Wprowadzenie
Termistorami nazywa się rezystory półprzewodnikowe o rezystancji silnie zmieniającej się z temperaturą. Rozróżnia się termistory o ujemnym współczynniku rezystancji (typ NTC - negative temperature coefficient), o dodatnim współczynniku temperaturowym rezystancji (typ PTC - positive temperature coefficient) i o rezystancji zmiennej skokowo (typ CTR - critical temperature coefficient). Dla termistorów współczynniki temperaturowe zmian rezystancji są wielokrotnie większe niż dla metalowych rezystorów. Wykonywane są z mieszaniny tlenków metali i ceramiki.
Przebieg ćwiczenia
Przy użyciu układu pomiarowego jak na rysunku 1 określaliśmy temperaturę grzałki dla kolejnych napięć jej pracy, wykorzystując własności temperaturowe złącza krzemowego p-n (napięcie złącza maleje o 2 mV/K dla prądu Ip= 50 μA), jednocześnie wyznaczaliśmy charakterystykę temperaturową termistora przez pomiar napięcia na diodzie oraz układzie dioda termistor.
Rys. 1
I=50 [μA] , ΔUD=2 [mV/K]
Wyniki pomiarów zawiera tabela 1.Tabela 1
Napięcie źródła Uz [V] |
Napiięcie na termistorze UI [V] |
Napięcie na diodzie UD [V] |
Napięcie na diodzie i termistorze UI -UD [V] |
Temperatura grzałki T [K] |
0 |
0,580 |
0,462 |
0,118 |
293 |
3 |
0,551 |
0,454 |
0,097 |
297 |
6 |
0,517 |
0,448 |
0,069 |
300 |
9 |
0,487 |
0,436 |
0,051 |
306 |
12 |
0,448 |
0,417 |
0,031 |
315,5 |
15 |
0,421 |
0,395 |
0,026 |
326,5 |
18 |
0,388 |
0,368 |
0,020 |
340 |
21 |
0,251 |
0,336 |
0,015 |
356 |
24 |
0,302 |
0,290 |
0,012 |
379 |
27 |
0,255 |
0,245 |
0,010 |
401,5 |
30 |
0,212 |
0,205 |
0,007 |
421,5 |
Wykorzystując znany spadek napięcia na diodzie wraz ze wzrostem temperatury (2 mV/K) oraz przyjmując za temperaturę początkową 20 0C (273 K) obliczyliśmy temperatury do jakich rozgrzewa się grzałka przy kolejnych zmianach napięcia pracy Uz. Wyniki zawiera tabela 1. Następnie narysowaliśmy wykres charakterystyki temperaturowej grzałki.
Wykorzystując tabelę 1 obliczyliśmy napięcie na termistorze (UT), następnie korzystając ze wzoru R=U/I obliczyliśmy kolejne wartości oporu termistora (RT) dla rosnącej temperatury. Wyniki obliczeń zawiera tabela 2:
Temperatura grzałki T [K] |
Napięcie na termistorze UT [mV] |
Opór termistora RT [kΩ] |
293 |
0,118 |
2,36 |
297 |
0,097 |
1,94 |
300 |
0,069 |
1,38 |
306 |
0,051 |
1,02 |
315,5 |
0,031 |
0,62 |
326,5 |
0,026 |
0,52 |
340 |
0,020 |
0,40 |
356 |
0,015 |
0,30 |
379 |
0,012 |
0,24 |
401,5 |
0,010 |
0,20 |
421,5 |
0,007 |
0,14 |
Korzystając z tabeli 2 wykreśliliśmy charakterystykę temperaturową termistora:
Do obliczenia współczynników temperaturowych αT wybraliśmy pomiary od 2 do 8, wykorzystując wzór:
.
T0=293 K R0=2,36[kΩ]
Dla T=379 [k] R=0,24[kΩ]
B= 1300 [K]
Stałą materiałową obliczyliśmy po przekształceniu wzoru:
αT=-2,05[%/K]
Przy pomocy układu pomiarowego jak na rysunku 2 zdjęliśmy charakterystykę prądowo-napięciową termistora. Wyniki pomiarów zawiera tabela 4.
Rys. 2
Tabela 4
Natężenie prądu I [mA] |
Napięcie UT [V] |
0 |
0,003 |
1 |
1,203 |
2 |
1,990 |
3 |
2,465 |
4 |
2,637 |
5 |
2,689 |
6 |
2,746 |
7 |
2,709 |
8 |
2,752 |
9 |
2,656 |
10 |
2,696 |
Charakterystyka prądowo-napięciowa termistora ma postać:
Maksymalny prąd pracy termistora Imax równy jest 1 [A]. Wartość odcztana została z wykresu.
Wnioski:
Badany przez nas termistor okazał się być typu NTC o czym świadczy wykres zależności rezystancji od temperatury. Ujemną cechą elementów tego typu jest duży rozrzut charakterystyk poszczególnych egzemplarzy oraz jej zmiany w czasie (starzenie elementu). Mogło to mieć wpłw na wystąpienie zarówno dodatnich jak i ujemnych wartości współczynnika αT, natomiast stała materiałowa B mieści się w normie (1300 [K]). Rezystancja w temperaturze 200C wynosząca 134 [Ω] również jet typowa.
Sprawozdanie z Elektroniki
Temat: Termistory
Wykonali
Sebastian Bubrowski
Piotr Grzegorzyk
Marcin Bardzel
Napięcie źródła Uz [V] |
Napiięcie na termistorze UI [V] |
Napięcie na diodzie UD [V] |
Napięcie na diodzie i termistorze UI -UD [V] |
0 |
0,580 |
0,462 |
0,118 |
3 |
0,551 |
0,454 |
0,097 |
6 |
0,517 |
0,448 |
0,069 |
9 |
0,487 |
0,436 |
0,051 |
12 |
0,448 |
0,417 |
0,031 |
15 |
0,421 |
0,395 |
0,026 |
18 |
0,388 |
0,368 |
0,020 |
21 |
0,251 |
0,336 |
0,015 |
24 |
0,302 |
0,290 |
0,012 |
27 |
0,255 |
0,245 |
0,010 |
30 |
0,212 |
0,205 |
0,007 |
Karta pomiarowa
Natężenie prądu I [mA] |
Napięcie UT [V] |
0 |
0,003 |
1 |
1,203 |
2 |
1,990 |
3 |
2,465 |
4 |
2,637 |
5 |
2,689 |
6 |
2,746 |
7 |
2,709 |
8 |
2,752 |
9 |
2,656 |
10 |
2,696 |