych przykładowo czynników to:

1. drożdżyca i ewentualna alergia,

2. zagrożenie wzroku i tkanek bezpośrednio narażonych na działanie promieniowania UV,

3. jonizacja powietrza,

4. prawdopodobne rakotwórcze działanie formaliny (roztwór wodny formaldehydu).

• Ocena narażenia na poszczególne szkodliwości i skutki ich działania.

• Wnioski mające na celu wyeliminowanie lub zminimalizowanie zagrożeń, dotyczące na przykład:

1. odpowiedniej organizacji pracy,

2. stosowania środków ochrony indywidualnej,

3. zastępowania substancji chemicznych innymi, mniej toksycznymi,

4. ograniczania czasu kontaktu pracownika z tymi substancjami i preparatami,

5. zmian technologicznych.

• Jeżeli nie można wyeliminować zagrożeń, aby dokonać prawidłowej oceny ryzyka zdrowotnego, należy zapoznać się z postanowieniami:

1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z 12 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu dokonywania oceny ryzyka dla zdrowia człowieka i dla środowiska stwarzanego przez substancje nowe (Dz.U. nr 16, poz. 138),

2. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.),

3. Polskiej Normy PN-N-18002: 2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Porównanie stanu faktycznego, czyli wyników badań środowiska pracy z obowiązującymi przepisami, a następnie ocena prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych zmian zdrowotnych u pracowników.

Zaprojektowanie działań zaradczych zmierzających do zmniejszenia ryzyka, nawet jeśli jest ono na poziomie dopuszczalnym.

Przedstawienie wyników oceny ryzyka zawodowego pracownikom.

Okresowe aktualizowanie dokonanej oceny ryzyka zawodowego (częstotliwość następnych ocen jest tu uzależniona od wyników pierwszej oceny, przebiegu procesu technologicznego, możliwości wprowadzenia nowych rozwiązań technicznych, poprawy lub pogorszenia warunków pracy itp.).

dr Urszula Wawrzyniak
doktor nauk przyrodniczych

• Co robić, gdy w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka zawodowego?

Jestem inspektorem ds. bhp. Pracodawca nakazał mi poinformować zainteresowanych pracowników o ryzyku zawodowym na ich stanowiskach pracy, ale w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka na żadnym ze stanowisk pracy. Co robić w tej sytuacji?

W opisanym przypadku inspektor ds. bhp powinien wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o dokonanie w firmie oceny ryzyka zawodowego na określonych stanowiskach pracy. Powinien
także zaproponować metody i formy dokonania tej oceny. Inspektor ds. bhp nie powinien mieć kłopotów z akceptacją swojego wniosku, gdyż jego realizacja leży w interesie pracowników zatrudnianych przez pracodawcę i w dobrze pojętym jego własnym interesie.

Odpowiedzialność pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 Kodeksu pracy).
Pracodawca musi nie tylko oceniać, ale również dokumentować ryzyko zawodowe występujące przy określonych pracach i stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające to ryzyko (§ 39 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) i ponosi za to odpowiedzialność.

Zakres działania służby bhp
Do zakresu działania służby bhp należy:

• przeprowadzanie kontroli warunków pracy i przestrzegania przepisów oraz zasad bhp,

• bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,

• sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bhp zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy,

• udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Każdy inspektor ds. bhp jest uprawniony między innymi do:

• przeprowadzania kontroli stanu bhp, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy,

• występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bhp.

W przypadku pojawienia się ewentualnych problemów związanych z powyższą sprawą bezpłatnych porad udzieli Państwowa Inspekcja Pracy (www.pip.gov.pl).

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

• Sprawdź, kiedy bezwzględnie musisz dokonać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego!

Jak często należy dokonywać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego na danych stanowiskach w firmie?

Nie ma przepisu, który określałby, jak często dokonywać aktualizacji ryzyka zawodowego.
Polska Norma PN-N-18002:2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego traktuje tę ocenę jako proces ciągły, dający podstawy do poprawy warunków bhp.

Aktualizacji (weryfikacji) oceny ryzyka zawodowego na konkretnych stanowiskach pracy należy dokonywać zawsze:

• gdy tworzone są nowe stanowiska pracy lub zmieniane jest ich wyposażenie,

• przy doborze stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych,

• gdy następuje zmiana organizacji pracy.

W pozostałych przypadkach ocena ryzyka zawodowego powinna być weryfikowana w okresach ustalonych w firmie (np. raz w roku lub co 2 lata).

Ważne
Zakupy, modernizacje i zmiany technologii zawsze powinny być poprzedzone wstępną oceną ryzyka zawodowego.

Więcej o ocenie ryzyka zawodowego z uwzględnieniem najnowszych zmian dowiesz się ze specjalistycznej publikacji "OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO 2007".

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

• Zarządzanie ryzykiem zawodowym spawaczy

Jakie są podstawowe etapy postępowania w zakresie zarządzania ryzykiem zawodowym spawaczy?

Podstawowe etapy postępowania w zakresie zarządzania ryzykiem zawodowym spawaczy to:

• Ponowny przegląd miejsc, w których będą lub są wykonywane prace spawalnicze. Szczególną uwagę należy zwrócić na strefy niebezpieczne pod względem pożarowym i wybuchowym. Trzeba skontrolować stan używanych urządzeń i narzędzi spawalniczych.

• Obserwacja spawaczy podczas pracy - co i jak wykonują, czy stosują przydzielaną odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej.

• Rozmowa ze spawaczami - czy uważają, że wykonywana praca wpływa ujemnie na ich zdrowie.

• Analiza wyników profilaktycznych badań lekarskich i absencji chorobowej spawaczy.

• Korzystanie z poradników, prasy fachowej i przewodników ochrony pracy.

• Zastanowienie się, które z zaobserwowanych zagrożeń i nieprawidłowości mogą doprowadzić do znacznego niebezpieczeństwa i w jaki sposób.

• Zdecydowanie, czy istniejące zabezpieczenia i środki ostrożności są wystarczające.

• Określenie, jakie działania powinny być podjęte w celu usunięcia zagrożeń i nieprawidłowości.

• Zdecydowanie, które zagrożenia i nieprawidłowości powinny być zlikwidowane lub przynajmniej ograniczone w pierwszej kolejności.

Źródło: poradnik "BHP w firmie"

• Zagrożenia na stanowisku pracy ślusarza

Ślusarze to pracownicy wykonujący prace związane z obróbką materiałów metalowych. Podczas wykonywania pracy wykorzystują wiele narzędzi i urządzeń (w tym maszyn zasilanych energią elektryczną). Wiążą się z tym potencjalne zagrożenia wypadkowe. Dlatego tak istotne jest uświadomienie im zagrożeń, jakie mogą wystąpić na ich stanowiskach pracy.

Prawidłowe zidentyfikowanie zagrożeń mogących występować na stanowisku pracy jest podstawą do zastosowania niezbędnej i prawidłowej ochrony przed zagrożeniami.

Ze względu na sposób wykonywania prace ślusarskie podzielić możemy na:

• ręczne prace ślusarskie - czynności wykonywane są przy pomocy rąk i nienapędzanych mechanicznie narzędzi (np. młotki, pilniki, piłki, narzędzia traserskie),

• prace ślusarskie zmechanizowane - czynności wykonywane są mechanicznie napędzanymi narzędziami:

• trzymanymi w rękach (np. wiertarki ręczne, ręczne szlifierki kątowe),

• stacjonarnymi, stanowiącymi wyposażenie stanowiska pracy ślusarza (np. wiertarka stołowa, szlifierka ostrzałka).

Podstawowe czynniki niebezpieczne występujące podczas prac ślusarskich to czynniki fizyczne (w szczególności czynniki mechaniczne oraz hałas) i chemiczne,

Zagrożenia występujące na stanowisku pracy ślusarza to m.in.:

• skaleczenia o ostre krawędzie narzędzi czy przedmiotów,

• skaleczenia narzędziami w czasie obrabiania przedmiotów,

• skaleczenia przez odpryski materiału powstające w czasie obróbki,
  - zaprószenia oczu przy szlifowaniu i czyszczeniu powierzchni przedmiotów,

• wdychanie pyłów,

• zatrucia rozpuszczalnikami i innymi substancjami toksycznymi,

• porażenie prądem elektrycznym,

• urazy związane z ręcznym przemieszczaniem ciężarów,

• zagrożenia związane z nadmiernym hałasem.

Pamiętaj!
Zagrożenia na stanowisku pracy ślusarza zależeć będą przede wszystkim od rodzaju wykonach na stanowisku prac, stosowanych narzędzi, maszyn i urządzeń oraz technologii procesu produkcyjnego.

Środki ochrony indywidualnej
Prace ślusarskie należą do prac podczas wykonywania, których może nastąpić silne zabrudzenie odzieży i obuwia oraz jej skażenie środkami chemicznymi (np. rozpuszczalnikami) niedopuszczalne jest, zatem wykonywanie przez pracownika tego rodzaju prac we własnej odzieży i obuwiu.

Substancje i preparaty niebezpieczne
Wykonywanie prac ślusarskich często wiąże się z wykorzystywaniem substancji i preparatów oznakowanych, jako niebezpieczne, szczególnie rozpuszczalników. Pracownicy powinni więc posiadać informacje dotyczące sposobów ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem takich substancji.

Zabezpieczenie przed porażeniem prądem elektrycznym
Do pracy powinny byś stosowane elektronarzędzia wykonane w II klasie ochronności. Są to narzędzia bezpieczne - uziemianie ich lub zerowanie jest zabronione. Wyjątek stanowią szlifierki kątowe przeznaczone do pracy na mokro, które należy podłączać do sieci tylko za pomocą transformatora separacyjnego, który stanowi ich wyposażenie. Brak transformatora separacyjnego wyklucza stosowanie tych szlifierek.

Uwaga!
Zagrożenie porażenia prądem elektrycznym można eliminować 4 sposobami. Mianowicie przez ochronę przez:

• obniżenie napięcia, czyli zastosowanie napięć bezpiecznych
  np. 25 V,

• dodatkową izolację elementu przewodzącego,

• zerowanie, czyli zastosowanie dodatkowego przewodu ochronnego,

• separację napięcia, czyli zastosowanie dodatkowego urządzenia separującego (np. transformatora).

Zabezpieczenie przed hałasem i drganiami
Przy wykonywaniu prac elektronarzędziami ręcznymi drgania występują na ich uchwytach (głównych i pomocniczych). Najbardziej szkodliwa, ze względu na wytwarzane drgania, jest praca przy użyciu elektronarzędzi udarowych oraz innych, których niewyważone masy robocze wywołują drgania uchwytów np. szlifierki kątowe, szlifierki oscylacyjne. Aby zminimalizować ryzyko wpływu drgań (wibracji) na zdrowie pracownika konieczne jest:

1. stosowanie środków ochrony indywidualnej (rękawic antywibracyjnych),

2. udzielanie pracownikowi przerw w pracy (10-15 min po każdej godzinie pracy elektronarzędziem),

3. praca w temperaturze otoczenia nie niższej niż 16°C (niska temperatura powoduje zwiększenie szkodliwego wpływu drgań na organizm człowieka).

• Czy znasz najczęstsze zagrożenia na stanowisku pracy kierowcy wózka jezdniowego?

Jak wiadomo, podczas instruktażu stanowiskowego należy zapoznać pracownika nie tylko z samym stanowiskiem pracy, ale także z zagrożeniami najczęściej na nim występującymi.
Stanowisko pracy kierowcy wózka jezdniowego zlokalizowane jest najczęściej w działach przyjęcia i wydawania towarów lub w miejscach, gdzie konieczne jest przemieszczanie znacznych ilości towarów ciężkich lub o znacznej objętości. Dotyczy to zarówno magazynów, jak i hal obsługi klienta, np. hal sprzedaży.

Pracownicy zatrudnieni na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego mogą korzystać z wózków widłowych napędzanych silnikiem elektrycznym bądź spalinowym (zasilanym paliwem płynnym - benzyną etylizowaną, olejem napędowy lub paliwem gazowym - gazem propan-butan). Wózki widłowe przechowywane są w wyznaczonych miejscach magazynowych w polach postojowych właściwie oznakowanych.

Uwaga!
Pole postojowe powinno być określone linią żółtą o szerokości 5 - 10 cm, malowaną farbami o dużym współczynniku odporności na ścieranie (chodzi o trwałość oznaczenia), szerokość i długość oznaczonego pola powinny wynikać i być dostosowane do parametrów technicznych typu wózka.

Najczęstsze zagrożenia
Największym i najczęstszym zagrożeniem występującym na stanowisku pracy kierowcy wózka jezdniowego jest możliwość uderzenia lub przygniecenia składowanymi materiałami w miejscu wykonywania czynności transportowych. Niebezpieczeństwo to występuje zarówno w bezpośrednim otoczeniu wózka jezdniowego, jak i w dalszym otoczeniu innych osób i elementów infrastruktury pomieszczenia, w którym wyznaczona jest praca.

Przykład
Kierowca wózka stawiając towar, nie zauważył innego pracownika sprzątającego podłogę w pobliżu miejsca składowania i przygniótł mu stopę, stawiając transportowaną paletę z towarem. W wyniku czego pracownik sprzątający doznał licznych złamań kości stopy.

Możliwe jest także potrącenie, najechanie wózkiem na współpracowników lub osobę trzecią.

Przykład
Kierowca wózka widłowego przewożąc towar, nie zauważył idącego obok pracownika i potrącił go. W wyniku czego pracownik ten doznał urazu kręgosłupa.

Innym istotnym zagrożeniem jest również popełnienie błędu przez kierowcę i nieprawidłowe podjęcie materiału transportowanego. Na skutek czego może nastąpić przewrócenie wózka z kierowcą.

Przykład
Kierowca wózka widłowego podejmując materiały na palecie, nie zauważył, że paleta została podjęta w taki sposób, iż środek ciężkości podnoszonej palety nie był zgodny z osią pionową wideł i masztu podnoszącego (paleta została podjęto krzywo), towar znajdujący się na niej miał znaczny ciężar i spowodował przechylenie się wózka, a następnie jego przewrócenie.

Kolejnym zagrożeniem mogą być zmienne warunki ukształtowania terenu, po którym porusza się wózek.

Przykład 1
Kierowca był przyzwyczajony do określonego usytuowania towarów na terenie magazynu. W wyniku przemeblowania zmienił się rozkład dróg transportowych, którymi mogą przemieszczać się wózki. Kierowca opierając się na rutynie i przyzwyczajeniu do starego rozkładu magazynu, przypadkowo wjechał w stos palet, myśląc, że tędy prowadzi jego droga.

Przykład 2
Kierowca wózka przewoził towar z rampy na magazyn, jednak źle wymierzył skraj rampy i spadł z niej wraz z wózkiem.

Wskazane wyżej zagrożenia są najczęściej spotykanymi zagrożeniami. Pamiętajcie jednak, że w każdym zakładzie pracy i miejscu pracy z uwagi na jego specyfikę mogą wystąpić jeszcze inne zagrożenia. Możecie je zidentyfikować na podstawie karty oceny ryzyka zawodowego na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego.

Uwaga!
Podczas instruktażu stanowiskowego musicie poinformować pracownika o wszystkich zagrożeniach występujących na jego stanowisku pracy w Waszym zakładzie pracy.

Jerzy Kaczmarek
główny specjalista ds. bhp

• Zagrożenia występujące przy odśnieżaniu dachów

Pracownicy odśnieżający dachy budynków, jako osoby zatrudnione na stanowiskach robotniczych, przed przystąpieniem do pracy powinni odbyć szkolenie w dziedzinie bhp, w formie instruktażu na swoim stanowisku (stanowiskach) pracy. Podczas takiego szkolenia należy poinformować pracowników o zagrożeniach występujących na ich stanowiskach pracy.

Dodatkowo przypominamy Wam, że w zależności od sytuacji podczas wykonywania prac związanych z odśnieżaniem dachów mogą występować zagrożenia dla osób:

• bezpośrednio je wykonujących,

• zatrudnionych na stanowiskach znajdujących się w pobliżu budynków, na których dachach wykonywane jest odśnieżanie,

• postronnych mogących znaleźć się w ich pobliżu.

Przykład
Na terenie zakładu odśnieżano dach budynku magazynowego. Wokół budynku nie wygrodzono i nie oznakowano znakami ostrzegawczymi strefy niebezpiecznej. W strefę zrzutu śniegu z dachu wjechał, wózek jezdniowy prowadzony przez pracownika, który nie wiedział o prowadzonych pracach. Zrzucony z dachu śnieg spadł bezpośrednio na kierowcę wózka. W wyniku zdarzenia kierowca stracił panowanie nad wózkiem, potrącił innego pracownika zakładu, a następnie staranował wózkiem ścianę budynku magazynowego. W wyniku wypadku ciężkich obrażeń ciała doznał kierowca wózka akumulatorowego oraz potrącony przez niego pracownik zakładu.

Główne wydarzenia powodujące wypadki przy odśnieżaniu dachów to:

• upadek pracownika z wysokości (z dachu, drabiny, schodów, klamer itp.),

• upadek, poślizgnięcie się na nierównej, śliskiej powierzchni,

• uderzenie, przygniecenie ludzi przez spadający śnieg, lód, narzędzia.

Najczęstszymi przyczynami wypadków są:

• wadliwa organizacja i metody pracy,

• nieprawidłowe zachowanie się pracownika,

Przykład
Podczas odśnieżania dachu budynku pawilonu handlowego pracownicy zaczęli rzucać w siebie śniegowymi kulami. Podczas „zabawy” jeden z pracowników, poruszając się przy skraju dachu, poślizgnął się, a następnie spadł z dachu, z wysokości ok. 5 m. W wyniku upadku doznał obrażeń ciała, które spowodowały jego śmierć.

1. nieprawidłowe rozpoznanie warunków pracy i występujących zagrożeń,

2. brak nadzoru lub niedostateczny nadzór nad wykonywaniem prac,

3. niewyposażanie pracowników w sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości oraz obuwie przeciwpoślizgowe,

4. nieużywanie lub nieprawidłowe używanie przez pracowników sprzętu ochronnego.

Zwróćcie uwagę szkolonemu, że pracownicy odśnieżający dachy ulegają wypadkom najczęściej podczas:

1. zgarniania, przenoszenia i wysypywania śniegu z połaci dachowych,

2. przechodzenia po płaszczyznach połaci dachowych,

3. wchodzenia lub schodzenia na i z dachu.

Pracownicy ci mogą również odśnieżać inne elementy budynków, np. gzymsy lub usuwać sople z dachów. Wówczas także może dochodzić do zdarzeń wypadkowych.

Przykład
Po zakończeniu usuwania śniegu z dachu budynku pracownicy otrzymali polecenie usunięcia sopli lodu, które uformowały się na obróbkach blacharskich dachu. Jeden z pracowników klęknął na skraju dachu, wychylił się poza jego obrys i szuflą do zgarniania śniegi obtrącał sople. W pewnym momencie pracownik ten stracił równowagę i spadł z dachu. W wyniku upadku doznał ciężkich obrażeń ciała powodujących jego trwałe kalectwo.

Zygmunt Wieczorek
specjalista ds. analiz i prewencji
zagrożeń zawodowych

• Ograniczanie ryzyka wynikającego z pracy w kontakcie z alkoholami

Jak eliminować lub ograniczać ryzyko zawodowe wynikające z pracy z czynnikami chemicznymi, takimi jak alkohole?

Aby eliminować lub ograniczać ryzyko zawodowe, wynikające z pracy z czynnikiem chemicznym, należy m.in.:

• właściwie zaprojektować i organizować pracę w miejscu pracy,

• dostarczyć odpowiednie wyposażenie dla prac z czynnikami chemicznymi i stosować procedury utrzymania ruchu zapewniające ochronę zdrowia oraz bezpieczeństwo pracowników w miejscu pracy,

• zmniejszać do minimum liczbę pracowników narażonych lub którzy mogą być narażeni na czynniki chemiczne w miejscu pracy,

• zmniejszać do minimum czas i poziom narażenia na czynnik chemiczny,

• zapewnić odpowiednią higienę miejsca pracy,

• zmniejszać do minimum ilości czynnika chemicznego wymaganego w procesie pracy,

• stosować właściwe procedury pracy, w tym procedury lub instrukcje bezpiecznego obchodzenia się z czynnikiem chemicznym stwarzającym zagrożenie i odpadami zawierającymi taki czynnik oraz procedury ich przechowywania i transportu w miejscu pracy,

• właściwie stosować urządzenia i sprzęt w pracach z czynnikiem chemicznym, zapewniające bezpieczeństwo oraz ochronę zdrowia pracowników.

 

Jakie działania techniczne lub organizacyjne?
Działania techniczne lub organizacyjne powinny w szczególności zmierzać tu do:

• zapobieżenia obecności w miejscu pracy substancji palnych w stężeniu stwarzającym zagrożenie lub substancji chemicznie niestabilnych, w ilościach stwarzających zagrożenie pożarem bądź wybuchem,

• usunięcia źródeł zapłonu, które mogą spowodować pożar lub wybuch, i wyeliminowania warunków, które mogą powodować, że substancje chemicznie niestabilne mogą wywołać szkodliwe skutki fizyczne,

• ograniczenia skutków dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w przypadku pożaru lub wybuchu substancji palnych, substancji chemicznie niestabilnych bądź ich mieszanin.

Podstawa prawna
§ 6 i 10 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. nr 11, poz. 86).

Grażyna Jarosiewicz
ekspert ds. technicznego
bezpieczeństwa pracy

• 
  

• Zagrożenia przy pracy z komputerem

Naukowcy twierdzą, że komputery - mimo niewątpliwego usprawnienia pracy, które wniosły - nadużywane, mogą być przyczyną kłopotów zdrowotnych. Praca z nimi niesie za sobą określone zagrożenia (a z nimi ryzyko wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych), które są definiowane przez środowisko pracy (czynniki fizyczne, chemiczne) i sposób wykonywania pracy.

Czynniki fizyczne i chemiczne
Do czynników fizycznych i chemicznych, o których negatywnym wpływie na organizm człowieka należy pamiętać podczas pracy biurowej przy komputerze, zaliczają się:

• Promieniowanie cieplne (pochodzące od jednostki centralnej, monitora ekranowego i innych podłączonych do nich urządzeń). Skutkuje podwyższaniem temperatury otoczenia. Następstwem tego jest zmniejszenie wilgotności powietrza, które powinno kształtować się na poziomie co najmniej równym 40% w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi.

• Słabe promieniowanie rentgenowskie emitowane przez monitory ekranowe. Jego poziom jest wielokrotnie niższy od tzw. poziomu promieniowania tła (to jest promieniowania, które w sposób naturalny występuje w przyrodzie). Jego wartość mieści się poniżej granicy czułości urządzeń, jakich używa się do jego badania. Jednak nie zostało wciąż jeszcze naukowo wyjaśnione, jaki wpływ na zdrowie ludzi mogą mieć jego małe dawki przy długotrwałym oddziaływaniu.

• Pole elektromagnetyczne pochodzące od monitorów ekranowych, jednak o wyższych wartościach w przypadku monitorów kineskopowych (CRT). Pole elektromagnetyczne powoduje polaryzację napięcia elektrostatycznego między człowiekiem a ekranem. Przy pracy przy monitorze skóra przyciąga naładowane cząsteczki kurzu w takim samym stopniu, jak naładowany elektrycznie ekran. Często prowadzi to do reakcji alergicznych, podrażnienia oczu, a nawet może pogarszać oddychanie.

• Czynniki chemiczne, na przykład ozon wydzielający się z pracujących drukarek i kopiarek, będący szkodliwym oraz stosunkowo dokuczliwym problemem. Ozon powoduje wysuszanie błon śluzowych, czego efektem jest drapanie w gardle czy wysuszanie się oka. Ponadto niekorzystnie (dodatnio) jonizuje powietrze w pomieszczeniu, w którym znajduje się urządzenie go wydzielające. Problem w tym zakresie ujawnia się dopiero podczas długotrwałego używania sprzętu wydzielającego ozon.

• Oświetlenie. Bardzo istotne jest zapewnienie komfortu pracy wzrokowej przez właściwe natężenie oświetlenia i ograniczenie olśnienia bezpośredniego od na przykład okien, w szczególności przez zapewnienie żaluzji lub zasłon w oknach.

• Sposób wykonywania pracy - organizacja stanowisk pracy. Coraz więcej osób pracujących przy komputerach zgłasza się do lekarzy z różnego rodzaju bólami kręgosłupa i mięśni oraz schorzeniami układu krążenia. Powodem tego może być nieprawidłowe wyposażenie komputerowego stanowiska pracy i ustawienie jego elementów (np. wysokość stołu i siedziska uniemożliwiające naturalne położenie rąk przy obsłudze klawiatury lub niezapewniające odpowiedniej przestrzeni do umieszczenia nóg pod stołem, zbyt nisko postawiony monitor powodujący bóle karku itp.).

Zagrożenia psychospołeczne
Trzeba również pamiętać o zagrożeniach psychospołecznych, których świadomość rośnie podobnie jak ich rozmiar. Ciągły pośpiech, duża ilość pracy do wykonania w określonym (często zbyt krótkim) czasie czy mało przyjazna atmosfera pracy mogą wpływać na pojawianie się fizjologicznych reakcji organizmu wywołanych stresem.

Uwaga!
Stres nie został zakwalifikowany do grupy czynników szkodliwych. Jednak ze względu na skutki biologiczne stres powinien być uwzględniany w ocenie ryzyka zawodowego przy pracy wykonywanej na stanowisku pracy wyposażonym w monitor ekranowy.

Karolina Główczyńska-Woelke
specjalista ds. bhp i ergonomii

• Ocena ryzyka zawodowego w szkole

Jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego w szkole, uwzględniając jej specyfikę?

Ocena ryzyka zawodowego w szkole rozpoczyna się od ustalenia wszystkich zagrożeń i osób zagrożonych poprzez scharakteryzowanie stanowiska pracy. Trzeba wziąć pod uwagę:

• lokalizację stanowiska pracy,

• osoby pracujące na stanowisku, ich predyspozycje i poziom kwalifikacji,

• stosowane środki pracy, materiały i wykonywane operacje,

• wykonywane czynności oraz sposoby i czas ich wykonywania,

• wymagania przepisów i norm,

• zagrożenia, które zostały już zidentyfikowane, i ich źródła,

• możliwe skutki występujących zagrożeń,

• stosowane środki ochronne,

• przyczyny wypadków, awarii i zdarzeń potencjalnie wypadkowych,

• przyczyny chorób zawodowych.

Identyfikacja zagrożeń
Podczas identyfikowania zagrożeń trzeba wziąć pod uwagę:

• czynniki i substancje chemiczne (np. środki do dezynfekcji),

• pyły (także pył kredowy),

• czynniki biologiczne,

• czynniki fizyczne (np. hałas),

• czynniki mechaniczne,

• zagrożenia wybuchem lub pożarem,

• czynniki uciążliwe (praca przy monitorze ekranowym itp.).

Szacowanie ryzyka zawodowego
Kolejnym krokiem jest szacowanie ryzyka zawodowego. Polega ono na:

• ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożeń na ocenianym stanowisku pracy,

• określeniu ciężkości szkodliwych następstw tych zagrożeń.

Stopień prawdopodobieństwa ryzyka ustala się np. w skali 3-stopniowej:

1. ryzyko mało prawdopodobne,

2. ryzyko prawdopodobne,

3. ryzyko wysoce prawdopodobne.

Wtedy skala ciężkości następstw też będzie 3-stopniowa:

1. następstwo o małej szkodliwości,

2. następstwo o średniej szkodliwości,

3. następstwo o dużej szkodliwości.

Małgorzata Mądra-Janeda
specjalista ds. Karty Nauczyciela,
wykładowca w zakresie wymagań bhp
wynikających z dyrektyw UE

• Kucharz - kontrola ergonomicznych warunków pracy i ocena stanu bhp

Podczas kontroli ergonomicznych warunków pracy i oceny stanu bhp na stanowisku pracy kucharza konieczne jest systemowe ujęcie wielu elementów procesu pracy, takich jak:

• przestrzeń stanowiska prac i ciągów komunikacyjnych,

• stan posadzki, ścian i sufitów,

• sprawność odpływów ze zlewów i posadzki,

• dostosowanie parametrów środowiska pracy do zadań (oświetlenie, hałas, mikroklimat - sprawność wentylacji),

• dostosowanie urządzeń, narzędzi i wyposażenia do wykonywanych zadań oraz możliwości pracowników,

• analiza wysiłku i pozycji przy pracy,

• ocena organizacji, podziału zadań i odpowiedzialności wg kompetencji pracowników (np. prac wykonywanych w 2 osoby, przerw i przemienności prac, ładu i porządku w miejscu pracy, podejmowania decyzji),

• sposób i efektywność systemu komunikacji między pracownikami (kucharz - pomocnik, kelner - kucharz, wydawca potraw - kucharz, szef kuchni - kucharz),

• dostosowanie warunków pracy do wymagań przepisów prawnych,

• znajomość przez pracowników zasad ergonomii (np. pozycji przy pracy stojącej, sposobów dźwigania i przenoszenia materiałów, roli oświetlenia oraz wentylacji),

• stan techniczny urządzeń i narzędzi oraz wyposażenia kuchni (ergonomiczność maszyn, urządzeń oraz narzędzi).

Szczegółowe zadania kontrolne - ergonomia
Zadania kontrolne w zakresie ergonomicznych warunków pracy na stanowisku pracy kucharza powinny obejmować w szczególności:

• Badanie wydatku energetycznego (im większy wydatek energetyczny niezbędny do wykonania określonego zadania, tym praca mniej ergonomiczna).

• Wnioski z przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i chorób zawodowych (powodem wielu wypadków jest nieprzestrzeganie zasad ergonomii przy wykonywaniu zadań, na przykład ograniczona przestrzeń uniemożliwiająca przyjęcie bezpiecznej postawy przy dźwiganiu ciężarów, niezrozumienie sygnałów z powodu braku ich jednoznaczności - koloru, dźwięku - lub niemożliwości wyłonienia ich z ogólnego nadmiaru informacji, nieprawidłowe oświetlenie powodujące olśnienia lub migotania światła, zbyt ciężkie narzędzia do wykonania czynności w ograniczonej przestrzeni, środki ochrony indywidualnej ograniczające swobodę ruchów bądź widzenia itp.).

• Przyjrzenie się procesowi pracy i zwrócenie uwagi na to, dlaczego pracownik:

1. wykonuje pracę na stojąco i czy nie mógłby wykonywać jej na siedząco,

2. wychyla się poza strefę bezpieczną,

3. pracuje przy zdjętej osłonie części wirujących,

4. nie włącza wentylacji odciągowej,

5. niechętnie używa środków ochrony indywidualnej.

Opinie pracowników. Pamiętajcie, że właśnie pracownicy najlepiej wiedzą, co:

1. i w jakim stopniu utrudnia im wykonanie zadań,

2. powoduje największe zmęczenie czy znużenie pracą,

3. wprowadzić nowego bądź zmienić, aby poprawić warunki pracy.

Bez rozmowy bezpośrednio na stanowisku pracy lub prowadząc ją przy innej okazji, można nie zaobserwować wielu niedogodności czy wręcz zagrożeń!

• Wyniki wydajności pracy. Jeżeli w innych firmach, na podobnych stanowiskach pracy, z podobnym wyposażeniem, pracownicy o podobnych kwalifikacjach, wykonują podobne produkty, a wydajność pracy znacznie się różni, może mieć na to wpływ ergonomia pracy w swoich szczegółach (np. hałas, oświetlenie, temperatura powietrza, przestrzeń pracy, dostęp do miejsc składowania itp.). Może to być spowodowane również nierytmicznością dostaw materiałów lub awaryjnością urządzeń i zbyt długim czasem ich naprawy. Powoduje to z jednej strony przerwy w pracy (odpoczynek), a z drugiej - wymaga znacznego wysiłku fizycznego i psychicznego w celu terminowego wykonania zadań. Sytuacja taka j est powodem stresu przez wprowadzanie nerwowości w pracy.

• Zachorowania pracowników na choroby, nie tylko zawodowe, mające związek z warunkami pracy. Chodzi tu o sprawdzenie, przy wykonywaniu jakich prac pracownicy najczęściej chorują na przykład na choroby kręgosłupa, zapalenie stawów, pochewek ścięgnistych i ścięgien, zwyrodnienie stawów kręgosłupa, nieżyty górnych dróg oddechowych, reumatyzm czy choroby oczu (zapalenia spojówek).

Rozmowy z często chorującymi pracownikami również będą źródłem informacji o warunkach pracy.

Czynniki powodujące uczucie niewygody
Podczas kontroli ergonomicznych warunków pracy i oceny stanu bhp na stanowisku pracy kucharza trzeba również zwrócić uwagę na czynniki powodujące uczucie niewygody, czyli:

• konieczność pochylania się,

• konieczność kucania,

• konieczność sięgania za wysoko,

• konieczność sięgania za daleko,

• długotrwałe stanie,

• częste chodzenie,

• zbyt małą przestrzeń,

• zbyt wysoką powierzchnię roboczą,

• zbyt niską powierzchnię roboczą.

Lesław Zieliński
były główny inżynier zarządzania
bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

• Jakie zagrożenia występują podczas prac w zakładach gospodarki odpadami?

Jakie czynniki szkodliwe i uciążliwe trzeba wziąć pod uwagę podczas dokonywania oceny ryzyka zawodowego przy wykonywaniu prac związanych z wywozem nieczystości stałych?

Występujące zagrożenia oraz czynniki uciążliwe i szkodliwe uzależnione są od charakteru pracy oraz rodzaju usuwanych zanieczyszczeń stałych.
Pod uwagę należy wziąć następujące zagrożenia i czynniki:

• Fizyczne:

1. mechaniczne (np. przekłucia, przecięcia, otarcia skóry dłoni i stóp, upadki, potknięcia, potrącenia przez mechaniczne pojazdy, uderzenia czy przygniecenia przez transportowane urządzenia),

2. termiczne (np. praca na otwartej przestrzeni w zróżnicowanych temperaturach),

3. hałas związany z pracą urządzeń samochodów do wywozu odpadów (np. urządzeń prasujących śmieci),

4. zapylenie przy zbiórce materiałów sypkich;

Chemiczne (zużyte opakowania po środkach chemicznych mogą powodować zagrożenie polania czy opryskania środkami chemicznymi);

Biologiczne (narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne może prowadzić do wystąpienia wielu niekorzystnych skutków zdrowotnych u pracowników, kontakt z nimi w środowisku pracy powoduje ryzyko wielu zagrożeń zdrowotnych, takich jak: podrażnienia, alergie, infekcje, choroby zakaźne itp.).

Ważne
Prace w zakładach gospodarki odpadami zostały określone jako prace narażające pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych.

Istotnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo pracy pracowników zatrudnionych przy wywozie nieczystości stałych jest jej wykonywanie w warunkach szczególnego zagrożenia, czyli odbywającym się ruchu ulicznym.

• Nowa kampania na rzecz oceny ryzyka zawodowego - przyłącz się!

25 czerwca 2008 r. nastąpiło oficjalne rozpoczęcie kampanii ogłoszone przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA), dotyczącej upowszechnienia zagadnień związanych
z oceną ryzyka zawodowego: "Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy. Dobre dla Ciebie. Dobre dla firmy.". W Polsce kampanię koordynuje Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, pełniący rolę Krajowego Punktu Centralnego Agencji. Natomiast patronat nad kampanią objął Minister Pracy i Polityki Społecznej oraz Przewodnicząca Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP.

Co roku w Unii Europejskiej, według statystyk Eurostatu, w następstwie wypadków przy pracy ginie 5720 osób. Ponadto Międzynarodowa Organizacja Pracy szacuje, że kolejne  159 500 pracowników w UE umiera co roku w wyniku chorób zawodowych. Uwzględniając obie te liczby, szacuje się, że co trzy i pół minuty ktoś w UE umiera z przyczyn związanych z pracą. Większości tych wypadków i chorób można zapobiec, a pierwszym etapem jest ocena ryzyka zawodowego. Takie jest przesłanie ogólnoeuropejskiej kampanii informacyjnej na temat oceny ryzyka zawodowego "Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy. Dobre dla ciebie. Dobre dla firmy."

Kampania ta skupia się szczególnie na sektorach wysokiego ryzyka, takich jak budownictwo, opieka zdrowotna oraz potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw. Jest ona ukierunkowana głównie na miejsce pracy i osoby zaangażowane we wdrażanie środków - działań zapewniających poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy, takie jak: pracodawcy, związki zawodowe, pracownicy, przedstawiciele ds. bezpieczeństwa pracowników, praktykcy bhp, służba bhp ds. prewencji i ubezpieczeń oraz inne osoby zapewniające wsparcie i informacje na poziomie miejsca pracy.

Kampania będzie trwać przez dwa lata (2008-09). Głównym jej przesłaniem jest wyjaśnienie procesu oceny ryzyka zawodowego. Ocena ryzyka nie musi być zadaniem skomplikowanym, zbiurokratyzowanym czy wykonywanym wyłącznie przez ekspertów. Wiąże się z tym również organizowanie szkoleń przez CIOP w zakresie przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego samodzielnie przez pracodawców.

W ramach kampanii przewidziany jest też konkurs i przyznanie nagród za dobre praktyki, które wyróżnią przedsiębiorstwa i organizacje mające wybitne osiągnięcia w dziedzinie promowania oceny ryzyka w miejscu pracy.

W kampanię zaangażowane są liczne przedsiębiorstwa i organizacje, aby wesprzeć przekazywanie kluczowych informacji swoim partnerom. Uczestniczące organizacje i osoby prywatne mogą pobrać zindywidualizowane "Świadectwo udziału" lub okazać swoje zaangażowanie poprzez włączenie się w kampanię w charakterze sponsora lub partnera.

Główne cele europejskiej kampanii na rzecz oceny ryzyka to:

• zachęcenie zainteresowanych stron - na wszystkich poziomach - do aktywnego udziału w zdecentralizowanej kampanii o zasięgu ogólnoeuropejskim,

• podniesienie świadomości na temat istnienia prawnego obowiązku i praktycznej potrzeby dokonywania oceny ryzyka w miejscu pracy,

• promowanie łatwego, etapowego podejścia do oceny ryzyka,

• wyjaśnienie oceny ryzyka i procesu przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego,

• zachęcanie przedsiębiorstw (w szczególności mikroprzedsiębiorstw i średnich przedsiębiorstw) do przeprowadzania własnej oceny ryzyka (we własnym zakresie),

• promowanie koncepcji, że ocena ryzyka ma charakter kompleksowy - jest to odpowiedzialność każdej osoby w miejscu pracy, a nie tylko problem, pracodawców (lub ekspertów) - oraz informowanie o korzyściach wynikających z partycypacyjnej oceny ryzyka,

• wspieranie pracodawców, przedstawicieli ds. bezpieczeństwa pracowników, pracowników, praktyków, służb prewencyjnych, decydentów i innych zainteresowanych stron w doskonaleniu oceny ryzyka,

• informowanie, że ocena ryzyka to pierwszy krok w kierunku metodycznego zarządzania bhp.

Źródło http://osha.europa.eu/pl/campaigns/hw2008

Cz. 2 pojawi się po uzbieraniu następnej partii materiału.

Pozdrawiam

---