FIZYKOTERAPIA
Fizjoterapia szpitalna
po zabiegu artroskopii diagnostycznej stawu kolanowego
Artroskopia jest technikÄ… chirurgicznÄ… stosowanÄ… w diagnostyce i leczeniu zmian patologicznych (zwyrodnieniowych, zapal-
nych, urazowych) w stawach. W artykule omówiono szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjentów po artroskopii
diagnostycznej stawu kolanowego.
zwiÄ…zku z narastajÄ…cÄ… liczbÄ… wypad- elementem oceny prowadzonego lecze- przed zabiegiem rozpoczyna siÄ™ w pierw-
Wków komunikacyjnych oraz sporto- nia i zabiegów fizjoterapeutycznych jest szym dniu po przyjęciu pacjenta na oddział
wych zwiększa się ryzyko powstania urazów, dokumentacja medyczna, w skład której szpitalny. W tym dniu fizjoterapeuta powi-
w tym urazów stawów kolanowych. Urazy wchodzą skale punktowe będące jednym nien ocenić siłę mięśni obręczy barkowej.
stawu kolanowego stanowią od 15 do 30% z podstawowych pisanych dowodów Jest to niezbędny element, gdyż po zabiegu
wszystkich uszkodzeń ciała, a wliczając służących do odpowiedzi na pytanie, czy pacjent będzie poruszał się przez pierwszy
w to urazy sportowe, liczba ta sięga nawet postępowanie personelu medycznego jest tydzień o dwóch kulach łokciowych. Należy
70% wszystkich uszkodzeń [12]. Zmiany prawidłowe. Możemy tutaj wymienić skalę również nauczyć pacjenta poruszania się
patologiczne w obrębie kończyn dolnych IKDC (International Knee Documentation dwu- lub trzytaktowym chodem o 2 kulach
zmniejszają ponadto sprawność i wydol- Committee), WOMAC (Western Ontario and łokciowych, aby odciążyć kończyny przez
ność chodu. Każdy uraz w mniejszym lub McMater Universities Osteoarthritis Index), okres 1 tygodnia po zabiegu.
większym stopniu upośledza sprawność skale oceniające dolegliwości bólowe, oce-
fizyczną, a wynik leczenia pozostawia niające stan funkcjonalny, wykonywanie Postępowanie fizjoterapeutyczne
niekiedy nieodwracalne upośledzenie czynności życia codziennego czy jakość po zabiegu artroskopii
ruchowe. Zastosowane w wielu przypad- życia KOOS (Knee Injury and Osteoarthritis diagnostycznej
kach unieruchomienie, a póz
niej brak lub Outcome Score), Short  from 36 [8,13]. W pierwszej dobie po zabiegu pacjent
póz
ne wdrożenie fizjoterapii doprowadzają ma na okolicę operowanego stawu założoną
do utrwalenia patologicznej motoryki nie Artroskopia diagnostyczna opaskę uciskową Jonesa oraz drenaż ssący
tylko unieruchomionego odcinka [9, 12]. Artroskopię diagnostyczną wykonuje się stawu kolanowego, co w żaden sposób
W leczeniu urazów coraz większe zna- najczęściej w przypadkach bólu w stawie, nie powinno uniemożliwiać prowadzenia
czenie mają zabiegi artroskopii (służące obrzęku, ograniczenia ruchomości o niewy- ćwiczeń (ryc. 1). W zależności od rodzaju
do oglądania wnętrza jamy stawowej) jaśnionej etiologii, blokowania czy przeska- zastosowanego znieczulenia pacjent uru-
w licznych działach ortopedii, przyczynia- kiwania w stawie, gdy badanie kliniczne chamiany jest pomiędzy 12 a 24 godziną
jąc się do minimalnej traumatyzacji tkanek i badania obrazowe niejednoznacznie po zabiegu (znieczulenie ogólne dotcha-
okołostawowych. Technika ta umożliwia wskazują patologię stawu, a niezbędne wicze) lub po 24 godzinach w przypadku
bezpośrednią wizualizację wszystkich jest ich potwierdzenie [2, 3, 12]. znieczulenia podpajęczego.
struktur wewnątrzstawowych (powierzch- W przypadku artroskopii diagnostycz- " 1. doba po zabiegu  ćwiczenia krą-
nie stawowe, łąkotki, więzadła), pozwalając nej pacjent przyjmowany jest na oddział żeniowe kończyny dolnej strony nie
postawić ostateczne rozpoznanie i ustalić na 1 dzień przed wykonaniem zabiegu operowanej, ćwiczenia izometryczne
właściwe postępowanie lecznicze. Zabieg artroskopii. W tym dniu wykonywane mięśnia czworogłowego uda, mięśni
artroskopii umożliwia również wczesne są podstawowe badania kwalifikujące pośladkowych strony operowanej,
wdrożenie fizjoterapii, a to skutkuje wcze- pacjenta do zabiegu (badanie krwi, moczu, zabiegi magnetostymulacji (aplikator
śniejszym powrotem do pełnej aktywności badania obrazowe RTG). pierścieniowy mały  " 30 cm  ryc. 2),
w życiu codziennym [4, 5, 13]. krioterapia  okłady lokalne [7, 10,
Celem prowadzonych ćwiczeń i zabie- Postępowanie fizjoterapeutyczne 11]. Należy również wykonywać
gów jest uzyskanie prawidłowego zakresu przed zabiegiem artroskopii czynne zgięcia operowanej kończyny
ruchu, siły mięśniowej, a także wspoma- diagnostycznej (bez zginania w stawie kolanowym)
ganie regeneracji stawu dzięki zabiegom Szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne w stawie biodrowym. Każde ćwiczenie
fizykoterapeutycznym [1, 6]. Nieodzownym w przypadku artroskopii diagnostycznej wykonujemy po 10-15 powtórzeń, co
1-2 godziny.
" 2. doba po zabiegu  pacjent kontynuuje
Streszczenie
ćwiczenia i zabiegi z pierwszej doby.
Artroskopia jest technikÄ… chirurgicznÄ… stosowanÄ… w diagnostyce i leczeniu zmian
Następnie pionizujemy pacjenta i ze-
patologicznych (zwyrodnieniowych, zapalnych, urazowych) w stawach. W artykule
zwalamy na poruszanie siÄ™ o 2 kulach
omówiono szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjentów po artroskopii
łokciowych z częściowym obciążaniem
diagnostycznej stawu kolanowego.
operowanej kończyny. Doboru obciążeń
SÅ‚owa kluczowe: artroskopia diagnostyczna stawu kolanowego, fizjoterapia, leczenie
dla każdego pacjenta można dokonać
Summary
przy pomocy tzw. platform tensometrycz-
Arthroscopy is the surgery technique applied in diagnostics and treatment of patho-
nych czy stabilometrycznych, służących
logical changes (degenerative, inflammable, traumatic) in joints. In this article the
do kontroli sił reakcji podłoża lub dwóch
authors talked about hospital physiotherapy in patients after diagnostic arthroscopy
wag. Dzięki nim można dobrać odpo-
of the knee.
wiednią wielkość obciążeń dla danego
Key words: diagnostic arthroscopy of the knee, physiotherapy, treatment
pacjenta oraz zbadać, czy nie zachodzi
38 REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009
FIZYKOTERAPIA
Ryc. 1. Opaska uciskowa Jonesa Ryc. 2. Aplikator pierÅ›cieniowy maÅ‚y Ø 30 cm Ryc. 3. Szyna do ciÄ…gÅ‚ego ruchu biernego CPM
zbytnie przeciążanie operowanej stro- Piśmiennictwo 10. Sieroń A., Pasek J., Mucha R.: Krioterapia
1. BÅ‚aszczak E.: Wczesne wyniki usprawniania w rehabilitacji.  Rehabilitacja w Praktyce ,
ny ciała. Dodatkowo pacjent zaczyna
chorych po rekonstrukcji więzadła krzy- 2007, 3: 34-38.
stopniowo zginać operowaną kończynę
żowego przedniego metodą artroskopową 11. Sieroń A., Stanek A., Cieślar G. i wsp.: Kriore-
w stawie kolanowym. W tym przypadku
i otwartą.  Pol. Mer. Lek. , 2004, 16(96): habilitacja  rola krioterapii we współczesnej
można posłużyć się szyną do ciągłego
551-556. rehabilitacji.  Fizjoterapia , 2007, 15(2):
ruchu biernego (CPM), ryc. 3.
2. Gaz
dzik Sz. T.: Artroskopia  technika, 3-8.
Jeżeli nie ma istotnych przeciwwska-
wyposażenie.  OPM 2008, 5: 42-43. 12. Widuchowski J., Widuchowski W.: Postę-
zań lekarskich, pacjent jest wypisywany
3. Jackson R.W., Dandy D.J.: Arthroscopy of the powanie diagnostyczne w uszkodzeniach
do domu z zaleceniem poruszania siÄ™
knee. Grune & Stratton, New York, 1976. i schorzeniach stawu kolanowego.  Fizjo-
o dwóch kulach łokciowych przez jeden
4. Johnson L.L.: Diagnostic and Surgical ar- terapia Polska , 2004, 4(4): 297-306.
tydzień po zabiegu, stopniowo obciążając
throscopy: The Knee and Rother joint, 1981: 13. Yilmaz C., Eskandari M.M.: Arthroscopic Ex-
operowaną kończynę, w drugim tygodniu
412-419. cision of talar Stieda s process.  Atrhroscopy:
po zabiegu (przy braku dolegliwości bó-
5. Keblish D.J.: Ankle arthroplasty.  Oper. Tech. The Journal of Arthroscopic and Related
lowych) pacjent porusza siÄ™ o jednej kuli
Sports Med. 2006, 13: 241-246. Surgery , 2006, 22(2): 225-230.
Å‚okciowej trzymanej po stronie przeciwnej
6. Milanowska K., Dega W.: Rehabilitacja
do strony operowanej. Po upływie dwóch
medyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
JAROSA
AW PASEK1, BOGDAN KOCZY2,
tygodni pacjent może całkowicie odsta- Warszawa 1999.
TOMASZ STOA
TNY2, JERZY WIDUCHOWSKI2,
wić kule (przy braku przeciwwskazań 7. Pasek J., Mucha R., Sieroń A.: Magneto-
TOMASZ PASEK3, ALEKSANDER SIEROC
1
lekarskich). stymulacja  nowoczesna forma terapii
w medycynie i rehabilitacji.  Fizjoterapia ,
1
Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii
2006, 14(4): 3-8.
Podsumowanie
i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewnętrznych
8. Pasek J., Opara J., Pasek T., Szwejkowski W.,
Skuteczność fizjoterapii w głównej mierze
oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Śląskiego
Sieroń A.: Znaczenie badań nad jakością
zależy od ścisłej współpracy fizjoterapeuty
Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
życia w rehabilitacji.  Fizjoterapia , 2007,
z lekarzem prowadzÄ…cym dla dobra pa-
Kierownik kliniki:
15(3): 3-8.
cjenta, w celu przywrócenia mu możliwie
prof. dr hab. n. med. dr h.c. Aleksander Sieroń
9. Piontek T., Ciemieniewska-Gorzela K.,
pełnej sprawności fizycznej (ruchowej).
2
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii
Szulc A.: Artroscopy of the ankle joint:
Sprzyja to osiąganiu lepszych wyników
Urazowej im. dra Janusza Daaba w Piekarach ÅšlÄ…skich
indications and real expectations.  The
usprawniania i pozwala na szybkie uru-
3
Zespół Rehabilitacyjny Wojewódzkiego Szpitala
Journal of Orthopaedics Trauma Surgery
chamianie pacjentów.
Specjalistycznego nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu
and Related Research , 2007; 1(5): 50-64.
REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009 39
fot. Archiwum autorów