Kod genetyczny i jego cechy
1. Kod genetyczny jest trójkowy - badania wykazały, że trzy leżące obok siebie nukleotydy tworzą podstawową jednostkę informacyjną - kodującą jeden aminokwas. Taka trójka nukleotydów nazywana została KODONEM (pojęcie to można odnieść do DNA, jak i do specjalnego kwasu rybonukleinowego - mRNA).
2. Kod genetyczny jest nienakładający (niezachodzący) - kolejne trójki położone są obok i nie zachodzą na siebie. W przypadku kodu nakładające się geny byłyby krótsze, ale ten sposób ogranicza różnorodność możliwych połączeń między aminokwasami.
3. Kod genetyczny jest bezprzecinkowy - w DNA nie ma żadnych dodatkowych elementów fizycznych (np. atomów czy wiązań) rozdzielających kodony. Odczyt kodu powinien rozpoczynać się od precyzyjnie ustawionego punktu. Wymagana jest dokładność do jednego nukleotydu, gdyż w razie pomyłki z jednej nici matrycy będą uzyskiwane różne „wyrazy”, a ściślej peptydy.
4. Kod genetyczny jest jednoznaczny - jest to najważniejsza cecha kodu. Musi istnieć sposób na to, aby dana sekwencja nukleotydów pozwalała zbudować białko konkretnej, takiej samej sekwencji aminokwasów. Ten warunek w układzie żywych spełniany jest zawsze ponieważ:
- dana trójka nukleotydów koduje tylko jeden aminokwas
- z dwóch nici DNA tylko jedna zawiera informację, tzw. PASMO MATRYCOWE, druga nie zawiera żadnej informacji i spełnia funkcje stabilizujące
5. Kod genetyczny jest kolinearny - matryca genowa złożona jest z kolejnych, liniowo uszeregowanych trójek. Mechanizm odczytu informacji genetycznej musi zapewniać, że aminokwasy łączone będą w ściśle określonej kolejności - takiej w jakiej ułożone są kodony matrycy.
6. Kod genetyczny jest zdegenerowany - pewien stan nadmierności liczby elementów kodujących w stosunku do liczby elementów kodowych. Dlatego jeden aminokwas może być kodowany przez kilka trójek, tzn.: więcej niż jeden kodon może oznaczać ten sam aminokwas.
7. Kod genetyczny jest uniwersalny (powszechny) - w wielu organizmach żywych, czy to roślinnych czy zwierzęcych, te same trójki kodują te same aminokwasy. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te organizmy mają taką samą informację genetyczną! Ponad to, każdy osobnik jednego gatunku ma inną informację, niż jego pobratymcy.
Data dodania: 2002-12-19
Autor pracy: belu