SYLLABUS

z historii muzyki

2002

WARSZAWA 2000

Publikację przygotowała Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie przy współpracy z Centralną Komisją Egzaminacyjną.

ISBN 83-88564-55-2

SPIS TREŚCI

Wstęp ................................................................................................................ 5

1. Podstawy prawne egzaminu ... 7

• Akty prawne ... 7

• Standardy wymagań egzaminacyjnych ... 7

2. Matura 2002 w pytaniach uczniów ... 9

3. Cele egzaminu maturalnego ... 15

4. Struktura i forma egzaminu ... 17

5. Wymagania egzaminacyjne ... 19

• Szczegółowy opis wymagań egzaminacyjnych

w zakresie treści programowych ... 21

6. Przykładowe arkusze egzaminacyjne i schematy oceniania ... 39

• Arkusz egzaminacyjny I ... 41

• Model odpowiedzi i schemat oceniania

arkusza egzaminacyjnego I ... 49

• Arkusz egzaminacyjny II ........................................................................... 53

• Model odpowiedzi i schemat oceniania

arkusza egzaminacyjnego II ... 59

• Arkusz egzaminacyjny III ... 63

• Schemat oceniania i szczegółowe kryteria

arkusza egzaminacyjnego III .... 65

7. Informacje .... 67

Aneks - przykłady rozwiązań arkuszy egzaminacyjnych ............................ 69

• Arkusz egzaminacyjny I

• Arkusz egzaminacyjny II

• Arkusz egzaminacyjny III

WSTĘP

Szanowni Państwo,

w 2002 roku maturzyści przystąpią po raz pierwszy do zewnętrznie organizowanego i przeprowadzanego egzaminu maturalnego. Wobec różnorodności programów szkolnych i podręczników nowa matura odwołuje się do tego, co wspólne w edukacji polskich uczniów i co zostało określone w Podstawie programowej kształcenia ogólnego, a ukonkretnione w  Standardach wymagań egzaminacyjnych opracowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.

Celem egzaminu maturalnego jest ocena poziomu wykształcenia ogólnego. Matura przeprowadzona według jednakowych, obowiązujących w całym kraju standardów, umożliwi zobiektywizowaną i porównywalną ocenę osiągnięć zdających. Ma szansę stać się egzaminem obiektywnym, rzetelnym i trafnym, dającym wiarygodną informację maturzystom, ich rodzicom, szkołom, a także uczelniom i pracodawcom.

Przekazujemy Państwu informator (syllabus), opisujący wymagania, formę egzaminu i zasady jego przeprowadzania. W zeszycie tym zamieszczono również przykładowe arkusze egzaminacyjne i arkusze rozwiązane przez uczniów klas czwartych. Informatory zostały opracowane oddzielnie dla każdego przedmiotu egzaminacyjnego. Aby ułatwić czytelnikom korzystanie z nich, nadano im taki sam układ.

Najważniejszym zadaniem informatora jest pomoc uczniom przygotowującym się do czekającego ich egzaminu maturalnego.

Egzamin maturalny, poczynając od 2002 roku będzie inny niż obecnie. Wynika to z konieczności dostosowania matury do zmieniających się wymagań, stawianych przez rynek pracy i wyższe uczelnie absolwentom szkół średnich. Nowy egzamin maturalny będzie sprawdzać nie tylko to, co zdający umie, ale również jak potrafi pracować nad dostarczoną informacją, tekstem czy ilustracją. Lawinowo rosnącej wiedzy nie sposób jest opanować i odtworzyć w odpowiednim porządku. Istotniejsza od jej pamięciowego opanowania jest umiejętność wykorzystania informacji, ich przetwarzania, wyciągania właściwych wniosków, analizy i syntezy posiadanych danych. Dlatego też w zaproponowanej koncepcji egzaminu maturalnego została uwzględniona ta konieczność podyktowana przez samo życie. Forma egzaminu dostosowana została przede wszystkim do potrzeb sprawdzania wiedzy funkcjonalnej. Z żadnego przedmiotu nie będzie kilkugodzinnego wypracowania. Zostaną one zastąpione krótszymi formami, sprawdzającymi różne elementy wiadomości i umiejętności w czasie zbliżonym do dotychczas obowiązującego.

Istotną nowością jest wprowadzenie czterech obowiązkowych przedmiotów maturalnych. Przedmiotów, które są niezbędne w komunikacji we współczesnym świecie. Pierwszym jest język ojczysty, którego bardzo dobra znajomość będzie jeszcze istotniejsza niż obecnie, wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Następnym przedmiotem obowiązkowym będzie język obcy nowożytny, bez znajomości którego funkcjonowanie we współczesnym świecie staje się coraz bardziej utrudnione. Trzecim obowiązkowym przedmiotem jest matematyka, uniwersalny język, bez którego znajomości nie sposób poruszać się w życiu codziennym - w banku, w sklepie, pisząc zeznanie podatkowe czy obliczając odpisy na ubezpieczenie. Czwartym obowiązkowym egzaminem jest egzamin z przedmiotu wybranego, który jest zgodny z zainteresowaniami zdającego.

Nowością będzie wprowadzenie dwóch poziomów egzaminów z języka polskiego, obcego i matematyki. Każdy ze zdających musi zdać wymienione trzy przedmioty na poziomie podstawowym. Kto jest szczególnie zainteresowany danym przedmiotem i te zainteresowania rozwinął, będzie mógł zdawać egzamin z przedmiotów obowiązkowych na poziomie rozszerzonym i zostanie to odnotowane na świadectwie maturalnym.

Każdy zdający będzie musiał również zdać egzamin z wybranego przedmiotu. Jeżeli zdecyduje się zdawać więcej niż jeden przedmiot wybrany, to będzie miał taką możliwość.

Następną nowością będzie zmiana kolejności i sposobu zdawania egzaminu. Jako pierwsze będą zdawane egzaminy ustne, wyłącznie z języka ojczystego i języków obcych nowożytnych. Dopiero w drugiej kolejności będą zdawane egzaminy pisemne z języków i z pozostałych przedmiotów, z których egzaminów ustnych już się nie przewiduje.

Ostatnią zmianą, chyba najważniejszą, jest wprowadzenie jasnego opisu wymagań i jednolitych kryteriów oceniania prac maturalnych w całym kraju. Pozwoli to uczniom na lepsze przygotowanie się do egzaminu, a egzaminatorom na zobiektywizowanie stawianych ocen. Natomiast wyższym uczelniom umożliwi rozważenie rezygnacji z powtarzania egzaminów z poszczególnych przedmiotów oraz wykorzystania wyników egzaminów maturalnych jako podstawy do rekrutacji kandydatów na wyższe uczelnie. Oczywiście, będzie to narzucało konieczność wyboru na maturze takich przedmiotów, jakie wskaże uczelnia lub wydział.

Mamy nadzieję, że syllabus, który obecnie Państwo otrzymują spełni wszystkie pokładane w nim nadzieje i przyczyni się do uzyskania satysfakcjonujących wyników z egzaminu maturalnego.

Życzymy powodzenia!

1. PODSTAWY PRAWNE EGZAMINu

1. AKTY PRAWNE

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami (Dz. U.  z  1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943 i z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. z 1999 r. Nr 14, poz. 129).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz. 72).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 lutego 2000 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (Dz. U. z 2000 r. Nr 17, poz. 215).

• Warunki zdawania egzaminu maturalnego dla młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych zostaną określone przez Ministra Edukacji Narodowej odrębnymi przepisami.

2. STANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH

Reforma systemu edukacji stworzyła szkołom możliwość realizowania różnorodnych programów nauczania i budowania własnych systemów oceniania wewnątrzszkolnego. Takie zróżnicowanie wymaga jednak wprowadzenia wspólnych punktów odniesienia umożliwiających porównywanie osiągnięć poszczególnych uczniów i monitorowanie poziomu nauczania w szkołach. W związku z tym, zakres wymagań dla wszystkich uczniów zdających egzamin maturalny z danego przedmiotu został określony przez Standardy wymagań egzaminacyjnych.

Standardy wymagań egzaminacyjnych z historii muzyki

Egzamin maturalny sprawdza wiadomości i umiejętności pozwalające zdającemu:

1. wykazać się znajomością:

1. terminów i pojęć z historii muzyki,

2. chronologii faktów, epok i kierunków stylistycznych,

3. gatunków, form i cech warsztatu kompozytorskiego wybitnych twórców i szkół artystycznych,

4. wybitnych dzieł i twórczości kompozytorów,

2. stosować posiadaną wiedzę do opisu twórczości i zjawisk zachodzących w kulturze muzycznej:

1. opisując utwór i twórczość kompozytora z odniesieniem do tła kulturowego,

2. wykazując się umiejętnością powiązania epok historii muzyki z wydarzeniami historycznymi (politycznymi i społecznymi),

3. stosować posiadaną wiedzę do analizowania i porównywania utworów, stylów, epok i  technik kompozytorskich:

1. analizując utwór muzyczny (na podstawie fragmentu słuchowego i zapisu nutowego),

2. charakteryzując proces rozwoju i funkcje poszczególnych gatunków i form w historii muzyki,

4. samodzielnie przedstawić i ocenić wybrane zagadnienia z zakresu historii muzyki:

1. wykazując się umiejętnością przedstawienia zintegrowanej wiedzy o dziejach muzyki na podstawie własnych doświadczeń, ocen i refleksji,

2. wykazując się zdolnością indywidualnego i krytycznego spojrzenia na muzyczną twórczość i kulturę epok minionych.

2. Matura 2002 w pytaniach uczniów

Jakie są podstawowe zasady egzaminu maturalnego w roku 2002?	Egzamin maturalny komisyjnie sprawdza poziom wykształcenia ogólnego zdających z zakresu przedmiotów określonych Standardami wymagań egzaminacyjnych. Do egzaminu maturalnego mogą przystąpić absolwenci szkół ponadpodstawowych posiadający świadectwo ukończenia szkoły, dającej prawo zdawania egzaminu maturalnego. Egzamin jest obowiązkowy dla kandydatów na studia wyższe. Postępowanie egzaminacyjne rozpoczyna opublikowanie syllabusa a kończy wydanie świadectwa dojrzałości. Harmonogram postępowania egzaminacyjnego ustala Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE). Egzamin będzie organizowany dwa razy w roku: w maju - po zakończeniu zajęć w programowo najwyższej klasie szkół dających uprawnienia do przystąpienia do egzaminu maturalnego, począwszy od maja 2002 r. - i w styczniu - począwszy od stycznia roku 2003. Egzamin składa się z części wewnętrznej - ustnej i z części zewnętrznej - pisemnej.
Z jakich przedmiotów trzeba i można zdawać maturę?	Egzamin zdawany jest obowiązkowo z czterech przedmiotów: języka polskiego - w części wewnętrznej i zewnętrznej, języka obcego nowożytnego - w części wewnętrznej i zewnętrznej, matematyki - w części zewnętrznej, przedmiotu wybranego przez ucznia - w części zewnętrznej, z wyjątkiem innego niż obowiązkowy języka obcego nowożytnego, który jest zdawany w części wewnętrznej i zewnętrznej. Zdający z grup mniejszości narodowych zdają obowiązkowo przedmioty wymienione w punkcie 1 oraz język ojczysty danej mniejszości narodowej. Zdający ma prawo wybrać dodatkowo więcej niż jeden przedmiot. Nie ma to wpływu na liczbę i wybór przedmiotów zdawanych obowiązkowo.
Na jakim poziomie będzie można zdawać poszczególne przedmioty?	Egzamin z przedmiotów obowiązkowych - języka polskiego, języka ojczystego mniejszości narodowej, języka obcego nowożytnego i matematyki - może być zdawany na dwóch poziomach - podstawowym lub rozszerzonym. Rozróżnienie poziomów egzaminu z języka polskiego, języka ojczystego mniejszości narodowej i matematyki wprowadza się w części pisemnej egzaminu, a z języka obcego nowożytnego w części ustnej i pisemnej. Absolwent klasy z językiem obcym wykładowym lub klasy dwujęzycznej uzyskuje na świadectwie adnotację o ukończeniu tego typu klasy, jeżeli zda egzamin z danego języka według specjalnie przygotowanych arkuszy egzaminacyjnych dla absolwentów tego typu szkół oraz przedmioty dodatkowe według zasad określonych w dwustronnych porozumieniach międzynarodowych. Inny, niż zdawany jako obowiązkowy, język obcy nowożytny jako przedmiot wybrany, zdawany jest, w części ustnej i pisemnej, na jednym poziomie zawierającym zadania z poziomu podstawowego i rozszerzonego.
Kiedy należy wybrać przedmiot i poziom zdawania przedmiotu na egzaminie?	Zdający deklaruje, na początku ostatniego roku nauki w szkole dającej uprawnienia do przystąpienia do egzaminu maturalnego zgodnie z procedurą obowiązującą w okręgowej komisji egzaminacyjnej, wybór: przedmiotu (przedmiotów) na egzamin, poziomu egzaminu z przedmiotów obowiązkowych, okresu z historii, typu komputera, środowiska komputerowego i programów komputerowych z informatyki, tematu z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym, tematu z języka polskiego, języka ojczystego mniejszości narodowej na część wewnętrzną egzaminu z list tematów, przygotowanych przez nauczycieli danego przedmiotu w szkole. Wybór przedmiotu (przedmiotów) na egzamin nie zależy od profilu nauczania szkoły (oddziału), do której uczęszczał absolwent, ani od języków nauczanych w  szkole. W przypadku braku w szkole egzaminatora z wybranego przedmiotu zdający zostanie skierowany na egzamin do innej szkoły. W wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych przypadkach, jednak nie później niż cztery miesiące przed terminem egzaminu maturalnego, zdający może dokonać zmian w deklarowanych wyborach z zastrzeżeniem, że w przypadku języka ojczystego wszelkie czynności związane z wyborem i doprecyzowaniem tematu kończy pierwsza konsultacja, która powinna się odbyć najpóźniej 31 października. Zdający nie może w trakcie egzaminu zmieniać wybranego okresu z historii i środowiska komputerowego z informatyki. Zdający może w trakcie egzaminu zrezygnować ze zdawania egzaminu na poziomie rozszerzonym.
Jaka będzie matura uczniów szkół z ojczystym językiem mniejszości narodowych i uczniów szkół dwujęzycznych?	Absolwenci szkół lub oddziałów z ojczystym językiem nauczania mniejszości narodowych i grup etnicznych oraz absolwenci szkół dwujęzycznych mogą zdawać na egzaminie przedmiot lub przedmioty w języku polskim lub odpowiednio w języku danej mniejszości narodowej lub grupy etnicznej albo w danym języku obcym. Wyboru języka, w którym będzie zdawany przedmiot, absolwent dokonuje wraz z deklaracją wyboru przedmiotu, o której mowa w pytaniu D.
Gdzie można zdawać maturę?	Część zewnętrzną egzaminu organizuje i przeprowadza komisja okręgowa w wyznaczonych szkołach lub placówkach, posiadających odpowiednie warunki lokalowe i techniczne zapewniające prawidłowy przebieg egzaminu. Zdający, którzy ukończyli szkołę w latach poprzednich lub wyrazili wolę zdawania egzaminu w szkole innej niż ukończona, są kierowani do szkoły wyznaczonej przez komisję okręgową.
Jakie warunki muszą być zapewnione na sali egzaminacyjnej?	Pomieszczenie szkolne, w którym jest przeprowadzany egzamin, musi spełniać warunki określone w przepisach BHP. Odległość między piszącymi nie może być mniejsza niż 1,5 metra z każdej strony. Przy stoliku może siedzieć wyłącznie jeden zdający. Na stolikach w trakcie pisania mogą znajdować się jedynie przybory pomocnicze dopuszczone przez syllabus danego przedmiotu oraz arkusze egzaminacyjne. Zdający chory lub niepełnosprawny w trakcie egzaminu może mieć na stoliku leki i inne pomoce medyczne przepisane przez lekarza lub konieczne ze względu na chorobę lub niepełnosprawność. Posiłki dla zdających i egzaminatorów mogą być dostępne jedynie na zewnątrz sali egzaminacyjnej poza czasem przeznaczonym na egzamin, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w punkcie 5.
Jak powinien być zorganizowany egzamin?	W skład zespołu nadzorującego przebieg egzaminu w danym pomieszczeniu wchodzi co najmniej trzech nauczycieli. Przewodniczącym zespołu nadzorującego przebieg egzaminu może być jedynie nauczyciel wpisany do ewidencji egzaminatorów. Co najmniej jeden członek zespołu powinien być zatrudniony w innej szkole. W skład zespołu nie mogą wchodzić nauczyciele danego przedmiotu oraz wychowawca klasy zdających. Egzamin pisemny przebiega zgodnie z harmonogramem określonym przez CKE. Szczegóły przebiegu egzaminu określa każdorazowo instrukcja zawarta w arkuszu egzaminacyjnym. Czas egzaminu liczy się od przekazania zdającym arkuszy egzaminacyjnych. W czasie egzaminu pisemnego w sali egzaminacyjnej przebywają co najmniej trzej członkowie zespołu, w tym jeden pełniący funkcję przewodniczącego. W czasie egzaminu zdający nie powinni opuszczać sali egzaminacyjnej. Przewodniczący zespołu może zezwolić na opuszczenie sali, po zapewnieniu warunków wykluczających możliwość kontaktowania się zdającego z innymi osobami, z wyjątkiem osób udzielających pomocy medycznej. Członkom zespołu nadzorującego przebieg egzaminu nie wolno udzielać żadnych wyjaśnień, komentarzy dotyczących zadań egzaminacyjnych. W przypadku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań egzaminacyjnych, przewodniczący zespołu lub dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej unieważnia egzaminy ze wszystkich przedmiotów danego zdającego. Do sali egzaminacyjnej można wnosić jedynie materiały i środki dydaktyczne określone w syllabusie. Arkusze egzaminacyjne są zbierane po zakończeniu każdej części egzaminu.
Ile dni trwa egzamin?	Egzamin zewnętrzny z danego przedmiotu odbywa się jednego dnia i polega na rozwiązaniu zadań zawartych w arkuszach egzaminacyjnych, odrębnych dla każdej części egzaminu. Między poszczególnymi częściami egzaminu następować będą przerwy.
Jak sprawdzane są prace?	Poszczególne arkusze egzaminacyjne z każdej części egzaminu z danego przedmiotu są sprawdzane i oceniane przez różnych egzaminatorów zewnętrznych, przeszkolonych przez okręgowe komisje egzaminacyjne i wpisanych do rejestru CKE. Wynik egzaminu jest wyrażony w procentach. Negatywny wynik egzaminu z wybranego dodatkowo przedmiotu, o którym mowa w  pytaniu B pkt 3, nie ma wpływu na końcowy wynik egzaminu i nie odnotowuje się go na świadectwie dojrzałości. Komisja okręgowa ustala listę osób, które zdały egzamin.
Czy można powtarzać niezdany egzamin ?	Absolwent, który nie zdał egzaminu z określonego przedmiotu, może przystąpić ponownie do egzaminu z tego przedmiotu w kolejnych sesjach egzaminacyjnych, przez okres pięciu lat. Po upływie pięciu lat od daty pierwszego egzaminu absolwent, o którym mowa w punkcie 1, zdaje powtórny egzamin w pełnym zakresie. Przy powtórnym egzaminie z przedmiotu wybranego absolwent może wybrać inny przedmiot, z zachowaniem przepisu zapisanego w pytaniu D pkt 1.
Czy można poprawiać wynik uzyskany na egzaminie?	Absolwent, który chce podwyższyć wynik egzaminu w części zewnętrznej z jednego lub kilku przedmiotów, ma prawo przystąpić ponownie do egzaminu w kolejnej sesji.
Kiedy można powtórnie przystąpić do egzaminu, jeśli został on przerwany?	Absolwent, który nie przystąpił do egzaminu lub przerwał egzamin, ma prawo przystąpić do egzaminu w kolejnych sesjach egzaminacyjnych, w styczniu lub w maju każdego roku.
Kto może być zwolniony z egzaminu?	Laureaci olimpiad przedmiotowych są zwolnieni z egzaminu z danego przedmiotu, na zasadach określonych w przepisach w sprawie organizacji konkursów i olimpiad przedmiotowych. Laureatom olimpiad uprawnienia wymienione w punkcie 1 przysługują także wtedy, gdy przedmiot nie był objęty szkolnym planem nauczania danej szkoły. Zwolnienie z egzaminu z danego przedmiotu jest równoznaczne z uzyskaniem z tego przedmiotu najwyższego wyniku, a w przypadku przedmiotów obowiązkowych - równoznaczne z uzyskaniem najwyższego wyniku na poziomie rozszerzonym.
Na jakich zasadach zdają egzamin absolwenci niepełnosprawni?	Absolwenci niepełnosprawni lub niesprawni czasowo przystępują do egzaminu w powszechnie obowiązujących terminach i według obowiązujących wymagań egzaminacyjnych, przy kryteriach dostosowanych do rodzaju niepełnosprawności. Komisja okręgowa zobowiązana jest do sprawdzenia czy zostały zapewnione warunki i formy przeprowadzania egzaminu odpowiednie do możliwości zdających o specjalnych potrzebach edukacyjnych
W jakich sytuacjach można złożyć odwołanie od egzaminu?	Jeżeli w trakcie wewnętrznej części egzaminu nie były przestrzegane przepisy dotyczące przebiegu egzaminu, absolwent może w terminie dwóch dni od zaistnienia nieprawidłowości złożyć odwołanie do przewodniczącego zespołu szkolnego. Przewodniczący zespołu szkolnego rozpatruje odwołanie w terminie trzech dni od jego otrzymania. Od rozstrzygnięcia przewodniczącego zespołu szkolnego absolwent może odwołać się do dyrektora komisji okręgowej w terminie trzech dni od otrzymania rozstrzygnięcia. Dyrektor komisji okręgowej rozpatruje odwołanie w terminie czternastu dni od jego otrzymania. Rozstrzygnięcie dyrektora komisji okręgowej jest ostateczne. Jeżeli w trakcie zewnętrznej części egzaminu nie były przestrzegane przepisy dotyczące przebiegu egzaminu absolwent może w terminie dwóch dni roboczych od dnia egzaminu złożyć odwołanie do dyrektora komisji okręgowej. Dyrektor komisji okręgowej rozpatruje odwołanie w terminie pięciu dni roboczych od jego otrzymania. Od rozstrzygnięcia dyrektora komisji okręgowej absolwent może odwołać się do dyrektora Komisji Centralnej, w terminie siedmiu dni roboczych od jego otrzymania. Dyrektor Komisji Centralnej rozpatruje odwołanie w terminie siedmiu dni roboczych od jego otrzymania. Rozstrzygnięcie dyrektora Komisji Centralnej jest ostateczne.

3. CELE EGZAMINU MATURALNEGO

Egzamin maturalny z historii muzyki ma na celu:

1. Ocenę poziomu wiedzy i umiejętności absolwenta, czyli stopnia opanowania wymagań egzaminacyjnych w zakresie określonym w Standardach wymagań egzaminacyjnych.

2. Poinformowanie rodziców, nauczycieli, władz oświatowych i samorządowych, wyższych uczelni i pracodawców o poziomie wiedzy i umiejętności absolwentów, aby umożliwić:

• prognozowanie na podstawie wyników egzaminów przygotowania absolwentów do

dalszego kształcenia,

• diagnozowanie pracy szkół i określanie czynników sprzyjających podnoszeniu

poziomu kształcenia,

• motywowanie nauczycieli, władz oświatowych i samorządowych do sprawdzania

jakości nauczania historii muzyki w szkołach.

4. STRUKTURA I FORMA EGZAMINU

1. Egzamin maturalny z historii muzyki jest egzaminem zewnętrznym i ma formę pisemną.

2. Czas zaproponowany przez ekspertów na wykonanie zadań z arkusza pierwszego wynosi 60 minut, z arkusza drugiego 90 minut, z arkusz trzeciego 90 minut.

3. Po rozwiązaniu zadań z poszczególnych następuje 30- minutowa przerwa.

4. W każdej części egzaminu zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny.

5. Opis egzaminu:

1. część pierwsza egzaminu - sprawdzian wiedzy - ma charakter sprawdzianu erudycyjnego z zakresu całego obowiązującego materiału z historii muzyki. Zdający otrzymuje arkusz egzaminacyjny z zadaniami sprawdzającymi znajomość podstawowych faktów, terminów, pojęć, chronologii epok i kierunków stylistycznych itp. Mogą to być zadania zamknięte wielokrotnego wyboru i na dobieranie oraz różne zadania otwarte wymagające samodzielnego formułowania odpowiedzi (od pytań z krótką odpowiedzią do pytań z rozbudowaną odpowiedzią, w której wymagane są: wyjaśnienie, samodzielna analiza i własna refleksja);

2. część druga egzaminu polega na sprawdzeniu umiejętności opisu dzieła muzycznego w kategoriach stylu historycznego. Zdający wykonuje dwa zadania (po kilka przykładów w każdym); ma do dyspozycji nagranie oraz zapis nutowy utworów lub ich fragmentów (bez wskazania kompozytorów i tytułów); czas jednego przykładu nie powinien przekraczać 5 minut. Na tej podstawie powinien określić epokę, styl (ew. nazwisko kompozytora) oraz technikę kompozytorską poszczególnych przykładów wg wskazań arkusza egzaminacyjnego.

Każdemu ze zdających należy zapewnić magnetofon ze słuchawkami, kasetę z nagranymi przykładami muzycznymi oraz kopię materiału nutowego. W przypadku utworów z epok dawnych (średniowiecze, renesans) wskazane jest udostępnienie faksimile materiału źródłowego;

3. część trzecia egzaminu obejmuje zagadnienia problemowe i polega na napisaniu krótkiego eseju, wypracowania lub rozprawki. Zdający wybiera jeden z trzech podanych tematów, wymagających kontekstowego rozumienia twórczości muzycznej, wiedzy o funkcji gatunków i form muzycznych w historii oraz umiejętności prezentacji własnych ocen, refleksji i doświadczeń.

6. Ocenianie:

1. za rozwiązanie zadań z pierwszego arkusza zdający może otrzymać maksymalnie 30% całkowitej liczby punktów,

2. za rozwiązanie zadań z drugiego arkusza zdający może otrzymać maksymalnie 40% całkowitej liczby punktów,

3. za rozwiązanie zadań z trzeciego arkusza zdający może otrzymać maksymalnie 30% całkowitej liczby punktów.

5. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE

Standard	Opis wymagań Zdający potrafi:
wykazać się znajomością: terminów i pojęć z historii muzyki,	zdający rozumie i prawidłowo posługuje się terminami i pojęciami określającymi: elementy muzyki, sposoby porządkowania materiału dźwiękowego (strój, skala, tonalność, metro-rytmika, faktura) i jego zapis, elementy dzieła muzycznego i sposoby jego kształtowania, techniki kompozytorskie, gatunki, formy i funkcje muzyki, rodzaje obsady wykonawczej i techniki wykonawcze, szkoły kompozytorskie i ugrupowania artystyczne, epoki, okresy, style, kierunki,
chronologii faktów, epok i kierunków stylistycznych,	umiejscowić i uporządkować w czasie: epoki, okresy, style i kierunki w muzyce, szkoły kompozytorskie i ugrupowania artystyczne, postacie kompozytorów, teoretyków i wybitnych wykonawców, dzieła muzyczne oraz formy i gatunki muzyczne, instrumenty muzyczne i rodzaje zespołów wykonawczych,
gatunków, form, cech warsztatu kompozytorskiego wybitnych twórców i szkół artystycznych,	określić: kryteria wyodrębniania i podstawowe cechy gatunków muzyki wokalnej, instrumentalnej i wokalno - instrumentalnej, cechy i elementy typowych form muzycznych, podstawowe techniki kompozytorskie i składniki warsztatu kompozytorskiego na przykładach twórczości wybitnych kompozytorów i szkół artystycznych,
wybitnych dzieł i twórczości kompozytorów,	wskazać: charakterystyczne cechy (w tym innowacje) poszczególnych dzieł i twórczości wybranych kompozytorów, dzieła i twórców o szczególnym znaczeniu w historii muzyki,
stosować posiadaną wiedzę do opisu twórczości i zjawisk zachodzących w kulturze muzycznej: opisując utwór i twórczość kompozytora z odniesieniem do tła kulturowego,	przedstawić: ramy czasowe epoki muzycznej w odniesieniu do prądów kulturowych, literatury i sztuki, w kolejnych epokach, cechy i znaczenie głównych ośrodków kultury muzycznej, twórczość kompozytora w powiązaniu z biografią, wpływ wielkich twórców (filozofów, poetów, pisarzy, choreografów) i ich dzieł na twórczość muzyczną kompozytorów, ośrodków i szkół artystycznych, wskazać i scharakteryzować związki: mecenatu, statusu społecznego muzyków, systemu kształcenia, form prezentowania muzyki z twórczością kompozytora, ośrodkiem i stylem epoki, teorii muzyki, filozofii, religii, prądów artystycznych z twórczością muzyczną,
wykazując się umiejętnością powiązania epok historii muzyki z wydarzeniami historycznymi (politycznymi i społecznymi),	określić: periodyzację dziejów muzyki w odniesieniu do epok historycznych, wpływ wielkich wydarzeń politycznych (społecznych, religijnych) na losy i twórczość kompozytorów oraz na twórczość szkół artystycznych i kulturę muzyczną ośrodków narodowych,
stosować posiadaną wiedzę do analizowania i porównywania utworów, stylów, epok i technik kompozytorskich: analizując utwór muzyczny (na podstawie fragmentu słuchowego i zapisu nutowego), charakteryzując proces rozwoju i funkcje poszczególnych gatunków i form w historii muzyki,	w oparciu o analizę słuchowo-wzrokową utworu(ów) opisać: techniki kompozytorskie i wykonawcze, cechy i funkcje gatunków i form muzycznych, cechy stylu muzycznego, cechy zapisu muzycznego, w oparciu o analizę słuchowo-wzrokową utworu(ów) porównać, odnieść do stylu historycznego i stylu indywidualnego: harmonikę, tonalność, metro-rytmikę, melikę, kolorystykę, fakturę, typ kształtowania form, obsadę wykonawczą i techniki wykonawcze, właściwości zapisu (notacji) muzycznego, w oparciu o analizę źródeł tekstowych i muzycznych scharakteryzować przeobrażenia: gatunków i form muzyki wokalnej, gatunków i form muzyki instrumentalnej, gatunków i form muzyki wokalno-instrumentalnej,
samodzielnie przedstawić i ocenić wybrane zagadnienia z zakresu historii muzyki: wykazując się umiejętnością przedstawienia zintegrowanej wiedzy o dziejach muzyki na podstawie własnych doświadczeń, ocen i refleksji, wykazując się zdolnością indywidualnego i krytycznego spojrzenia na muzyczną twórczość i kulturę epok minionych.	W oparciu o znajomość dzieł muzycznych i publikacji prezentować: swobodne operowanie wiedzą z historii muzyki, porównania i syntezy, procesy historyczne, własny punkt widzenia na zjawiska kultury muzycznej, dzieła i twórczość kompozytorów.

1. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH

W ZAKRESIE TREŚCI PROGRAMOWYCH

Treści	Zagadnienia	Umiejętności Zdający potrafi:
I. Wybrane zagadnienia kultur muzycznych świata antycznego ze szczególnym uwzględnieniem starożytnej Grecji i Rzymu	Chronologia	Umiejscowić i porównać w czasie kultury starożytne: Mezopotamii, Egiptu, Izraela, Grecji, Rzymu. Wskazać: główne ośrodki kultury świata antycznego (Memfis, Teby, Babilon, Lesbos, Ateny, Sparta, Rzym, Aleksandria), związane z nimi postaci muzyków, teoretyków, filozofów i kompozytorów.
	Źródła wiedzy o muzyce kultur antycznych	Scharakteryzować źródła pośrednie (archeologiczne, ikonograficzne, pisane i bezpośrednie (instrumenty, traktaty, zabytki muzyki starożytnej).
	Charakterystyczne cechy kultury muzycznej	Scharakteryzować: mecenat i społeczny status muzyka, funkcje muzyki i jej miejsce w religii i filozofii, kształcenie muzyczne. Wskazać i przyporządkować odpowiednim kulturom podstawowe instrumentarium (lira, kitara, lutnia, harfa, aulos, fletnia Pana, salpinx, tibia, hydraulis, sistrum, tympanon). Wyjaśnić znaczenie terminów: synkretyzm, nomos, etos, heterofonia, burdon, paralelizm, psalmodia, praktyka antyfonalna i responsorialna.
	Charakterystyczne cechy muzyki greckiej i rzymskiej	Opisać: system dźwiękowy, metrykę i wersyfikację. Omówić: funkcje muzyki oraz jej związki z poezją, teatrem, tańcem. Wymienić: rodzaje notacji muzycznej i zabytki muzyki greckiej i rzymskiej.
	Wpływ muzyki antycznej na muzykę chrześcijańskiej Europy	Omówić przejęcie: nazw i terminów muzycznych, koncepcji estetycznych i teoretycznych, praktyk wykonawczych i form poetycko - muzycznych.
II. Muzyka epoki średniowiecza	Periodyzacja	Określić ramy czasowe epoki i jej fazy (z uwzględnieniem okresu ars antiqua i ars nova) z odniesieniem do wydarzeń historycznych i tła kulturowego.
	Muzyka w liturgii chrześcijańskiej	Podać ogólną charakterystykę chorału, jego gatunków, stylów i notacji. Wyjaśnić pojęcia: officium, msza (części stałe i zmienne), psalm, hymn, trop, sekwencja, accentus, concentus, styl: sylabiczny, melizmatyczny, antyfonalny, responsorialny, antyfonarz, mszał, graduał. Rozróżniać słuchowo podstawowe style.
	Monodia rycerska	1. Scharakteryzować: działalność i twórczość trubadurów, truwerów i minnesingerów, epickie i liryczne gatunki pieśni, wykształcenie stałych form poetycko - muzycznych.
	Wczesne formy polifonii	Wskazać źródła teoretyczne. Przedstawić gatunki organum z kręgu szkoły St. Martiale w Limoges i paryskiej szkoły Notre Dame. Rozróżniać słuchowo gatunki organum paralelnego i melizmatycznego. Wyjaśnić zasadę modalnego systemu rytmicznego i jego zapisu. Podać nazwiska: Leoninus i Perotinus.
	Polifonia okresu ars antiqua	Wyjaśnić: nazwę okresu, genezę motetu, zasady budowy motetu i konduktu (conductus), zasadę menzuralnego systemu rytmicznego. Wskazać nazwiska: Franco z Kolonii, Petrus de Cruce.
	Polifonia okresu ars nova	Wyjaśnić nazwę okresu. Wymienić najważniejszych twórców kręgu francuskiego (Ph. de Vitry, G. de Machaut) i włoskiego (Fr. Landini). Omówić najważniejsze formy i gatunki muzyczne: motet, ballada, rondo, virelai, chace, madrygał, ballata, caccia, msza i części mszalne. Wskazać: środki kompozytorskie (cantus firmus, izorytmia, imitacja), wykonawcze obsada wokalna i wokalno- instrumentalna.
	Teoria, notacja i praktyka wykonawcza	Wskazać podstawowe treści średniowiecznej teorii: system dźwiękowy, skale, solmizacja, modalny i menzuralny system rytmiczny, zasady kontrapunktu, definicje i klasyfikacje muzyki. Omówić cechy: notacji neumatycznej, modalnej i menzuralnej, praktyki wykonawczej (w tym rolę instrumentów). Omówić rolę koncepcji Boecjusza i Gwidona z Arezzo.
	Muzyka w średniowiecznej Polsce	Wskazać różnice chronologii w stosunku do średniowiecza europejskiego. Omówić recepcję chorału i wczesnej polifonii. Wymienić przykłady twórczości rodzimej w zakresie: monodii łacińskiej (sekwencje, historie rymowane), monodii polskiej (Bogurodzica), polifonii (anonimowe utwory z tekstem polskim, twórczość Mikołaja z Radomia i Piotra z Grudziądza).
III. Muzyka epoki renesansu	Periodyzacja	Określić ramy czasowe epoki z odniesieniem do prądów społeczno-religijnych i kulturowych (reformacja, humanizm). Wyróżnić fazy epoki i przyporządkować im szkoły kompozytorskie (burgundzka, franko- flamandzka, rzymska, wenecka) i ugru- powania artystyczne (Camerata florencka, paryska Akademia Poezji i Muzyki).
	Łacińska twórczość religijna - uniwersalny nurt epoki	Scharakteryzować renesansowy cykl mszalny i motet w aspekcie stosowanych środków kompozytorskich i wykonawczych. Wyjaśnić pojęcia: cantus firmus, missa parodia, imitacja, przeimitowanie, polichóralność, a cappella. Wskazać: cechy faktury wokalnej, przemiany stylu i techniki kompozytorskiej, w twórczości czołowych reprezentantów kolejnych szkół (G. Dufay, J. Okeghem, J. Desprez, A. Willaert, N. Gombert, O. di Lasso, G. P. da Palestrina, G. Gabrieli).
	Monodyczna i polifoniczna pieśń religijna w językach narodowych	Wskazać: rolę tego gatunku w programach najważniejszych ośrodków reformacji (kościół luterański, kalwiński, anglikański), rolę kancjonałów i psałterzy. Opisać cechy chorału protestanckiego.
	Wokalna twórczość świecka w językach narodowych	Omówić rozwój i gatunki madrygału we Włoszech. Wskazać najwybitniejszych twórców (J. Arcadelt, C. de Rore, G. di Venosa, L. Marenzio, C. Monteverdi). Omówić francuską chanson w XVI wieku ze wskazaniem gatunku ch. Programowej (C. Janequin) i ch. metrycznej (C. Le Jeune). Przedstawić charakterystyczne gatunki pieśni polifonicznej w innych ośrodkach (Hiszpania, Niemcy, Anglia).
	Powstanie i rozwój samodzielnej muzyki instrumentalnej	Omówić: podstawowe instrumentarium epoki, instrumentalną praktykę wykonawczą XVI wieku, cechy notacji instrumentalnej (tabulatury). Scharakteryzować gatunki i formy muzyki instrumentalnej: preambulum, fantazja, toccata, wariacje, canzona, ricercar, tańce. Wskazać ośrodki i przedstawicieli.
	Muzyka w kulturze epoki	Scharakteryzować: mecenat, społeczny status muzyka, migracje muzyków, rozpowszechnianie repertuaru (druk muzyczny), stowarzyszenia literacko - muzyczne i humanistyczne dyskusje o sztuce muzycznej, stylu muzyki religijnej (reformacja, kontrreformacja), myśl teoretyczną epoki (J. Tinctoris, H. Glareanus, G. Zarlino, V. Galilei).
	Muzyka polska	Wskazać różnice w stosunku do renesansu europejskiego, odnieść je do polskiego tła kulturowego. Wymienić główne ośrodki życia muzycznego (dwór królewski, dwory magnackie, katedry - kapela rorantystów). Omówić: najwybitniejszych przedstawicieli twórczości łacińskiej (Wacław z Szamotuł, Marcin Leopolita, Mikołaj Zieleński), repertuar religijnej pieśni w języku polskim: kancjonały i psałterze ( Wacław z Szamotuł, Cyprian Bazylik, Mikołaj Gomółka), wokalną i instrumentalną muzykę świecką: pieśni historyczne i okolicznościowe (K. Klabon), repertuar tabulatur (tabulatura Jana z Lublina, twórczość lutniowa: W. Bakfark, W. Długoraj, Jakub Polak).
IV. Muzyka epoki baroku	Periodyzacja	Określić ramy czasowe epoki w kontekście wydarzeń historycznych i ogólno- kulturowych. Wyróżnić i scharakteryzować fazy epoki w powiązaniu ze zmianami stylu. Podać chronologię ważniejszych szkół kompozytorskich i ośrodków.
	Różnorodność stylów	Skomentować pojęcie “styl barokowy” z odniesieniem do literatury i sztuk plastycznych. Wyjaśnić pojęcia: stile antico, stile moderno, styl kościelny, styl kameralny, styl teatralny, styl koncertujący (concertato i concerto), bel canto. Omówić podstawowe elementy warsztatu kompozytorskiego epoki: typy melodyki, metrorytmikę, harmonikę i tonalność, technikę i praktykę basso continuo, typy faktury (polifonia, homofonia, monodia akompaniowana), rodzaje obsady wykonawczej (solowa i zespołowa, obsada triowa), charakterystyczne sposoby kształtowania formy (figury retoryczne, barokowa programowość), ornamentację. Opisać główne cechy charakterystycznych stylów narodowych (włoskiego, francuskiego, niemieckiego, angielskiego).
	Powstanie i rozwój opery	Omówić genezę gatunku. Przedstawić fazy rozwoju opery w ośrodkach włoskich (Florencja, Rzym, Wenecja, Neapol) z uwzględnieniem przeobrażeń treści i formy (rodzaje recytatywów i arii, struktura dramaturgiczna). Wskazać najwybitniejszych twórców opery włoskiej (J. Peri, G. Caccini, E. Cavalieri, C. Monteverdi, F. Cavalli, A. Cesti, A. Stradella, A. Scarlatti). Omówić wpływ opery włoskiej na twórczość innych ośrodków (Wiedeń, Hamburg, Londyn). Przedstawić rozwój opery i baletu we Francji (ballet de cour, komedia baletowa, dramat pastoralny, tragedia liryczna) i znaczenie twórczości J. B. Lully' ego. Wymienić twórców operowych w Anglii (H. Purcell, G. F. Haendel) i specyficzne gatunki angielskiej muzyki teatralnej (masque, opera balladowa). Omówić rolę opery w kulturze epoki.
	Muzyka wokalno- instrumentalna	Omówić : genezę i gatunki kantaty barokowej (świecka, kościelna, chorałowa, biblijna, solowa, chóralna), twórczość kantatową we Włoszech, Francji, Niemczech i Anglii ze wskazaniem najwybitniejszych kompozytorów (A. Grandi, G. Carissimi, A. Scarlatti, N. Clerambault, D. Buxtehude, J. Kuhnau, J. S. Bach, G. F. Haendel), genezę i typy oratorium (oratorio volgare i latino, oratorium kantatowe) oraz pasji (pasja motetowa, pasja kantatowo - oratoryjna), twórczość oratoryjną we Włoszech, Niemczech i Anglii ze wskazaniem najwybitniejszych kompozytorów i dzieł tego gatunku (G. Carissimi, H. Schütz, J. S. Bach, G. F. Haendel). Wymienić inne formy wokalno - instrumentalne uprawiane w baroku (koncert wokalny, motet koncertujący, msza).
	Muzyka instrumentalna	Omówić modyfikację gatunków i form instrumentalnych przejętych z epoki renesansu (preludium, toccata, fantazja, ricercar, canzona, wariacje). Scharakteryzować gatunki i formy muzyki instrumentalnej solowej i zespołowej wykształcone w baroku (suita, sonata da camera, sonata da chiesa, sonata triowa, concerto grosso, koncert solowy, uwertura, rondo, fuga). Określić rolę najważniejszych ośrodków w kształtowaniu techniki i stylu instrumentalnego (Włochy - muzyka skrzypcowa i organowa, Niemcy - muzyka organowa, Francja - muzyka klawesynowa i lutniowa). Wymienić najważniejszych twórców poszczególnych gatunków muzyki instrumentalnej (G. Frescobaldi, S. Rossi, G. B. Vitali, A. Corelli, A. Vivaldi, D. Gaultier, L. Couperin, J. Sweelinck, S. Scheidt, J. H. Schein, J. Pachelbel, D. Buxtehude, J. Kuhnau, J. S. Bach, G. F. Haendel).
	Wielcy twórcy epoki: J. S. Bach, C. Monteverdi, A. Vivaldi, G. F. Haendel	Przedstawić ważne fakty biograficzne i etapy twórczości tych kompozytorów. Omówić ich twórczość ze wskazaniem dzieł najwybitniejszych. Określić ich rolę w historii muzyki.
	Teoria i praktyka wykonawcza	Wskazać czołowych teoretyków epoki (M. Praetorius, J. Fux, J. Mattheson, A. Werckmeister) i najważniejsze dla epoki treści ich traktatów (problemy stylu, stroju, praktyki wykonawczej, kontrapunktu i innych środków warsztatowych). Omówić : instrumentarium i rodzaje obsady, technikę wokalną i rodzaje głosów, nowe środki techniczne i wyrazowe (ornamentacja, zróżnicowanie dynamiki, rola improwizacji).
	Muzyka w kulturze epoki	Scharakteryzować mecenat, status muzyka, instytucje muzyczne (conservatorio, powstanie publicznych teatrów operowych), funkcje muzyki w życiu codziennym i ceremoniach, rozwój lutnictwa i innych gałęzi rzemiosła instrumentalnego.
	Muzyka polska	Określić ramy czasowe epoki z odniesieniem do wydarzeń historycznych i tła kulturowego. Wskazać główne ośrodki uprawiania muzyki (dwór królewski, dwory magnackie, ośrodki kościelne i klasztorne). Omówić: recepcję opery w Polsce (dramma per musica w teatrze Wazów, przedstawienia operowe w dobie saskiej, powstanie Operalni), kontynuację twórczości w stylu a cappella i stylu polichóralnym (prima prattica), barokowe gatunki muzyki wokalno- instrumentalnej (koncert wokalny, motet koncertujący, dialogo) i instrumentalnej (canzona, concerto, sonata, ricercar, fantazja). Przedstawić sylwetki najwybitniejszych kompozytorów (M. Zieleński, Adam z Wągrowca, A. Jarzębski, M. Scacchi, B. Pękiel, M. Mielczewski, J. Różycki, S. Szarzyński, G. Gorczycki).
V. Muzyka epoki klasycyzmu	Periodyzacja okresu	Określić i uzasadnić ramy czasowe epoki z odniesieniem do kultury, sztuki i wydarzeń społeczno-politycznych.
	Wczesnoklasyczne szkoły i ugrupowania artystyczne klawesyniści włoscy i francuscy, szkoły: starowiedeńska, Północno-niemiecka, mannheimska)	Umiejscowić w czasie wymienione szkoły i ośrodki. Wskazać: czas działalności wymienionych szkół, nazwiska czołowych przedstawicieli ( D. Scarlatti, Fr. Couperin, J. Ph. Rameau, G. Ph.Telemann, F. X. Richter, J.V. Štamic). Scharakteryzować twórczość ww. kompozytorów.
	Ośrodki rozwoju opery - Neapol, Paryż, Wiedeń	Wskazać: ośrodki w których dokonano reformy opery, nazwiska twórców, librecistów (C. Goldoni, P. Metastasio, R. da Calzabigi) kompozytorów (G. B. Pergolesi, N. Piccini, T. Traetta, Ch. W. Gluck), nowych gatunków opery. Omówić znaczenie reformy Glucka.
	Klasycy wiedeńscy - twórczość związana z biografią	Przedstawić najważniejsze fakty z życia J. Haydna, W. A. Mozarta i L. van Beethovena. Omówić kolejne etapy ich twórczości. Wykazać się znajomością ich najważniejszych dzieł, rozpoznawać je słuchowo. Określić i porównać ze sobą indywidualne style J. Haydna, W. A. Mozarta i L. van Beethovena.
	Chronologia i charakterystyka stylów (galant, rokoko, wzmożonej uczuciowości, klasyczny)	Uwzględniając chronologię scharakteryzować i porównać style pod względem: harmoniki, faktury, sposobu kształtowania formy, typu wyrazowości, gatunków.
	Gatunki i formy	Omówić, wskazać zastosowanie i przeobrażenia: klasycznego cyklu sonatowego, formy sonatowej, techniki i formy wariacyjnej, ronda, formy da capo i repryzowej. Scharakteryzować rodzaje: mszy i oratorium, opery (seria, buffa, singspiel), pieśni solowej.
	Praktyka wykonawcza	Opisać: zmiany w instrumentarium i praktyce wokalnej, rozwój techniki gry - podręczniki (szkoły gry na instrumentach). Opisać i rozróżnić słuchowo: rodzaje orkiestry (od wczesnoklasycznej do beethovenowskiej), rodzaje zespołów kameralnych. Wskazać funkcje instrumentów w zespole kameralnym i w orkiestrze.
	Muzyka polskiego oświecenia i preromantyzmu	Określić ramy czasowe z odniesieniem do: wydarzeń historycznych doby stanisławowskiej i okresu po utracie niepodległości, klasycyzmu w muzyce zachodniej Europy. Wskazać: najważniejsze dziedziny twórczości tego okresu (opera, pieśń, muzyka instrumentalna - symfonia, muzyka religijna), postaci głównych kompozytorów (M. Kamieński, J. Stefani, J. Wański, Fr. Lessel, J. Elsner, K. Kurpiński, M. Szymanowska, M. K. Ogiński, F. Janiewicz, I. Dobrzyński, K. Lipiński). Przedstawić kształtowanie się nurtu narodowego: opera (język i tematyka libretta), pieśń historyczna i patriotyczna, stylizacja polskich tańców ludowych w pieśni, operze i twórczości instrumentalnej. Scharakteryzować kulturę muzyczną epoki: mecenat, instytucje muzyczne - Teatr Narodowy, szkoły artystyczne, wydawnictwa.
VI. Muzyka romantyzmu i neoroman- tyzmu	Periodyzacja okresu	Określić i uzasadnić ramy czasowe oraz fazy epoki z odniesieniem do prądów artystycznych i wydarzeń historycznych.
	Ideologia romantyzmu i jej wpływ na muzykę epoki	Wskazać główne idee romantyzmu i ich wpływ na przeobrażenia: społecznego statusu muzyka i kompozytora, stosunku do muzyki i literatury ludowej, muzyki i estetyki muzycznej.
	Cechy stylu	Określić cechy stylu romantycznego i neoromantycznego z odniesieniem do literatury i sztuki XIX wieku. Scharakteryzować podstawowe cechy języka muzycznego: tonalność, harmonikę, melodykę, fakturę, sposoby kształtowania formy, instrumentację, typ wyrazowości, styl liryczny i styl brillant. Przedstawić: wpływ zainteresowania folklorem na muzykę artystyczną, rozwój stylów narodowych.
	Wielkie indywidualności twórcze	Scharakteryzować twórczość, indywidualny styl i znaczenie w historii muzyki kompozytorów: N. Paganiniego, Fr. Schuberta, F. Mendelssohna, Fr. Chopina, R. Schumanna, H. Berlioza, Fr. Liszta, J. Brahmsa, Brucknera, G. Mahlera, R. Straussa.
	Ośrodki i szkoły narodowe 2 poł. XIXw.	Omówić: powstanie i rolę poszczególnych szkół narodowych, twórczość czołowych przedstawicieli: M. Musorgskiego, M. Rimskiego - Korsakowa, A. Borodina, B. Smetany, A. Dvořaka, C. Saint Saensa, C. Francka, E. Griega, J. Sibeliusa, I. Albeniza, E. Granadosa.
	Przemiany gatunków i form: - w muzyce instrumentalnej - w muzyce wokalno- instrumentalnej	Określić znaczenie poszczególnych gatunków w kulturze muzycznej epoki. Scharakteryzować przeobrażenia symfonii (od Beethovena do Mahlera) z uwzględnieniem formy i instrumentacji. Opisać zastosowanie i przekształcenia cyklu sonatowego w sonacie solowej, kameralistyce, koncercie i symfonii. Przedstawić rozmaitość form instrumentalnej muzyki programowej z uwzględnieniem: symfonii i uwertury, poematu symfonicznego, suity orkiestrowej i solowej, miniatury i cyklu miniatur. Omówić rodzaje pieśni. Przedstawić różnorodność form muzyki scenicznej: opera komiczna (G. Rossini), opera fantastyczno - baśniowa (C. M. Weber), opera heroiczna (G. Meyerbeer), opera liryczna (V. Bellini, Ch. Gounod, G. Bizet), opera werystyczna (R. Leoncavallo, P. Mascagni), dramat muzyczny (R. Wagner), opera w twórczości G. Verdiego i G. Pucciniego, opera w twórczości kompozytorów szkół narodowych, operetka (J. Strauss, J. Offenbach), balet (P. Czajkowski).
	Kultura muzyczna	Przedstawić zmiany społeczne epoki i ich wpływ na życie muzyczne, w tym na: mecenat, nowe (publiczne i prywatne) formy prezentowania muzyki (koncert symfoniczny, recital, salon mieszczański), powstanie stałych zespołów orkiestrowych, zmiany w praktyce wykonawczej. Omówić nowy stosunek do: roli solisty (wirtuozostwo), dyrygenta i kompozytora, kształcenia muzycznego, piśmiennictwa muzycznego (wydawnictwa muzyczne, czasopisma i krytyka muzyczna, prace historyczne, estetyczne i teoretyczne), wiedzy o muzyce, historycznej przeszłości muzyki.
	Muzyka polska	Określić cechy polskiej muzyki i kultury muzycznej w odniesieniu do: wydarzeń historycznych w kraju i w Europie, stylu romantycznego i neoromantycznego, polskiej literatury i sztuki XIX wieku. Wskazać: główne ośrodki życia muzycznego pod zaborami (Warszawa, Wilno, Kraków, Lwów, Poznań). Przedstawić twórczość i działalność czołowych postaci 1 poł. XIX w. (J. Elsner, K. Kurpiński, K. Lipiński, I. Dobrzyński) i 2 poł. XIX w. (O. Kolberg, H. Wieniawski, J. Zarębski, Z. Noskowski, W. Żeleński).
	Najwybitniejsi kompozytorzy polscy XIX w.: - Fr. Chopin - St. Moniuszko	1. Scharakteryzować: twórczość Chopina w powiązaniu z biografią, indywidualny styl twórczości Chopina. Określić: wkład dzieła Chopina do muzyki europejskiej, znaczenie dzieła Chopina dla kultury polskiej. Scharakteryzować : twórczość Moniuszki w powiązaniu z biografią, działalność muzyczną, znaczenie twórczości pieśniowej i operowej dla muzyki polskiej.
VII. Muzyka przełomu XIX i XX w.	Zmiany (nowe style i kierunki) w muzyce przełomu epok	Powiązać fakty z historii muzyki z wydarzeniami historycznymi, prądami w literaturze, filozofii, sztuce. Scharakteryzować: cechy języka dźwiękowego: tonalność, harmonikę, metrorytmikę, melodykę, kolorystykę i dynamikę, instrumentację, fakturę, formy i gatunki, estetykę muzyki. Przedstawić: główne nurty stylistyczne okresu (neoromantyzm, ekspresjonizm, impresjonizm, barbaryzm, folkloryzm, witalizm, noeklasycyzm), twórczość czołowych przedstawicieli ww. nurtów (R. Strauss, L. Janaček, A. Skriabin, S. Rachmaninow, A. Schőnberg, Cl. Debussy, O. Respighi, M. Ravel, M. de Falla, I. Strawiński, B. Bartok, S. Prokofiew, Ch. Ives).
VIII. Muzyka XX w.	Konwencje stylistyczne, techniki i kierunki w muzyce okresu międzywojennego	Wskazać: przedstawicieli i programy artystyczne ugrupowań (Młode Niemcy, Grupa sześciu, dodekafoniści wiedeńscy, Młoda Francja) i ośrodków (radziecki, amerykański). Opisać style muzyczne i techniki kompozytorskie (dodekafonia serialna, neostyle) z odniesieniem do twórczości: I. Strawińskiego, B. Bartoka, S. Prokofiewa, A. Schőenberga, A. Berga, A. Weberna, M. Ravela, Fr. Poulenca, O. Messiaen'a, A. Honnegera, P. Hindemitha, H. Cowella, E. Varèse'a, G. Gershwina, B. Brittena, H. Villi Lobosa, D. Szostakowicza, A. Chaczaturiana. Określić rolę perkusji w orkiestrze. Wskazać nowe instrumenty i typy zespołów. Wyjaśnić sens określenia "klasycy XX wieku" w odniesieniu do twórczości B. Bartoka, S. Prokofiewa i I. Strawińskiego. Wyjaśnić znaczenie pojęć: klaster, seria, Sprechgesang (śpiewana mowa), Klangfarbenmelodie (melodia barw), politonalność, polifunkcyjność, polimetria, nowa rzeczowość, nowy modalizm. Wskazać: wpływ jazzu i muzyki orientalnej na muzykę poważną, rolę radia, fonografii, festiwali i konkursów w kształtowaniu muzycznej kultury okresu.
	II poł. XX w.	Omówić przełom w muzyce na tle zmian w literaturze, teatrze, filmie i sztukach plastycznych. Scharakteryzować zmiany estetyki, języka dźwiękowego, instrumentarium, stosunku do formy w twórczości: J. Cage'a i tzw. grupy darmstadzkiej (K. Stockhausen, P. Boulez, Y. Xenakis, L. Nono). Wyjaśnić znaczenie pojęć: kolaż (collage), punktualizm, serializm, aleatoryzm, sonoryzm, postmodernizm, minimal music, muzyka topofoniczna, muzyka konkretna, muzyka elektroniczna, music for tape, live electronic, muzyka stochastyczna, muzyka komputerowa, muzyka graficzna, teatr instrumentalny, happening, performans i instalacja, forma otwarta, mikrotonowość, dekompozycja. Wskazać nurt klasycyzujący (D. Szostakowicz) i awangardowy (J. Cage, K. Stockhausen). Wskazać inspirującą rolę muzyki dawnej (w tym romantycznej), ludowej i narodowej w twórczości kompozytorów ostatniego ćwierćwiecza XX wieku. Gatunki i formy muzyki.
	Wielkie indywidualności twórcze w muzyce 2 poł. XX wieku	1. Scharakteryzować: twórczość i systemy kompozytorskie O. Messiaen'a i W. Lutosławskiego, warsztat kompozytorski i estetykę J. Cage'a i K. Stockhausena.
	Kultura muzyczna	Scharakteryzować zmiany kultury muzycznej z uwzględnieniem: roli mediów (prasa, radio, TV, przemysł fonograficzny), festiwali i konkursów, historyzmu (renesans muzyki dawnej), silnej polaryzacji muzyki popularnej (rozrywkowej) i artystycznej, Wskazać wielkich wykonawców (śpiewaków, instrumentalistów, dyrygentów).
IX. Muzyka polska XX wieku	Muzyka polska przełomu XIX i XX wieku	Określić: cechy polskiej muzyki i kultury muzycznej z odniesieniem do wydarzeń historycznych, polskiej literatury i sztuki, muzyki europejskiej, znaczenie założenia Filharmonii Warszawskiej dla polskiej kultury muzycznej. Scharakteryzować program i działalność grupy Spółka nakładowa Młoda Polska, wskazać jej członków i znaczenie ich twórczości. Przedstawić twórczość i działalność w powiązaniu z biografią: M. Karłowicza, I. J. Paderewskiego.
	Okres międzywojenny	Określić: cechy polskiej muzyki i kultury muzycznej z odniesieniem do wydarzeń historycznych, polskiej literatury i sztuki, nurtów muzyki europejskiej, znaczenie działalności Konserwatorium Warszawskiego i Krakowskiego, znaczenie Polskiego Radia, znaczenie polskiego ośrodka kompozytorskiego w Paryżu (krąg N. Boulanger). Wskazać przedstawicieli (i ich twórczość) Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu.
	Karol Szymanowski	Omówić twórczość w powiązaniu z biografią. Scharakteryzować styl i jego przeobrażenia w kolejnych okresach (dziełach). Określić: znaczenie twórczości i działalności dla muzyki i kultury polskiej, miejsce w muzyce XX wieku.
	Lata okupacji hitlerowskiej	Scharakteryzować: warunki egzystencji kultury muzycznej w odniesieniu do wydarzeń historycznych, działalność muzyków i kompozytorów, działalność muzyczną w obozach koncentracyjnych. Wskazać nazwiska muzyków i kompozytorów działających podczas okupacji.
	2 poł. XX wieku	Określić: cechy polskiej muzyki i kultury muzyczne z odniesieniem do wydarzeń historycznych, polskiej literatury i sztuki oraz muzyki europejskiej, znaczenie konferencji w Łagowie (estetyka normatywna), rolę Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej “Warszawska Jesień”. Scharakteryzować program "Grupy 49”. Określić nurty stylistyczne i techniki kompozytorskie występujące w twórczości: A. Malawskiego, T. Szeligowskiego, R. Palestra, B. Schäffera, K. Serockiego, T. Bairda, W. Kotońskiego, W. Kilara. Scharakteryzować twórczość w powiązaniu z biografią i wskazaniem znaczenia dla muzyki polskiej: G. Bacewicz, A. Panufnika, W. Lutosławskiego, K. Pendereckiego, H. M. Góreckiego.
	Kultura muzyczna	Wskazać: wybitnych wykonawców (śpiewaków, instrumentalistów, dyrygentów, zespoły kameralne i orkiestrowe), najważniejsze festiwale i konkursy muzyczne, filharmonie i teatry operowe, rolę mediów w kulturze muzycznej, czasopisma muzyczne.

Uwagi do projektu treści programowych:

• ze względu na występujące w różnych opracowaniach podręcznikowych różnice w interpretacji chronologii, nie wskazano w syllabusie dokładnych ram czasowych poszczególnych epok. Maturzysta uzasadnia koncepcję poznaną w szkole (przyjętą przez nauczyciela).

• każdy problem szczegółowy należy zilustrować dowolnie wybranym (ale reprezentatywnym dla danego zjawiska) utworem muzycznym. Wybór należy do nauczyciela.

• z uwagi na pożądaną zwięzłość syllabusa przyjęto zasadę, że nazwiska kompozytorów wskazywane są na ogół tylko przy jednym problemie.

6. PRZYKŁADOWE ARKUSZE EGZAMINACYJNE

I SCHEMATY OCENIANIA

Wpisuje ZDAJący po otrzymaniu ARKUSZA

KOD ZDAJĄCEGO

WPISAĆ PO ROZKODOWANIU PRACY

IMIĘ

ARKUSZ I

NAZWISKO

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII MUZYKI

maj - czerwiec ROK 2002

Arkusz egzaminacyjny I

HISTORIA MUZYKI

Czas pracy 60 minut

Uzyskane punkty

Informacje

Nr zad.

Punkty

Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu komisji. Proszę rozwiązać zadania. Przy każdym zadaniu podana jest możliwa do uzyskania liczba punktów. Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 30 punktów. Należy użyć tylko niebieskiego lub czarnego długopisu albo pióra. Proszę nie używać korektora. W przypadku podania błędnej odpowiedzi należy dany fragment pracy wyraźnie przekreślić, a przekreślenie wyraźnie podpisać. Życzymy powodzenia!

Suma

Egzaminator

WPISAĆ po otrzymaniu WYPEŁNIONEGO ARKUSZA

Kod

Imię

Nazwisko

Nakład .............itp.

Zadanie 1. (1 pkt )

Zestaw nazwy szkół kompozytorskich i ugrupowań artystycznych z nazwami odpowiednich epok. W tym celu przyporządkuj cyfrom odpowiednie litery.

1. Szkoła mannheimska A. średniowiecze

2 . Grupa sześciu B. renesans

3. Szkoła Notre Dame C. klasycyzm

4. Szkoła flamandzka D. XX wiek

1 ........, 2 ........, 3 ........, 4 ......... .

Zadanie 2. (1 pkt )

Podaj nazwisko kompozytora włoskiego tworzącego w czasach F. Petrarki.

Nazwisko kompozytora .................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt )

Podkreśl dwa nazwiska kompozytorów, za życia których odbywał się Kongres Wiedeński:

J. Brahms, J. Elsner, Ch. W. Gluck,

J. Haydn, G. B. Pergolesi, G. Rossini, J. V. Štamic.

Zadanie 4. (1 pkt )

Podaj liczbę symfonii, którą stworzył każdy z wymienionych kompozytorów. Przy każdym nazwisku twórcy wpisz odpowiednią cyfrę:

Johannes Brahms ........, Piotr Czajkowski ........,

Robert Schumann ........, Karol Szymanowski .......... .

Zadanie 5. (3 pkt.)

Z podanej listy gatunków muzycznych wybierz ten, który pełnił różne funkcje (podkreśl jego nazwę) i omów zwięźle dwie z tych funkcji.

koncert solowy, uwertura, dramat muzyczny, sonata fortepianowa

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt )

Na schematycznych rysunkach przedstawiono cztery instrumenty muzyczne występujące

w różnych epokach i kulturach. Instrumenty te mają wspólną nazwę. Podkreśl ją na podanej liście:

LIRA, LUTNIA, VIOLA, FIDEL

Zadanie 7. (1 pkt)

Jeden z wymienionych niżej kompozytorów tworzył opery do librett Jana Chęcińskiego. Podkreśl jego nazwisko:

Józef Elsner, Karol Kurpiński, Stanisław Moniuszko,

Feliks Nowowiejski, Ludomir Różycki, Karol Szymanowski.

Zadanie 8. (2 pkt.)

Zestaw tytuły baletów z nazwiskami ich twórców. W tym celu przyporządkuj cyfrom odpowiednie litery. Podkreśl tytuły dwóch baletów stworzonych dla zespołu Diagilewa.

1. Kopciuszek A. L. Różycki

2. Pan Twardowski B. K. Szymanowski

3. Święto wiosny C. S. Prokofiew

4. Harnasie D. I. Strawiński

1 ........, 2 ......., 3 ........, 4 ....... .

Zadanie 9. (1 pkt )

Spośród podanych gatunków wybierz ten, który występował w muzyce antycznej Grecji, Rzymu i muzyce chrześcijańskiej. Podkreśl jego nazwę.

oda skolion conductus hymn

Zadanie 10. (2 pkt.)

Podaj nazwę epoki, w której powstała sonata triowa; wymień jej obsadę wykonawczą:

epoka:............................................................................................................................................

obsada wykonawcza:....................................................................................................................

Zadanie 11. (1 pkt)

Wymień formę muzyki wokalnej z epoki renesansu, w której stosowano technikę imitacyjną:

.....................................................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt )

Zaproponuj tytuł płyty (adekwatny do miejsca i czasu działalności wymienionych kompozytorów) zawierającej następujące utwory:

A. Jarzębski - Concerto Nova Casa,

M. Mielczewski - Deus in nomine tuo,

B. Pękiel - Audite mortales,

M. Scacchi - Vivat et floreat rex Casimirus

tytuł .............................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (2 pkt.)

Zaznacz na skali literą L okres wprowadzenia diastematycznego zapisu wysokości dźwięku i literą R okres wprowadzenia menzuralnej notacji rytmu:

VIII------IX------X------XI------XII------XIII------XIV------XV------XVI

Zadanie 14. (2 pkt.)

W kręgach protestanckich XVI wieku sformułowano szereg postulatów dotyczących muzyki religijnej. Wymień 2 takie postulaty:

1.................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

2.................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

Zadanie 15. (1 pkt )

Jak nazywa się stosowana w XX wieku metoda opisana w poniższej definicji:

„ Metoda komponowania stosowana na gruncie różnych technik kompozytorskich polegająca na celowo niedokładnym określeniu obrazu dźwiękowego w partyturze, zakładająca działanie przypadku przy wykonaniu utworu”.

....................................................................

Zadanie 16. (3 pkt.)

Wymień i scharakteryzuj trzy postulaty romantyzmu, które realizuje XIX w. pieśń na głos z akompaniamentem.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (4 pkt.)

Przeczytaj uważnie poniżej zamieszczony fragment tekstu. W krótkiej wypowiedzi określ i uzasadnij: kto, gdzie, kiedy i o jakim gatunku muzyki to napisał:

„Widząc więc, że chodziło o poezję dramatyczną, że zatem należało naśladować śpiewem mówiącego (a bez wątpienia nigdy nie mówiono śpiewając), uważałem, że dawni Grecy i Rzymianie używali harmonii, która przekraczając tę zwykłego mówienia, nie dorównywała jednak melodii śpiewu i przyjmowała kształt pośredni (...) jednak sposób ten przekraczał granice mowy codziennej. I dlatego ja, porzuciwszy wszelki inny sposób śpiewu dotąd słyszany, oddałem się poszukiwaniu sposobu naśladowania odpowiedniego dla takich utworów (...). Sądziłem, że jedynie tyle można uzyskać od naszej muzyki, dostosowując ją do naszej mowy. (...) była ona śpiewana przez najdoskonalszych śpiewaków naszych czasów, zaś w głębi sceny (na gravicembalo, chitaronie, wielkiej lirze i lutni) grali panowie sławni ze szlachetności krwi i doskonałości w muzyce”.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt.)

Poniżej znajdują się początkowe fragmenty trzech preludiów. Uporządkuj je według kolejności chronologicznej, w tym celu wpisz w okienka a - b - c cyfry I - II - III.

Uzupełnij zdanie wpisując w wolne miejsca brakujące określenia:

Preludium powstało w epoce ................................................., w klasycyzmie straciło

popularność, a w XIX wieku odrodziło się w twórczości ................................................... .

2. MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I

Zadanie 1. (1 pkt)

1C, 2D, 3A, 4B

za cztery dobre połączenia -1 pkt

Zadanie 2. (1 pkt)

kompozytor włoski: Francesco Landini (Landino), lub: Jacopo da Bologna, Giovanni da Firenze (Giovanni Cascia), za jedno dobrze podane nazwisko - 1 pkt

Zadanie 3. (1 pkt)

J. Elsner i G. Rossini, za oba nazwiska - 1 pkt

Zadanie 4. (1 pkt)

J. Brahms - 4, P. Czajkowski - 6, R. Szumann - 4, K. Szymanowski - 4

za cztery lub trzy dobre odpowiedzi - 1 pkt

Zadanie 5. (3 pkt.)

uwertura - 1 pkt

funkcje: wstęp do opery lub innego gatunku scenicznego; wstęp do suity, także jedna z barokowych nazw suity; samodzielny utwór koncertowy, za omówienie każdej dobrze wskazanej funkcji - 1 pkt, za dwie funkcje - 2 pkt.

Zadanie 6. (1 pkt)

lira

Zadanie 7. (1 pkt)

Stanisław Moniuszko

Zadanie 8. (2 pkt.)

1C, 2A, 3D, 4B, za cztery poprawne połączenia - 1 pkt

za dwa dobrze wskazane tytuły: Harnasie, Święto wiosny - 1 pkt

Zadanie 9. (1 pkt)

hymn

Zadanie 10. (2 pkt.)

barok - 1 pkt

obsada wykonawcza - 1 pkt (trzy warianty dobrej odpowiedzi: - dwa instrumenty melodyczne + basso continuo; dwa instrumenty melodyczne + klawesyn + wiolonczela; cztery instrumenty)

Zadanie 11. (1 pkt)

warianty dobrej odpowiedzi: msza, motet, chanson, madrygał

Zadanie 12. (1 pkt)

za tytuł z odniesieniem do: polskiego baroku (XVII w.),Warszawy, dworu Wazów - 1 pkt

za tytuł bez ww. odniesień - 0 pkt.

Zadanie 13. (2 pkt.)

L - XI w. (odpowiedź akceptowana L - X w.) - 1 pkt, R - XIII w. (odpowiedź akceptowana R - XIV w.) - 1 pkt

Zadanie 14. (2 pkt.)

dobre postulaty: wprowadzenie tekstu w językach narodowych, zrozumiałość tekstu słownego, uproszczenie faktury polifonicznej, rezygnacja z polifonii (postulat w odłamach radykalnych), zalecenie śpiewu (także wielogłosowego) jako formy domowej modlitwy za każdy postulat - 1 pkt

Zadanie 15. (1 pkt)

aleatoryzm

Zadanie 16. (3 pkt.)

dobre postulaty: synteza poezji i muzyki, uczuciowość (liryzm), baśniowość i fantastyka, inspiracja ludową poezją, pieśnią i tańcem (zainteresowanie ludowością)

za każdy dobrze wskazany i scharakteryzowany postulat - 1 pkt

Zadanie 17. (4 pkt.)

kto: Jacopo Peri (lub: jeden z członków Cameraty florenckiej, jeden z twórców pierwszych oper), za jedną z ww. odpowiedzi - 1 pkt

gdzie i kiedy: Florencja (lub: Włochy); w 1600 r. (lub: przełom XVI i XVII w, na początku XVII w., w renesansie, we wczesnym baroku); za dobre wskazanie miejsca i czasu - 1 pkt

gatunek: dramma per musica (lub: renesansowy dramat, opera Cameraty florenckiej, opera recytatywna, wokalno-instr. forma dramatyczna, monodia akompaniowana) - 1 pkt

uzasadnienie: forma dramatyczna (poezja dramatyczna) wzorowana na antycznej, recytatyw naśladujący mowę, barokowe instrumenty realizujące b. c., wykonawcami muzycy „szlachetnie urodzeni”, świadome tworzenie nowego gatunku

za dwa argumenty spośród wymienionych - 1 pkt

Zadanie 18. (2 pkt.)

kolejność: a III, b I, c II - 1 pkt

uzupełnienia: renesans, Fr. Chopin - 1 pkt

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

ILUSTRACJE

D. Szlagowska - Kultura muzyczna antyku Gdańsk 1996 (wyd. 3), / wykorzystano rys. nr 18 ze str. 38 i rys. nr 34 ze str. 69/.

C. Sachs - Handbuch der Instrumentenkunde Leipzig 1930 (reprint z 1966 r., wyd. Breitkopf u. Härtel)

/wykorzystano rys. 45 ze str. 168 i rys. 55 ze str. 181 /.

Wpisuje ZDAJący po otrzymaniu ARKUSZA

KOD ZDAJĄCEGO

WPISAĆ PO ROZKODOWANIU PRACY

IMIĘ

ARKUSZ II

NAZWISKO

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII MUZYKI

maj - czerwiec ROK 2002

Arkusz egzaminacyjny II

HISTORIA MUZYKI

Czas pracy 90 minut

Uzyskane punkty

Informacje

Nr zad.

Punkty

19.1

Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 4 strony oraz zapisy nutowe zadań - 18 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu komisji. Do arkusza egzaminacyjnego dołączone są taśmy magnetofonowe z nagraniami sześciu utworów oraz ich zapisy nutowe. Proszę rozwiązać zadania. Rozwiązanie zadań polega na udzieleniu odpowiedzi na polecenia na podstawie analizy nagrań utworów muzycznych i ich zapisu nutowego. Przy każdym zadaniu podana jest możliwa do uzyskania liczba punktów. Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 40 punktów. Należy użyć tylko niebieskiego lub czarnego długopisu albo pióra. Proszę nie używać korektora. W przypadku podania błędnej odpowiedzi należy dany fragment pracy wyraźnie przekreślić, a przekreślenie wyraźnie podpisać. Życzymy powodzenia !

19.2

19.3

19.4

20.1

20.2

20.3

20.4

Suma

Egzaminator

WPISAĆ po otrzymaniu WYPEŁNIONEGO ARKUSZA

Kod

Imię

Nazwisko

Nakład .............itp.

Zadanie19, polecenie 1, przykład 1. (2 pkt.)

Na podstawie nagrania i zapisu nutowego, nut podaj nazwę techniki kompozytorskiej występującej w tym utworze. Spośród środków tej techniki wymień dwa, obecne w analizowanym przykładzie. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Technika -.....................................................................................................................................

Dwa środki tej techniki - ..............................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie19, polecenie 2, przykład 2. (7 pkt.)

Na podstawie nagrania i zapisu nutowego: podaj nazwę techniki kompozytorskiej i trzy charakterystyczne środki tej techniki występujące w analizowanym utworze; określ styl i epokę z której pochodzi utwór; podaj tytuł utworu i nazwisko kompozytora. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Technika - ....................................................................................................................................

Trzy środki techniki występujące w utworze - ...........................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Styl - .............................................................................................................................................

Epoka - .........................................................................................................................................

Tytuł utworu - ..............................................................................................................................

Nazwisko kompozytora - .............................................................................................................

Zadanie 19, polecenie 3, przykład 3. (9 pkt.)

Na podstawie nagrania i zapisu nutowego: podaj nazwy dwóch technik kompozytorskich występujących w utworze; określ formę utworu - podaj jej nazwę; określ epokę i dwie charakterystyczne dla epoki cechy występujące w analizowanym utworze; podaj tytuł utworu i nazwisko kompozytora. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Technika - .......................................................... i .......................................................................

Forma - .........................................................................................................................................

Epoka - .........................................................................................................................................

Dwie charakterystyczne dla epoki cechy występujące w utworze - ............................................

......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Tytuł utworu - ..............................................................................................................................

Nazwisko kompozytora - .............................................................................................................

W nutach zaznacz pionowymi kreskami podstawowe elementy wskazanej formy i wpisz tam ich nazwy.

Zadanie 19, polecenie 4. (2 pkt.)

Porównaj utwory z przykładów 2 i 3 tego zadania. Określ dwie charakterystyczne techniki gry skrzypcowej występujące w przykładzie 2, których nie ma w przykładzie 3. Wpisz je w odpowiednie miejsca:

1) technika gry -............................................................................................................................

2) technika gry - ...........................................................................................................................

Zadanie 20 , polecenie 1, przykład 1. (5 pkt.)

Na podstawie oryginalnego zapisu nutowego i nagrania określ: rodzaj rytmiki i notacji, gatunek do którego należy utwór, funkcję (przeznaczenie) utworu oraz epokę, w której powstał. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Rytmika i notacja - .......................................................................................................................

Gatunek - ......................................................................................................................................

Funkcja (przeznaczenie) utworu -.................................................................................................

Epoka - .........................................................................................................................................

Zadania 20, polecenie 2, przykład 2. (7 pkt.)

Na podstawie nagrania i zapisu nutowego: określ rodzaj zapisu, podaj polskie nazwy czterech instrumentów, które nie występowały w orkiestrze manheimskiej, wymień charakterystyczną cechę instrumentacji (sposób użycia instrumentów); określ epokę, podaj tytuł utworu i nazwisko kompozytora. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Rodzaj zapisu - .............................................................................................................................

Polskie nazwy czterech instrumentów nie występujących w orkiestrze manheimskiej:

..................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

Charakterystyczna cecha instrumentacji -.....................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Epoka -..........................................................................................................................................

Tytuł -............................................................................................................................................

Kompozytor - ...............................................................................................................................

Zadanie 20, polecenie 3, przykład 3. (6 pkt.)

Na podstawie nagrania i zapisu nutowego: określ rodzaj zapisu, fakturę (rodzaj współdziałania głosów), nazwę techniki wokalnej i epokę; podaj tytuł utworu i nazwisko kompozytora. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Rodzaj zapisu - .............................................................................................................................

Faktura (rodzaj współdziałania głosów) - ....................................................................................

Nazwa techniki wokalnej - ...........................................................................................................

Epoka - .........................................................................................................................................

Tytuł -............................................................................................................................................

Kompozytor -................................................................................................................................

Zadanie 20, polecenie 4. (2 pkt.)

Porównaj utwory z przykładu 1 i 3 tego zadania. Określ jedną cechę techniki kompozytorskiej (uwaga - nie wykonawczej), która jest wspólna dla obu utworów i jedną cechę techniki kompozytorskiej, która je wyraźnie różni. Powyższe dane wpisz w odpowiednie miejsca:

Wspólna cecha techniki kompozytorskiej - .................................................................................

Różniąca cecha techniki kompozytorskiej - .................................................................................

zapisy NUTOWE

ZADANIE 19

Przykład 1 ............................................................................................................str. 1-3

Przykład 2 ............................................................................................................str. 4-6

Przykład 3 ............................................................................................................str. 7-11

ZADANIE 20

Przykład 1 ............................................................................................................str. 12

Przykład 2 ............................................................................................................str. 13-16

Przykład 3 ............................................................................................................str. 17-18

4. MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO II

Zadanie 19, 1. (2 pkt.)

(przykład: L. van Beethoven - Sonata As-dur op.110, cz. IV)

technika: imitacyjna (wymiennie: ścisłej imitacji, fugi) - 1 pkt

środki: imitacja sukcesywna w kwincie, w ruchu prostym; przeprowadzenia kompletne, łączniki; stretto; stały kontrapunkt; temat imtacyjnie powtarzany we wszystkich głosach; za dwa spośród ww. środków -1 pkt

Zadanie 19, 2. (7 pkt.)

(przykład: N. Paganini - 24 Kaprys a-moll)

technika: wariacyjna - 2 pkt. ; wariacje, temat z wariacjami - 1 pkt

środki techniki: figuracja melodyczna, figuracja harmoniczna, ornamentacja, uproszczenie

melodii, rozdrobnienie rytmiczne, zmiany rytmu, zmiany artykulacyjne, zmiany rejestru

i barwy, zmiany dynamiki, zmiany trybu, za trzy ww. środki - 1 pkt

styl: brillant (lub wirtuozowski) - 1 pkt

epoka: romantyzm (lub 1 poł. XIX w.) - 1 pkt

tytuł: Kaprys (lub: Kaprys a-moll, 24 Kaprys a-moll) - 1 pkt

nazwisko: Paganini - 1 pkt

Zadanie 19, 3. (9 pkt.)

(przykład: A. Vivaldi - Pory roku, Jesień cz. III Allegro)

technika: koncertująca, technika basso continuo, wariacyjna za jedną z wymienionych technik - 1 pkt, za dwie techniki - 2 pkt.

forma: rondo - 1 pkt

refreny i kuplety poprawnie zaznaczone w nutach - 1 pkt

epoka: barok - 1 pkt

cechy: orkiestra smyczkowa z b.c.; b.c. realizowane przez klawesyn i wiolonczelę; prosta homofonia continuo (barokowa homofonia); ilustracyjność; dialog partii solo i tutti, za jedną z ww. cech - 1 pkt, za dwie cechy - 2 pkt.

tytuł: Pory roku (lub: Jesień,cz.III - Allegro, Polowanie, La caccia) - 1 pkt

kompozytor: Vivaldi - 1 pkt

Zadanie 19, 4. (2 pkt.)

techniki gry skrzypcowej: wysokie pozycje, flażolety, akrody, dwojenia oktawowe, pizzicato, ricochet, różnorodność artykulacji, różnorodnośc dynamiki, za jedną z ww. technik - 1 pkt, za dwie techniki - 2 pkt.

Zadanie 20, 1. (5 pkt.)

(przykład: Leoninus organum duplum Viderunt omnes)

rytmika i notacja: modalna - 1 pkt

gatunek: organum - 1 pkt; duplum (lub dwugłosowe), melizmatyczne - 1 pkt

funkcja: wzbogacenie śpiewu liturgicznego (lub: liturgiczna) - 1 pkt

epoka: średniowiecze (lub: XIII w.) - 1 pkt

Zadanie 20, 2. (7 pkt.)

(przykład: H.Berlioz - Symfonia fantastyczna op.14, cz. V Sabat czarownic)

zapis: partyturowy (lub partytura orkiestrowa) - 1 pkt

polskie nazwy czterech instrumentów: dzwony, wielki bęben, trąbka pistonowa (kornet), puzo, tuba; za dwa i trzy instrumanty - 1 pkt, za cztery instrumenty - 2 pkt.

cecha instrumentacji: dialogowanie grup instrumentów, melodyczna rola instr. dętych blaszanych, kolorystyczna i harmoniczna rola dzwonów, zmienność brzmienia, rozbudowana grupa dętych blaszanych; za jedną ww. cechę - 1 pkt

epoka: romantyzm (lub: neoromantyzm, XIX w., 1 poł XIX w.) - 1 pkt

tytuł: Symfonia fantastyczna,(Symf. Fantastyczna, cz. V Sabat czarownic) - 1 pkt

kompozytor: Berlioz - 1 pkt

Zadanie 20, 3. (6 pkt.)

(przykład: A.Schönberg Pierrot lunaire, poemat ....)

zapis: partytura (partytura , partytura wokalno - instrumentalna) - 1 pkt

faktura: polifoniczna (lub: polifonia homofonizująca) - 1 pkt

technika wokalna: Sprechgesang (lub: śpiew mówiony, śpiewana mowa) - 1 pkt

epoka:1 poł. XX w. (lub: XX w., muzyka współczesna) - 1 pkt

tytuł: Pierrot lunaire (Księżycowy Pierrot) - 1 pkt

kompozytor: Schönberg - 1 pkt

Zadanie 20, 4. (2 pkt.)

wspólna cecha techniki kompozytorskiej: polifonia (lub: wielogłosowość, linearyzm, polifonia kontrastowa, polifonia linearna) - 1 pkt

różniąca cecha techniki kompozytorskiej: harmonika (lub: tonalność, rytmika, metrorytmika, interwalika, melika, kolorystyka) - 1 pkt

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DO ARKUSZA II

PRZYKŁADY MUZYCZNE (NAGRANIA)

Zadanie 19

Przykład 1

Ludwig van Beethoven - Sonata As-dur op.110, cz. IV Fuga (fragment)

nagranie: CD Deutsche Gramofon 429 306 - 2

wykonanie: Wilhelm Kempff - fortepian

Przykład 2

Nicolo Paganini - 24 Kaprys a-moll

nagranie: CD Erato 2292 -45502 -2

wykonanie: Alexander Markov - skrzypce

Przykład 3

Antonio Vivaldi - Pory roku, Jesień - Concerto F - dur, op.8 nr 3, cz.III Allegro

nagranie: CD EMI - Digital 7 49767 2

wykonanie: N. Salerno-Sonnenberg - skrzypce solo i The Orchestra of St. Luke's

Zadanie 20

Przykład 1

Leoninus - organum duplum Viderunt omnes

nagranie: CD Archiv 415 292-2

wykonanie: The Early Music Consort of London, dyr. D. Munrow

Przykład 2

Hector Berlioz - Symfonia fantastyczna op.14, cz. V - Sabat czarownic (fragment)

nagranie: CD Teldec 4509 - 90855 - 2

wykonanie: The London Philharmonic, dyr. - Zubin Mehta

Przykład 3

Arnold Schönberg - Pierrot Lunaire

nagranie: CD Harmonia Mundi 901 - 390

wykonanie: M. Pousseur - głos, Ensamble music oblique, dyr. Ph. Herrewege

ZAPISY NUTOWE

Zadanie 19

Przykład 1

L. v. Beethoven - Klaviersonaten, Leipzig b.d. (Edition Peters nr wyd. 10556), t. III, str. 590 - 592

Przykład 2

N. Paganini - 24 kaprysy op. 1 na skrzypce solo, PWM Kraków 1992, str. 50 - 52

Przykład 3

A.Vivaldi - Le quattro stagioni, L'Autunno, cz. III La caccia

Editio Musica Budapest, Budapest 1983, str. 57 - 65

Zadanie 20

Przykład 1

Die mittelalterliche Musikhandschrift W1. Vollständige Reproduktion des <Notre-Dame> Manuskripts der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Cod. Guelf. 628 Helms. Mit einem Vorwort herausgegeben von Martin Staehelin. Wolfenbütteler Mittelalter - Studien t.19. Wiesbaden (Harrassowitz Verlag) 1995

(wykorzystano facsimile f. 25, Leoninus organum duplum Viderunt omnes )

Przykład 2

H. Berlioz Symphonie Fantastique op. 14, Leipzig b.d. (Edition Peters nr wyd. 3622), str. 180 - 187

Przykład 3

A.Schönberg - Pierrot lunaire op. 21. Wien b.d. (Universal Edition nr wyd. UE 5336), str. 23-24

Wpisuje ZDAJący po otrzymaniu ARKUSZA

KOD ZDAJĄCEGO

WPISAĆ PO ROZKODOWANIU PRACY

IMIĘ

ARKUSZ III

NAZWISKO

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII MUZYKI

maj - czerwiec ROK 2002

Arkusz egzaminacyjny III

HISTORIA MUZYKI

Czas pracy 90 minut

Uzyskane punkty

Informacje

Kryteria w zad. nr 21

Punkty

Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 2 strony. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu komisji. Arkusz zawiera 3 tematy. Do opracowania należy wybrać tylko jeden z nich. Podkreśl wybrany temat. Za opracowanie tematu można otrzymać 30 punktów. Pisz czytelnie. Należy użyć tylko niebieskiego lub czarnego długopisu albo pióra. Proszę nie używać korektora. W przypadku popełnienia błędu należy dany fragment pracy wyraźnie przekreślić, a przekreślenie wyraźnie podpisać. Życzymy powodzenia!

Treść

Kompozycja

Estetyka

Język

Styl

Suma

Egzaminator

WPISAĆ po otrzymaniu WYPEŁNIONEGO ARKUSZA

Kod

Imię

Nazwisko

Nakład .............itp.

Zadanie 21

Temat 1

6 października 1802 roku, w Heiligenstadt, Ludwig van Beethoven napisał:

„Moje serce i umysł od dzieciństwa skłaniały się ku tkliwej życzliwości. Czułem się także zawsze usposobiony do dokonywania wielkich czynów”.

Przedstaw swój pogląd na temat: Beethoven - klasyk czy romantyk?

Wykorzystaj myśl zawartą w cytacie.

Temat 2

Przedstaw dzieje opery w Polsce (od teatru władysławowskiego do dzieł scenicznych Pendereckiego).

Temat 3

Kompozytor niejednokrotnie tworzy muzykę z myślą o sobie jako wykonawcy. Przedstaw swój pogląd na znaczenie tego zjawiska w historii muzyki.

wypracowanie

.......................................................................................................................................................................................................................

POZOSTAW

WOLNY WOLNY

MARGINES

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................

6. SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO III

	KRYTERIUM	KRYTERIUM W PEŁNI ZREALIZOWANE maksymalna liczba punktów	PKT
Treść pracy	Umiejętność sformułowania tezy, własnego stanowiska.	Teza (własne stanowisko) sformułowane w sposób jasny i przekonujący.	2 pkt.
		Dobór argumentów.	Celnie i wyczerpująco dobrane argumenty.	4 pkt.
		Omówienie argumentów.	Omówienie argumentów wnikliwe i podporządkowane tezie pracy.	4 pkt.
		Właściwe odwoływanie się do faktów.	Odwołanie się do faktów istotnych dla tematu pracy.	5 pkt.
		Znajomość literatury przedmiotu (dzieł muz., podręczników i publikacji) i odwoływanie się do niej.	Odwołania do właściwie dobranych materiałów źródłowych (dzieł muzycznych i publikacji).	3 pkt.
		Poprawne posługiwanie się terminami i pojęciami.	Właściwe posługiwanie się terminami i pojęciami, świadczące o ich przyswojeniu i rozumieniu.	4 pkt.
		Umiejętność syntezy.	Jasno i przekonująco sformułowane wnioski, zastrzeżenia dotyczące wyjątków.	2 pkt.
	Kompozycja	Struktura pracy.	Czytelna struktura pracy, wstęp, rozwinięcie i zakończenie zachowują właściwe proporcje.	1 pkt
		Spójność i logika wypowiedzi.	Spójna argumentacja, zachowanie ciągłości i logiki wypowiedzi.	1 pkt
Estetyka pracy	Wyraźne pismo i układ graficzny.	Przejrzysty układ graficzny, czytelne pismo.	1 pkt
Język	Poprawność językowa.	Poprawność składniowa i fleksyjna.	2 pkt.
Styl	Poprawność stylistyczna.	Praca poprawna i jednorodna stylistycznie, styl właściwie dobrany do celu i formy pracy.	1 pkt

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA DO OCENY ZAWARTOŚCI MERYTORYCZNEJ PRAC PISEMNYCH

Kryteria oceny tematu 1: „Beethoven - klasyk czy romantyk?”

• Zdefiniowanie pojęć - klasycyzm i romantyzm - oraz określenie cech stylu klasycznego i romantycznego w muzyce.

• Problem chronologii: biografia Beethovena a ramy czasowe klasycyzmu i romantyzmu, odniesienie do postaci Haydna, Mozarta, Schuberta i Webera.

• Omówienie cech warsztatu kompozytorskiego Beethovena: sposoby kształtowania formy, faktura, instrumentacja, harmonika, wyrazowość, forma.

• Znajomość dzieł Beethovena pozwalająca na wskazanie utworów stanowiących przykłady stylu klasycznego i stylu romantycznego; w argumentacji należy sięgać po utwory z różnych gatunków: utwory fortepianowe (sonaty, wariacje, miniatury), kameralne (sonaty, tria, kwartety), symfoniczne (koncerty, uwertury, symfonie), dzieła wokalno-instrumentalne (m.in. pieśni).

• Wskazanie elementów tradycyjnych i nowatorskich z odniesieniem do analogicznych, typowych cech stylu klasycznego i romantycznego oraz twórczości kompozytorów starszej generacji i kompozytorów mu współczesnych.

• Przedstawienie poglądu na temat stylu muzyki Beethovena.

Kryteria oceny tematu 2: „Przedstaw dzieje opery w Polsce (od teatru władysławowskiego do dzieł scenicznych Pendereckiego)”.

• Omówienie recepcji opery włoskiej w czasach Wazów i Wettinów, wskazanie momentu podjęcia twórczości rodzimej w tym zakresie i scharakteryzowanie jej rozwoju w kolejnych epokach.

• Przedstawienie warunków rozwoju sztuki operowej w Polsce: sceny królewskie i magnackie, Operalnia, powstanie Teatru Narodowego, sceny krakowska i lwowska, najważniejsze sceny operowe w Polsce współczesnej.

• Uwzględnienie w toku wywodów następujących nazwisk: Marco Scacchi, Johann Adolf Hasse, Maciej Kamieński, Jan Stefani, Józef Elsner, Karol Kurpiński, Stanisław Moniuszko, Władysław Żeleński, Karol Szymanowski, Ludomir Różycki, Feliks Nowowiejski, Tadeusz Szeligowski, Krzysztof Penderecki; podanie przynajmniej po jednym tytule ich oper.

• Odniesienie wybranych oper polskich do twórczości europejskiej.

• Wskazanie najwybitniejszych śpiewaków w dziejach polskiej opery.

Kryteria do tematu 3: ”Kompozytor niejednokrotnie tworzy muzykę z myślą o sobie jako wykonawcy. Przedstaw swój pogląd na znaczenie tego zjawiska w historii muzyki”.

Temat może być zrealizowany w sposób indywidualny, należy jednak oczekiwać podjęcia następujących kwestii:

• Relacja kompozytor - wykonawca w historii muzyki; wskazanie epok historycznych, kiedy wykonywanie (współwykonywanie) muzyki przez jej twórcę było normą (przykłady poczynając od kultury antycznej).

• Szczególny przypadek tworzenia kompozycji w toku jej wykonania (improwizacja).

• Rola kompozytorów - wykonawców w kształtowaniu stylu przedstawiona na wybranych przykładach (konieczne uwzględnienie wielkich postaci muzyki baroku: Bach, Haendel, Vivaldi i XIX w.: Paganini, Chopin, Liszt, Wieniawski).

• Określenie znaczenia zjawiska w dziejach muzyki.

VII. INFORMACJE

Zreformowane egzaminy maturalne po raz pierwszy będą zdawane przez absolwentów szkół ponadpodstawowych (dla absolwentów szkół czteroletnich będzie to w maju 2002 roku, dla absolwentów szkół pięcioletnich w maju 2003). Oprócz sesji majowych przewidziane jest wprowadzenie od stycznia 2003 roku sesji styczniowej, równoważnej z sesją majową. Każdy, kto nie przystąpił do egzaminu w maju, albo nie zdał egzaminu z jednego lub wszystkich przedmiotów, lub postanowił poprawić ocenę z jednego lub kilku przedmiotów, będzie mógł przystąpić do egzaminu ponownie już w styczniu.

Sesja egzaminacyjna będzie trwała około półtora miesiąca, każdego dnia będzie zdawany inny przedmiot, a nie jak obecnie wszystkie dodatkowe przedmioty jednego dnia. Również języki obce będą zdawane w różnych dniach, a nie jednego dnia wszystkie.

Pierwsze egzaminy pisemne rozpoczną się w maju i zakończą w czerwcu. Wyniki będą ogłoszone na przełomie czerwca i lipca.

Egzaminy ustne, które mają poprzedzać egzaminy pisemne będą organizowane już w kwietniu. Zakończą się do 20 kwietnia, więc zależnie od liczby zdających w danej szkole początek ich należy zaplanować na pierwszy lub drugi tydzień miesiąca.

Każdy zdający będzie pisał egzamin maturalny w szkole, którą ukończył. Odstępstwa od tej zasady będą w czterech przypadkach:

• jeżeli szkoła nie spełni wymogów stawianych centrom egzaminacyjnym (odpowiednio duża sala, odpowiednio oświetlona, wyizolowana od nadmiernego hałasu itp.),

• jeżeli zdawany przedmiot będzie przedmiotem rzadkim - wybranym przez małą liczbę osób i w związku z tym zostanie powołana jedna komisja egzaminacyjna dla kilku szkół (np. greka lub filozofia),

• jeżeli szkoła nie będzie w stanie zapewnić odpowiednich warunków zdawania egzaminu ze względu na niepełnosprawność zdającego (np. brak komputera z drukarką z alfabetem brajlowskim dla osoby niewidomej),

• jeżeli wolą zdającego będzie zdawanie matury w innym miejscu niż ukończona szkoła.

Egzaminy będą organizowane i sprawdzane przez okręgowe komisje egzaminacyjne właściwe dla obszaru zamieszkania zdającego. W przypadku uczęszczania do szkoły w innym województwie (poza miejscem zamieszkania) zdający będzie mógł przystąpić do egzaminu w szkole, którą kończył.

Mapa na wewnętrznej stronie okładki obrazuje zasięg terytorialny poszczególnych komisji, natomiast adresy zamieszczone są na okładce zeszytu.

ANEKS

PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ ARKUSZY EGZAMINACYJNYCH

69

Arkusz egzaminacyjny III

90 minut

Arkusz egzaminacyjny II

90 minut

Arkusz egzaminacyjny I

60 minut

Arkusz egzaminacyjny III

90 minut

Arkusz egzaminacyjny II

90 minut

Arkusz egzaminacyjny I

60 minut

---