 | Pobierz cały dokument finanse.publiczne.13.stron.wyklad.1.doc Rozmiar 90 KB |
Finanse są rodzajem stosunków społecznych, a ściślej stosunków ekonomicznych, mających charakter pieniężny.
Potocznie finanse traktuje się jako zasoby pieniężne lub zespół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem zasobów w toku działania mechanizmów wymiany i podziału dóbr materialnych.
Podmioty występujące w tzw. zorganizowanej działalności ludzkiej to:
sektor przedsiębiorstw zajmujących się przede wszystkim wytwarzaniem dóbr materialnych
sektor gospodarstw domowych rozumianych jako konsumenci
sektor publiczny
Definicja według ministerstwa finansów:
Sektor publiczny to część gospodarki narodowej na którą składają się:
państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej
państwowe i samorządowe fundusze celowe (nie zalicza się do sektora publicznego państwowych szkół wyższych, państwowych i komunalnych instytucji kultury oraz państwowych przedsiębiorstw)
Definicja według GUSu:
Do sektora publicznego zalicza się wszystkie jednostki organizacyjne w których własność Skarbu Państwa lub samorządu mają udział większy niż 50%.
Do sektora publicznego (obok jednostek w podanym wyżej zakresie) należą również przedsiębiorstwa państwowe, spółki prawa handlowego z większościowym udziałem podmiotu publicznego oraz inne jednostki państwowe i samorządowe posiadające osobowość prawną
Sektor finansów publicznych, według ustawy o finansach publicznych, dzieli się na:
rządowy
samorządowy
i jednostki tego sektora mogą być tworzone tylko w formach (postaciach) przewidzianych w ustawie czyli w postaci:
jednostki budżetowej
zakładu budżetowego
gospodarstwa pomocniczego
środka specjalnego
funduszu celowego (państwowego lub wojewódzkiego)
Przedmiotem nauki o finansach publicznych są zjawiska oraz procesy związane z powstawaniem i rozdysponowywaniem pieniężnych środków publicznych zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego.
Klasyczna nauka o finansach publicznych (nauka o skarbowości) bada zjawiska i procesy związane z tworzeniem funduszy publicznych, w szczególności takich jak: budżet państwa, budżety samorządowe, fundusze ubezpieczeń społecznych czy inne fundusze publiczne.
Nowoczesna nauka o finansach publicznych nie ogranicza się do badania gospodarki funduszami publicznymi, lecz wyjaśnia treść ekonomiczną i społeczną funduszy publicznych, stara się uchwycić związki przyczynowo-skutkowe między gromadzeniem pieniężnych środków publicznych a procesami gospodarowania , procesami społecznymi i procesami politycznymi.
Gromadzenie i rozdysponowanie pieniężnych środków publicznych wymaga działania określonych podmiotów nie tylko najwyższego szczebla władzy ustawodawczej i wykonawczej ale także sieci podmiotów, które na bieżąco realizują dochody i wydatki publiczne.
W przekroju podmiotowym najważniejszymi elementami systemu finansów publicznych są:
władze ustawodawcze szczebla centralnego (parlament) oraz władze szczebla pośredniego (rady regionalne) i władze szczebla samorządowego (rady gminne)
władze wykonawcze (rząd, samorządy wymienionych wyżej szczebli)
władze kontrolne - Najwyższa Izba Kontroli, Regionalne Izby Obrachunkowe
aparat skarbowy zajmujący się na bieżąco realizacją dochodów i wydatków publicznych i ich kontrolą
podmioty finansowane z funduszy publicznych np. szpitale, szkoły, jednostki wojskowe, jednostki policji
W przekroju prawnym system finansów publicznych tworzą:
 | Pobierz cały dokument finanse.publiczne.13.stron.wyklad.1.doc rozmiar 90 KB |