Physiotherapeutic procedure after injuries
of soft tissues of tarsal-crural joint
Postępowanie fizjoterapeutyczne po obrażeniach
tkanek miękkich stawu skokowo-goleniowego
© J ORTHOP TRAUMA SURG REL RES 4 (12) 2008
Review article/Artykuł poglądowy
ANDRZEJ CZAMARA
Wyższa Szkoła Fizjoterapii z siedzibą we Wrocławiu
Address for correspondence/Adres do korespondencji:
Andrzej Czamara
Wyższa Szkoła Fizjoterapii
ul. Tadeusza Kościuszki 4, 50-038 Wrocław, Poland
tel./fax [phone]; e-mail: [e-mail]
Summary
Statistic/Statystyka
Physiotherapeutic procedures in soft tissues injuries of tarsal joint are presented in this paper. Meaning
of the early procedure  RICE and the extended procedure  PRICEMM in acute injuries of tarsal
Word count/Liczba słów 4670/3859
joint is underlined.
Tables/Tabele 0
Rules of physiotherapy in directed conservative or operative treatment procedures are presented.
Procedure was adapted to the kind and degree of soft tissues injuries. After termination of standard
Figures/Ryciny 25
immobilization of the limb or during immobilization in orthesis, it is necessary to start physiothe-
References/Piśmiennictwo 27
rapy, isometric exercises, techniques of lymphatic drainage, education of walking with crutches at
partial or total load of the limb in dependence on the kind and degree of injury of soft tissues of
joint and coexistent injuries. In the second stage, after basic period of healing of soft tissues and
Received: 27.07.2008
after removal of immobilization, exercises directed on return to function of joint and then the whole
Accepted: 01.09.2008
limb are recommended. Exercises of proprioception play particular role. Massage and mobilization
Published: 01.10.2008
of soft tissues around joint are carried out. Kinaesthesia of the joint, then the limb and the whole
body is restored. Restoration of walking is an important element of rehabilitation. In the third stage
it is necessary to rebuild the strength of muscles especially muscles of shank in static conditions,
then isokinetic, with use of concentric-eccentric training. It is necessary to make many equivalent
exercises, exercises in one, then two and then three plane of movement. For persons, who want
to return to physical activity, the forth stage of physiotherapy is realized, in which additionally it
is necessary to restore specific physical efficiency for a sport discipline practiced by a patient.
Endurance, overall and directed efficiency are restored as well as strength training is continued.
Restoration of agility, flexibility, rapidity and adaptation of level of those traits to age is important.
Key words: Physiotherapy in injuries of tarsal-crural joint, rehabilitation, tarsal-crural joint
Streszczenie
W pracy przedstawiono postępowanie fizjoterapeutyczne w obrażeniach tkanek miękkich stawu
skokowego. Podkreślono znaczenie wczesnego postępowania w ostrych obrażeniach stawu skoko-
wego  RICE i rozszerzonego postępowania  PRICEMM .
Podano zasady prowadzenia fizjoterapii w ukierunkowanym postępowaniu leczniczym zachowaw-
czym lub operacyjnym. Postępowanie dostosowano do rodzaju i stopnia uszkodzenia tkanek mięk-
kich. Po zakończeniu standardowego unieruchomienia kończyny lub w czasie unieruchomienia w
ortezie, rozpoczyna się fizykoterapię, ćwiczenia izometryczne, techniki drenażu limfatycznego, naukę
chodu z kulami w częściowym lub całkowitym odciążeniu kończyny zależnie od rodzaju i stopnia
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
89
uszkodzenia tkanek miękkich stawu i współistniejących obrażeń. W drugim etapie, po podstawo-
wym okresie gojenia się tkanek miękkich i po zdjęciu unieruchomienia, zaleca się ćwiczenia
ukierunkowane dla powrotu funkcji stawu, następnie całej kończyny. Szczególną rolę odgrywają
ćwiczenia propriocepcji. Wykonuje się masaż i mobilizację tkanek miękkich okolicy stawu. Przy-
wracana jest kinestezja stawu, następnie kończyny i całego ciała. Ważnym elementem rehabilitacji
jest przywrócenie chodu. W trzecim etapie dąży się do odbudowania siły mięśni w tym szczególnie
mięśni podudzia w warunkach statyki, następnie izokinetyki, stosując trening koncentryczno 
ekscentryczny. Należy stosować dużą liczbę ćwiczeń równoważnych, ćwiczeń w jednej, kolejno
dwóch a następnie trzech płaszczyznach ruchu. Dla osób, które chcą powrócić do aktywności fi-
zycznej realizuje się czwarty etap fizjoterapii, w którym dodatkowo dąży się do przywrócenia spraw-
ności fizycznej specyficznej dla uprawianej przez pacjenta dyscypliny sportowej. Przywraca się wy-
trzymałość, wydolność ogólną i ukierunkowaną oraz kontynuuje się trening siłowy. Ważne jest
przywrócenie zwinności, gibkości, szybkości i dostosowanie poziomu tych cech do wieku.
Słowa kluczowe: fizjoterapia w obrażeniach stawu skokowo-goleniowego, rehabilitacja, staw
skokowo-goleniowy
INTRODUCTION WST
P
Causes of injuries of soft tissues of tarsal-crural joint are Przyczyną uszkodzeń tkanek miękkich stawu skokowo-
indirect and direct traumas. The most often injury of tarsal goleniowego są urazy pośrednie lub bezpośrednie. Naj-
joint is twisting. Statistically above mentioned injury częstszym obrażeniem stawu skokowego jest skręcenie.
represents from 12 to 25% of all injuries of motor organ Statystycznie wyżej podane uszkodzenie stanowi od 12
which appears during practice of different forms of do 25% wszystkich obrażeń narządu ruchu powstałych
physical activity [1,2,3]. Twisting of joint appears the podczas uprawiania różnych form aktywności fizycznej
most often after jumping down, jumping down with slip- [1,2,3]. Do skręcenia stawu dochodzi najczęściej podczas
ping of lower limb in plantar flexion and in inversion of zeskoku, zeskoku z poślizgiem kończyny dolnej w zgię-
foot (in the equinovarus position). Results of that mech- ciu podeszwowym i inwersji stopy (w ustawieniu koń-
anism are stretching, tearing or total rupturing of struc- sko-szpotawym). W wyniku takiego mechanizmu docho-
tures of soft tissues and the most often joint capsule, dzi do naciągnięcia, naderwania lub całkowitego zerwa-
ligaments. In different degree it leads to injuries of front nia struktur tkanek miękkich w tym najczęściej torebki
and back tarsal-peroneal ligaments, calcneal-peroneal, stawowej, więzadeł. W różnym stopniu dochodzi do
peroneal muscles [4,5]. More rarely injury in dorsal flex- uszkodzeń więzadeł skokowo-strzałkowych przedniego
ion and eversion of foot are noted, which can be accom- i tylnego, piętowo- strzałkowego, mięśni strzałkowych
panied with injury of joint capsule, trocar ligament [1]. [4,5]. Rzadziej odnotowuje się uraz w zgięciu grzbieto-
Injuries of soft tissues can be accompanied with injuries wym i ewersji stopy, któremu może towarzyszyć uszko-
of syndesmosis, joint cartilage and breakage of lateral dzenie torebki stawowej, więzadła trójgraniastego [1].
ankle, triangular, or joint breakage and other. Obrażeniom tkanek miękkich mogą towarzyszyć uszko-
Gaz
dzik (1998 ) shown four-stage classification of dzenia więzozrostu, chrząstki stawowej i złamania kost-
injuries of tarsal-crural joint [6]. In literature, different ki bocznej, trójkostkowe, czy też złamania stawowe lub
classifications of injuries of tarsal-crural joint are present- inne.
ed, which are the most often divided on three stages. Gaz
dzik (1998 ) przedstawił czterostopniową klasy-
There are anatomical, clinical, functional divisions and fikację obrażeń stawu skokowo-goleniowego [6]. W li-
classifications. Widuchowski et al. [7] have recently teraturze przedmiotu podano różne klasyfikacje obrażeń
showed a wide review of literature. stawu skokowo-goleniowego, które najczęściej dzielone
Subjective and objective orthopaedic examination is są na trzy stopnie. Istnieją podziały i klasyfikacje ana-
necessary after occurring of an injury. Specialist makes tomiczne, kliniczne, funkcjonalne. Szeroki przeglÄ…d lite-
examination of particular structures of a joint and vicin- ratury na temat tych klasyfikacji przedstawił w ostatnich
ity of the joint, clinical tests. If necessary orthopaedic latach Widuchowski i wsp [7].
examination is supplemented with radiological examina- Po wystÄ…pieniu urazu obowiÄ…zuje badanie ortopedycz-
tion, ultrasonography or other examinations [ 8,9,10,11]. ne podmotowe i przedmiotowe. Specjalista wykonuje
The aim of specialist s examination is presentation of badanie poszczególnych struktur stawu i okolicy stawu,
treatment procedure, therein also physiotherapeutic pro- testy kliniczne.
cedure. Conservative and operative treatment of injuries Badanie ortopedyczne jest w miarę potrzeb uzupeł-
of tarsal-crural joint is accepted. Conservative treatment nione badaniem radiologicznym, ultrasonografiÄ… lub in-
is usually applied in injuries of I and II degree. In such nymi badaniami [8,9,10,11]. Celem badania lekarza spe-
cases immobilization of limb, pharmacotherapy and cjalisty jest przedstawienie rozpoznania, a następnie
physiotherapeutic procedure are applied. There are many zaplanowanie postępowania leczniczego, w tym także
4 (12) 2008
A. CZAMARA
90
variances in injuries of II and these on borderlines of III postępowania fizjoterapeutycznego. Przyjęte jest lecze-
degree, as for choice of the treatment. In twisting of third nie zachowawcze i operacyjne obrażeń stawu skokowo-
degree with all clinical symptoms, the operative treatment goleniowego. Leczenie zachowawcze najczęściej stosu-
is lead. In case, when chronic instability of a joint ap- je dla obrażeń I i II stopnia. W takich przypadkach sto-
pears after ineffective conservative treatment with mul- suje się unieruchomienie kończyny, farmakoterapię
timestrial rehabilitation, it is necessary to conduct the i postępowanie fizjoterapeutyczne. Obrażenia II i na po-
operative treatment by open operation or by using the graniczu III stopnia stanowią dużo rozbieżności, co do
method of arthroscopy. wyboru leczenia. W skręceniach trzeciego stopnia
Sectional depiction of epidemiology, pathomechanics, z pełnymi objawami klinicznymi wykonuje się leczenie
clinical examination of injuries of tarsal joint as well as operacyjne. W przypadku, kiedy pojawia się przewlekła
the methods of treatment have been shown in recent niestabilność stawu po nieskutecznym leczeniu zacho-
literature [7, 8, 9, 12, 13]. Physiotherapeutic procedure wawczym w tym wielomiesięcznej rehabilitacji, to podej-
plays significant role in complex conservative and oper- muje siÄ™ leczenie operacyjne na otwarto lub metodÄ…
ational treatment procedure [14,15,16,17,18,19]. artroskopii.
Assumptions for planning physiotherapeutic proce- Przekrojowe ujęcie epidemiologii, patomechaniki,
dure in twisting of tarsal-crural joint and reference to badania klinicznego obrażeń stawów skokowych oraz
experiences of other authors are presented in this paper. metod leczenia przedstawiono w ostatnich latach w lite-
raturze [7, 8, 9, 12, 13]. ZnaczÄ…cÄ… rolÄ™ w kompleksowym
Procedure in acute injuries of tarsal-crural joint postępowaniu leczniczym zachowawczym i operacyjnym
The procedure  RICE (from English Rest, Ice, Compres- odgrywa postępowanie fizjoterapeutyczne [14, 15, 16, 17,
sion, Elevation) is in force in case of acute injuries of 18, 19].
motor organ. That procedure is the most frequently found W pracy przedstawiono założenia do planowania
in professional sport, when after occurring an injury and postępowania fizjoterapeutycznego w skręceniach stawu
doctor s preliminary clinical estimation, making any skokowo  goleniowego i odniesiono się do doświadczeń
move is prohibited, vicinity of joint is cooled, soft op- innych autorów.
pression - compression is put and limb is unloaded -
figure 1a. In such condition adequate equipment is used Postępowanie w ostrych obrażeniach stawu skokowo-
as Cry-Cuuf, orthesis, elastic or stiff tapes (kinesiotap- goleniowego
ing, taping) and other accessories  figure 1b. Above W ostrych obrażeniach narządu ruchu obowiązuje postę-
mentioned activities should be done during few minutes powanie ,,RICE (z angielskiego Rest, Ice, Compression,
from the injury. Elevation). Z tym postępowaniem spotykamy się najczę-
During next years the procedure  RICE was devel- ściej w profesjonalnym sporcie, gdzie po wystąpieniu
oped and abbreviation  PRICEMM was accepted. obrażenia i wstępnej ocenie klinicznej lekarza zakazane
Additionally matters of prevention, supporting with jest wykonywanie ruchu, chłodzi się okolicę stawu
pharmacologic treatment and physiotherapy was taken i zakłada miękki ucisk- kompresję i odciąża kończynę 
under consideration, therein motor matters. Scheme of rycina 1a. W takich warunkach wykorzystuje siÄ™ odpo-
 PRICEMM is shown below: Protection - prevention, wiedni sprzęt jak Cry-Cuuf, ortezy, elastyczne lub sztyw-
Rest  to have a rest, Ice  to cool down, Compression ne taśmy ( kinesiotaping, taping ) i inne akcesoria 
 to compress, Elevation  to unload the limb, Medica- rycina 1b. Podane wyżej czynności wykonuje się w cią-
tion  pharmacotherapy, Mobilization  to support, to gu kilku minut od wystąpienia obrażenia.
mobilize for example by physiotherapy. W kolejnych latach postępowanie,, RICE  rozsze-
rzono i przyjęto skrót ,,PRICEMM .
Dodatkowo uwzględniono zagadnienia profilaktyki,
wspomagania leczeniem farmakologicznym i fizjoterapiÄ…,
Fig. 1a,b. The procedure RICE
and equipment 1b
Ryc. 1a,b. Postępowanie RICE i
wyposażenie 1b
ab
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
91
In prevention, the role of correct physical preparation, w tym znaczenie ma ruch. Poniżej schemat postępowa-
warming up, propriception exercises and extension of nia PRICEMM: Protection  profilaktyka, Rest  odpo-
muscles groups before proper, planned physical exercise cząć, Ice  chłodzić, Comression  ucisnąc, Elevetion 
is underlined. Correct choice of shoes to relevant sport elewacja, odciążyć kończynę, Medication  farmakote-
discipline or conditions of professional work is impor- rapia, Mobilisation - wspomagać, mobilizować np. fizjo-
tant. In sport disciplines in which there are a lot of jumps, terapia.
tapes for stabilizations are recommended (taping or ki- W profilaktyce podkreśla się rolę prawidłowego przy-
nesiotaping ), as well as orthesis, stabilisers. gotowania fizycznego, rozgrzewkę, ćwiczenia proprio-
After injury of joint, doctor can, depend on clinical cepcji i rozciąganie grup mięśniowych przed właściwym
situation, use procedure  RICE and additionally phar- planowanym wysiłkiem fizycznym. Ważny jest prawidło-
macotherapy, orthopaedic equipment and physiotherapy wy dobór obuwia do danej dyscypliny sportowej lub
if necessary. warunków pracy zawodowej. W dyscyplinach sporto-
There are injuries, which cannot be avoided, but use wych gdzie występuje dużo skoków zaleca się profilak-
of prevention in many situations lets us to avoid or tyczne stosowanie taśm do stabilizacji (taping lub kine-
considerably reduce effects of injuries. However, in our siotaping ), czy też ortezy, stabilizatory.
standard conditions of medical services, patient with Po wystąpieniu obrażenia stawu, lekarz może w za-
injury of motor organ gets examination, recognition and leżności od sytuacji klinicznej stosować procedurą
treatment in considerable longer period of time from the ,,RICE i dodatkowo w miarÄ™ potrzeb farmakoterapiÄ™,
occurrence of the injury. Examples of injuries of soft zaopatrzenie ortopedyczne oraz fizykoterapiÄ™.
tissues of tarsal-crural joint are shown on figure 2a,b,c,d,. Są obrażenia, którym nie można zapobiec, ale stoso-
wanie profilaktyki w wielu sytuacjach zapobiega lub
znacząco zmniejsza skutki urazów. Jednak w naszych
standardowych warunkach usług medycznych, pacjent
z obrażeniem narządu ruchu otrzymuje badanie lekarskie,
rozpoznanie i leczenie w znacznie dłuższym czasie od
wystÄ…pienia urazu. W rycinie 2a,b,c,d, przedstawiono
przykłady obrażeń tkanek miękkich stawu skokowo-
goleniowego.
Fig. 2a,b,c,d. Examples of inju-
ab
ries of tarsal-crural joint
Ryc. 2a,b,c,d. Przykłady obra-
żeń stawu skokowo-goleniowe-
go
cd
4 (12) 2008
A. CZAMARA
92
PHYSIOTHERAPEUTIC PROCEDURE DEPENDS ON POST
POWANIE FIZJOTERAPEUTYCZNE
1. result of examination and final decision of specialist,
ZALEŻY OD
2. degree of injury of soft tissues and coexist injuries of
1. wyniku badania i ostatecznej decyzji lekarza specja-
other structures,
listy,
3. choice of the treatment (conservative or operative),
2. stopnia uszkodzenia tkanek miękkich i współistnieją-
4. the kind and time of immobilization (plaster of Paris,
cych obrażeń innych struktur,
orthesis, plaster splint, taping, kinesiotaping),
3. wyboru leczenia (zachowawcze lub operacyjne),
5. time from occurring of injury,
4. rodzaju i czasu unieruchomienia (gips, orteza, Å‚uska,
6. expectation and individual characteristics of a patient,
taping, kinesiotaping),
7. experience, cooperation and technical possibilities of
5. czasu od powstania urazu,
medical team.
6. oczekiwań i indywidualnych cech pacjenta,
7. doświadczenia, współpracy i możliwości technicznych
STAGES OF PHYSIOTHERAPHY
zespołu medycznego.
1. stage of immobilization
a) in acute condition
ETAPY FIZJOTERAPII
b) in basic tissue s repair period
1. etap unieruchomienia
2. stage of restoration of joint s function
a) w stanie ostrym
3. stage of restoration of recreational activity (rehabili-
b) w podstawowym okresie naprawczym tkanek
tative training)
2. etap przywracania funkcji stawu
4. stage of sportive physiotherapy.
3. etap przywracania aktywności rekreacyjnej ( treningu
rehabilitacyjnego )
It should be marked, that return to recreational activity
4. etap fizjoterapii sportowej.
an then to sportive one can vary from about 3 to 5 weeks
in case of partial or isolated injuries of I degree. In in-
Należy zaznaczyć, że przy obrażeniach częściowych
juries of II degree it can take even several weeks. While
i izolowanych I stopnia powrót do aktywności rekreacyj-
in injuries of III degree, complete return to training is
nej a następnie sportowej może wahać się orientacyjnie
possible between 5 and 7 months from the injury occur-
od 3 do 5 tygodni. W obrażeniach II stopnia potrzeba
rence. In case, when injury of III degree is accompanied
nawet kilkunastu tygodni. Natomiast w obrażeniach III
with injury of syndesmosis or breakage, this time should
stopnia, pełny powrót do treningu możliwy jest pomię-
be considerable lengthen in agreement with specialist. In
dzy 5 a 7 miesięcy od wystąpienia obrażenia. W przy-
case of appearance of injuries of soft tissues with intra-
padku, kiedy uszkodzeniom III stopnia towarzyszy uszko-
articular breakage and cartilage injury, after finished
dzenie więzozrostu lub złamanie, to w porozumieniu
rehabilitation in some cases it is necessary to take under
z lekarzem specjalistą czas ten należy istotnie wydłużyć.
consideration change of sport discipline practiced by a
W przypadku wystąpienia obrażeń tkanek miękkich ze
patient, its limitation or even exclusion.
złamaniem dostawowym i uszkodzeniem chrząstki, na-
leży w niektórych przypadkach po zakończonej rehabi-
STAGE I
litacji rozważyć zmianę uprawianej dyscypliny sportowej
If traditional immobilization of joint by plaster of Paris
przez pacjenta lub jej ograniczenie,a nawet jej wyklucze-
with plantar flexion of foot was implemented, it is nec-
nie.
essary to educate the patient to move with crutches on
flat area and on stairs with total or partial load of joint.
ETAP I
The most often, after few days from immobilization of
Jeżeli zastosowano tradycyjne unieruchomienie stawu
the limb, a patient is educated of making isometric ex-
w gipsie ze zgięciem podeszwowym stopy, to należy na-
ercises of muscles that affect on injured tarsal joint (if
uczyć pacjenta poruszania się z kulami po płaskiej po-
patient doesn t feel the pain) as well as exercises of the
wierzchni i po schodach z pełnym lub częściowym od-
rest parts of muscles of both limbs. In second week it is
ciążeniem stawu. Najczęściej po kilku dniach od unieru-
possible to use stimulation with magnetic field. Howev-
chomienia kończyny, pacjenta uczy się wykonywania
er, more and more often immobilization of joint in shoe
ćwiczeń izometrycznych mięśni działających na uszko-
ERCAST with elevation of heel, other stabilizer with
dzony staw skokowy ( jeżeli pacjent nie zgłasza bólu )
regulation of position of foot or in plaster splint are in
oraz ćwiczeń dla pozostałych partii mięśniowych obu
use. In twisting of first degree and between first and
kończyn dolnych. W drugim tygodniu można stosować
second degree stabilizers with lateral stabilization of joint
stymulację polem magnetycznym. Jednak coraz częściej
type ERCAST or other are very often in use. On figure
stosowane jest unieruchomienie stawu w bucie ERCAST
3a, b, c, d, stages of putting on an orthesis (shoe) 
z podniesieniem pięty, innym stabilizatorze z regulacją
ERCAST are shown.
ustawienia stopy lub w łusce. W skręceniach pierwsze-
go stopnia i pomiędzy pierwszym a drugim stopniem
stosowane są często stabilizatory ze stabilizacją boczną
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
93
The way of immobilization shown on figure 3, lets stawu typu ERCAST lub inne. Na rycinie 3a, b, c, d,
with the agreement of specialist to start early physiother- przedstawiono etapy zakładania ortezy ( but ) - ERCAST.
apy and make following procedures: Sposób unieruchomienia podany na rycinie 3, po-
1. During first few days - cooling (Cryo Cuff ), ice zwala za zgodą lekarza specjalisty rozpocząć wczesną
compression  medium time 15 minutes). fizykoterapię i wykonywać następujące zabiegi:
Repeat every 3-4 hours during first few days. After 1. W pierwszych kilku dniach  chłodzenie (Cryo Cuff),
next few days cool with vapours of nitrogen or other okłady z lodu  średni czas 15 min).
gas (figure 4). Medium time of cooling from 2 to 3 Powtarzać co 3-4 godziny w pierwszych kilku dniach.
minutes. Po kilku następnych dniach nadmuch oparami azotu
2. Isometric exercises in immobilization of joint should lub innym gazem (rycina 4). Åšredni czas nadmuchu od
be started after few days from occurring the injury, if 2-3 minut.
there is no pain. We make two series of exercises (6 2. Ćwiczenia izometryczne w unieruchomieniu stawu
- 8 repetitions in each series) for particular group of rozpoczynać po kilku dniach od urazu, jeżeli nie wy-
muscles alternately on injured and non-injured limb. stępuje ból. Wykonujemy po dwie serie ćwiczeń (6 -
Time of single isometric tension is 4 seconds. Break 8 powtórzeń w serii) dla poszczególnych grup mięśnio-
between isometric contraction is 6-7 seconds. There wych na przemian dla urazowych i nieurazowych koń-
are 2-3 minutes of break or patient makes relaxation- czyn.
respiratory exercises between series. Initially isome- Czas pojedynczego napięcia izometrycznego 4 sekun-
tric tension on muscles of shank should not exceed dy. Przerwa między skurczami izometrycznymi wynosi
25% value of maximal isometric tension obtained in 6 - 7 sekund. Pomiędzy seriami stosuje się 2-3 minu-
non-operated limbs. Gradually, the value of isomeric ty przerwy lub pacjent wykonuje ćwiczenia relaksa-
tension should be increased individually of about 5 to cyjno- oddechowe. Początkowo napięcie izometrycz-
10% every week. During next weeks time of single ne mięśni podudzia nie powinno przekraczać 25%
isometric tension should came to 5-6 seconds and the z wartości maksymalnego napięcia izometrycznego
same time of break. We stop kinesitheraphy when first uzyskanego w kończynach nieoperowanych. Stopnio-
symptoms of tiredness or pain threshold appear. After wo, co tydzień zwiększamy wielkość napięcia izome-
briefing, patient should cool down vicinity of joint and trycznego indywidualnie o 5 do 10 %. W kolejnych
make isometric exercises during a day at home, every tygodniach czas pojedynczego napięcia izometryczne-
4 hours 2 series for every group of muscles. During go dochodzi do 5-6 sekund i tyle samo czas przerwy.
next weeks number of isometric tensions in series for Przerywamy kinezyterapiÄ™, kiedy pojawiajÄ… siÄ™ pierw-
each group of muscles can get individually from 10 sze objawy zmęczenia lub próg bólu. Po przeprowa-
to 12 repetition. Notice: Given rule have to be obey- dzeniu instruktażu, pacjent powinien chłodzić okolicę
ed in order to make active exercises, active with partial stawu i wykonywać w domu ćwiczenia izometryczne
Fig. 3a,b,c,d. Immobilization of
ab
joint in ERCAST shoe
Ryc. 3a,b,c,d. Unieruchamianie
stawu w bucie ERCAST
cd
4 (12) 2008
A. CZAMARA
94
resistance for muscles of limbs, in which there are w ciągu dnia, co 4 godziny po 2 serie dla każdej gru-
injuries of tarsal-crural joint in the future. Accurate py mięśniowej. W kolejnych tygodniach liczba napięć
methodology, therein positions for patient s exercises, izometrycznych w serii dla danej grupy mięśniowej
rules of loads, time of exercises and brakes and also może dojść indywidualnie od 10 do 12 powtórzeń.
for groups of muscles beside area of injury, should be Uwaga: Podanej zasady należy przestrzegać dla wy-
done according to rules given in separate publication konywania w przyszłości ćwiczeń czynnych, czynnych
[18]. ze stopniowym oporem dla mięśni kończyn, w których
3. Stimulation the vicinity of a joint with magnetic field wystąpiły obrażenia stawu skokowo- goleniowego.
(figure 5). Outgoing intensity 10-15 Gs, frequency of Dokładną metodykę, w tym pozycje do ćwiczeń pa-
impulse 10-15 Hz. Shape of impulse is sinusoidal, time cjenta, zasady obciążeń, czas ćwiczeń i przerw, w tym
20- 25 minutes. Break in impulse 1.5- 2 s. Next, you także dla grup mięśniowych poza obszarem obrażeń,
should increase doses according to standard methodo- należy prowadzić zgodnie z zasadami podanymi
logy. w odrębnej publikacji [18].
4. Laser stimulation is started in 7th day from injury 3. Stymulacja okolicy stawu polem magnetycznym (ry-
(figure 6). Initial doses 2 J/ cm 2. Power 200 mW. Time cina 5). Natężenie wyjściowe 10-15 Gs, częstotliwość
of dosage is automatically miscalculated according to impulsu 10-15 Hz. Kształt impulsu sinusoidalny, czas
intensity (J), area of procedure (m) and power (mW). 20- 25 min. Przerwa w impulsie 1,5- 2 s. Następnie
Wavelength 830 nm. Superficial and spot method of zwiększać dawki zgodnie z standardową metodyką.
stimulation. The procedure we make from the smal- 4. StymulacjiÄ™ laserowÄ… rozpoczynamy od 7 doby od
lest distance. It is necessary to increase dose gradu- obrażenia ( rycina 6). Dawki początkowe 2 J/ cm2.
ally according to standard methodology. Moc 200 mW. Czas dawkowania jest automatycznie
5. Labile phonophoresis with use of non steroid anti-in- przeliczany w zależności od natężenia (J), powierzchni
flammatory drugs, heparin (figure 7 a,b ). Initial do- zabiegu ( cm) i mocy (mW). Długość fali 830 nm.
ses from 0.3 W/cm 2 . Filling initially 25%, frequency Metoda stymulacji powierzchniowa i punktowa. Za-
70 Hz. Head 4 or 5 cm. Time of phonophoresis from bieg wykonujemy z najmniejszej odległości. Stopnio-
6 to 10 minutes. Next doses should be increased ac- wo należy zwiększać dawkę zgodnie ze standardową
cording to standard recommendation. metodykÄ….
Notice!!  During this period phonophoresis is not in 5. Fonoforeza labilna z wykorzystaniem niesterydowych
use, if operational treatment of injuries of structures leków przeciwzapalnych, heparyny (rycina 7 a,b).
2
of tarsal joint was made, because of the lack of con- Dawki początkowe od 0,3 W/cm .Wypełnienie po-
tinuity of skin of operational wounds - figure 8 a,b. czątkowo 25 %, częstotliwość 70 Hz. Głowica 4 lub
6. Elements of lymphatic drainage of foot, the vicinity 5 cm. Czas fonoforezy od 6 do 10 minut. Kolejne daw-
of tarsal joint and shank and popliteal fossa should be ki zwiększamy zgodnie z standardowymi zaleceniami.
made very slowly and with much moderated intensity Uwaga!! W tym okresie fonoforeza nie jest wykony-
of tension. In case of the operational treatment it is wana, jeżeli zastosowane było leczenie operacyjne
necessary to pass round operational wounds and pay obrażeń struktur stawu skokowego, ze względu na brak
particular attention on protection of area of operation. ciągłości skóry ran poperacyjnych - rycina 8 a,b.
6. Wykonujemy elementy drenażu limfatycznego stopy,
okolicy stawu skokowego, podudzia i dołu podkola-
nowego w wolnym tempie i z bardzo umiarkowanym
natężeniem ucisku.
Fig. 4. Lowering the temperature around the Fig. 5. Stimulation with magnetic field
joint Ryc. 5. Stymulacja polem magnetycznym
Ryc. 4. Obniżanie temperatury okolicy stawu
Fig. 6. Laser stimulation
Ryc. 6. Stymulacja laserowa
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
95
7. Education of movement with crutches with load of limb W przypadku leczenia operacyjnego należy omijać
and immobilization of joint in orthesis  figure 9 a or rany operacyjne i zwrócić szczególną uwagę na ochro-
with partial load and immobilization of joint - figure nÄ™ miejsca operacji.
9 b, c. Selection of the kind of immobilization, as well 7. Nauka chodu z kulami z odciążeniem kończyny
as decision about that if in first stage for some time i unieruchomieniu stawu w ortezie  rycina 9 a lub czÄ™-
there will be total or partial load of the limb is up to ściowym odciążeniu i unieruchomieniu stawu - ryci-
specialist. The kind of injured structures of joint, the na 9 b, c. Dobór rodzaju unieruchomienia, a także
degree of injury and coexisting injuries exert an influ- decyzja o tym czy w pierwszym etapie będzie przez
ence on this decision. pewien czas całkowite lub częściowe odciążenie koń-
czyny jest w kompetencji lekarza specjalisty. Na tÄ™
decyzję ma wpływ rodzaj uszkodzonych struktur sta-
wu, stopień obrażenia i współtowarzyszące obrażenia.
Fig. 7a,b. Phonophoresis
Ryc. 7a,b. Fonoforeza
a
b
Fig. 8a,b. Examples of postope-
rative wounds ab
Ryc. 8a,b. Przykłady ran poope-
racyjnych
ab c
Fig. 9a,b,c. Education of movement in immobilization of joint with crutches with load of limb
Ryc. 9a,b,c. Nauka chodu w unieruchomieniu stawu z kulami z odciążeniem kończyny
4 (12) 2008
A. CZAMARA
96
STAGE II ETAP II
After taking of the immobilization and after basic heal- Po zdjęciu unieruchomienia i po uzyskaniu podstawowe-
ing of soft tissues, the aim of second stage is restoration go wygojenia się tkanek miękkich, celem drugiego eta-
function of joint, muscles and then basic proprioception, pu jest przywrócenie funkcji stawu, mięśni a następnie
walking and everyday patient s transportation. podstawowej propriocepcji, chodu i codziennej lokomo-
cji pacjenta.
8. For gradually restoration range of movement of fle-
xion and extension of foot to shank and in peroneal 8. Wykonuje się ruchy bierne dla stopniowego przywró-
plane passive movement are made. Initially passive cenia zakresu ruchu zginania i prostowania stopy
movements are made in limited range of movement. względem podudzia w płaszczyz
nie strzałkowej. Po-
Gradually with passage of time it s aspire to restore czÄ…tkowo ruchy bierne wykonywane sÄ… w ograniczo-
maximal range of movement (figure 10 a, b). nym zakresie ruchu. Stopniowo z upływem czasu dąży
9. Electrostimulation of triceps muscle of calf (figure 11 się do przywrócenia maksymalnego zakresu ruchu
a) and front and lateral group of muscles of shank (fi- (rycina 10 a, b).
gure 11 b ) basis of individual tracked for every pa- 9. Elektrostymulacja mięśnia trójgłowego łydki (rycina
tient electrodiagnosis. 11 a) i mięśni grupy przedniej i bocznej podudzia ( ry-
10. Next, when the result of clinical examination allows, cina 11 b ) w oparciu o indywidualnie przeprowadzo-
gradually passive movement alternately of pronation ną dla każdego pacjenta elektrodiagnostykę.
and supination of foot, and then circular movements 10. Następnie, kiedy wynik badania klinicznego pozwa-
are made. la, to stopniowo wykonuje siÄ™ ruchy bierne na prze-
11. Exercises of proprioceptrion, initially static ones on mian pronacji i supinacji stopy, a potem ruchy okręż-
platforms basis on results of measurements of indi- ne.
vidual force of reaction of base in standing on both 11. Ćwiczenia propriocepcji, początkowo statycznie na
legs. At the beginning, we start individually for each platformach w oparciu o wyniki indywidualnych
patient, partial load of injured limb. Time of begin- pomiarów sił reakcji podłoża w staniu obunóż. Na po-
ning of that exercises from injury, value of loads czątku rozpoczynamy indywidualnie dla każdego pa-
depend on grade of injury of joint, kind of injured cjenta częściowe obciążenie kończyny urazowej.
tissues and their extensivity. Decision about begin- Czas rozpoczęcia tych ćwiczeń od wystąpienia ura-
ning of that exercises should take a doctor in agre- zu, wartość tych obciążeń zależy od stopnia obraże-
ement with physiotherapeutist. Next, other exercises nia stawu, rodzaju uszkodzonych tkanek i ich rozle-
of proprioception in lying, sitting, standing on both głości. Decyzję o rozpoczęciu tych ćwiczeń podejmu-
Fig. 10a,b. Passive movements
ab
in limited range  peroneal
planar
Ryc. 10a,b. Ruchy bierne ogra-
niczonym zakresie - płaszczyzna
strzałkowa.
Fig. 11a,b. Electrostimulation
ab
of muscles of shank
Ryc. 11a,b. Elektrostymulacja
mięśni podudzia
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
97
legs with partial load of limb are introduced. Loads je lekarz w porozumieniu z fizjoterapeutą. Następnie
are increased and scale of difficulties is distinguished wprowadzamy inne ćwiczenia propriocepcji w leże-
gradually. niu, w siadzie, staniu obunóż z częściowym odcią-
12. Active  aided exercises, then active exercises of żeniem kończyny. Stopniowo zwiększamy obciąże-
muscles of shank. Initially they are made only in per- nia i różnicujemy skalę trudności.
onel plane - figure 12 a, b. 12. Ćwiczenia czynno  wspomagane, następnie ćwicze-
13. Exercises that reduce contracture of flexor plantar nia czynne mięśni podudzia. Początkowo wykonywa-
muscles of foot and ischiadic  crural muscles (care- ne są tylko w płaszczyz
nie strzałkowej - rycina 12
fully !!!)  figure 13. In break between exercises mo- a, b.
bilization of lower tarsal joint is made. 13. Ćwiczenia zmniejszające przykurcz mięśni zginaczy
14. Active exercises and active with gradually resistance podeszwowych stopy i mięśni kulszowo  golenio-
for other groups of muscle of lower limbs beyond the wych (ostrożnie!!!) - rycina 13. W przerwie pomię-
vicinity of injured joint (figure 14). Active exercises dzy ćwiczeniami wykonujemy mobilizację stawu
with gradually increased resistance for groups of skokowego dolnego.
upper limbs and trunk. During that exercises it s 14. Ćwiczenia czynne i czynne ze stopniowym oporem
prohibited to buttress body on injured joint. dla pozostałych grup mięśniowych dla kończyn dol-
15. Massage of soft tissues with elements of lymphatic nych poza obszarem urazowego stawu (rycina 14).
drainage. Ćwiczenia czynne ze stopniowo zwiększanym opo-
16. Education of walking without crutches. We teach the rem dla grup mięśni kończyn górnych i tułowia.
patient, then we perfect bringing back particular Podczas tych ćwiczeń nie można podpierać ciała na
phases and elements of walking on flat base. In case uszkodzonym stawie.
of composed injures in first stage of bringing back 15. Masaż tkanek miękkich z elementami drenażu lim-
of walking without crutches additional light stabili- fatycznego.
zer type ERCAST or other is in use (figure 15 a). 16. Nauka chodu bez kul. Uczymy pacjenta, następnie
There is a possibility to use thermoplastic insole in doskonalimy przywracanie poszczególnych faz i skła-
shoes chosen by specialist, if it s necessary. Correc- dowych chodu po płaskim podłożu. W przypadku
Fig. 12a,b. Active exercises of
a b
muscles of vicinity of tarsal
joints
Ryc. 12a,b. Ćwiczenia czynne
mięśni okolicy stawów skoko-
wych
Fig. 13. Exercises that reduce contracture of flexor planar muscles Fig. 14. Active exercises with gradually resistance for groups of
of foot muscle beyond the area of occurred injures of joint
Ryc. 13. Ćwiczenia zmniejszające przykurcz mięśni zginaczy pode- Ryc. 14. Ćwiczenia czynne ze stopniowym oporem dla grup mięśnio-
szwowych stopy wych poza miejscem wystąpienia obrażeń stawu
4 (12) 2008
A. CZAMARA
98
tion of modelling that insoles basis on print of po- złożonych obrażeń stosuje się w pierwszym etapie
doscope is made  figure 15 b. przywracania chodu bez kul dodatkowy lekki stabi-
17. Exercises on cycle ergometers - figure 16. Initially lizator typu ERCAST lub inny ( rycina 15 a).
patient makes a move without any load. Then we W miarę potrzeb stosuje się do obuwia wkładki ter-
gradually increase load. Proposed constant of frequ- moplastyczne dobrane przez lekarza specjalistÄ™. Do-
ency of rotations between 50 and 60 rotations per konuje się korekty modelowania wkładek w oparciu
second. o odcisk na podoskopie  rycina 15 b.
18. When patient can stand on one leg on platform with 17. Ćwiczenia na ergometriach rowerowych - rycina 16.
injured limb, it means value of his body weight, we Początkowo pacjent wykonuje ruch bez obciążeń.
begin exercises of proprioception on platforms with Następnie zwiększamy stopniowo obciążenia. Propo-
gradually increased loads for vertical element. Initial- nowana stała częstotliwość obrotów pomiędzy 50
ly loads are 1.1-1.2 of body mass for vertical element. a 60 obrotów na sekundę.
After 3  4 days we gradually increase load of about 18. Kiedy pacjent może wykonać stanie jednonóż na
0.2 of body mass. For progression of loads and re- platformie kończyną urazową, co oznacza jego war-
inforcement strength of muscles of lower limbs, tość masy ciała, to wprowadzamy ćwiczenia propio-
forming of reflex reaction and coordination of move cepcji na platformach ze stopniowym zwiększaniem
with use of mechanism of feedback with the aid of obciążeń dla składowej pionowej. Początkowo obcią-
special post with adapted software and visualization żenia wynoszą 1,1-1,2 masy ciała dla składowej
task for patient are in use (figure 17a,b). pionowej. Po 3 - 4 dniach obciążenie stopniowo
zwiększamy o 0,2 masy ciała. Dla progresji obciążeń
i wzmocnienia siły mięśni kończyn dolnych, wyko-
rzystuje się kształtowanie reakcji odruchowych i ko-
ordynacji ruchu z wykorzystaniem mechanizmu
sprzężenia zwrotnego za pomocą specjalnych stano-
wisk z przystosowanym oprogramowaniem i wizuali-
zacją zadań dla pacjenta (rycina 17a,b).
Fig. 15a,b. Education of wal-
ab
king without crutches with
additional stabilization in or-
thesis - figure 15a, examination
on podoscope - figure 15b
Ryc. 15a,b. Nauka chodu bez
kul z dodatkowÄ… stabilizacjÄ… w
ortezie - rycina 15a, badanie na
podoskopie - rycina 15b
Fig. 16. Exercises on ergometer
Ryc. 16. Ćwiczenia na ergome-
trze
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
99
19. We make walking more perfect, particular stages of 19. Doskonalimy chód, jego poszczególne fazy. Dodat-
walking. Additionally the patient makes a lot of kowo pacjent wykonuje szereg ćwiczeń równoważ-
equivalent exercises. Next, we teach the patient to nych. Następnie uczymy chodu na materacach, na
walk on mattresses, springboards, then on a treadmill trampolinach, kolejno na bieżni ruchomej - rycina 18.
- figure 18. After a period of initially bringing back Po okresie początkowego przywrócenia równowagi
of balance and coordination of move, during slow i koordynacji ruchu pacjentowi podczas wolnego
march on a treadmill we increase speed of walking marszu na bieżni ruchomej, stopniowo zwiększamy
and value on angle of depression of the treadmill prędkość chodu a następnie wartość kąta nachylenia
gradually. Next during walking on the treadmill, we bieżni. Kolejno podczas chodu na bieżni ruchomej,
alternately change speed and angle of depression. pacjentowi zmieniamy naprzemiennie prędkość i kąt
20. Exercises of proprioception on platforms with unsta- nachylenia.
ble base, vibration platforms with unstable base and 20. Ćwiczenia propriocepcji na platformach z chwiejnym
on batons - figure - 19. Patient makes that exercises podłożem, platformach wibracyjnych z niestabilnym
with both legs. As defeat scale of difficulty by pa- podłożem oraz na batutach- rycina - 19. Ćwiczenia
tient, he makes that exercises alternately with both wykonujemy obunóż. W miarę pokonania skali trud-
legs and with one leg having eyes opened. After ności przez pacjenta, ćwiczenia te wykonujemy na
adaptation period, that kind of program patient reali- przemian obunóż i jednonóż z otwartymi oczami. Po
ses having eyes closed with insurance of physiotera- okresie adaptacji, tego rodzaju program pacjent reali-
peutist. zuje z zamkniętymi oczami przy asekuracji fizjote-
21. At the end of second stage we begin active exercises rapeuty.
with gradually resistance of muscles that extends foot 21. Pod koniec drugiego etapu rozpoczynamy ćwiczenia
dorsally and flex it plantarly. Initially that exercises czynne ze stopniowym oporem mięśni prostujących
are made only in limited range of move. Position of grzbietowo i zginajÄ…cych podeszwowo stopÄ™. PoczÄ…t-
the patient during exercises  recumbent position. The kowo ćwiczenia wykonujemy w ograniczonym zakre-
patient makes two series of repetitions for each gro- sie ruchu. Pozycja pacjenta do ćwiczeń  leżenie
up of muscle. In each series he makes 6-8 repetitions. tyłem. Pacjent wykonuje dwie serie ćwiczeń dla
After two weeks number of exercises in one series każdej grupy mięśniowej. W każdej serii wykonuje
is 10 repetitions. Initially resistance made by physio- się 6-8 powtórzeń. Po upływie dwóch tygodni liczba
therapeutist should not be bigger than 20-30% of ćwiczeń w jednej serii wynosi 10 powtórzeń. Począt-
maximal value. After one week of making that exer- kowo opór stawiany przez fizjoterapeutę nie powinien
cises, every 3-4 days we increase the resistance of być większy jak 20-30 % z wartości maksymalnej.
about 5 to 10%. We stop exercises if any subjective Po tygodniu stosowania ćwiczeń, co 3-4 dni zwięk-
symptoms of tiredness or pain appear. szamy opór o 5 do 10 %. Przerywamy ćwiczenia,
Fig. 17a,b. Examples of exerci-
a b
ses on platforms
Ryc. 17a,b. Przykłady ćwiczeń
na platformach
4 (12) 2008
A. CZAMARA
100
22. After achieving loads for vertical element between 1.6 jeżeli pojawiają się pierwsze subiektywne objawy
to 2 times of body mass on platforms and after zmęczenia lub bólu.
making all preparatory exercises on instruments we 22. Po osiągnięciu obciążeń dla składowej pionowej
teach the patient walking on stairs. Initially patient pomiędzy 1,6 do 2 razy wartość masy ciała na plat-
goes up and down the stairs with low steps and with formach oraz po wykonaniu szeregu ćwiczeń przy-
insurance of barrier, especially during going down - gotowawczych na przyrzÄ…dach, uczymy pacjenta po-
figure 20 a, b. Then gradually we teach the patient ruszania siÄ™ po schodach. PoczÄ…tkowo pacjent wyko-
to walk the stairs with higher steps - figure 20 c. nuje wejście i zejście po schodach z niskimi stopnia-
23. Underwater massage or exercises in swimming pool mi i z asekuracją barierki, szczególnie przy zejściu
are recommended.  rycina 20 a, b. Następnie stopniowo uczymy pacjen-
ta poruszać się po schodach o wyższych stopniach -
rycina 20 c.
23. Zalecany masaż podwodny lub basen.
Fig. 19. Exercises of proprioception on baton
Fig. 18. Walking on a treadmill
Ryc. 19. Ćwiczenia propriocepcji na batucie
Ryc. 18. Chód na bieżni ruchomej
ab c
Fig. 20a,b,c. Walking on stairs
Ryc. 20a,b,c. Chód po schodach
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
101
STAGE III ETAP III
24. After period of basic healing of connective tissue 24. Po okresie podstawowego gojenia siÄ™ tkanki Å‚Ä…cznej
(joint capsule, ligaments, tarsal muscles or/and other) (torebka stawowa, więzadła, mięśnie strzałkowe lub
affirmed in clinical examination (affirmation with / i inne) potwierdzonego w badaniu klinicznym
USG is advisable) and after restoration the range of (wskazane jest potwierdzenie w usg ) i po przywró-
movement in tarsal joints, we begin active exercises ceniu zakresów ruchu w stawach skokowych, rozpo-
with gradually resistance of muscles that pronate and czynamy ćwiczenia czynne z stopniowym oporem
supinate the foot  figure 21 a, b. mięśni pronujących i supinujacych stopę - rycina 21
Similar methodology of loads as in point 21 is in a, b.
force. ObowiÄ…zuje podobna metodyka stopniowania obciÄ…-
Notice !!!  Exercises given in point 24 should be żeń jak w punkcie 21.
made later than exercises in peroneal base. This kind Uwaga !!! Ćwiczenia podane w punkcie 24 wyko-
of exercises should be treated especially by physiother- nujemy z opóżnieniem w czasie w odniesieniu do
apeutist during next stages. Soft tissues in vicinity of ćwiczeń w płaszczyz
nie strzałkowej. Ten rodzaj ćwi-
lateral ankle of joint are injured the most often. At czeń w kolejnych etapach powinien być szczególnie
injuries of II degree the most often complication is traktowany przez fizjoterapeutę. Najczęściej uszko-
injury, while of III degree total breakdown of capsule, dzeniu ulegają tkanki miękkie okolicy kostki bocz-
tarsal ligaments. Gradual bringing back of kinesthesia, nej stawu. Przy uszkodzeniach II stopnia dochodzi
deep sensibility and strength of muscles at lateral side najczęściej do uszkodzeń, a w przypadku III stopnia
of joint plays very important role in bringing back the do całkowitego zerwania torebki, więzadeł strzałko-
stability of joint. Gradually increased loads, changing wych. Stopniowe przywracanie kinestezji, czucia głę-
of positions of exercises on that, which increase influ- bokiego i siły mięśni po stronie bocznej stawu ma
ence of gravitation and scale of difficulty is important. ważną rolę dla przywracania stabilności stawu.
In the last (forth) stage of physiotherapy, improvement Ważne jest podnoszenie stopniowo obciążeń, zmian
of making exercises in concentric  eccentric condi- pozycji wyjściowych do ćwiczeń na takie, które
tions of contraction is important. zwiększają wpływu grawitacji i skali trudności.
25. Active exercises with gradually higher resistance for W ostaniem (czwartym) etapie fizjoterapii, ważne jest
particular groups of muscles of lower limbs on instru- doskonalenie wykonywanych ćwiczeń w warunkach
ments in close kinematics chains (concentric  eccen- koncentryczno  ekscentrycznych skurczów.
tric) - figure 22a and in open kinematics chains as 25. Ćwiczenia czynne ze stopniowo wyższym oporem dla
well as active exercises with resistance for other poszczególnych grup mięśniowych kończyn dolnych
groups of muscles of upper limbs (figure 22 b ) and na przyrządach w w zamkniętych łańcuchach kine-
muscles of trunk. matycznych (koncentryczno  ekscentryczne) - ryci-
Fig. 21a,b. Active exercise with
ab
gradually increased resistance of
muscles that pronate and supi-
nate the foot
Ryc. 21a,b. Ćwiczenia czynne ze
stopniowym zwiększaniem opo-
ru mięśni pronujących i supinu-
jÄ…cych stopy
4 (12) 2008
A. CZAMARA
102
26. Exercises of propriocption with gradually increased na 22a i otwartych łańcuchach kinematycznych oraz
scale of difficulty with use of instable base. We make ćwiczenia czynne z oporem dla pozostałych grup
partial squats. Then, after next 2 weeks we make mięśniowych kończyn górnych (rycina 22 b) i mię-
partial squats at bigger angle. Then patient stands on śni tułowia.
toes alternately on injured and non injured limb in 26. Ćwiczenia propriocepcji o stopniowo wyższej skali
partial squats. During that exercises patient should trudności z wykorzystaniem niestabilnego podłoża.
stay in balance. Then we make the same methodo- Ćwiczymy częściowe przysiady. Następnie po kolej-
logy of exercises without control of sight. Similar nych 2 tygodniach wykonujemy pod większym ką-
exercises we make gradually on taught base with the tem częściowe przysiady. Kolejno pacjent wykonuje
use of edges of steps, platforms. Insurance is obliga- wspięcia na palcach stopy na zmianę kończynami
tory. We teach the patient to have correct axis of urazowymi i nieurazowymi w półprzysiadach. Pod-
loaded limb and stabilization of tarsal, knee, hip and czas tych ćwiczeń pacjent ma utrzymać równowagę.
pelvis joints. Następnie wykonujemy taką samą metodykę ćwiczeń
27. Measurement of strength moments (Nm) and training bez kontroli wzroku. Podobne ćwiczenia wykonuje-
of strength in conditions of static of shank muscles my stopniowo na twardym podłożu, wykorzystując
that flex foot plantarly and extends it dorsally, indi- krawędzie schodów, platform. Obowiązkowo aseku-
vidually for each patient. Special measurement  racja. Uczymy pacjenta utrzymania prawidłowej osi
rehabilitant posts are in use for this aim. The mea- kończyny obciążanej i stabilizacji stawów skoko-
surement is made according to standard procedure in wych, kolanowych, biodrowych i miednicy.
conditions of static. Angles of measurement are 45, 27. Pomiar momentów sił (Nm) i trening siły w warun-
30.15, 0 degree of plantar flexion of foot, and for kach statyki mięśni podudzia zginających podeszwo-
muscles that extends foot dorsally respectively 0, 15 wo i prostujÄ…cych grzbietowo stopÄ™ indywidualnie dla
degrees of hyperextension. Break between measure- każdego pacjenta. Wykorzystujemy do tego celu
ments of particular angle ranges 2 -3 minutes. If there specjalne stanowiska pomiarowo- rehabilitacyjne. Po-
is difference over 15% between the moment of miar przeprowadza się według standardowej proce-
strength (Nm) of given group of muscles of injured dury w warunkach statyki. KÄ…t pomiaru 45, 30,15, 0
to non injured limb in examined range of angle, we stopni zgięcia podeszwowego stopy, a dla mięśni
have to choice individually training for each patient. prostujÄ…cych grzbietowo stopy odpowiednio 0, 15
Example: for triceps muscle of calf we initially cho- stopni przeprostu. Przerwa pomiędzy pomiarami
ose 35- 40% of value obtained from maximal moment poszczególnych zakresów kątowych 2 -3 minuty.
of strength. Time of single isometric contraction is Jeżeli w badanym zakresie kąta, jest różnica powy-
5 seconds. Time of break is 5 seconds. We stop żej 15 % pomiędzy momentem siły (Nm) danej gru-
making exercise when patient cannot maintain task py mięśniowej kończyny urazowej do zdrowej, to
on defined level of value of strength moment (Nm) dobieramy indywidualnie trening dla każdego pacjen-
or cannot maintain defined time of isometric contrac- ta. Przykład: dla mięśnia trójgłowego łydki dobiera-
tion or tells about tiredness, pain threshold. When, on my początkowo 35- 40 % wartości uzyskanej z
the strength of training during next days patient leng- maksymalnego momentu siły. Czas pojedynczego
thens time of exercises at given threshold of value of skurczu izometrycznego wynosi 5 sekund. Czas prze-
strength moment ( Nm), we increase load to 50%, rwy wynosi 5 sekund. Przerywamy ćwiczenie, kiedy
then to 60%, then to 70% and more to equalize dif- pacjent nie może utrzymać zadania na określonym
ferences between limbs. poziomie wartości momentu sił ( Nm) lub nie może
utrzymać zadanego czasu skurczu izometrycznego lub
zgłasza zmęczenie, próg bólu. Kiedy pod wpływem
Fig. 22. Active exercises with
ab
resistance of muscles of lower
and upper limbs
Ryc. 22. Ćwiczenia czynne z
oporem mięśni k.k. dolnych i
kk. górnych
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
103
If post that lead the physiotherapy has specialist equ- treningu w kolejnych dniach pacjent wydłuża czas
ipment, similar methodology of measurements of dif- ćwiczeń przy danym progu wartości momentu sił
ferences of pronation and supination of strength mo- (Nm), to podnosimy obciążenie do 50 % , kolejno 60,
ments of foot between lower limbs can be done. In następnie 70 % i więcej aż do wyrównania różnic
case of exposure of asymmetry in values of strength pomiędzy kończynami.
moments, we begin to lead individual training with Jeżeli placówka prowadząca fizjoterapię posiada
the agreement of upper given information, taking into specjalistyczny sprzęt, to podobną metodykę pomia-
account other angle ranges, which are typically for rów różnic momentów sił mięśni pronujących i su-
supination and pronacion of foot. It s immensely pinujących stopy miedzy kończynami dolnymi wy-
important element of procedure, which results can konujemy. W przypadku ujawnienia asymetrii w
improve active stabilization of tarsal  crural joint. wartościach momentów sił, to podejmujemy indy-
28. Bringing back running. Patient makes jogging, then widualny trening jak podano powyżej, uwzględnia-
slow run, next we teach running with gradually chan- jąc inne przedziały kątowe, które są typowe dla
ge of speed and then with change of angle of depres- supinacji i pronacji stopy. Jest to niezmiernie waż-
sion on a treadmill (figure 23). Gradually we incre- ny element postępowania, którego wyniki mogą
ase distance and then speed alternately with value of poprawić stabilizację czynną stawu skokowo- gole-
angle of depression of a treadmill. niowego.
29. Exercises that prepare to practise recreational sport. 28. Przywracanie biegu. Pacjent wykonuje trucht, następ-
Initially, we make exercises in moderated tempo. nie wolny bieg, kolejno uczymy biegu ze stopniowÄ…
Examples  running with ball, dribbling, running in zmianą prędkości a potem ze zmianą kąta nachyle-
moderate tempo with change of direction of move. nia na bieżni ruchomej (rycina 23). Kolejno zwięk-
Throwing with medical ball during running, squats szamy dystans a potem stopniowo prędkość na zmia-
with partial load. Running up and down the stairs in nę z wartością kąta nachylenia bieżni.
slow tempo. Standing on toes during standing on edge 29. Ćwiczenia przygotowujące do uprawiania sportu re-
of step of stairs or on ladder for exercises and then kreacyjnego. Początkowo ćwiczenia wykonujemy
controlled lowering heels below edge of step of sta- w umiarkowanym tempie. Przykłady - bieg z piłką,
irs. Exercises that simulate catching the ball with the kozłowanie piłki, bieg w umiarkowanym tempie ze
change of direction of move - figure 24 a, b as well zmianą kierunku ruchu. Wykonywanie rzutów piłką
as standing on toes - figure 24c. lekarską podczas biegu, przysiadów z częściowym
obciążeniem. Wbiegania i zbiegania po schodach
w wolnym tempie. Wspięcia na palcach stóp w sta-
niu na brzegu stopnia schodów lub na drabince do
ćwiczeń następnie kontrolowane opuszczanie pięt po-
niżej brzegu stopnia schodów. Ćwiczenia symulują-
Fig. 23. Bringing back running
Ryc. 23. Przywracanie biegu
4 (12) 2008
A. CZAMARA
104
cy przyjęcie piłki ze zmianą kierunku ruchu- rycina
STAGE IV
24 a, b oraz wspięcia na palcach - rycina 24c.
30. Exercises that make move of patient more perfect in
practiced sport discipline. Examples  changes of
ETAP IV
direction of move that simulate getting serve in
volleyball, making gradually pads for ball, running 30. Ćwiczenia doskonalące poruszanie się pacjenta
with ball, dribbling with basketball. Making dribbling w uprawianej dyscypliny sportowej. Przykłady 
with football, fast run with the change of direction zmiany kierunku ruchu symulujące odbiór zagrywki
of move. Kicking a ball. During next weeks run with w siatkówce, wykonywanie stopniowo padów do
sudden stop and change of direction of move. piłki, bieg z piłką, kozłowanie piłki do koszykówki.
31. Measurements and exercises of shank in isokinetic Wykonywanie dryblingu z piłką nożną, szybki biegu
conditions  figure 25. ze zmianą kierunku ruchu. Wykonywanie uderzeń
stopą w piłkę.W kolejnych tygodniach bieg z nagłym
zatrzymaniem i zmianÄ… kierunku ruchu.
31. Pomiary i ćwiczenia mięśni podudzia w warunkach
izokinetycznych - rycina 25.
Fig. 24. Exercises that simula-
ab c
te volleyball training
Ryc. 24. Ćwiczenia symulujące
trening siatkarski
Fig. 25. Post for isokinetic
ab
exercises 25a,b. Isokinetic tra-
ining 25c,d
Ryc. 25. Stanowisko do ćwiczeń
izokinetycznych 25a, b. Trening
izokinetyczny 25c, d
cd
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
105
In this aim we use specialist measure  rehabilitation W tym celu wykorzystujemy specjalistyczne stano-
post. Measurements are made for muscles that wisko pomiarowo rehabilitacyjne. Pomiary przepro-
extends dorsally and flex plantarly foot of operated wadzamy dla mięśni prostujących grzbietowo stopę
and non operated limb. Measurement should be made i zginających podeszwowo stopę kończyn operowa-
according to standard accepted methodology of me- nych i nieoperowanych. Pomiar przeprowadzamy
asurement of strength. Measurement rely on making zgodnie ze standardowo przyjętą metodyką pomiaru
alternately flexion and extension of foot to shank with siły. Pomiar polega na pięciokrotnym wykonaniu na
given angle speed five times. For tarsal  crural joint zmianę zginania i prostowania stopy względem pod-
good seems to be initially angle speed 120 degrees udzia z zadaną prędkością kątową. Dla stawu skoko-
per second. If after making measurements we cannot wo- goleniowego dobra wydaje się początkowo pręd-
notice differences in obtained values of moments of kość kątowa 120 stopni na sekundę. Jeżeli po wyko-
strength in examined groups of muscles and proprio- naniu pomiarów nie stwierdzimy różnic w uzyska-
tion of flexors to extensors, after 2-3 minutes of break nych wartościach momentów sił badanych grup
we make measurement with lower angle speed for mięśniowych i proporcji zginaczy do prostowników,
example 90 degrees per second. If after making to po 2-3 minutach przerwy wykonujemy pomiar
measurements we notice the difference above 15% of z niższą prędkością kątową np. 90 stopni na sekundę
examined traits, from the higher value of moments stopni na sekundę. Jeżeli po wykonaniu pomiaru
of strength obtained in operated limb during six stwierdzamy różnicę powyżej 15 % badanych cech,
repetitions for training we take 40% of that crest to z najwyższej wartości momentów sił uzyskanych
value. Patient makes training with given value of w kończynie operowanej podczas sześciu powtórzeń
moment of strength (Nm) and constant angle speed do treningu bierzemy 40% z tej szczytowej wartości.
till the moment, when he cannot keep given speed or Pacjent wykonuje trening z zadaną wartością momen-
level of value of moment of strength, or tells about tu sił ( Nm) i stałej prędkości kątowej do momentu,
tiredness. If during next trainings patient makes more kiedy nie utrzyma zadanej prędkości lub poziomu
and more repetitions and lengthens time of exercise, wartości momentu sił, albo zgłasza zmęczenie. Jeże-
we increase parameters of training to 50, 60 and then li w kolejnych treningach pacjent wykonuje coraz
70 percent of maximal value of moment of strength więcej powtórzeń i wydłuża czas ćwiczenia, to zwięk-
(Nm). When finally values of moments of strength szamy parametry treningu do 50, 60 kolejno 70 pro-
examined muscles of both limbs at given angle spe- cent maksymalnej wartości momentu sił (Nm). Kie-
ed undergo approach, in next trainings we make that dy ostatecznie wartości momentów sił badanych
procedure with angle speed of 60 degrees per second. mięśni obu kończyn przy zadanej prędkości kątowej
If post that lead the physiotherapy has specialist ulegają zbliżeniu, to w kolejnych treningach, proce-
equipment, similar methodology of measurements of durę wykonujemy z prędkością kątową 60 stopni na
values of moments of strength of muscles that pro- sekundę. Jeżeli placówka prowadząca fizjoterapię
nate and supinate of foot should be done in condi- posiada specjalistyczny sprzęt, to podobną metody-
tion of dynamics for injured and non injured limbs. kę pomiarów wartości momentów sił mięśni pronu-
In case of appearing any asymmetry in values of jÄ…cych i supinujÄ…cych stopy wykonujemy w warun-
moments of strength it s necessary to begin indivi- kach dynamiki dla urazowych i nieurazowych koń-
dual training taking into account other angle ranges, czyn. W przypadku ujawnienia asymetrii w warto-
which are typical for supination and pronation of foot. ściach momentów sił podejmujemy indywidualny
This is an important element of procedure, which trening, uwzględniając inne przedziały kątowe, któ-
results can considerable improve active stabilization re sÄ… typowe dla supinacji i pronacji stopy. Jest to
of tarsal  crural joint. ważny element postępowania, którego wyniki mogą
32. Exercises in jumping on both legs, on one leg in poprawić istotnie stabilizację czynną stawu skokowo-
condition of dynamic concentric - eccentric contrac- goleniowego.
tions on baton and we make running more perfect on 32. Ćwiczenia skoczności obunóż, jednonóż w warun-
a treadmill with change of speed of shifting the tape. kach dynamicznych skurczów koncentryczno- eks-
Next we gradually bringing back running with more centrycznych na batucie i doskonalimy bieg na bież-
and more speed on different base, jumps on taught ni ze zmianą prędkości przesuwu taśmy. Następnie
base, as well as run with changes of direction of move stopniowo przywracamy bieg z coraz to większą
and angle of depression of base. Athletic training. prędkością na różnym podłożu, skoki, zeskoki na
Training of strength of particular parts of muscles. We twardym podłożu, a także bieg ze zmianami kierun-
form agility and flexibility. We perfect elements of ku ruchu i kąta nachylenia podłoża. Trening lekko-
useful sport technique necessary for practising sport. atletyczny. Trening siły poszczególnych partii mię-
śniowych. Kształtujemy zwinność, gibkość. Dosko-
nalimy elementy techniki sportowej użytkowej po-
trzebnej do uprawiania sportu.
4 (12) 2008
A. CZAMARA
106
33. Medical examination. Clinical estimation. 33. Badanie lekarskie. Ocena kliniczna.
Measurements: Pomiary:
a) Movement and measurements of tarsal joints, a) Ruchomości i obwodów dla stawów skokowych,
measurements of triceps muscle of calf, obwodów mięśni trójgłowych łydki,
b) time and covered distance in walking on a tread- b) czasu i pokonanego dystansu chodu na bieżni,
mill, c) czasu i prędkości truchtu.
c) time and speed of jogging. Test: Wspięcia na palcach (3-5) powtórzeń dla każ-
Test: Standing on toes (3-5) repetitions foe each limb dej kończyny z zatrzymaniem w fazie wspięcia.
with stop in phase of standing on toes. Dodatkowo dla osób uprawiających sport  pomia-
Additionally for persons who practise sport  measu- ry:
rements: d) wartości sił reakcji podłoża ( N) i ich symetrii pod-
d) values of strength of reactions of base (N) and czas skoków obunóż i jednonóż na platformach,
their symmetry during jumping on both legs and with c) momentów sił ( Nm) badanych mięsni podudzia
one leg on platforms, w warunkach statyki i izokinetyki,
c) moments of strengths (Nm) examined muscles of d) czasu biegu z maksymalną prędkością i zmianami
shank in condition of static and isokinetic, kierunku ruchu,
d) time of running with maximal speed with chan- f) poziomu propriocepcji.
ges of directions of move,
f)level of proprioception.
PODSUMOWANIE
Fizjoterapia w obrażeniach tkanek miękkich stawu sko-
SUMMARY
kowo-goleniowego jest procesem etapowym. Techniki
Physiotherapy in injures of soft tissues of tarsal-crural i metody fizjoterapeutyczne oraz obciążenia, należy do-
joint is a stagely process. Physiotherapeutic techniques stosować w czasie do przebiegu gojenia się i przebudo-
and methods as well as loads should be adjusted in time wy tkanki Å‚Ä…cznej ( specyficznej dla torebki stawowej,
to course of healing and rebuilding of connective tissue więzadeł i innych struktur) okolicy stawu skokowego
(specific for joint capsule, ligaments and other structures) [20].
in vicinity of tarsal joint [20]. Coraz częściej w trakcie leczenia obrażeń stawu
More and more often during treatment of injures of skokowego stosuje się wczesne postępowanie fizjotera-
tarsal joint early physiotherapeutic procedure, which is
peutyczne, które jest możliwe dzięki stosowaniu stabili-
possible grace to use of stabilizers, orthesises and plas- zatorów, ortez, łusek. W obrażeniach I stopnia stosuje się
ter splints is in use. In injures of I degree stiff or elastic
także sztywne lub elastyczne taśmy ( taping lub kinesio-
tapes are also in use (taping or kinesiotaping). Proposed
taping). Proponowane postępowanie wymaga zgody le-
procedure requires agreement of specialist. Early used
karza specjalisty. Zalecane jest wczesne stosowanie za-
procedures of physiotherapy, which aim is to reduce pain,
biegów fizykoterapii, których celem jest zmniejszyć ból,
tumour, to improve peripheral circulation, are recom-
obrzęk, poprawić krążenie obwodowe. Przedstawione
mended. Shown procedure is known from many years,
postępowanie znane jest od wielu lat, to jednak wymaga
however it requires improvement all the time and stud-
ciągłego dopracowania i badań [21]. Ważna jest profilak-
ies [21]. Antithrombotic prevention is important.
tyka przeciwzakrzepowa.
After catabolic phase simulative procedures that help
Po fazie katabolicznej przeprowadza siÄ™ zabiegi sty-
in healing of connective tissue are conducted. Isometric
mulujÄ…ce proces gojenia tkanki Å‚Ä…cznej. Wykonuje siÄ™
exercises of operated limb in immobilization are made.
ćwiczenia izometryczne operowanej kończyny w unieru-
After taking of immobilization we bring back func-
chomieniu.
tion of joint and whole limb. Gradually we bring back
Po zdjęciu unieruchomienia przywracamy funkcję
movement of joint, stabilization and sensitivity of joint
stawu i całej kończyny. Stopniowo przywracamy rucho-
in space (kinesthesia) and deep sensibility in static con-
mość stawu, stabilizację i czucie stawu w przestrzeni
ditions and then during movements. Next walking is
(kinestezję) oraz powrót czucia głębokiego w statyce
bringing back. Proprioception exercises have to be done
następnie w ruchu. Kolejno przywraca się chód. Ćwicze-
during whole patient s procedure. They should be precise-
nia propriocepcji muszą towarzyszyć pacjentowi podczas
ly chosen and gradually increased scale of difficulty.
całego postępowania. Należy je dobierać starannie i stop-
Other important thing is participation of eccentric con-
niowo zwiększać skalę trudności. Ważny jest również
tractions and contractions on different level of neuromus-
udział w tych ćwiczeniach skurczów ekscentrycznych
cular stimulation in that exercises [22, 23, 24, 25, 26].
i na różnych poziomach stymulacji nerwowo- mięśnio-
Then we bring back strength of plantar and dorsal
wej [22, 23, 24, 25, 26].
flexor muscles of foot. For properly bringing back func-
Następnie przywracamy siłę mięśni zginających po-
tion of joint and its stability bringing back of strength and
deszwowo i grzbietowo stopę. Dla prawidłowego przy-
proportion of inventor and evertor muscles of foot and
wracania funkcji stawu i jego stabilności potrzebne jest
concentric-eccentric contraction is necessary [27].
przywrócenie siły i proporcji sił mięśni inwertorów
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH
Physiotherapeutic procedure after injuries of soft tissues of tarsal-crural joint
107
Finally, it is necessary to obtain optimal efficiency not i ewertorów stopy w tym ich skurcze koncentryczno -
only of joint but also of the whole limb and the body. ekscentryczne [27].
Characteristic exercises for given discipline of sport are Ostatecznie dąży się do uzyskania optymalnej spraw-
introduced. There is an aspiration to bring back propri- ności nie tylko stawu, ale całej kończyny i ciała. Wpro-
oception, polymeric movements and complicated se- wadza się ćwiczenia charakterystyczne dla danej dyscy-
quences and stereotypes of move which are necessary for pliny sportowej. Dąży się do przywracania propriocep-
bringing back of efficiency and motor activity of patient. cji, ruchów polimerycznych oraz złożonych sekwencji
In injures of I degree total return to sport requires from i stereotypów ruchowych potrzebnych dla przywrócenia
4-6 weeks of physiotherapy. sprawności i motoryczności pacjenta. W obrażeniach
After injures of III or IV degree (depend on classi- I stopnia pełny powrót do sportu wymaga od 4-6 tygo-
fication) return of patient to physical activity of recreative dni fizjoterapii.
or sportive character requires 5 -7 months of specialist Po obrażeniach III lub IV stopnia (zależnie od kla-
physiotherapy. syfikacji) powrót pacjenta do aktywności fizycznej
Above given times and stages of physiotherapy are o charakterze rekreacyjnym lub sportowym wymaga 5-
average of own experiences and dates from literature. In 7 miesięcy specjalistycznej fizjoterapii.
cases, when there are additional injures and complica- Podane powyżej czasy i etapy fizjoterapii są wypad-
tions, physiotherapeutic procedure should be modified. kową własnych doświadczeń i danych z literatury.
The most often time is lengthened, range of types and W przypadkach, kiedy występują dodatkowe obrażenia
methods of physiotherapy on given stage of procedure are lub powikłania, należy modyfikować postępowanie fizjo-
adjusted to clinical situation of patient in agreement with terapeutyczne. Najczęściej w takich przypadkach wydłuża
doctor in that cases. się czas, dostosowuje się zakres środków i metod fizjo-
terapii na danym etapie postępowania do sytuacji klinicz-
nej pacjenta w porozumieniu lekarzem prowadzÄ…cym.
References/Piśmiennictwo:
Medicine [Am J Sports Med], ISSN: 1552-3365, 2007 Nov; Vol.
1. Kannus P., Renstrom P.; Traetment for acute tears of the lateral
35 (11), 1833-8.
ligaments of the ankle: operation, cast, or early controlled
13. Piontek T.,Ciemniewska  Gorzela K., Szulc A.: Ankle joint arthro-
mobilization. J Bone Joint Surg (A)1991;73 (2): 305- 312.
scopy: indications and real expectations. The Journal Of Orthopa-
2. Bergfeld J.: Epidemiology of ankle instabilities. ISAKOS- FIMS
edics Trauma Surgery And Related Research 2007,1, (5), 50 - 63.
World Consensus Conference on Ankle Instability 2005; 8-10.
14. Mattacola CG., Dwyer MK.:Rehabilitation of the Ankle After
3. Pijnenburg CM, Bogaard KK, Krips R, Marti RK, Bossuyt PMM,
Acute Sprain or Chronic Instability. J Athletic Training 2002; 37
Van Dijk CN.; Operative and functional treatment of repture of the
(4) ; 413- 429.
lateral ligament of the ankle.: JBJS Br 2003; 85 B (5):525-530.
15. PajÄ…czkowski JA. Rehabilitation of distal tibiofibular syndesmo-
4. Peterson L., Renstrom P.; Sports injuries., Martin Dunitz
sis sprains: a case report. J Can Chiropr Assoc 2007; 51 ( 1 )
Ltd.2001.
42-49.
5. Semenowicz J., Widuchowski J., Faltus R.: Ostre i przewlekłe
16. By Zöch C, Fialka-Moser V, Quittan M. Rehabilitation of liga-
uszkodzenia stawu skokowego u sportowców. Medycyna Sporto-
mentous ankle injuries: a review of recent studies. British Jour-
wa 1998; XIV, 80: 21-25.
nal Of Sports Medicine [Br J Sports Med], ISSN: 0306- 3674,
6. Gaz
dzik T.S.: Ortopedia i traumatologia dla studentów medycy-
2003 Aug; Vol. 37 (4), pp. 291-5; PMID.
ny. PZWL Warszawa 1998.
17. Thorogood L, Emergency Nurse. Proprioception exercises follo-
7. Widuchowski J., Franiel J., Widuchowski W.: Ostre obrażenia sta-
wing ankle sprain. The Journal Of The RCN Accident And
wu skokowo-goleniowego u sportowców. Chirurgia Kolana,
Emergency Nursing Association, ISSN: 1354-5752, 2003 Dec -
Artroskopia, Traumatologia Sportowa 2005, Vol.2, Nr 2, 51-61.
2004 Jan; Vol. 11 (8), 33-6; PMID.
8. Mioduszewski A., Wróbel M., Szyszka M., Adamczyk P.; Lecze-
18. Czamara A.: Physiotherapeutic treatments after surgery of total
nie niestabilności stawu skokowego. The Journal Of Orthopaedics
Achilles tendon rupture; The Journal Of Orthopaedics Trauma
Trauma Surgery And Related Research 2007, 1 ( 5 ), 27-49.
Surgery And Related Research 2007, 1, ( 5), 75 - 93.
9. Hubbard TJ, Hertel J. Mechanical contributions to chronic la-
19. Jurecka A., Dzierżanowski M., Hagner W.: Wyniki terapii prze-
teral ankle instability. Sports Med 2006, ISSN: 0112-1642, 2006;
ciwobrzękowej po urazach stawu skokowego z zastosowaniem
Vol. 36 (3), pp. 263-77.
manualnego drenażu limfatycznego. Balneologia Polska 2007;4.
10. Dzianach M.P.; Sonography of the lateral ankle ligaments ( exa-
20. Karlsson J., Lundin O., Lind K., Styf J.: Early mobilization ver-
mination technique, anatomy, pathological sings). The Journal
sus immobilization after ankle ligament stabilization. Scand J
Of Orthopaedics Trauma Surgery And Related Research 2007,
Med Sci Sports 1999 : 9 : 299  303.
1 ( 5 ), 64-74.
21. Bleakly Ch M. et all.: The PRICE study (Protection Rest Ice
11. Lynch SA.; Assessment of the Injured Ankle in the athlete: J Athl
Compression Elevation): design of a randomised controlled trial
Train 2002; 37 ( 4 ), 406-416.
comparing standard versus cryokinetic ice applications in the
12. Taylor DC, Tenuta JJ, Uhorchak JM, Arciero RA. Aggressive
management of acute ankle sprain, BMC Musculoskeletal Disor-
surgical treatment and early return to sports in athletes with
ders 2007, http://www.biomedcentral.com/1471-2474/8/125.
grade III syndesmosis sprains. The American Journal Of Sports
4 (12) 2008
A. CZAMARA
108
22. Bernier JN, Perrin DH, Effect of coordination training on pro- 25. Akbari M., Karimi H., Farahini H., Faghihzadeh S.: Balance pro-
prioception of the functionally unstable ankle. The Journal Of Or- blems after unilateral lateral ankle sprains. Journal of Rehabilita-
thopaedic And Sports Physical Therapy [J Orthop Sports Phys tion Research & Development 2006 Vol.43, number7, 819-824.
Ther], ISSN: 0190-6011, 1998 Apr; Vol. 27 (4), pp. 264-75. 26. Kidgell DJ, Horvath DM, Jackson BM, Seymour PJ. Effect of six
23. Coughlan G, Caulfield B .A 4-week neuromuscular training pro- weeks of dura disc and ini trampoline balance training on po-
gram and gait patterns at the ankle joint. (eng; includes abstract), stural sway in athletes with function. ankle instability. Journal
Journal Of Athletic Training [J Athl Train], ISSN: 1062-6050, Of Strength And Conditioning Research / National Strength &
2007 Jan-Mar; Vol. 42 (1), pp. 51-9; PMID. Conditioning Association [J Strength Cond Res ], ISSN: 1064-
24. Nilsson G, Ageberg E, Ekdahl C, Eneroth M. Balance in single- 8011, 2007 May; Vol. 21 (2), pp. 466-9.
limb stance after surgically treated ankle fractures: a 14-month 27. Goharpey Sh., Sadeghi M, Maroufi N., and Shaterzadeh Mj.:
follow-up. (eng; includes abstract) BMC Musculoskeletal Disor- Comparison of Invertor and Evertor Muscle Strength in Patients
ders [BMC Musculoskelet Disord], ISSN: 1471-2474, 2006; Vol. with Chronic Functional Ankle Instability; J. Med. Sci, 15 th may
7, pp. 35; PMID FULLTEXT  www.biomedcentral.com. 2007; 7 (4): 674-677.
THE JOURNAL OF ORTHOPAEDICS TRAUMA SURGERY
AND RELATED RESEARCH