Miejsce UE w świecie
UE, będąc największym na świecie partnerem handlowym i największym dawcą pomocy dla krajów rozwijających się, jednocześnie promuje swe wartości i chroni swoje interesy. Dzięki traktatowi lizbońskiemu działania zewnętrzne UE będą skuteczniejsze i spójniejsze.
Aby UE mogła gwarantować wolność, bezpieczeństwo i dobrobyt, musi w pełni wykorzystać swój potencjał na arenie międzynarodowej. W dobie globalizacji, żaden kraj nie jest w stanie sprostać w pojedynkę wyzwaniom, takim jak bezpieczeństwo dostaw energii, zmiany klimatu, zrównoważony rozwój, konkurencyjność gospodarki czy terroryzm. Problemy te mogą zostać skutecznie rozwiązane jedynie, jeśli wszystkie państwa UE będą działać wspólnie.
W traktacie lizbońskim przewidziano dwie, ważne dla polityki zewnętrznej UE, zmiany. Ustanowienie urzędu stałego przewodniczącego Rady Europejskiej wybieranego na okres dwóch i pół roku (odnawialny) oraz urzędu wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i jednocześnie wiceprzewodniczącego Komisji zapewni większą spójność działań zewnętrznych UE. Traktat sprawi, że UE będzie działać na arenie międzynarodowej skuteczniej i spójniej. Połączenie różnych elementów polityki zewnętrznej UE, takich jak dyplomacja, bezpieczeństwo, handel, rozwój, pomoc humanitarna i negocjacje międzynarodowe, pozwoli Europie zajmować przejrzyste stanowisko w kontaktach z krajami partnerskimi i organizacjami na całym świecie.
Aby działania UE były jeszcze bardziej skuteczne wysokiego przedstawiciela wspierać będzie Europejska Służba Działań Zewnętrznych, wykorzystująca zasoby instytucji UE oraz państw członkowskich.
Traktat nadaje Unii osobowość prawną, dzięki czemu UE uzyska zdolność zawierania umów międzynarodowych oraz przystępowania do organizacji międzynarodowych. Unia będzie więc mogła mówić i działać jako spójna jednostka.
W traktacie podkreślono zasady, które leżą u podstaw działania UE, tj. demokracji, państwa prawa, praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej oraz zasad równości i solidarności. Traktat wprowadza po raz pierwszy szczególną podstawę prawną dla pomocy humanitarnej oraz możliwość utworzenia Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej.
Traktat nie tylko określa rolę UE w świecie, lecz również porusza kwestię wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony i uznaje ją za integralną część wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Do traktatu włączono również klauzulę solidarności mówiącą o tym, że Unia i jej państwa członkowskie działają wspólnie, jeżeli jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego.
Kierunki reform integracji europejskiej
Pojęcie integracji powstało na przełomie XVII i XVIII, ale zaczęło się stosować w praktyce dopiero po II Wojnie Światowej, kiedy wiązano integrację ze współpracą, harmonizowaniem i konsultowaniem decyzji gospodarczych, a nawet przewidywanie międzynarodowych skutków ekonomicznych i politycznych. W gospodarce światowej integracja polega na powstawaniu powiązań między państwami w określonych dziedzinach działalności gospodarczej.
Historyczny skrót powstawania kierunków i reform UE:
1951 - Paryż - podpisanie traktatu paryskiego powołało do życia Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Traktat wszedł w życie 23.07.1952 w krajach: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg. Cel: wspólny rynek węgla i stali, wspólna kontrola oraz równy dostęp do zaopatrzenia, polityka cenowa, racjonalne zużycie surowców, poprawa warunków pracy i życia pracowników, postęp techniczny i technologiczny, usunięcie francusko- niemieckiej wrogości.
1948 - w czerwcu Stalin wprowadził blokadę Berlina,
1949 - powstały dwa państwa Niemieckie
1950 - Konrad Adenauer zaproponował powołanie do życia Unii Francji i Niemiec, która miała objąć gospodarki obu państw, jak również ich parlamenty.
Projekt Monneta (publicznie przedstawiony przez Schumana) zakładał połączenie Francuskiej i Niemieckiej produkcji węgla i stali oraz ustanowienie nad nimi wspólnej kontroli. Takie rozwiązanie oddało rywalizacje gospodarczą, gdyż gospodarki obu państw miały się uzupełniać. Wspólna kontrola miała wykluczać nadmierną rozbudowę arsenałów wojennych. Zainteresowanie dalszymi rozmowami okazały RFN, Włochy, oraz kraje Beneluksu, odmówiła natomiast Wielka Brytania, która rozpoczęła pracę nad konkurencyjnym projektem.
Europejska Wspólnota Gospodarcza (traktat rzymski - 1957):
Znoszenie opłat celnych i ograniczeń ilościowych w handlu,
Wspólna taryfa celna i handlowa wobec państw trzecich,
Eliminacja barier w przepływie czynników produkcji,
Wspólna polityka rolna, ochrony środowiska, energetyczna, transportowa,
Ochrona wolnej konkurencji,
Zwiększenie zatrudnienia oraz poprawa życia ludności w krajach członkowskich,
Koordynacja polityk gospodarczych krajów członkowskich poprzez stworzenie odpowiednich procedur,
Utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego,
Wzrost stabilności gospodarczo-walutowej.
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (traktat rzymski - 1957):
Rozwój przemysłu związanego z energią jądrową,
Wspieranie badań w tej dziedzinie, stworzenie jednolitych standardów bezpieczeństwa,
Zapewnienie właściwego używania materiałów nuklearnych,
Zobowiązania do pokojowego wykorzystywania energii atomowej,
Zaopatrywanie w niezbędne surowce,
Wspólny rynek energii atomowej poprzez zagwarantowanie przepływu materiałów,
Nawiązanie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi mogącymi przyczyni się do postępu.
Unia Zachodnia i Unia Zachodnioeuropejska
1948 - Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Wielka Brytania, podpisały Pakt Brukselski powołujący do życia Unię Zachodnią. Unia była sojuszem wojskowym. Pakt Brukselski został powołany na 50 lat.
1954 - Podpisany został protokół w sprawie zmiany i uzupełnienia Paktu Brukselskiego, na podstawie, którego do Unii wstąpiły RFN i Włochy. Jednocześnie doszło do zmiany z UZ na Unię Zachodnioeuropejską.
Pod koniec lat 60 i na początku 70 podjęto pierwsze próby stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. Ówczesny premier i minister finansów Luksemburga Pierre Werner opracował plan stopniowego powstawania UGiW. Plan Wernera zakładał m.in. swobodny przepływ kapitału i usług, stworzenie stałych kursów wymiany walut oraz przekazania instytucjom międzynarodowym części uprawnień decyzyjnych dotyczących polityki walutowej. Plan Wernera został zatwierdzony w 1971 - jednakże kryzys na rynku walutowym uniemożliwił jego realizację. Dopiero w 1979 państwom członkowskim udało się wprowadzić Europejski System Walutowy, którego zadaniem było zapewnienie stabilności walutom państw członkowskich Wspólnoty. W ramach ESW została wprowadzona Europejska Jednostka Walutowa - Ecu.
W 1986 w celu pogłębienia integracji ekonomicznej został podpisany Jednolity Akt Europejski, rozszerzający uprawnienia Wspólnoty w wielu dziedzinach m.in.: polityki społecznej, badań naukowych i technologii ochrony środowiska. Zmianie uległ proces decyzyjny, rozszerzono kompetencje Parlamentu Europejskiego, prawno-międzynarodowe podstawy funkcjonowania uzyskała Rada Europejska, rozwinięta została współpraca państw członkowskich w zakresie polityki zagranicznej. JAE przewidywał także utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego do 1992.
W 1989 grupa ekspertów pod przewodnictwem ówczesnego przewodniczącego Komisji Europejskiej Jaquesa Deloresa opracowała plan utworzenia UGiW, który to plan został zaakceptowany na szczycie Rady Europejskiej.
Impuls ku pogłębieniu integracji, jaki nadał JAE, został urzeczywistniony dopiero w Maastricht, kiedy to nastąpiło podpisanie Traktatu o UE, stanowiącego w 1992 obszerną reformę europejskiego prawa wspólnotowego. Traktat m.in. określił nowe formy współpracy między państwami członkowskimi w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, potwierdzona została zasada subsydiarności, nastąpiło poszerzenie współpracy w zakresie przemysłu, zdrowia publicznego, kultury i edukacji, zwiększono kompetencje Parlamentu Europejskiego, stworzone zostało również europejskie obywatelstwo Unii.
W 1995 do Unii przystępują Austria, Finlandia, Szwecja.
Wraz z powiększeniem się UE i perspektywą dalszego pogłębiania integracji europejskiej o kraje Europy Środkowo-Wschodniej, pojawiła się konieczność wewnętrznej reformy instytucjonalnej UE. Traktat z Maastricht nie zapewnił zadawalającej realizacji wszystkich regulacji. Dlatego tez szefowie państw i rządów już w 1991 uzgodnili zwołanie konferencji przeglądowej mającej na celu rewizję Traktatu o UE w 1996.
Efektem zwołanej Konferencji Międzyrządowej obradującej od marca 1996 do kwietnia 1997 było podpisanie Traktatu Amsterdamskiego.
Podstawowe cele zawarte w Traktacie to: wzmocnienie federacyjnego charakteru UE, wzmocnienie obywatelstwa europejskiego z poszanowaniem tradycji i tożsamości obronnej, reformy instytucjonalne UE m.in. zwiększenie zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów, wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego, poprawa funkcjonowania Trybunału Sprawiedliwości. Równocześnie do prac Konferencji, Komisja Europejska pod przewodnictwem Jacquesa Deloresa przygotowała projekt zwany Agendą 2000. Dokument ten określa przyszłą strategię wzmocnienia UE, wzrostu konkurencyjności, reformy kluczowych polityk, rozszerzenia UE, sposobu finansowania UE z budżetu w latach 2000-2006.
Podczas spotkania w Kolonii w czerwcu 1999, Rada Europejska zapowiedziała zwołanie kolejnej konferencji na początku 2000 celem rozwiązania problemów instytucjonalnych, które pozostawiono otwarte w Amsterdamie, a które są niezbędne do zagwarantowania instytucjonalnego przygotowania Unii do przyjęcia nowych członków. Główne reformy przyjęte na szczycie UE w Nicei i zawarte w końcowym Traktacie z Nicei skupiają uwagę przede wszystkim na: kształcie i składzie przyszłej Komisji Europejskiej, nowym podziale głosów ważonych w Radzie oraz rozszerzeniu zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów
Ekonomiczne przyczyny integracji:
Eliminacja narodowych barier wzrostu gospodarczego,
Przyspieszenie tempa wzrostu dochodu narodowego,
Wzrost efektywności gospodarowania,
Unowocześnienie gospodarki
Zaniechanie bądź ograniczenie działań o relatywnie niskiej efektywności,
Ułatwienia w przepływie towarów i usług,
Ułatwiony dostęp do rynków zagranicznych oraz zewnętrznych zasobów produkcyjnych (surowce, wiedza techniczna, zasoby pracy)
Poprawa warunków handlu międzynarodowego, w wyniku likwidacji barier taryfowych, parataryfowych i pozataryfowych,
Rozwój nauki i techniki.
Warunki rozwoju międzynarodowej integracji gospodarczej:
Komplementarność (wzajemne dopasowanie) struktur gospodarczych poszczególnych krajów, a zwłaszcza komplementarność typu między i wewnątrz gałęziowego, co umożliwia uzupełnianie się gospodarek pod względem produkcyjnym i handlowym.
Infrastruktura techniczna, czyli rozwój powiązań transportowych (kolejowych, drogowych, morskich, lotniczych) komunikacyjnych, bankowych i informatycznych, sprzyjających szybkiemu przemieszczaniu się towarów, usług w obrębie danej grupy krajowej.
Położenie geograficzne warunkujące maksymalne skrócenie czasu przepływu towarów, usług oraz czynności produkcji pomiędzy integrującymi się krajami, za tym idzie obniżenie się kosztów transportu, zwłaszcza w przypadku towarów charakteryzujących się niską ekonomiczną podatnością przewozową.
Odpowiednio wysoki poziom rozwoju ekonomicznego, (co znacznie zwiększa szanse komplementarności). Najlepiej jest, jeżeli integrują się kraje o zbliżonym poziomie PNB na danego mieszkańca.
Polityka gospodarcza sprzyjająca integracji znajduje wyraz we wzajemnym udzielaniu preferencji taryfowych, parataryfowych, i pozataryfowych. Swoboda przepływu kapitału i innych czynników produkcji.
Reforma Komisji Europejskiej
Skład komisji powinien odzwierciedlać demograficzne i geograficzne zróżnicowanie krajów UE. Wzmocnienie pozycji przewodniczącego Komisji.
Reforma Parlamentu Europejskiego
Alokacja mandatów w PE po poszerzeniu: Niemcy - 99, Francja, Wielka Brytania,
Włochy - po 75, Polska, Hiszpania - po 50, itd. Łącznie 732 przedstawicieli.
Reforma Rady UE
Zmiana proporcji głosów przyznanych poszczególnym państwom członkowskim oraz wprowadzenie zasady podwójnej większości. Do podjęcia decyzji potrzeba 72,3 % głosów oddanych przez przynajmniej połowę państw członkowskich. Dla uzyskania kwalifikowanej większości konieczne jest uzyskanie 232 z 321 głosów.
Typy międzynarodowej integracji gospodarczej
Kryterium zasięgu integracji:
Integracja narodowa ( na poziomie kraju),
Integracja regionalna ( międzynarodowa)
Integracja światowa ( globalna)
Kryterium suwerenności krajów:
Integracja umowna państw suwerennych, (NAFTA, CEFTA, BAFTA)
Integracja umowna państw dobrowolnie ograniczających suwerenność,
Integracja odbierająca suwerenność polityczną i gospodarczą niektórym krajom (kolonia)
Integracja odbierająca suwerenność gospodarczą ( USA i MEKSYK)
Interesy narodowe a integracja europejska
Definicja interesu narodowego:
Racja Państwa: to historycznie zmienny system podstawowych zewnętrznych i wewnętrznych interesów państwa realizowanych w sposób bezkompromisowy. Interes narodowy stanowi zawsze konieczny i logiczny element systemu wartości narodowej. Cechy:
Jest kategorią motywującą działania państwa
Jest kategorią zmienną w czasie
Jest kategorią zindywidualizowaną
Interesy narodowe odgrywają istotną rolę. Po pierwsze są to interesy egzystencjalne, a po drugie egzystencjalne.
Interesy egzystencjalne to interesy, które dla każdego państwa członkowskiego UE (dla niego przede wszystkim) mają tzw. żywotne znaczenie. Do egzystencjalnych interesów zaliczamy:
Interes bezpieczeństwa państwa, a w UE to wspólny interes całej integracji. Dlatego też w integracji europejskiej zawarto porozumienie o tzw. klauzuli sojuszniczej po to, aby państwo członkowskie czuło się bezpiecznie.
Interes bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. W wyniku tego bezpieczeństwa, państwo zapewnia rozwój, ale również powinno zapewnić zatrudnienie dla swoich obywateli.
Bezpieczeństwo socjalne.
Ciągłość demograficzna.
Sprawiedliwość międzypokoleniowa.
Interesy koegzystencjalne (interesy współistnienia państwa w otaczającym go świecie):
Bezpieczeństwo:
Klauzula sojusznicza mówi o tym, że państwa integracji europejskiej zobowiązują się solidarnie do ochrony i obrony państwa członkowskiego, na które ktoś dokonałby agresji.
Przyjęta europejska strategia bezpieczeństwa - w wyniku działania tej strategii zostały powołane do życia europejskie siły wojskowe do obrony granic zewnętrznych. Służą do zwiadu satelitarnego (GALILEO).
Interesy współpracy gospodarczej. To jeden z najważniejszych interesów integracji, bo na tym opiera się polityka regionalna. Oznacza to, że w imię solidarności wewnętrznej integracji chcemy, aby pomóc biedniejszym. Polska otrzymała duże wsparcie finansowe a teraz Rumunia i Bułgaria.
Wspomaganie w rozwoju grupy krajów najsłabiej rozwiniętych na świecie, które są stowarzyszone z UE. UE jest największym ofiarodawcą pieniędzy na rozwój. Zmienia się strategia w przeznaczaniu środków na rozwój. Kraje powinny aktywnie się łączyć w planowaniu rozwoju.
Praca na rzecz konkurencyjności UE na tle krajów świata.
Prawa człowieka - jedność praw i obowiązków - podstawowych praw.
Pięć etapów integracji gospodarczej
Strefa wolnego handlu - polega na zniesieniu ceł i ograniczeń w handlu między krajami. Bariery mogą być zniesione na wszystkie bądź wybrane grupy towarów. W stosunku do państw zewnętrznych utrzymane są autonomiczne taryfy celne.
Unia celna - zniesienie wszelkich ograniczeń wewnątrz i wprowadzenie ujednoliconych ceł zewnętrznych
Wspólny rynek - wprowadzenie swobodnego przepływu towarów, siły roboczej i usług i kapitału między członkami integracji.
Unia gospodarczo-walutowa - wspólne ustalanie celów polityki gospodarczej, koordynowanie budżetów, unifikacja polityki pieniężnej i wspólna waluta.
Pełna integracja lub unia polityczna - wprowadzenie pełnej unifikacji systemów gospodarczych państw w zakresie polityki wewnętrznej jak i zewnętrznej włącznie z polityką zagraniczną, systemem bezpieczeństwa i obroną.
UE składa się z trzech filarów:
Pierwszy - o charakterze gospodarczym - stanowią trzy Wspólnoty Europejskie: Wspólnota Europejska (WE), Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM).
Drugim filarem jest Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa.
Trzecim - zadania z zakresu spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości.
Cele Unii Europejskiej:
Bezpieczeństwo, postąp gospodarczy, postęp społeczny, ochrona wolności, praw i interesów obywateli.
Integracja z UE leży w polskim interesie narodowym i powinna zajmować priorytetowe miejsce w polskiej polityce zagranicznej. Korzyści, jakie będziemy mogli czerpać z tego, że jesteśmy pełnoprawnym członkiem wspólnoty są ogromne, począwszy od swobodnego poruszania się po krajach Unii do nieograniczonej wymiany handlowej.
Droga Polski do Unii Europejskiej rozpoczęła się już pod koniec lat osiemdziesiątych, kiedy to w 1988r nastąpiło nawiązanie stosunków dyplomatycznych, a w następnym roku podpisanie umowy o współpracy gospodarczej.
Międzynarodowa integracja gospodarcza polega na tworzeniu jednolitego, scalonego wewnętrznie organizmu gospodarczego. Integracja gospodarcza nie jest procesem, w którym jedna strona musi stracić, by druga mogła zyskać.
Głównym celem integracji gospodarczej jest stała poprawa warunków życia i pracy obywateli. Można ją osiągnąć dzięki:
Likwidacji istniejących dysproporcji i barier rozwoju gospodarczego,
Rozwijaniu powiązań przynoszących państwom członkowskim konkretne korzyści gospodarcze,
Wzmocnieniu spójności społecznej i solidarności ekonomicznej.
Osiągnięcie przez Polskę członkostwa w UE z ekonomicznego punktu widzenia wymaga kontynuacji podjętych reform gospodarczych, jak również uporządkowania prawa gospodarczego oraz przekształceń organizacyjnych, własnościowych i restrukturyzacyjnych po to, by stworzyć potencjał mogący sprostać konkurencji i siłom rynkowym w Unii Europejskiej.
Skutki integracji gospodarczej na przykładzie Unii Europejskiej:
Prowadzenie wspólnej polityki, w szczególności w dziedzinie handlu, rolnictwa, transportu;
Koordynacja polityki w obszarze rybołówstwa, przemysłu, środowiska naturalnego, badań naukowych i rozwoju techniki, opieki społecznej i kształcenia zawodowego;
Ustanowienie Rynku Wewnętrznego charakteryzującego się swobodnym przepływem towarów, usług, osób i kapitału;
Utworzenie systemu ochrony konkurencji na Rynku Wewnętrznym;
Wzmocnienie ochrony konsumentów;
Koordynacja polityki gospodarczej i utworzenie Unii Ekonomicznej i Monetarnej z Europejskim Bankiem Centralnym ze wspólną walutą Euro.
W wielu artykułach pojawia się pytanie czy wejście do Unii zagrozi polskiej gospodarce. Teza ta sprzeczna jest z doświadczeniem państw przystępujących dotychczas do UE. Przystępowały już do niej kraje, w których PKB był niższy od średniego w UE, np. Portugalia i Hiszpania, a które dzięki Unii odniosły poważne korzyści gospodarcze poprzez większy strumień inwestycji zagranicznych, silniejszą dyscyplinę monetarną, pomoc w modernizacji infrastruktury i dostęp do rynku Unii.
Członkostwo w Unii nie narazi od razu polskich przedsiębiorstw na ostrą konkurencję ze strony firm z Unii Europejskiej. Przystępowanie Polski do Unii jest i będzie procesem etapowym, a nie wejściem jednorazowym, gwałtownym. Po uzyskaniu członkostwa nastąpi okres przejściowy pozwalający polskim podmiotom na pełne włączenie się w obieg Rynku Wewnętrznego Unii.
Przepływ Pracowników
Zgodnie z zasadą swobodnego przepływu osób wszyscy obywatele UE mają prawo do osiedlania się, podejmowania działalności gospodarczej i pracy w dowolnym kraju członkowskim Unii Europejskiej. Układ Europejski stwarza pewne ograniczone możliwości dostępu polskich pracowników do rynku pracy Wspólnot.
Zgodnie z postanowieniami Układu, obywatele polscy legalnie zatrudnieni we Wspólnotach Europejskich oraz obywatele państw członkowskich Wspólnot zatrudnieni legalnie w Polsce nie będą, w porównaniu z miejscowymi obywatelami, dyskryminowani ze względu na obywatelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwalniania. Jednak uzyskanie przez obywateli polskich prawa do pracy na terenie państw członkowskich Wspólnot zależy od warunków panujących na lokalnych rynkach pracy, a decyzje w tej kwestii podejmują poszczególne kraje członkowskie.
Osoby mające polskie obywatelstwo, zatrudnione na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej, oraz przebywający tam legalnie członkowie ich rodzin, przy uwzględnieniu warunków i sytuacji w danym kraju, mają prawo do skumulowanego zaliczenia okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub pobytu w różnych krajach członkowskich, gdy będzie to potrzebne do ustalenia świadczeń emerytalnych, inwalidzkich, odszkodowań na wypadek śmierci lub zagwarantowania opieki medycznej. Unia nie prowadzi wspólnej polityki w dziedzinie zatrudnienia.
Mimo iż Układ Europejski tworzy ramy formalnoprawne dostępu do rynku pracy polskich pracowników na terenie państw członkowskich UE, decyzje w tej sprawie są podejmowane indywidualnie przez rządy poszczególnych krajów. Polska posiada umowy dwustronne z Niemcami, Francją, Belgią i Luksemburgiem regulujące te kwestie.
Porozumienia o dostępie polskich pracowników do swych rynków pracy zawarły z Polską: Niemcy, Francja, Belgia i Luksemburg.
Świadczenie usług i zakładanie przedsiębiorstw
Według postanowień Układu Europejskiego, kraje członkowskie Wspólnot przyznają polskim firmom i obywatelom prawo zakładania przedsiębiorstw i prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach samozatrudnienia.
Układ Europejski zakłada, że Polska i Wspólnoty Europejskie będą wspomagać rozwój i współpracę małych i średnich przedsiębiorstw. Mają to robić m.in. poprzez:
Tworzenie prawnych, administracyjnych, technicznych, podatkowych i finansowych warunków zakładania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich międzynarodowej współpracy;
Zapewnianie usług specjalistycznych potrzebnych małym i średnim przedsiębiorstwom (szkolenia w zakresie zarządzania, rachunkowości, marketingu, kontroli jakości itp.) i umacnianie placówek świadczących takie usługi;
Ustanawianie powiązań z jednostkami gospodarczymi Wspólnot dla poprawy przepływu informacji do małych i średnich przedsiębiorstw oraz popieranie współpracy o charakterze międzynarodowym (np. w ramach Sieci Współpracy Gospodarczej BC-Net, Europejskich Centrów Informacyjnych, konferencji itp).
Członkostwo w UE nieuchronnie wiąże się z przekazaniem części uprawnień narodowych władzom wspólnotowym. Do uprawnień tych należą między innymi: kształtowanie polityki rolnej, handlowej, transportowej i innych. Nie będzie to łatwa decyzja do zaakceptowania dla części społeczeństwa, gdyż zaledwie kilka lat temu uzyskaliśmy pełną suwerenność gospodarczą a już musimy zrezygnować z jej części. Z drugiej jednak strony Polska będąc pełnoprawnym członkiem organizacji międzynarodowej uzyskuje znacznie większe możliwości odgrywania aktywnej roli w kształtowaniu warunków i zasad współpracy w Europie. To nowe oblicze polskiej autonomii, powoduje różne społeczne postawy, co do integracji Polski z Unią Europejską Część społeczeństwa obawia się, ze integracja z Unią zagrozi polskim wartościom narodowym i polskiej tożsamości. W wyniku swobodnego przepływu towarów, ludzi, kapitału, usług granice państw Unii straciły tradycyjne znaczenie. Pozwoliło to na znaczne rozszerzenie współpracy gospodarczej i kontaktów międzyludzkich. W efekcie nastąpiło znaczne wzbogacenie, a nie zubożenie własnej kultury i tożsamości narodowej. Dzięki integracji w zapomnienie poszły dawne spory między krajami, zwłaszcza między Francją i Niemcami o Alzację i Lotaryngię.
Lecz za wstąpienie do Unii będziemy musieli zapłacić pewną cenę. Przede wszystkim zostaną wyeliminowane nieefektywni producenci krajowi, w związku, z czym wzrośnie bezrobocie. Zniesienie ceł i utrudnień granicznych spowoduje wzrost konkurencji, nieuniknione będzie wówczas zmniejszenie lub nawet przestawienie produkcji w celu utrzymania się na rynku.
Wymiernym kosztem członkostwa w zjednoczonej Europie będą wpłaty do budżetu Unijnego. W roku 2000 wpłata do budżetu Unii będzie stanowić prawdopodobnie około 1,3% produktu narodowego brutto krajów członkowskich. Przy takim założeniu szacuje się, że wpłaty Polski do budżetu Unii wyniosą 1,5 - 1,9 mld ECU.
Kosztów i korzyści przystąpienia do Unii nie da się policzyć, doświadczenia innych krajów wydają się sugerować, że więcej jest plusów niż minusów.
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo w UE
WPBiZ zastąpiła Europejską Współpracę Polityczną. Zagadnienie WPZiB uregulowano w traktacie z Maastricht, a zmieniano traktatem amsterdamskim i nicejskim.
Cele WPZiB:
Umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich we wszelkich formach;
Wspieranie współpracy międzynarodowej;
Ochrona wspólnych wartości, interesów, niezależności;
Zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa miedzynarodowego;
Rozwijanie demokracji i rządów prawa.
Instrumenty WPZiB
Wspólnych działań;
Wspólnych strategii;
Wspólnych stanowisk;
Zasad i ogólnych wytycznych;
Systematyczna współpraca miedzy państwami członkowskimi.
Innymi instrumentami WPZiB są wspólne oświadczenia i deklaracje polityczne stosowane przez Unię w polityce zagranicznej. Nie są one prawnie wiążące, ponieważ nie są unormowane zapisami w traktatach.
WPZiB finansowana jest z budżetu Wspólnoty Europejskiej oraz składek państw członkowskich.
Państwa członkowskie wspierają politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii aktywnie i bez uprzedzeń, w duchu lojalności i wzajemnej solidarności. Powstrzymują się od działań, które są sprzeczne z interesami Unii lub, które mogłyby osłabić jej skuteczność jako spójnej siły w stosunkach międzynarodowych. Rada zapewnia poszanowanie niniejszych zasad.
WPZiB jest współpracą międzyrządową, a główną zasadą proceduralną jest podejmowanie decyzji na zasadzie jednomyślności. Powoli następuje proces uelastyczniania i uwspólnotowania tej polityki, czego wyrazem jest wprowadzenie zasady konstruktywnego wstrzymania się od głosu, głosowanie większościowe oraz rozciągniecie wzmocnionej współpracy na II filar, z wyjątkiem kwestii mających implikacje wojskowe i obronne.
W procesie decyzyjnym w sprawach WPZiB uczestniczą:
Rada Europejska
Rada w formule Rady do Spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych
Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, który jest jednocześnie Sekretarzem Generalnym Rady i wykorzystuje jej organy pomocnicze
Urząd Przewodniczącego i tzw. "trójka"
Komisja i Parlament Europejski także angażują się w WPZiB
Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony jest częścią WPZiB i dotyczy kwestii bezpieczeństwa poza granicami zewnętrznymi UE, ale nie dotyczy obrony terytorialnej przed agresją na państwa członkowskie, ale polegają one na gwarancjach sojuszników na mocy Traktatu Północnoatlantyckiego i Traktatu brukselskiego.
Partnerstwo Transatlantyckie obejmuje stosunki UE z USA i Kanadą.
Partnerstwo to wynika z powiązań historycznych a obecnie głównie ekonomicznych, ale także politycznych.
WPZiB wobec Europy Środkowej
Polityka zagraniczna UE wobec Europy środkowej nastawiona jest na rozwiązywanie konfliktów etnicznych na Bałkanach, a także stabilizacją polityczną i ekonomiczną w tych krajach. Drugim celem jest współpraca UE z państwami tego regionu, a niektórych także do członkostwa.
WPZiB wobec państw zrzeszonych we Wspólnocie Niepodległych Państw (WNP)
WNP obejmuje 12 poradzieckich państw położonych we wschodniej Europie i północnej Azji. Spośród tych państw UE najbardziej zainteresowana jest Rosją jako szczególnym partnerem strategicznym.
Instrumentami realizacji tej polityki są układy o partnerstwie i współpracy. Układy te łączą udzielanie pomocy rozwojowej z klauzulami dotyczącymi respektowania praw człowieka.
WPZiB wobec Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu
Polityka UE wobec całego regionu koncentruje się na działaniach na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie oraz rozwijania partnerstwa z tym regionem.
WPZiB wobec innych regionów świata
UE zwiększa zaangażowanie w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Region ten stał się strategicznym partnerem.
Stosunki UE z Azją rozwijają się korzystnie.
W Afryce subsaharyjskiej (Algieria, Sudan i inne kraje) UE prowadzi dyplomację prewencyjną i pomaga rozwiązywać konflikty.