Ucieczka od wolno┬Âci FROMM


Opublikowana po raz pierwszy w 1941 roku "Ucieczka od wolności" Ericha Fromma (1900-1980) jest opisem osobowości autorytarnej w różnych kontekstach historycznych i politycznych: protestancka reforma Lutra, narodowy socjalizm, faszyzm, demokracje liberalne. Klasyczna już dzisiaj książka, będąca pełną afirmacji obroną cnoty wolności w jej indywidualnym i społecznym wymiarze.

Znam osoby, którym ta książka wywróciła życie do góry nogami. Wiele osób z pewnością się z nią nie zgodzi i będzie z nią polemizować. A będzie z czym, bo książka jest bardzo kontrowersyjna.
Fromm z żelazną konsekwencją analizuje społeczeństwo Europy od czasu średniowiecza, poprzez reformację, kończąc na faszyzmie, który skakał po jego rodzinnym kraju (i kilku okolicznych) w czasie kiedy powstawała ta książka.
I dość trudno odmówić mu racji w wielu aspektach. Uporządkowany, spójny średniowieczny świat, zburzony przez wkraczający kapitalizm i reformację, "nowa religia", protestantyzm z jego odrzuceniem własnego "ja" i Bogiem Kalwina, odartym z wszelkich symptomów miłości i sprawiedliwości, praca i oszczędzanie dla świętej żądzy zysku, wreszcie sfrustrowane klasy średnie rozczarowane Traktatem Wersalskim, i Führer, który rodzi się jako urzeczywistnienie marzeń milionów, że "winni są oni!". Dążność do pozbycia się odpowiedzialności wynikającej z własnej wolności, autorytaryzm wymieszany z perwersyjną nadzieją na znalezienie wodza, który powie co dobre i co złe. Czy dziś nie widzimy podobnych rysów na naszej scenie politycznej?
Jak ciężkim jest dar wolności, jaki wywalczyliśmy sobie w toku wieków. Czy było to wszystko nieuniknione, czy Niemcy byli skazani na faszyzm, czy wszystko jest zasługą samego Hitlera, pozostaje do dziś kwestią gorących debat. Pana H. rozbiór psychoanalityczny znajdziemy w książce "Anatomia ludzkiej destruktywności", tutaj Erich skupił się głównie na osobie Lutra, syna bardzo autorytarnego ojca, nienawidzącego zwierzchności papieża i bezgranicznie oddanego potędze władzy świeckiej.
Lektura dla początkujących w psychoanalizie troszkę trudna, ale obowiązkowa dla wszystkich, których interesuje zagadnienie odpowiedzialności za siebie samego.

Kiedy na studiach przyszło mi napisać referat z "Ucieczki od wolności", zachwycona nie byłam. Zakładałam, że czeka mnie ciężkawa lektura psychoanalityczna, w dodatku napisana językiem cokolwiek archaicznym (przecież minęło trochę czasu od epoki Fromma). Tymczasem okazało się, że ta książka wciąga niczym powieść sensacyjna, a napisana jest tak, iż trudno uwierzyć w upływ lat. Niczym detektyw zawzięty zaczęłam szukać wśród swoich bliskich cech masochistycznych i sadystycznych (według Fromma każdy z nas ma skłonność do uległości i przemocy, a relacje międzyludzkie przebiegają hierarchicznie, pionowo). Uświadomiłam sobie, że to nie przypadek, iż od czasu do czasu do głosu w polityce dochodzą zwolennicy twardej ręki, despotyczne oszołomy, którym marzy się władza absolutna. To atawistyczne dążenie człowieka (czyli i wyborcy przecież) do świętego spokoju, który zwalnia z odpowiedzialności, daje im wszystkim władzę.
Ta książka zmienia. Sięgam po nią przed wyborami, żeby przypadkiem nie przyszło mi do głowy zostać w domu. Także wówczas, gdy daję się zdominować, albo dominować próbuję, nad bliskimi. I wtedy, gdy mi się nie chce piętnować w życiu codziennym zła, bo to tak niby nie do końca moja sprawa. To jest moja sprawa - Fromm to w sposób przekonywujący udowadnia. Władza Stalina, Hitlera i współczesnych małych Hitlerów czy Stalinów to nic innego, jak nasza ucieczka od wolności.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ucieczka od wolnosci Fromm (opracowanie)
Erich Fromm Ucieczka od wolności
Ucieczka od wolności - Erich Fromm - streszczenie, Dokumenty(2)
Fromm Erich Ucieczka od wolności
Fromm Ucieczka od wolnosci
Teoria kultury II smestr konwersatorium, Erich Fromm - Ucieczka od wolności, Erich Fromm: UCIECZKA O
Fromm Erich Ucieczka od wolności
Erich fromm Ucieczka od wolności, rozdz 5
Fromm Erich Ucieczka od wolnosci
Erich Fromm (osiol NET) Fromm Erich Ucieczka od wolnosci
Fromm Erich Ucieczka od Wolności
Fromm, Erich Ucieczka od wolnosci (rozdzial
Fromm Erich ucieczka od wolności rozdz 7(2)
Fromm - ucieczka od wolności. streszczenie, Notatki, opracowania, materiały na kolokwia
Erich Fromm ucieczka od wolności
E Fromm Ucieczka od wolności
Fromm Erich - Ucieczka od wolnosci, Medytacja, ROZWÓJ OSOBISTY I DUCHOWY, ► PSYCHOLOGIA
Erich Fromm Ucieczka od wolności
Ucieczka od wolności - Erich Fromm - streszczenie, Dokumenty(2)

więcej podobnych podstron