Mikołaj August Otto(silnik gazowy oraz zapłon elektryczny)
Ruddy Diesel(silnik wysokoprężny)
Karol Fryderyk Benz(jednocylindrowy,czterosuwowy silnik benzynowy)
Gottieb Daimler(szybkobieżny silnik benzynowy o zapłonie iskrowym)
Andre Michelin,Edouard Michelin(opony samochodowe
Ogólny schemat blokowy maszyny rolniczej:
silnik-> układ rozdziału i dozowania energii-> odbiornik energii
Siłowniki hydrauliczne zaliczane się do urządzeń roboczych lub wykonawczych. Działanie ich polega na zmianie energii cisnienia na energie mechaniczna, czyli słuzy do przemieszczania lub utrzymania jakiegos elementuw wyniku ruchu tłoczyska lub obrotowego ruchu wału. Siłowniki stosowane w układach hydraulicznych ogólnie mozna podzielic na siłowniki jednostronnego lub dwustronnego działania oraz - ze względu na wykonanie elementów roboczych - na siłowniki nurnikowe lub siłowniki tłokowe.Ruchy wykorzystywane przez elementy robocze ruchami posuwisto - zwrotnymi, przy czym kierunek ruchu zalezy od miejsca podania oleju do cylindra oraz róznicy powierzchni tłoka.
Układy hydrauliczne w ciagnikach składaja sie najczesciej z:filtra, pompy hydraulicznej,zaworu rozdzielczego,cylindra podnosnika,rozdzielacza hydrauliki zewnetrznej,szybkozłacza,siłownika, a)dwustronnego działania, b) jednostronnego działania.
Silnik-urzadzenie energetyczne wykorzystywane do zmiany jakiegos innego typu energiina prace mechaniczna.zasada działania silnika spalinowego-zamiana w środku cylindra energii chemicznej paliwa na prace mechaniczna,ciepło wyprodukowane podczas spalania paliwa jest skutkem ogromnego wzrostu ciśnienia w cylindrze,rozprężające się gazy spalinowe przemieszczaja tłok który za pomoca korbowodu wymusza obrót wału korbowego silnika.silnik z tłokiem krążącym to silnik wankla. W silniku tłokowym podczas każdego pełnego ruchu tłoka,tłok jest dwukrotnie w skrajnym położeniu. Położenie gdzie tłok jest najbardziej oddalony od wału korbowego nazywane jest górnym martwym położeniem. Przemieszczenie pomiedzy dwoma położniami nazywa się skokiem tłoka, ruch suwem. Pojemność całkowita cylindra jest wtedy gdy tłok jst w dolnym martwym położeniu, natomiast pojemność komory sprężania jest wtedy gdy pojemność cylindra znajduje się w górnym martwym położeniu. Pojemność skokowa jest to różnica pomiedzy pojemnościa całkowita cylindra a pojemnościa komory sprężania.
Budowa silnika-podstawowy element to kadłub gdzie umieszczone są cylindry z tłokami gdzie dochodzi do zamiany energii chemicznej na mechaniczną. Układ korbowy-jego funkcja polega na zamiani posuwisto-zwrotnego ruchu tłoka w cylindrze na ruch obrotowy wału korbowego. Układ rozrządu-manewruje procesem napełnienia cylindrów świeżą mieszanką paliwowo-powietrzną albo samym powietrzem a także opróżnieniem cylindra ze spalin. Układ zasilania-dzieki niemu cylinder jest zaopatrywany w mieszanke paliwa oraz powietrza albo osobno paliwo i powietrze. Układ smarowania-uzupełnia olej pomiedzy współpracujące ze soba części silnika,w celu zmniejszenia oporów oraz tarcia. Układ chłodzenia-dzieki niemu utrzymana jest najlepsza temp. Silnika która daje możliwość ekonomicznej pracy. Układ zapłonowy-(tylko silniki iskrowe) wywołuje zapłon mieszaniny, zbudowany z maszyny która wywołuje iskrę zapłonową. Układ rozruchowy-wykorzystuje się go do uruchamiania silnika bardzo często rozrusznik elektryczny.
Budowa silnika :
a) Tłoki ( pierścieniowe olejowe , pierścienie uszczelniające)
-tubule cylindrowe suche
-tubule cylindrowe chłodzące ciecz
-korbowod- przenosi obciążenie
-wał korbowy
-zawór
-układ rozrządu
-wał rozrządu
-pasek klinowy
-dzwogienka zaworowa
-koło zamachowe
- pompa olejowa
-filtr oleju
Silnik niskoprężny-stpień sprężenia jest przedziale 6,5-11.w silnikach z zapłonem iskrowym jako paliwo wykorzystuje się benzyny albo jej mieszaniny. Do silnika zasysana jest z gaźnika mieszanina paliwowo-powietrzna,później pod wpływem iskry dochodzi do jej spalenia. Sliniki niskoprężne nazywamy tez benzyowe,gaźnikowe, iskrowe.
Silnik wysokoprężny-zapłon nastepuje automatycznie.do cylindra zasysane jest czyste powietrze które pod wpływem sprężęnia ogrzewa się do takiego stopnia że dochodzi do automatycznego zapłonu paliwa. Silniki o takiej zasadzie działania nazywamy silnikami Diesla.
Działanie silnika czterosuwowego.Nazywany jest on czterosuwowym, gdyż jego praca polega na cyklicznym wykonywaniu czterech suwów przez tłok. Suwy te, to: ssanie-sprężanie-praca-wydech.Pierwszym suwem jest ssanie. Tłok w cylindrze przesuwa się wtedy z górnego położenia do dolnego, a przez otwarty zawór ssący wytworzone podciśnienie powoduje zassanie mieszanki paliwowo-powietrznej. W chwili, gdy tłok dojdzie do swego najniższego położenia zawór ssący zostaje zamknięty, a dalszy ruch tłoka to już suw sprężania. Znajdująca się w tym czasie w cylindrze mieszanka paliwowo-powietrzna zostaje sprężona do objętości około 10% objętości początkowej. Zapłon mieszanki, wywołany iskrą lub samoczynny następuje tuż przed przejściem tłoka w najwyższe położenie. Poruszający się dalej tłok powoduje doprężenie wybuchającej już mieszanki, co pozwala na jej pełniejsze spalenie, a więc i uzyskanie większej wydajności względem dostarczonego paliwa. Od momentu, gdy tłok przejdzie przez swe najwyższe położenie zaczyna się faza działania silnika zwana suwem pracy. Eksplodująca mieszanka paliwowo-powietrzna powoduje silny wzrost ciśnienia w cylindrze i odepchnięcie tłoka. Siła ta jest wystarczająca, aby wałowi korbowemu nadać rozpęd, który pozwali mu przesuwać tłok jeszcze przez pozostałe trzy suwy. Z takiego stylu pracy wynika fakt, że z im większej liczby cylindrów zbudowany jest silnik, tym jego praca jest bardziej miarowa. Odepchnięty eksplozją mieszanki paliwowo-powietrznej tłok mija dolne najniższe położenie i od tego momentu zaczyna, przez otwarty zawór wydechowy, wypychać powstałe w wyniku spalania mieszanki spaliny. Działanie to, to suw wydechu. Po przekroczeniu zaś swego górnego położenia, tłok ponownie zasysa mieszankę paliwowo-powietrzną rozpoczynając swój cykl na nowo.
Silnik dwusuwowy jest to silnik spalinowy, w którym cztery fazy pracy (ssanie, sprężanie, praca i wydech) wykonywane są w ciągu dwóch suwów (od górnego do dolnego skrajnego położenia) tłoka.Istnieją konstrukcje silników dwusuwowych zarówno o zapłonie iskrowym, jak i o zapłonie samoczynnym.Suw sprężania - w pierwszej fazie suwu sprężania następuje "przepłukanie" przestrzeni roboczej silnika. Wtedy to spaliny powstałe w poprzednim cyklu pracy są wytłaczane przez kanał wydechowy, jednocześnie do przestrzeni roboczej przez kanał międzykomorowy napływa mieszanka paliwowo-powietrzna zgromadzona wcześniej w przestrzeni korbowej silnika. W dalszej fazie suwu sprężania tłoka, pełniący także rolę zaworu, zamyka kanał wydechowy i międzykomorowy, odsłaniając jednocześnie kanał ssawny. W czasie sprężania mieszanki w komorze spalania, świeża porcja mieszanki paliwowej napływa przez kanał ssawny do przestrzeni korbowej silnika.Suw pracy - Przed dojściem do górnego martwego położenia tłoka następuje zapłon paliwa, które gwałtownie rozprężając się powoduje ruch tłoka w dół do dolnego skrajnego położenia. W końcowej fazie tego suwu odsłaniany jest kanał wydechowy i spaliny zaczynają opuszczać przestrzeń roboczą. Cykl się powtarza.
Zasada działania silników z krążącym tłokiem.Silnik z krążącym tłokiem zbudowany został przez Feliksa Wankla w 1960r., nazwa jego pochodzi od jego nazwiska. Silnik nazwano silnikiem Wankla. Posiada ona całkowicie inną konstrukcję niż inne jednostki napędowe .Ogromną zaletą jest usunięcie masy układu korbowego przez co silnik jest o wiele lżejszy. Tłok ma kształt trójgraniasty dokonuje planetarnego ruchu względem obudowy silnika i można podzielić go na trzy komory robocze. W czasie jednego pełnego obrotu tłoka w każdej komorze roboczej wykonywane są cztery zmiany objętości odpowiadające czterem suwom czterosuwowego silnika. Każda z przestrzeni roboczych połączona jest po kolei z kanałem dolotowym, umożliwiając proces zasysania mieszaniny. Przy dalszym ruchu tłoka objętość komory maleje, co sprawia sprężenie mieszaniny. Pod koniec sprężania mieszanina zapala się od iskry elektrycznej. Sprężone gazy napierają na tłok wprawiając go tym samym w ruch obrotowy. Pojemność komory powiększa się sukcesywnie, a w momencie gdy tłok odsłoni okno kanału wylotowego, sprężone gazy wydostają się do atmosfery. Po otwarciu kanału dolotowego do komory napływa świeża mieszanina i obieg powtarza się od nowa.
Części silnika. Kadłub silnika to element konstrukcyjny, stanowiący trzon, podstawę, łączący w całość pozostałe fragmenty oraz przejmujący obciążenia działające na części maszyny.Głowica jest to część silnika spalinowego zamykająca od góry wnętrze jednego lub kilku cylindrów, złączona z blokiem cylindrów przy pomocy śrub dwustronnych. Głowice cylindrowe produkowane są jako odlewy żeliwne albo ze stopów aluminium. Szczegóły konstrukcji głowicy cylindrowej uzależnione są od typu silnika, sposobu chłodzenia, systemu oraz napędu rozrządu, kształtów komór spalania a także wielu innych czynników.Wał korbowy jest to obrotowa część silnika tłokowego, do którego przymocowane są korbowody, które przekazują energię ruchu posuwisto-zwrotnego tłoków. Wykorbienia wału o liczbie odpowiadającej liczbie cylindrów (przy układzie rzędowym i boxer), połowie liczby cylindrów (układ widlasty) albo liczbie rzędów cylindrów (układ gwiazdowy) przesunięte są równolegle do osi wału o odległość będącą połową skoku tłoka. Z wału korbowego zabierany jest moment obrotowy do napędu kół samochodu, śmigła samolotu itp.Układ rozrządu to zespół urządzeń wykorzystywanych do sterowania napełnianiem oraz opróżnianiem cylindrów spalinowych. W silnikach spalinowych wykorzystywane są rozrządy silnika: tłokowe (w silnikach dwusuwowych), suwakowe (kiedyś popularne, aktualnie prawie całkowicie wyszły z użycia) a także zaworowe (bardzo często spotykane). Zaworowe rozrządy silnika można podzielić na : dolnozaworowe, górnozaworowe oraz mieszane (bardzo rzadko stosowne, zawory dolotowe ulokowane w głowicy, zawory wylotowe w kadłubie silnika). Bardzo często spotykany górnozaworowy rozrząd silnika złożony jest z wałka rozrządu napędzanego od wału korbowego silnika przy pomocy łańcucha albo paska zębatego, zaworów i popychaczy, drążków popychaczy oraz dźwigienek umożliwiających przekazywanie ruchu z krzywek wałka na zawory. Aktualnie wykonywane są prace nad wykorzystaniem elektromagnetycznego uruchamiania zaworów.Gaźnik inaczej zwany karburatorem to zespół maszyn oraz mechanizmów w silniku spalinowym o zapłonie iskrowym, których podstawowym zadaniem jest produkowanie, regulowanie składu oraz dawkowanie konkretnej mieszaniny paliwa z powietrzem w zależności od obciążenia i prędkości obrotowej silnika.
Na skutek kierunku przepływu powietrza wyróżniamy gaźniki:1) opadowe (dolno-ssące), bardzo często spotykane, przepływ powietrza zachodzi od góry ku dołowi,2) górno-ssące, przepływ powietrza zachodzi od dołu ku górze,3) poziome (boczno-ssące), przepływ powietrza następuje w poziomie.
TUZ:trzypunktowy układ zawieszenia
-cięgno dolne prawe i lewe
-wieszak prawy i lewy
-ramie podnośnika hydraulicznego
-łańcuch ograniczający
-śruba rzymska
* układ dźwigniowy stosowany w ciągnikach rolniczych do agregowania maszyn i urządzeń zawieszanych na hydraulicznym podnośniku.Układ taki umożliwia podnoszenie narzędzi w położenie transportowe i odpowiednie ustawienie go w położeniu roboczym. Narzędzia są połączone z ciągnikiem w trzech punktach, na dwóch hydraulicznie podnoszonych belkach dolnych (lewej i prawej) i łącznikiem centralnym. Przeguby kuliste umieszczone w belkach i łączniku centralnym umożliwiają ruchy narzędzi we wszystkich kierunkach. Do sterowania TUZ-em (podnośnikiem) jest wykorzystywany rozdzielacz hydrauliczny. Sterowanie to może odbywać się mechanicznie za pomocą dźwigni lub elektronicznie.TUZ znajduje się z tyłu ciągnika rolniczego, ale istnieje możliwość montażu także z przodu, co daje ogromne możliwości zestawiania w grupy maszyn i urządzeń rolniczych, a co za tym idzie oszczędzanie czasu i kosztów podczas uprawy roli.
Podnośnik hydrauliczny ciągnika:pompa olejowa,siłownik ,tłok,ramie podnośnika,wieszak,ciagło dolne, rozdzielacz,dźwignie rozdzielacza,zawór dociążający,zawór przeciążający,dodatkowe wejście do zasilania siłownika zewnętrznego.
ISOBUS to znormalizowany system wymiany danych między ciągnikiem a maszyną. Terminal urządzenia jest zamontowany wewnątrz kabiny i służy do sterowania narzędziami, wyświetlania wprowadzonych danych i zachowywania informacji. ISOBUS ułatwia sterowanie nowoczesnymi narzędziami, zwłaszcza takimi, które mają wiele funkcji i cechują się wysokim poziomem zautomatyzowania.
Korzyści z ISOBUS: Osiągi ciągnika z maszyną są podobne do pracy maszyn samobieżnych, Sprzęganie maszyny z ciągnikiem jest niezwykle proste,Maszyna może się dostosowywać automatycznie do bieżących warunków, Zwiększenie wydajności,Ograniczenie kosztów,Idealne rozwiązanie dla rolnictwa precyzyjnego,Wspomaga pracę operatora.
WOM- ład odbioru mocy= przekaznie napedu z pojazdu do poruszanej maszyny ( wszystkie obecne ciągniki mja to)
-przegłób cardana
-połączenie przesuwna
-osłony
-sprzegło przeciążeniowe
-końcówki wałów
ciągnik - maszyna rolnicza przeznaczona do uciągu maszyn; do agregacji maszyn ciągnik jest przystosowany przez 3-punktowy układ zawieszenia: lewe cięgło (stałe), prawe cięgło (z możliwością regulacji), cięgło główne ze śrubą rzymską
- wałek odbioru mocy - przeniesienie napędu na maszyny z nim współpracujące; może być również zamontowany z przodu, nie tylko z tyłu (żeby np. nie ugniatać trawy przy kosiarkach czołowych)
- układ hydrauliczny
- sprzęgło dwustopniowe
- obciążniki występują z przodu pojazdu
- nowoczesny ciągnik posiada kabinę klimatyzowaną i komputer pokładowy
- silnik wysokoprężny - spalanie paliwa następuje na skutek wysokiego ciśnienia; nie ma świec, są wtryskiwacze paliwa
- silnik dwusuwowy w pilarkach spalinowych
Traktorzysta musi posiadać: aktualne badania zdrowotne, uprawnienia na dany sprzęt (przeszkolenie)
Eksploatacja ciągnika w lecie i w zimie:
- w układzie chłodzenia musi być zimowy płyn chłodzący
- maksymalna temperatura pracy
- lepkość
- wymiana oleju i filtrów przed zimą
- sprawność akumulatora (ładowanie)
- przy zgubieniu kluczyków uruchamiamy na krótko
- komin można przekierować
sprzęgło - to mechanizm służący do odłączania napędu przekazywanego od silnika do skrzyni przekładniowej i dalszych mechanizmów układu napędowego oraz do łagodnego włączania napędu silnika
Rodzaje sprzęgieł:
- tarczowe suche (jedno i dwustopniowe)
- hydrokinetyczne
gleba - wierzchnia warstwa Ziemi do ok. 25 cm
głębokość orki: zimowa (25-30cm), podorywka (10cm), pośrednia (10-15cm)
moc ciągnika zależy od: ilości skib, głębokości orki, zwięzłości gleby
orka zimowa - głęboka, ziemia pozostawiona w ostrej skibie; pozwala na zgromadzenie maksymalnej ilości wody z opadów
*Wszystkie czynności związane z glebą mają przyczynić się do poprawienia określonej struktury gleby (stosunków wodno - powietrznych).
*Uprawianie gleby na określoną głębokość przez wiele lat powoduje powstawanie podeszwy płużnej. Roztwór wodny (woda + nawozy) nie przechodzi głębiej. Systemy korzeniowe roślin nie mogą się głębiej zakorzeniać. *Co 5 lat powinno się stosować orki z pogłębiaczem lub głęboszem.
*Najlepsza orka to taka, która powoduje powstawanie struktury gruzełkowatej.
*Rolnicy aby walczyć z podeszwą powinni stosować rośliny o głębokim systemie korzeniowym np. lucerna.
ORKA: ( rodzaje orek)- Najgłębiej sięgającym w glebę zabiegiem uprawowym jest orka. Do chwili obecnej jest ona podstawowym zabiegiem, który ma na celu stworzenie optymalnych warunków do gromadzenia wody i składników pokarmowych w glebie.
* Orką - nazywa się podstawową czynność uprawową mającą na celu odwrócenie i pokruszenie górnej warstwy gleby. Jest podstawowym zabiegiem agrotechnicznym, od którego prawidłowości zależy cały dalszy rozwój roślin uprawnych.
Głównym celem zastosowania pługa jest odwrócenie skiby
a) płytka ,średnia,głęboka
b) podorywkowa, siewna, przedzimowa, odwrotka, wiosenna, razówka, melioracyjna
kultywator, brona - służą do wyrównywania gleby po orce oraz do rozbicia specyniałych frakcji gleby
Nawożenie:
- organiczne: obornik (nie jest nawozem pełnym), nawozy zielone - przed orką - po rozrzuceniu przyorać
- mineralne: sztuczne: makro, mikro i ultramikroelementy
- dolistne: poprzez opryski
Połączenie nawożenia organicznego z mineralnym daje nam pełne nawożenie doglebowe. W przypadku lat suchych może nam nic nie urosnąć. Wtedy stosuje się nawozy dolistne.
dawka organicznego: 40dt/ha (rolnicze), 60dt/ha (ogrodnicze)
mineralne: wykonanie analizy gleby, wykonanie zaleceń nawozowych pod daną uprawę
przedsiewnie: P, K i niewielka ilość N
Nawozy dolistne: można je łączyć z zabiegami ochrony roślin:
- dolistne ochronne
- dolistne regulujące transpirację wody
- nawozy dolistne
*Nie wolno ich stosować wtedy, kiedy jest duża operacja słoneczna i temperatura powietrza jest wyższa od 24oC. W przypadku łączenia go ze środkami ochrony roślin można zmniejszyć jego ilość. Nawozy płynne stosujemy wtedy, gdy rośliny są wilgotne. Nawozy roślinne stosujemy wtedy, gdy roślina jest sucha.
W przypadku łączenia środków ochrony i nawozu roślina powinna być sucha.
*Nie może występować ściekanie roztworu po roślinie. Najważniejsza w przypadku buraków. Mniej ważna w przypadku zbóż.
*Sól wyssie sok komórkowy i liść ulegnie ususzeniu. Im drobniejsze krople tym łatwiej jest je zatrzymać na roślinie. Bardzo dobre efekty daje nawożenie, gdy występują mgły, po deszczu itp. Jak długo roślina jest wilgotna, tak długo następuje pobieranie składników pokarmowych.
Agregacja maszyn rolniczych - maksymalne zmniejszenie jazdy po polu ciągnikiem i maszynami. Gleba ubita zmniejsza plony do 80-90%.
UPRAWA
Pług: -narzędzie służące do wykonywania orki ( odkładnica, lemież, płuz, piętka, ramie płóga)- Praca pługa polega na odcinaniu pasów gleby zwanych skibami, ich odwracaniu i kruszeniu. Podstawowy zespół roboczy pługa jakim jest korpus płużny, a głównie lemiesz i odkładnica, ma o tyle złożony kształt geometryczny, że siły oporu gleby na niego działające nie dają się sprowadzić do jednej siły wypadkowej.
- liczba skib zależna od mocy ciągnika
- wypoziomowanie wzdłużne i poprzeczne, określenie głębokości
- mocowanie za pomocą TUZ ( trzypunktowy układ zawieszenia )
- Obracany , jednostronny lub wahadłowy
*korpus płużny pługa- na ustalonej szerokości i głębokości odcina skibę od niezaoanje części pola następnie odwracając ją kruszy i odwraca.
Typy pługów:
lemieszowe i talerzowe,
zagonowe i obracalne,
zawieszane, przyczepiane, półzawieszane,
lekkie i ciężkie,
specjalne.
Typy pługów (przykłady):
a - pług zawieszany obracalny, b - specjalny pług plantacyjny, c - pług zawieszany trójpunktowo, d - pług zawieszany podorywkowy, e - pług zaczepiany ciężki, f - pług półzawieszany, g - pług talerzowy zaczepiany, h - pług talerzowy, zawieszany, i - pług zawieszany
Korpusy pługów- Obecne konstrukcje pozwalają na wyodrębnienie dwóch typów korpusów płużnych. Są to: korpusy lemieszowe i talerzowe. Nazwy ich utworzono od zasadniczych elementów roboczych, którymi są lemiesz i talerz będący wycinkiem kuli. Korpus płużny jest częścią pługa, która zagłębia się w czasie orki w glebę i bezpośrednio na nią oddziałuje.
Korpus płużny lemieszowy- Korpus ten składa się z części bezpośrednio oddziałujących na glebę w procesie orki, do których należą lemiesz i odkładnica, oraz z części i elementów stabilizujących pracę, łączących je wzajemnie i stanowiących wyposażenie dodatkowe, do których zalicza się słupica, płóz, listwa usztywniająca, listwa dokładająca i listwa ścinająca zastępująca przedpłużek.
Budowa korpusu lemieszowego:
1 - lemiesz, 2 - odkładnica, 3 - słupica, 4 - płóz, 5 - piętka, 6 - listwa usztywniająca, 7 - ostrze lemiesza, 8 - dziób lemiesza, 9 - grzbiet lemiesza, 10 - pierś odkładnicy, 11 - skrzydło odkładnicy, 12 - listwa dokładająca, 13 - osłona bruzdy przed zasypywaniem.
Budowa korpusu lemieszowego ażurowego (Rabe Werk):
1 - lemiesz, 2 - dziób lemiesza, 3 - odkładnica, 4 - pierś odkładnicy (ciągła), 5 - ażurowe skrzydło odkładnicy, 6 - obsada słupicy, 7 - pręt usztywniający skrzydło odkładnicy, 8 - listwa poprzeczna łącząca listwy skrzydła odkładnicy.
Lemiesz i odkładnica korpusu lemieszowego tworzą jedną ciągłą powierzchnię roboczą i razem z płozem przymocowane są śrubami do dolnej części słupicy (obsady). Płóz opiera się o dno i ścianę bruzdy. Górna część słupicy (głowica) służy do przymocowania korpusu do grzędziela lub ramy pługa.
Lemiesz- Zadaniem lemiesza jest odcinanie skiby od dna bruzdy i podnoszenie jej na odkładnicę. Lemiesz składa się z ostrza, grzbietu i dzioba. Dziób lemiesza może z ostrzem tworzyć linię prostą lub może być wydłużony. Jest on najbardziej obciążoną częścią korpusu, dlatego ma od spodu zgrubienie stanowiące zapas materiału do tzw. pociągania lemiesza przy jego regeneracji
Lemiesze pługów:
a - trapezowy, b - dziobowy, c - ze ścianką polową, d - z dłutem
Odkładnica- Zadaniem odkładnicy jest przejęcie skiby odcinanej przez lemiesz, jej odwrócenie i przesunięcie w bok do poprzednio wyoranej bruzdy z jednoczesnym kruszeniem i mieszaniem gleby.
Odkładnica, podobnie jak lemiesz, jest klinem przestrzennym. Składa się z piersi i skrzydła. Uzupełnienie stanowić mogą listwa dokładająca i listwa odcinająca pełniąca rolę przedpłużka. Powierzchnia odkładnicy może być jednolita lub ażurowa (rusztowa) w cało-ści lub podzielona na oddzielne elementy, które mogą być wymienne. Do odcinania skiby od ściany bruzdy służy krawędź odcinająca odkładnicy.
Korpus pługa z odkładnicą dzieloną:
1 - lemiesz, 2 - pierś odkładnicy, 3 - skrzydło.
Profilogramy odkładnic:
a - cylindryczna, b - cylindroidalna, c - półśrubowa, d - śrubowa
Kształt odkładnicy określają przekroje ortogonalne, czyli ślady cięć jej powierzchni płaszczyznami równoległymi do płaszczyzn rzutów. Przekroje ortogonalne płaszczyznami poziomymi nazywamy warstwicami.
Słupica- Jest to część korpusu płużnego, która łączy lemiesz i odkładnicę, a od strony ściany bruzdy łączy się z płozem. Słupica może być jednolita lub dzielona. Słupica składa się z trzech części: dolnej zwanej obsadą, która łączy lemiesz, odkładnicę i płóz, środkowej zwanej trzonem, łączącą górną część odkładnicy oraz listwę usztywniającą skrzydła, oraz górnej, zwanej głowicą, do połączenia z ramą pługa.
Słupice korpusów lemieszowych:
a - tłoczona z blachy, b - odlewana staliwna, c - skręcana, d - spawana; 1 - obsada, 2 - trzon, 3 - głowica
Płóz - Stanowi element podparcia korpusu lemieszowego. Rozróżniamy płozy krótkie i długie.
Płozy korpusu lemieszowego: a - długi, b - krótki; 1 - płóz, 2 - piętka
Płóz przytwierdzony jest do słupicy dwiema śrubami i ustawiony jest do dna bruzdy pod kątem 2-3°. Długość płozu zależy od wielkości nacisku skiby na powierzchnię odkładnicy, od jej kształtu i masy pługa.
Ramy pługów: ramy przestrzenne i płaskie, ramy spawane i skręcane na śruby, ramy kratowe i jednobelkowe. Długość ramy zależy od typu pługa oraz liczby i rozstawu korpusów.
Skręcane ramy kratowe pługów przyczepianych:
a - przestrzenna, b - płaska; 1 - belka wzdłużna, 2 - belka skośna, 3 - poprzeczka, 4 - ukośna belka usztywniająca, 5 - trzon słupicy, 6 - wysięgnik
Ramy pługów zawieszanych:
a - przestrzenna, skręcana, b - wąska spawana, c - jednobelkowa spawana; 1 - belka wzdłużna, 2 - belka ukośna, 3 - stojak, 4 - zastrzał stojaka, 5 - uchwyty wałka wykorbionego, 6 - uchwyt do zakładania górnego cięgła zawieszenia, 7 - uchwyt do osadzenia wrzeciona ustalającego położenie wałka wykorbionego, 8 - belka
Pługi zawieszane, półzawieszane i przyczepiane
Pługi zawieszane agregatowane są z ciągnikiem za pomocą układu zawieszenia najczęściej trójpunktowego. Są to pługi lekkie tworzące z ciągnikiem krótkie zwarte agregaty. Pług zawieszany trójpunktowo ma z przodu ramy dwa czopy, na które zakłada się przeguby dolnych cięgieł podnośnika hydraulicznego ciągnika oraz stojak z otworami na sworzeń górnego cięgła zawieszenia. Budowa lemieszowego pługa zawieszanego zagonowego (Akpil):
1 - korpus płużny, 2 - czop, 3 - stojak układu zawieszenia pługa, 4 - koło kopiujące, 5 - rama pługa, 6 - pręt regulacyjno usztywniający, 7 - ścinacze listwowe
Pługi zawieszane:
a - jednoskibowy pług łąkowy, b - dwuskibowy pług z korpusami zaopatrzonymi w ścinacze listwowe z regulacją kopiującą głębokość orki, c - dwuskibowy pług do orki szybkiej z regulacją siłową głębokości orki (brak koła kopiującego), d - trzyskibowy pług z listwą do agregatowania narzędzi doprawiających.
Pług zawieszany obracalny (Akpil):
1 - trójpunktowy układ zawieszenia, 2 - siłownik hydrauliczny mechanizmu obrotu korpusów płużnych, 3 - korpus płużny, 4 - koło podporowe (kopiujące)
Pługi obracalne niezbędne są do orek w górach i na pochyłościach terenu do uprawy przeciwerozyjnej polegającej na odwracaniu skiby zawsze w kierunku przeciwnym do spadku.
Pługi zaczepiane (przyczepiane, doczepiane) tworzą z ciągnikiem długie, ciężkie i mało zwrotne agregaty. Są jednak w dalszym ciągu używane do orek bardzo głębokich oraz do orek łąk. Budowane są jako pługi ramowe i wieloskibowe. Rama jest ramą przestrzenną płaską.
Budowa pługa zaczepianego:
1 - rama, 2 - korpus płużny, 3 - krój tarczowy, 4 - przedpłużek, 5 - koło polowe, 6 - koło bruzdowe, 7 - koło tylne skrętne, 8 - belka zaczepowa, 9 - siłownik hydrauliczny koła polowego, 10 - siłownik hydrauliczny koła tylnego, 11 - przewody hydrauliczne, 12 - hak zaczepowy.
Pług zaczepiany zagonowy podczas pracy (Kverneland DC):
1 - koło tylne, 2 - koło polowe, 3 - połączenie z ciągnikiem
Pługi półzawieszane są pługami wieloskibowymi przeznaczonymi do orek średnich i głębokich. Mogą to być pługi do orek zagonowych lub obracalne do orek bezzagonowych. Pługi takie połączone są z ciągnikiem przy pomocy czopów i dolnych cięgieł podnośnika hydraulicznego (nie posiadają stojaka takiego jak pługi zawieszane), a ich rama opiera się na tylnym kole podporowym (skrętnym) zarówno w położeniu transportowym, jak i roboczym.
Pług półzawieszany zagonowy:
1 - rama, 2 - czop obrotu ramy, 3 - wał z czopami zawieszenia, 4 - śruba regulacyjna położenia ramy, 5 - ramię skrętu koła tylnego, 6 - cięgło skrętu koła tylnego, 7 - koło tylne, 8 - siłownik hydrauliczny podnoszenia lub opuszczania koła tylnego, 9 - śruba regulacyjna koła tylnego, 10 - przewód hydrauliczny, 11 - krój tarczowy, 12 - wysięgnik do połączenia narzędzi doprawiających, 13 - podpora pługa.
Pług półzawieszany zagonowy (Kverneland):
1 - wał z czopami zawieszenia, 2 - krój tarczowy, 3 - korpus płużny, 4 - koło tylne, 5 - bezpiecznik sprężynowy (resorowy)
Pług półzawieszany obracalny z ramą przegubową podczas pracy:
1 - przegub połączenia ramy, 2 - koło podporowe ramy, 3 - korpus płużny
Pługofrezarka:
- pług z obracającymi się nożami
Brona
Zadania bronowania są wielorakie i obejmują:
- wyrównanie powierzchni gleby po orce,
- rozdrobnienie brył i stworzenie odpowiedniej struktury gleby do siewu,
- niszczenie chwastów i zadarnienia,
- wymieszanie nawozów mineralnych z glebą,
- przykrycie nasion po siewie,
- podorywkę lub bezorkową uprawę gleby.
Ze względu na budowę zespołów roboczych, brony dzielimy na:
zębowe,
zębowo obrotowe,
talerzowe.
Brona wahadłowa
- dobra przy wiosennych uprawach
- energochłonna
Brona talerzowa:
- Skłądająca się z przynajmniej dwóch rzędów talerzy których zadaniem jest rozdrobnienie (pocięcie ) resztek pożniwnych i przykrycie ich warstwą ziemi w celu szybszego rozkładu materii oraz zminimalizowania strat substancji odżywczych
Wał: są narzędziami służącymi do powierzchniowego lub wgłębnego ugniatania roli w celu zmniejszenia jej porowatości, przyśpieszenia jej osiadania i zwiększenia podsiąkania wody, wyrównania powierzchni roli, pokruszenia brył lub też wgniecenia ich w glebę, gdzie pod wpływem wilgoci zmiękną, oraz ugniatania roślin przed ich przyoraniem w formie zielonego nawozu.
Wały dzieli się na:
ugniatające, ugniatająco-kruszące i wgłębne
Rodzaje wałów:
- Prętowy walec rurowy
-podwójny prętowy walec rurowy
-walec pirścienowy tnący
-walec wahliwy rotopac
Kultywatory służą do głębokiego spulchniania i częściowego pokruszenia zaoranej i zleżałej roli, spulchnienia ścierniska w celu zasiania poplonów, zniszczenia darni, aby ułatwić zagłębianie pługa podczas orki, zwalczania chwastów, mieszania nawozów z glebą i innych prac związanych z doprawianiem roli. Elementami roboczymi kultywatora są zęby. Pod względem budowy i działania dzielimy je na: sprężynowe, półsztywne, i sztywne. Ząb sprężynowy wykonany jest ze sprężystego, odpowiednio wyprofilowanego pręta lub płaskownika
NAWOŻENIE:
Rozrzutnik obornika:
- jedno lub dwuosiowy (przedni i tylni)
- rodzaj skrzyni ładunkowej, na dnie której znajdują się łańcuchy, którymi obornik podawany jest do tyłu tego rozrzutnika i wyrzucany przez adapter. Napęd na adapter jest z WOM. Regulacja denki obornika to szybkość przemieszczania się masy obornika na rozrzutniku oraz prędkość jazdy po polu, szybkość poruszania się agregatu.
Cyklop:
- ładowacz o napędzie hydraulicznym zasilanym pompom napędzaną z WOM traktora
- do ładowania obornika oraz większości materiałów sypkich
Rozsiewacz nawozów - zawieszany - 200-300kg nawozu
- TUZ
- zbudowany ze zbiornika, na dnie którego znajduje się regulowana szczelina, pod szczeliną znajduje się tarcza obrotowa, która napęd otrzymuje z WOMu i nawóz się rozsiewa; wielkość szczeliny, prędkość jazdy decydują o szybkości rozsiewania
Rozsiewacz nawozów - przyczepiany - 1000kg nawozu
- skrzynia, na dnie której jest lita taśma gumowa; w tylnej części skrzyni jest szczelina, przez którą nawóz podawany jest na 2 tarcze rozsiewające; napęd pobierany jest w WOMu; na dnie zbiornika jest tzw. odciążnik, dzięki któremu taśma nie rozciąga się; załadunek przy pomocy cyklopu
rozsiew na krzyż - w ogrodnictwie częściej niż w rolnictwie
pobieranie próbki gleby - laską od 20 do 40 razy z całego pola; miesza się i pobiera średnią próbkę 50-60 dekagramów - to próbka reprezentacyjna z pola
Do wapnowania gleby używamy tych samych urządzeń, co do nawozów granulowanych - przyczepnych. Stosuje się coraz częściej wapnowanie magnezowe.
Glebogryzarka:
- TUZ
- pobieranie siły z WOMu
- używana w uprawach ogrodniczych
Nawozy o spowolnionym działaniu stosuje się raz na 2-3 lata; zawierają makro i mikroelementy. Chodzi o zwolnienie uwolnienia azotu i potasu np. Scott, Silvanix, InterMac.
Ecolist - nie zawiera środków chemicznych; mikro i ultramikroelementy podwyższony poziom; choroby i szkodniki nie rozwijają się; jest kwaśny; dzięki zawartości selenu wzrosła zdrowotność zwierząt np. owiec - jakość wełny
Florovit - jedyny nawóz, dzięki któremu poprawiają się stosunki wodne w roślinie
Jednego nawozu dolistnego nie można stosować przez cały okres uprawy. Ilość: 6-7 zabiegów. Można łączyć z herbi, insekti, pestycydami. Okres karencji musi być zachowany.
Mazur 5 - siewnik zbożowy zawieszano - przyczepiany - rzędowy; szerokość robocza 4m; pojemność skrzyni roboczej 760dm3; prędkość robocza 8-10km/h; wydajność eksploatacyjna 3,2ha/h
kozioł zawieszenia - do przestawiania i przyczepiania siewnika
Siewnik może być wykorzystywany jako maszyna zawieszana lub przyczepiana.
układ wysiewający - kołeczkowe aparaty
hydrauliczny podnośnik redlic
kółka wysiewające
próba kręcona
35 redlic stopkowych - na czyste pole
redlice terenowe - na gleby z roślinami
zadania maszyn do siewu i sadzenia:
-dostarczanie na pole określonej liczby nasion i bulw, rozsady
-rownomierne rozmieszczenie w glebie ( w odpowiadnich odległościach od siebie)
-umieszczanie na odpowiednich odległościach
-u ziemniaków uformowanie redlin
rodzaje napędu:
- ręczne
-ciągnikowe
-samojezdne
sposób agregatowania ze źródłem energetycznym
-zawieszone
-przyczepione
siewniki polowe dzilimy na:
-rzedowe( siewnik uniwersalny, specjalne)
-rzutowe
Siewnik mechaniczno-pneumatyczny POMORZANIN:
duża szerokość robocza; skrzynia nasienna, belka, wentylator; ciągnik klasy 1,4; maszyna przyczepiana; pneumatyczny układ hamulcowy; mechaniczno - pneumatyczny system wysiewu; szerokość robocza silnika 9m; belka redlicowa złożona z 3 elementów (na belce środkowej spulchniacze); siłownik hydrauliczny; prędkość robocza 12km/h; elektryczny sygnalizator do kontroli; sprężynowe spulchniacze śladów; układ dopasowywania się belek do gleby;
Szereg czynności przygotowawczych przed siewem:
właściwe zabezpieczenie narzędzi roboczych; regulacja ilości wysiewów; sprawdzenie odpowiednie układu pneumatycznego;
sewnik Uniwersalny - służy do wysiewu różnych kultur roślinnych; zakres wykorzystania siewnika bardzo wysoki (np. do zbóż, kukurydzy, roślin strączkowych)
zadaniem siewników uniwersalnych jest dostarczenie na pole ściśle określonej ilości nasion oraz równomierne ich rozmieszczenie w glebie, zapewniając jednakowe odległości między rzędami, umieszczenie nasion na odpowiedniej głębokości, pokrycie ich glebą.
Siewniki uniwersalne dzielą się na:
-ciągnikowe zawieszane-podczas pracy porusz się na kołach natomiast podczas transportu jest podnoszony za pomocą podnośnika
-ciągnikowe przyczepiane-ma zamontowana dwa koła jezdne na których osadzona jest skrzynia nasienna wraz z wszystkimi zespołami roboczymi siewnika.
W zależności od rozmieszczenia rzędów rozróżnia się siew wąskorzędowy i siew szeroko rzędowy. Przy siewie szeroko rzędowym odległość rzędów jest taka że między nimi mieści się opona koła ciągnika.
Zespół wysiewający kołeczkowy składa się z wałka wysiewowego-stosuje się trzy rodzaje wałków: do nasion średnich, grubych, drobnych, kołeczków(występy), gniazda zamkniętego, denka sprężystego, śruby regulacyjnej, skrzyni nasiennej, zastawek regulacyjnych-służą do wyłączenia poszczególnych zespołów pracy w przypadku gdy siew jest wykonywany nie wszystkimi redlicami siewnika, mieszadła, dźwigni nastawczej, rynny, segmentu zębatego.
Przewody nasienne- służą do odkładania nasion w odpowiednie miejsca w glebie i dzielą się na:
-teleskopowe-wykonane z rurek o zwiększającej się stopniowo średnicy
-spiralne-zwinięte ze stalowej taśmy
-elastyczne-mają kształt karbowanej rury, która w dolnej części łączy się z gardzielą
Układ hydrauliczny siewnika- wykorzystywany jest do przestawiania dodatkowych kół z położenia roboczego w transportowe
Cel stosowania znacznika - żeby przy następnym przejeździe poszczególne pary były rozdzielone.
Droga pokonywana przez nasiona:
skrzynia siewna; redlica (wprowadza nasiona do gleby)
Siewniki precyzyjne - przystosowane do kukurydzy, buraka cukrowego; precyzyjne rozmieszczenie nasion;
Siewniki punktowe: zadaniem jest nie tylko rozmieszczenie nasion w rzędach jednakowo odległych od siebie ale także rozmieszczenie ich w jednakowych odległościach pojedynczych nasion wzdłuż rzędu. Stosowane do upraw buraków cukrowych, kukurydzy i niektórych warzyw.
Siewniki punktowe dzieli się na:
-mechaniczne
-pneumatyczne podciśnieniowe
-pneumatyczne nadciśnieniowe
SADZARKI DO ZIEMNIAKÓW: powinny zapewniać równomierne rozmieszczenie ziemniaków zarówno w rzędach jednakowo odległych od siebie i w jednakowych odległościach wzdłuż poszczególnych rzędów.
1.Sadzarka automatyczna tarczowa-ma zamontowane zespoły robocze w postaci dwóch tarcz osadzonych na poziomej osi. Na każdej tarczy znajdują się chwytaki które mają zamontowane dźwignie
2.Sadzarki automatyczne przenośnikowe-mają zamontowane czerpaki osadzone na taśmie przenośnika
Przygotowanie do pracy maszyn do siewu i sadzenia:
-przygotowanie siewnika do pracy polega na nastawieniu liczby redlic ilości wysiewu- regulacji wysiewu przez odpowiednie nastawienie przekładni napędowej i długości znacznika-zapewnia prawidłowe prowadzenie ciągnika z siewnikiem na polu. Koło ciągnika powinno poruszać się po śladzie pozostawionym przez znacznik siewnika
Prawidłowo wykonany siew powinien zapewniać:
-utrzymanie wymaganej równomierności wysiewu
-umieszczenie nasion w roli na stałej i odpowiednio ustalonej głębokości oraz przykrycie ich warstewką gleby
-brak uszkodzeń wysiewanych nasion
Jakość siew ocenia się na podstawie:
-prostoliniowości wysiewanych rzędów
-ilości wysiewu głębokości przykrycia nasion
-brak omijaków na polu
-jakości wykończenia siewu na uwrociach
Jakość sadzenia ocenia się na podstawie:
-prostoliniowości sadzonych rzędów
-równomierności szerokości międzyrzędzi na całym polu
-głębokości sadzenia i grubości przykrycia ziemniaków
-kształtu redlin i bruzd
-uszkodzeń sadzeniaków w sadzarkach półautomatycznych
Konserwacja i przechowywanie maszyn do siewu i sadzenia:
-staranne oczyszczenie z resztek nasion gleby i innych zanieczyszczeń
-staranne przesmarowanie i zabezpieczenie przed korozją wszystkich mechanizmów napędowych
-w ogumionych kołach należy obniżyć ciśnienie powietrza
-maszyny ustawić na odpowiednich podpórkach aby koła opierały się o podłoże
-elementy wykonane z tworzyw sztucznych należy zdemontować i zabezpieczyć przed działaniem mrozu
Sadzarki do rozsady:
Część uprawianych warzyw wymaga wysadzenia do gruntu w postaci wyrośniętych już roślin (co najmniej dwa liście i około 10 cm wysokości), zwanych rozsadami. Rozsady powinny być umieszczone w glebie przy spełnieniu wszystkich wymagań agrotechnicznych dla danego gatunku.
Agrotechniczne wymagania stawiane sadzarkom do rozsad są następujące:
-nie powinna uszkadzać rozsad (ilość uszkodzeń nie większa niż 1%);
-rośliny powinny być umieszczone w glebie prostopadle bez odginania korzonków (dopuszczalne odchylenie od pionu posadzonych roślin wynosi 30°);
-równomierna głębokość sadzenia (dopuszczalne odchylenie ±2 cm);
-możliwość regulacji gęstości sadzenia w rzędzie w granicach 12-100 cm, przy odchyleniu od nastawionej odległości ±10%;
-system korzeniowy rośliny powinien być szczelnie otoczony ziemią, aby siła potrzebna do ich wyciągnięcia -wynosiła co najmniej 0,3 N (wcześniejsze urwanie liścia);
-sadzarka musi mieć możliwość wysadzania różnych gatunków roślin, np. kapusty, kalafiora, pomidora, selera, tytoniu, buraka, drzewek i innych;
-sposób sadzenia powinien zapewniać przyjęcie co najmniej 95% roślin.
Typowa sadzarka do rozsad wyposażona jest w następujące zasadnicze części:
- redlice do wykonania bruzd o odpowiednim kształcie;
- zespoły wysadzające służące do przytrzymywania i przemieszczania sadzonek oraz umieszczenia ich w bruździe;
- elementy obciskające ziemią sadzonki umieszczone w bruździe;
- zagarniacze śladów bruzd.
Mechaniczne sadzenie przy pomocy sadzarek do rozsad często połączone jest z automatycznym podlewaniem sadzonych roślin. Kształt redlic jest tak dobrany, aby tworzyły one bruzdę zbliżoną w poprzecznym przekroju do prostokąta. Przy takiej bruździe korzenie sadzonek zachowują swe naturalne położenie, obciskane są wilgotną ziemią, a z wierzchu otoczone spulchnioną warstwą gleby utrudniającą wyparowanie wilgoci. Najczęściej stosowaną redlicę oraz kształt bruzdy przedstawiono na rycinie 9.28. Głębokość bruzdy dochodzi do 25 cm, a szerokość do 8 cm
OPRYSKIWACZE POLOWE
Zabiegi ochrony - zwalczanie szkodników, zapobieganie chorobom, zwalczanie chwastów;
Maszyny (samojezdne), przyczepiane, zawieszane - ze względu na agregowanie; nabudowane, samobieżne
Zawieszane - belka polowa, pompa przeponowa
zbiornik - filtr - pompa - rozdzielacz - filtr - głowice ---- silnik hydrauliczny, rękawy, rozpylacze, blokada hydrauliczna
Nabudowany - na samochodzie; ma 4 podpory ułatwiające montaż; amortyzatory sprężynowe umożliwiające stabilizację
Samobieżne - M44D; rozwadniacz; układ elektronicznego sterowania kołami; układ hydrauliczny sterowany elektronicznie; SPRAYMATIC
Wybór opryskiwacza uzależniony jest od wielkości gospodarstwa i od gatunków uprawianych roślin.
Źródło napędu - człowiek, samochód, ciągnik
Elementy pośredniczące w przechodzeniu wody:
zbiornik - pompa - rozdzielacz (filtry) - belki podporowe - dysze
Cechy nowoczesnego opryskiwacza:
- 4 rodzaje zbiorników: rozwadniacz (dodatkowy zbiornik, gdzie wrzuca się pestycydy przechodzące do zbiornika); zbiornik główny; zbiorniki pomocnicze; zbiornik socjalny (utrzymanie higieny operatora)
Technologiczne: dobór, dawka i termin zastosowania preparatu
W pompie sprawdzamy poziom oleju i ciśnienie.
Zawór sterujący.
Filtry - sito wlewowe - filtry - filtry indywidualne.
Mieszadło.
Belka polowa - różne szerokości robocze nawet do 36m; składane na czas transportu; rozpylacze zawieszane na belce muszą być jednakowego rozmiaru. Ustawia się ją na różnych wysokościach ręcznie lub hydraulicznie.
Rodzaje rozpylaczy: wirowe, szczelinowe.
Badanie sprawności opryskiwacza:
-sprawdzamy z napełnionym wodą zbiornikiem; przepłukujemy zbiornik i układ cieczowy; po przepłukaniu ------sprawdzamy rozprysk rozpylaczy (czy równomiernie rozpryskują)
-stół miarowy - zapewnia pomiar równomierności wyprysku
próba ciśnieniowa - sprawdza szczelność połączeń - kończy badanie sprawności
Opryskiwacz ręczny - zbiornik; pompka ręczna do wytwarzania ciśnienia, dzięki któremu ciecz jest doprowadzana to lancy. Lanca zakończona jest rozpylaczem.