Być PR-owcem& . O perspektywach pracy i płacy w tym zawodzie
Raport PRoto
Spis treści:
PRACA w PR
Predyspozycje zawodowe
Stanowiska
Zatrudnienie
Zawód przyszłości?
PA
ACA w PR
O public relations jest coraz głośniej. PR-owca chce mieć prawie każdy: artyści i politycy
łaknący dobrego publicity, wielkie koncerny, które chcą umocnić swoją pozycję, a także małe
firmy, które walczą o to, aby zaistnieć na rynku. Jest popyt, jest podaż. Prywatne uczelnie
wykorzystują trend i zachęcają do zgłębiania wiedzy o public relations. Nie wszyscy jednak
mogą być super-specami od wizerunku. Jak w każdym zawodzie, i tutaj obowiązuje zasada:
masz do tego smykałkę i świetnie sobie poradzisz, albo po prostu się nie nadajesz. Czy każdy
może być PR-owcem?
PRACA w PR
Predyspozycje zawodowe
O tym, czy ma się zadatki na dobrego PR-owca decyduje wiele czynników, w tym wiedza
i predyspozycje osobowościowe. W 1999 roku w Stanach Zjednoczonych powstał raport
Komisji ds. Edukacji w dziedzinie Public Relations. Określono w nim dwanaście obszarów
kompetencji, które powinny uwzględniać kursy public relations. Oto one:
1. Umiejętność komunikowania myśli oraz objaśniania wizji i strategii.
2. Znajomość teorii komunikowania i public relations.
3. Umiejętność nawiązywania stosunków i ich podtrzymywania.
4. Znajomość trendów społecznych.
5. Znajomość zagadnień dotyczących etyki.
6. Znajomość podstawowych przepisów i wykładni prawa.
7. Znajomość zagadnień marketingowych i finansowych.
8. Znajomość historii public relations.
9. Umiejętność prognozowania i prowadzenia badań.
10. Znajomość zagadnień globalnych i stosunków międzynarodowych/różnic
międzykulturowych.
11. Umiejętność dostrzegania zmian oraz aktualnych kierunków rozwoju.
12. Znajomość zagadnień zarządzania.
Dobry PR-owiec powinien być komunikatywny, otwarty na ludzi i dyspozycyjny. Bo zakres
obowiązków pracownika PR jest dość szeroki: kontakty z mediami, organizowanie
konferencji prasowych, przygotowywanie informacji prasowych, ale również sponsoring,
działalność charytatywna, komunikacja wewnątrz firmy (np. wydawanie gazetek dla
pracowników firmy), organizacja imprez firmowych czy udziału firmy w targach. Wśród
pożądanych cech adeptów zawodu wymienia się również szerokie horyzonty myślowe,
wyjątkowe kompetencje interpersonalne, kreatywność, zdolność budzenia zaufania
otoczenia, doskonałe kompetencje językowe& i wiele, wiele innych.
 Trzeba umieć rozmawiać
Pracodawcy doceniają przede wszystkim umiejętności interpersonalne  potwierdza to
Monika DÄ…browska z Betanka Communications.
W działalności public relations predyspozycje odgrywają zasadniczą rolę. Przede wszystkim
liczy się komunikatywność. Trzeba także być neutralnym. Umieć porozmawiać z każdym,
jednocześnie przyjaznym, bo to bardzo często pomaga w załatwieniu sprawy. Istotna jest
także zdolność do zachowania przytomności w różnych niespodziewanych sytuacjach oraz
umiejętność negocjacji. Częścią naszej pracy jest pisanie, więc trudno obejść się bez zacięcia
humanistycznego, dającego możność sprawnego przelania na papier tego, co chcemy
przekazać. Bardzo ważna jest również kreatywność.
y
ródło: Dziennik A
ódzki
A jakie umiejętności i cechy są potrzebne w pracy na konkretnym stanowisku?
Account Executive
Cechy pożądane - zaradność, przedsiębiorczość, doskonała organizacja pracy swojej i innych,
wnikliwość zawodowa, umiejętność obcowania z innymi, zorientowanie na klienta, takt
i kultura osobista.
Specjalista ds. strategii
Cechy pożądane - wnikliwość, umiejętność prognozowania i uczenia się w obliczu nowych
problemów, doskonała organizacja pracy, rozwiązywanie złożonych zagadnień,
wykształcenie psychologiczne, społeczne. Znajomość zagadnień dotyczących badań
konsumenckich, zdolności analityczne.
Przykładowy opis wymagań wobec Specjalisty ds. PR wygląda następująco:
- 2-4 lata doświadczenia w public relations;
- wykształcenie wyższe;
- wiedza z zakresu media relations i organizacji projektów PR;
- doświadczenie w kontaktach z dużymi mediami ogólnopolskimi;
- umiejętność tworzenia i redagowania materiałów prasowych;
- dobra znajomość jednego języka obcego;
- umiejętność prowadzenia prezentacji przed grupą;
- komunikatywność i duża kreatywność;
- umiejętność pracy w zespole i dobra organizacja pracy;
- wysokie standardy etyczne;
- dobra znajomość rynku pracy i/lub tematyki zarządzania ludz
mi
Stanowiska
Nazewnictwo stanowisk, jakie zajmują PR-owcy w agencjach i firmach, jest zróżnicowane.
Niestety, przeważa terminologia anglojęzyczna. Najbardziej popularnymi określeniami są:
specjalista ds. PR, specjalista ds. marketingu i PR oraz PR manager. W agencjach często
używane są nazwy stanowisk: account manager, account executive oraz konsultant ds. public
relations. Podręcznikowa hierarchia stanowisk w agencji to: junior account executive, account
executive, senior account executive, PR manager oraz PR team manager. Jednak rzadko
zdarza się, żeby agencje public relations w ten sposób organizowały swoje struktury.
W działach PR firm najczęściej zatrudniani są: asystent ds. PR, specjalista ds. PR, PR
manager oraz rzecznik prasowy.
Najciekawsze nazwy stanowisk, jakie pojawiły się w ogłoszeniach z ostatnich dwóch
miesięcy to: external media relations, asystentka ds. komunikacji korporacyjnej, PR
coordinator, kierownik Marketingu Serwisów PR SMS, Pracownik Działu Informacji i
Promocji, asystent administracyjny ds. public relations i reklamy.
Zakres obowiązków przypisanych konkretnemu stanowisku jest bardzo różny. Zależy to
bowiem od wielu czynników  rodzaju działalności, hierarchii stanowisk w danej firmie, czy
indywidualnych predyspozycji pracownika.
Przykładowe opisy obowiązków wyglądają następująco:
Specjalista ds. PR
- reprezentowanie firmy w kontaktach zewnętrznych;
- opracowanie media-planu;
- przekazywanie wizerunku firmy w mediach;
- utrzymywanie stałych kontaktów z prasą;
- przygotowywanie i dystrybucja komunikatów prasowych;
- redagowanie tekstów broszur firmowych;
- tłumaczenie i adaptacja informacji;
- opracowywanie biuletynu firmowego  Newslettera;
- organizacja programów informacyjnych i konferencji prasowych;
- redagowanie aktualności i sekcji prasowej na stronach www;
- współpraca PR z grupą kapitałową;
- rankingi;
- opieka medialna;
- aktualizacja bazy PR;
- monitoring prasowy.
PR manager
- przygotowanie i koordynowanie całości zadań związanych zarówno z komunikacją
zewnętrzną, jak i wewnętrzną;
- kontakty z mediami polskimi i zagranicznymi;
- stworzenie kompleksowej wewnętrznej strategii PR oraz jej wdrożenie w organizacji;
- opracowanie i zrealizowanie kampanii PR w odniesieniu do konkurencji.
Account executive
- samodzielne prowadzenie zewnętrznych działań PR (korporacyjnych i produktowych);
- tworzenie i wdrażanie strategii PR;
- wpółpraca z mediami;
- redagowanie materiałów PR;
- nadzór nad budżetem PR;
- koordynacja prac podwykonawców.
Zatrudnienie
Podobnie, jak różnorodne są nazwy stanowisk i zakres obowiązków pracowników w branży
public relations, tak zróżnicowana jest liczebność zespołów i forma zatrudnienia PR-owców.
Na ankietę PRoto odpowiedziały głównie agencje, które zatrudniają do 5 osób lub od 5 do 10.
Natomiast w większości ankietowanych działów PR firm pracuje 1 lub 2 osoby (wykres 1 i
2).
Wykres 1. liczba osób zatrudnionych w agencjach PR
Liczba osób zatrudnionych w agencjach PR
13%
35%
17%
35%
do 5 od 5 do 10 od 10 do 20 ponad 20
y
ródło: PRoto
Wykres 2. liczba osób zatrudnionych w działach PR firm
Liczba osób zatrudnionych w działach PR
15%
18%
67%
od 1 do 2 od 3 do 5 ponad 5
y
ródło: PRoto
Najczęstszą formą zatrudnienia zarówno w agencjach, jak i w działach PR firm jest umowa o
pracę. (wykres 3 i 4). Zdarzają się również niestandardowe formy współpracy  np. kontrakty,
samozatrudnienie i wolontariat.
Wykres 3. Forma zatrudnienia PR-owców w agencjach PR
Forma zatrudnienia w agencjach PR*
umowa o pracÄ™ 63%
umowa-zlecenie 54%
umowa o dzieło 46%
inna 17%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
y
ródło: PRoto *Możliwy był wybór więcej niż 1 odpowiedzi
Inne wymieniane przez pracowników agencji formy zatrudnienia to:
- własna działalność gospodarcza;
- samozatrudnienie;
- kontrakt.
Wykres 4. Forma zatrudnienia PR-owców w działach PR firm
Forma zatrudnienia w PR korporacyjnym*
umowa o pracÄ™ 79%
umowa zlecenie 21%
inne 21%
umowa o dzieło 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
y
ródło: PRoto *Możliwy był wybór więcej niż 1 odpowiedzi
Inne wymieniane przez pracowników działów PR firm możliwości zatrudnienia to:
- kontrakt;
- samozatrudnienie;
- własna działalność gospodarcza;
- wolontariat;
- kontrakt i działanie zewnętrznej firmy.
Zawód przyszłości?
Zakres obowiązków wydaje się wielu osobom dopasowany idealnie do ich predyspozycji.
Czy każdy ma szansę na zatrudnienie? Czy to wystarczy, by zostać PR-owcem?
Z raportów PRoto dotyczących ofert pracy wynika, że w miesięcznie w mediach poszukuje
się średnio 40 osób na stanowiska związane z PR.
Z prognozy portalu Pracuj.pl, opracowanej na podstawie analizy ponad 20 tysięcy ofert pracy,
jakie były opublikowane w tym portalu w latach 2003 i 2004, można wyciągnąć następujące
wnioski - w sektorze  Marketing, media, reklama oczekiwany jest na poczÄ…tku 2005 roku
niewielki spadek liczby ofert pracy, zwiÄ…zany z utrzymujÄ…cÄ… siÄ™ recesjÄ… na rynku
reklamowym i redukcją budżetów marketingowych firm. Od przyszłego roku większość
analityków przewiduje jednak lekki wzrost - wówczas firmy, które teraz odnotowują wzrost
produkcji widoczny w statystykach GUS, będą musiały zainwestować w promocję produktów
i marketing.
Istnieje więc duża szansa dla obecnie kształcących się lub rozpoczynających karierę adeptów
PR na otrzymanie pracy i rozwój zawodowy.
PA
ACA w PR
Gdyby tak odnalez
ć osobę, która spełnia wszystkie oczekiwania i jest  książkowym ideałem
PR-owca, to przychodzi na myśl pytanie, ile ktoś taki powinien zarabiać. Wydawać by się
mogło, że duuużo. Jednak rzeczywistość błyskawicznie weryfikuje wyobrażenia. Bo w tym
zawodzie zarabia się różnie. W zależności od regionu, firmy, stanowiska, doświadczenia.
Redakcja PRoto sprawdziła, ile zarabia się obecnie w agencjach i PR korporacyjnym. Z
naszej ankiety* wynika, że więcej zarabiają PR-owcy pracujący w firmach. Szczegółowe
dane prezentujÄ… wykresy:
Wykres 5. Zarobki w agencjach PR
Zarobki w agencjach PR (kwota brutto w PLN)*
PR team
2 2 13
manager
PR manager
1 4 5 10
do 1000
od 1001 do 1500
Senior account
2 2 6 2 od 1501 do 2000
executive
od 2001 do 3000
Account
od 3001 do 4000
2 5 6 4
executive
ponad 4000
Junior account
5 4 6 4
executive
0 5 10 15 20 25
*Nie w szystkie agencje podały kw otę
w ynagrodzenia dla każdego stanow iska
y
ródło: PRoto
Wykres 6. Zarobki w PR korporacyjnym
Zarobki w PR korporacyjnym (kwota brutto w PLN)*
Rzecznik prasow y
1 1 17
PR manager
3 20 od 1001 do 1500
od 1501 do 2000
od 2001 do 3000
Specjalista ds. PR
1 1 1 8 6
od 3001 do 4000
ponad 4000
Asystent ds. PR
2 2 6 1
0 5 10 15 20 25
*Nie w szyscy respondenci podali
kw otę dla każdego stanow iska
y
ródło: PRoto
Również portal Pracuj.pl publikuje listę zarobków na różnych stanowiskach w branży PR, w
różnych miastach Polski (poniżej kwoty brutto w zł):
700  to wynagrodzenie pracownika Public Relations w małej, prywatnej firmie doradczej.
822 - zarabia student ostatniego roku studiów w małej firmie w województwie lubelskim.
900 - taką pensję dostaje pracownik z 2-letnim doświadczeniem, średnim wykształceniem
i znajomością języka obcego (województwo opolskie).
974 - tyle otrzymuje pracownik z 6-letnim doświadczeniem, ale nie ukończonymi studiami,
bez znajomości języka obcego. Mała, prywatna firma.
1050 - samodzielny specjalista z 10-letnim doświadczeniem, wykształcenie więcej niż
wyższe, znajomość języka obcego (województwo wielkopolskie).
1170 - zarabia osoba z 17-letnim doświadczeniem zawodowym, ukończyła studia wyższe i
podyplomowe, pracuje w dużej, państwowej firmie.
1276 - w administracji państwowej tyle może mieć miesięcznie rzecznik prasowy z wyższym
wykształceniem i 4-letnią praktyką.
1430  otrzymuje kierownik niewielkiego zespołu, pracownik dużej, prywatnej firmy
transportowej.
1500 - taka jest miesięczna pensja samodzielnego specjalisty w państwowej instytucji
(województwo śląskie).
1733  to pensja osoby z rocznym doświadczeniem, po studiach, pracuje w dużej prywatnej
firmie transportowej w Warszawie.
1885 - tyle zarabia specjalista PR w małej pracowni projektowej w województwie
warmińsko-mazurskim.
2000 - taką kwotę może mieć na miesiąc 22-letnia osoba, jednocześnie studiująca, znająca
języki obce, zatrudniona w organizacji pozarządowej.
2189 - pracownik państwowej telewizji, bez ukończonych studiów, ma 31 lat.
2400  miesięczna pensja osoby z rocznym doświadczeniem w zagranicznej firmie doradczej
w Warszawie. Dodatkowo ma zapewnionÄ… prywatnÄ… opiekÄ™ medycznÄ….
2645 - miesięczne uposażenie pracownika z wyższym wykształceniem, ale bez
doświadczenia, podejmującego pracę w Warszawie.
2800 - 29-letnia kobieta, ma średnie wykształcenie, pracuje w małej, prywatnej firmie w
stolicy.
3000 - tyle otrzymuje miesięcznie pracownik administracji państwowej na stanowisku
samodzielnego specjalisty. Ma wyższe wykształcenie, zna język obcy.
3300 - województwo mazowieckie - osoba zatrudniona w administracji państwowej.
3510 - takie wynagrodzenie oraz bezpłatne bilety do fitness clubu otrzymuje miesięcznie
specjalista w dużej firmie internetowej w województwie świętokrzyskim.
4289 - pracownik w dużej, zagranicznej firmie. Ma wyższe wykształcenie i 3-letnie
doświadczenie zawodowe.
4552 - wynagrodzenie samodzielnego specjalisty w polskim przedsiębiorstwie świadczącym
usługi doradcze.
5986 - zagraniczna firma marketingowa, województwo śląskie.
9000 - tyle zarabia menedżer ds. PR w dużej firmie telekomunikacyjnej z siedzibą w
Warszawie.
10000 - menedżer średniego szczebla zagranicznego przedsiębiorstwa produkcyjnego, ma
wyższe wykształcenie, zna język obcy.
O zarobkach w public relations i cenach usług PR informował listopadowy Press (nr
11/2004r.). Według miesięcznika, prezes agencji zarabia od kilkunastu tysięcy zł brutto, a
junior account od 1200-2000 zł. Za usługi PR renomowanej agencji w Warszawie trzeba
zapłacić od 12 do 30 tys. zł  tyle wynosi miesięczny abonament.
Przykładowe zarobki w branży PR podała także Gazeta Wyborcza. W Polskiej Liście Płac
zamieściła informacje o zarobkach osób związanych z branżą PR. 2050 zł na rękę otrzymuje
specjalistka ds. promocji w dużej firmie z branży elektrycznej w Zielonej Górze. Ma 24 lata,
wyższe wykształcenie, zna dwa języki - niemiecki i angielski, pracuje 80 godzin tygodniowo.
Natomiast 2100 zł zarabia specjalista PR w firmie z północnej Polski sprzedającej sprzęt m.in.
komputery i faksy. Ma 33 lata, pracuje 40 godzin tygodniowo, dorabia piszÄ…c projekty i plany
marketingowe. W czwartej, ostatniej części Polskiej Listy Płac napisano, że około 15 tysięcy
złotych zarabia współwłaściciel jednej z większych agencji PR w Polsce. Firma działa poza
Warszawą, ale obsługuje największe koncerny.  W firmie obowiązuje angielskojęzyczna
nomenklatura, szefowie każą mówić do siebie per managing partners«, sekretarka jest
traffic managerem«. ZatrudniajÄ… kilka osób, najniższa pÅ‚aca to 2000 zÅ‚, ale każdy może
zarobić co najmniej drugie tyle premii za wyniki. Przedsiębiorca ma samochód zapisany na
firmę, komórkę bez limitu rozmów .
 Nie sprzedawaj się za pół darmo
Eksperci doskonale wiedzą, jak wycenić swoje usługi. Przykład ustalenia stawki dla PR-owca
podaje Bogusław Feliszek z agencji Pressence PR - więcej
W  Public relations w praktyce (F. Seitel) można przeczytać, że:  żaden zawód nie ma
przed sobą takiej przyszłości, jak public relations . Co o tym sądzicie? Zapraszamy do
dyskusji na ten temat  piszcie do nas na adres: [e-mail]. Chętnie opublikujemy
wasze opinie o pracy i płacy w PR!
*ANKIETA PRoto
Proto przygotowało ankietę rozsyłaną zarówno do działów PR w firmach, jak i agencji PR. Jej
celem było określenia rodzaju zatrudnienia, liczby pracowników oraz ich miesięcznych
wynagrodzeń na odpowiednich stanowiskach. Uzyskaliśmy w sumie 57 odpowiedzi, z czego
24 ankiety od agencji i 33 od działów PR firm.
Do przygotowania raportu wykorzystano następujące z
ródła:
1. Miesięcznik Press nr. 11/2004
2. Gazeta Wyborcza Praca, 04.10.2004
3. Gazeta Wyborcza Praca Katowice, Polska Lista PÅ‚ac, 18.10.2004
4. Dziennik A
ódzki, 15.10.2004
5. www.pracuj.pl
6. F. Seitel,  Public realtions w praktyce , Felberg SJA, Warszawa 2003
7. strony agencji PR i działów PR firm
8. materiały własne PRoto