Ćwiczenia z rachunku zdań

Co śmiertelne, to niedoskonałe, wobec tego byty doskonałe nie mogą być ludźmi.

• przesłanka entymematyczna: „istoty ludzkie są śmiertelne”

• sylogizm kategoryczny - dwie przesłanki (jedna z nich często jest entymematyczna), w których powtarza się termin średni (tu: „śmiertelny”) + wniosek

• aby zanalizować zdanie złożone można sprowadzić jego części do klasycznych zdań kategorycznych (każde a jest b, żadne a nie jest b, niektóre a są b, niektóre a nie są b)

Żadna istota śmiertelna nie jest doskonała, każdy człowiek jest istotą śmiertelną, żaden byt doskonały nie jest istotą ludzką.

to rozumowanie jest niezawodne

Mosiądz jest metalem, każdy metal jest pierwiastkiem chemicznym, zatem mosiądz jest pierwiastkiem chemicznym.

• rozumowanie to wydaje się mieć formę: każde a jest b, każde b jest c, zatem każde a jest c; a jednak słowo „metal” w pierwszej przesłance znaczy co innego, niż to samo słowo w przesłance drugiej; rozumowanie ma więc postać: każde a jest b, każde c jest d, zatem każde a jest d i jest oczywiście błędne

• błąd użycia w rozumowaniu tego samego wyrazu w różnych znaczeniach nosi nazwę błędu ekwiwokacji (najczęstsza postać sofizmatów)

Wszystko ma swoją przyczynę, bowiem nie ma skutków bez przyczyn.

• to zdanie jest tautologią (błędne koło); przesłanka jest tu tożsama z wnioskiem

• mimo wszystko jest to zdanie logicznie poprawne (p → p) i zawiera tylko błąd pragmatyczny (nie przekonuje)

Po konferencji w Wersalu doszło w Niemczech do inflacji, a po jej zaistnieniu pojawiło się stronnictwo narodowo-socjalistyczne, zatem w oczywisty sposób pojawienie się tego stronnictwa było efektem warunków pokoju wersalskiego.

• błąd post hoc ergo propter hoc - „po tym, a więc z powodu tego”

Koalicja nigdy nie wypracuje sobie przyzwoitego programu ani przywódcy, gdyż powstała z kilkunastu małych partii z marnymi programami i liderami.

• bzdura; cechy składników nie muszą być tożsame z cechami całości - błąd złożenia (błąd do niego odwrotny, gdy całość ma gwarantować cechy swoich cząstek, to błąd rozłożenia)

rozumowanie przez analogię - rozumowanie przez podobieństwo

(nie ma teorii tych rozumowań)

Jeśli ktoś boi się kobiet, miał despotyczną matkę - stwierdzenie następnika

dyskusja o aborcji - termin „człowiek” jest nieostry i należy nadać mu definicję projektującą, która zaostrzyłaby jego znaczenie; zatem nie może być tu mowy o prawdzie i fałszu (przy takiej definicji);

LOGIKA

---