Co dwie głowy,
to nie jedna
- związki frazeologiczne w naszym języku
Scenariusz lekcji powtórzeniowej w formie turnieju międzyklasowego
dla uczniów klas II przeprowadzonej przez nauczycielki języka polskiego
Publicznego Gimnazjum nr 3 w Ostrowcu Świętokrzyskim
 pp. Edytę Bieniek, Justynę Kitę, Edytę Wójcicką
Opracowanie:
Edyta Wójcicka  nauczyciel-doradca metodyczny języka polskiego
1
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Temat: Co dwie głowy, to nie jedna - związki frazeologiczne w naszym języku.
(ok. 2 jednostki lekcyjne)
Cel:
·ð podsumowanie zagadnieÅ„ dotyczÄ…cych zwiÄ…zków frazeologicznych.
Metody pracy:
·ð przekÅ‚ad intersemiotyczny,
·ð techniki dramowe,
·ð projekt.
Forma organizacyjna:
·ð praca grupowa - grupy tworzÄ… 3 piÄ™cioosobowe drużyny reprezentujÄ…ce trzy klasy
II.
Åšrodki dydaktyczne:
·ð karta pracy "Frazeologiczne zoo"
·ð materiaÅ‚y dodatkowe "Fragmenty frazeologizmów"
·ð Arkusz papieru formatu A3, klej, flamastry, koperty
·ð Arkusz papieru formatu A3, na których zapisane sÄ… wyrazy nazywajÄ…ce narzÄ…dy
pochodzące od podstawowych zmysłów
Przebieg turnieju
Rozgrzewka przed turniejem:
3 minuty
Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia.
Pamiętajmy, by w czasie turnieju:
Nie nabierać ...................................................................
Nie mówić, co .................................................................
Nie myśleć o ....................................................................
2
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Nie siedzieć cicho jak ......................................................
Nie siedzieć z ..................................................................
Runda I (10 p.)
5 minut
Każda z drużyn prezentuje przygotowane wcześniej w formie rysunku związki frazeolo-
giczne mające charakter przysłów lub aforyzmów. Frazeologizmy wcześniej drużyny lo-
sowały. Jeśli rysunek jest trafny i przedstawiciele innych grup odgadną, o jaki frazeolo-
gizm chodzi, otrzymują punkty za aktywność. A
ącznie drużyna może zdobyć 2 punkty
za odgadnięte frazeologizmy i dodatkowe punkty: za trafność ilustracji na plakacie 5 p.,
za estetykę i pomysłowość wykonania projektu - 3 p.
Gr. I Gr. II Gr. III
Niedaleko pada jabłko Kruk krukowi oka Pokorne cielę dwie matki
od jabłoni. nie wykole. ssie (doi).
Runda II (12 p.)
15 minut
Kolejne ćwiczenie ma za zadanie utrwalenie wiedzy poprzez rozwijanie fantazji
i wrażliwości językowej. Przedstawiciele grup losują karki z frazeologizmami. Zadaniem
grupy jest przygotowanie krótkiej scenki ilustrującej trzy wylosowane frazeologizm
o charakterze przysłowia. Drużyny przeciwne starają się odgadnąć, o jaki związek wyra-
zowy chodzi i wyjaśnić jego znaczenie. Za odgadnięty związek drużyna otrzymuje
1 p., za wyjaśnienie dodatkowy punkt. Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Je-
żeli żadna z drużyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna, która
przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens frazeologizmu.
3
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Zadania dla grup:
I. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysłowia:
·ð trzymać rÄ™kÄ™ na pulsie - [Å›ledzić rozwój czegoÅ›, czuwać nad
czymÅ›,
być w czymś wszechstronnie
zorientowanym na bieżąco]
·ð siedzieć jak mysz pod miotÅ‚Ä… - [starać siÄ™ nie zwracać na siebie uwagi
w obawie przed złymi konsekwencjami]
·ð czuć siÄ™ jak ryba w wodzie - [czuć siÄ™ bardzo dobrze, swobodnie]
II. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:
·ð leżeć do góry brzuchem - [nic nie robić, nie pracować, leniuchować]
·ð kupować kota w worku - [nabywać coÅ› bez przyjrzenia siÄ™ temu]
·ð kopać pod kimÅ› doÅ‚ki - [dziaÅ‚ać podstÄ™pnie, potajemnie na czyjÄ…Å› nie
korzyść].
III. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:
·ð zjeść konia z kopytami - [móc zjeść bardzo dużo, być bardzo
głodnym]
·ð wziąć nogi za pas - [uciec w popÅ‚ochu]
·ð wiercić komuÅ› dziurÄ™ w brzuchu - [uporczywie domagać siÄ™ czegoÅ›
od kogoś, zanudzać]
Runda III (22 p.)
10 minut
"Frazeologiczne zoo"
Każda drużyna otrzymuje kartę pracy. Uczniowie w zespołach odszukują w diagramie
słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych. Następnie uzupełniają
4
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
poszczególne frazeologizmy
i wyjaśniają ich znaczenie. Liderzy drużyn przekazują karty pracy jurorom.
Zadanie dla grupy:
Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych.
Następnie uzupełnijcie nimi poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.
Karta pracy
Frazeologiczne zoo
. . . . . . . . . . . . . . .
Grupa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Data Klasa
Odszukajcie w poziomych rzędach diagramu wyrazy, których brakuje w podanych związ-
kach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie.
A L D J E Z A J 
C G S
P O W C A D C Ć N F V A
F S G A
Q O L C
K O T A
W B Y K A A K U E Y Ó C
H W Z 
J S A
O C

C A
M L E W S Y y
Z P S 
Z
D R S Y G O A

B K I P
G R Y B A P 
L B D K I
F P O B W I L K U K A U
G K L C A
O S W 
Å» A Åš
W M Y S Z J U 
T C L K
5
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
- . . . . . . . . . . . salonowy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . .
- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany  . . . . . & & & . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & ... . . . . . . . . . .
- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . . . . . . . .
- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & .. . . . . . . . . . . . . . . .
- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą  . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . . . . . . . . .
- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . . . . . . . . .
- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecÄ… same do gÄ…bki  . . . . . . . & & & ... . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & .. . . . . . . . . . . . . . . . .
- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery Å‚apy  . . . . . . . . . . . . . . . & & & .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie  . . . . . . . . . . . . . . & & & & . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Runda IV (30 p.)
15 minut
Każdy zespół otrzymuje kopertę z przygotowanymi materiałami, arkusz papieru formatu
A3 oraz klej. Grupy wyjmują kartki z kopert zatytułowanych "Materiały dodatkowe
do rundy IV" i łączą wyrazy z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne.
W dalszej kolejności przyklejają kartki z utworzonymi zwrotami na papierze. Obok nich
zapisują po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem. Przedstawiciele zespołów
po kolei prezentują swoje prace, odczytując związki frazeologiczne oraz przykładowe
zdania.
6
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Zadanie dla grupy do rundy IV:
Połączcie karki z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne. Obok zapiszcie
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem.
Materiały dodatkowe do rundy IV
Fragmenty frazeologizmów
nabić kogoś w walczyć z
trafić jak spaść z
wpaść komuś w wtrącać swoje
odsłonić swoje utrzeć komuś
komuś się żyje jak żyć z kimś jak
u Pana Boga za
7
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Runda V ( 15 p., 10 p., 5 p. )
10 minut
Zespoły otrzymują arkusze papieru z narysowaną zamieszczonymi pośrodku wyrazami:
język, oko, ucho, ręka, nos. Każda drużyna ma za zadanie w ciągu 10 minut zapisać
na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych z podanymi słowami. Po upływie
wyznaczonego czasu przedstawiciele grup odczytujÄ… przed komisjÄ… zgromadzone frazeo-
logizmy.
Zadanie do rundy V
Wypiszcie na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych pochodzących
od narządów tworzących poszczególne zmysły:
·ð wzrok - oko,
·ð sÅ‚uch - ucho,
·ð dotyk - rÄ™ka,
·ð smak - jÄ™zyk,
·ð wÄ™ch - nos.
Przykładowe odpowiedzi :
1. OKO
·ð bez zmrużenia oka, kÅ‚uć w oczy,
·ð wpaść komuÅ› w oko, oko w oko,
·ð z Å‚ezkÄ… w oku, otworzyć komuÅ› oczy na coÅ›,
·ð zamknąć oczy, patrzeć krzywym okiem na coÅ›,
·ð goÅ‚ym okiem, mydlić komuÅ› oczy,
·ð przymykać oczy na coÅ›, oko cyklonu,
·ð zejść komuÅ› z oczu, w żywe oczy.
2. UCHO
·ð dawać ucha czemuÅ›, natrzeć komuÅ› uszu,
·ð kÅ‚aść uszy po sobie, obiÅ‚o siÄ™ coÅ› komuÅ› o uszy,
·ð mieć czegoÅ› powyżej uszu, przejść przez ucho igielne,
·ð mieć swoje za uszami, puÅ›cić coÅ› mimo uszu,
·ð nadstawiać ucha, tkwić w czymÅ› po uszy,
·ð sÅ‚oÅ„ komuÅ› nadepnÄ…Å‚ na ucho.
8
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
3. R
KA
·ð być Å›lepym narzÄ™dziem w czyimÅ› rÄ™ku, opuÅ›cić rÄ™ce,
·ð coÅ› jest komuÅ› na rÄ™kÄ™, lekkÄ… rÄ™kÄ…,
·ð dać komuÅ› wolnÄ… rÄ™kÄ™, lecieć komuÅ› przez rÄ™ce,
·ð od rÄ™ki, wpadÅ‚o coÅ› komuÅ› w rÄ™ce,
·ð nosić kogoÅ› na rÄ™kach, zÅ‚apać kogoÅ› za rÄ™kÄ™,
·ð rÄ™ce opadajÄ…, wychodzić z czegoÅ› obronnÄ… rÄ™kÄ…,
·ð przykÅ‚adać do czegoÅ› rÄ™kÄ™, umywać rÄ™ce,
·ð czyjaÅ› prawa rÄ™ka, siedzieć z zaÅ‚ożonymi rÄ™koma,
·ð trzymać rÄ™kÄ™ na pulsie, zacierać rÄ™ce.
4. J
ZYK
·ð dostać siÄ™ na jÄ™zyki trzymać jÄ™zyk za zÄ™bami,,
·ð mieć coÅ› na koÅ„cu jÄ™zyka, ugryz
ć się w język,
·ð mieć niewyparzony jÄ™zyk, wziąć kogoÅ› na jÄ™zyki,
·ð mówić co Å›lina na jÄ™zyk przyniesie, zapomnieć jÄ™zyka w gÄ™bie,
·ð pociÄ…gnąć kogoÅ› za jÄ™zyk, zasiÄ™gnąć jÄ™zyka,
·ð rozwiÄ…zaÅ‚y siÄ™ jÄ™zyki, znajdować wspólny jÄ™zyk,
·ð strzÄ™pić sobie jÄ™zyk po próżnicy.
5. NOS
·ð czuć pismo nosem, mieć muchy w nosie,
·ð dawać komuÅ› po nosie, mieć nosa,
·ð krÄ™cić nosem na coÅ›, zadzierać nosa,
·ð mieć coÅ› pod nosem, spuÅ›cić nos na kwintÄ™,
·ð mieć coÅ› / kogoÅ› w nosie, Å›miać siÄ™ komuÅ› w nos,
·ð wÅ›cibiać nos gdzieÅ›, utrzeć komuÅ› nosa,
·ð mieć czegoÅ› po dziurki w nosie.
Runda VI (16 p.)
15 minut
Frazeologia na różnych przedmiotach szkolnych
Drużyny z rozsypanki frazeologicznej wybierają te frazeologizmy, które pochodzą
od wybranych dziedzin nauki, a następnie wyjaśniają ich znaczenie. Za każdy poprawnie
wpisany frazeologizm drużyna otrzymuje 1 p., za wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu
dodatkowy 1 p. A
ącznie można uzyskać w tej rundzie 16 p.
9
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Zadanie dla grupy do rundy VI
Z rozsypanki wyrazowej wybierzcie i wpiszcie w odpowiednie miejsca w tabeli zwiÄ…zki
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie.
gramatyka matematyka fizyka geografia biologia muzyka religia sport
zwiÄ…zki wyrazowe:
białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić do wspólnego mianownika, narobić bigosu, podnosić poprzeczkę, bawić się
w ciuciubabkę, być alfą i omegą, grać pierwsze skrzypce, pięta Achillesa, kozioł ofiarny,
kocia muzyka.
Przykładowe rozwiązanie:
gramaty- matematy- fizyka geogra- biologia muzyka religia sport
ka ka fia
być alfą i sprowadzić w krzy- białe wylewać kocia kozioł podnosić
omegą do wspól- wym plamy krokody- muzy- ofiar- poprzecz-
nego mia- zwiercia- le łzy ka, grać ny kę
nownika dle pierw-
sze
skrzyp-
ce
alfa i omega - pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego, poczÄ…tek i koniec
sprowadzić do wspólnego mianownika - potraktować jakieś sprawy jako podobne,
wspólne, umieścić je na wspólnej płaszczyz
nie
w krzywym zwierciadle - w pewien sposób wygięte, zdeformowane, odbijające ludzkie
postacie w kształtach groteskowo zniekształconych; w sposób karykaturalny, celowo
przejaskrawiony, przesadny, ośmieszający.
10
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
białe plamy - puste miejsca na mapie; nieznane i nieopisane, najczęściej świadomie, fakty
z przeszłości skrzętnie przemilczane, tuszowane ze względów politycznych fragmenty
historii; niepoznane obszary jakiejÅ› dziedziny, luki w wiedzy na jakiÅ› temat.
wylewać krokodyle łzy - nieszczerze komuś współczuć, ubolewać nad czymś ; przesąd, że
przed zjedzeniem swojej ofiary krokodylowi cieknÄ… Å‚zy.
kocia muzyka - wrzask, hałas.
grać pierwsze skrzypce - być najważniejszym, mieć duże znaczenie, decydujący wpływ
na coÅ›.
kozioł ofiarny - o człowieku (instytucji), na którego niesłusznie zrzuca się całą odpowie-
dzialność za coś.
podnosić poprzeczkę - zwiększać wymagania w jakiej dziedzinie, zakres obowiązków lub
zadań.
Na zakończenie:
3 minuty
Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia.
Na dzisiejszym turnieju:
Czułem się .............................................................................
Poznałem ..............................................................................
Dowiedziałem się .................................................................
Zrozumiałem ........................................................................
11
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Kryteria punktowania poszczególnych zadań
Nr run- Kryteria punktowania Punktacja
dy
I Za każdy poprawnie odgadnięty związek frazeologiczny drużyna 0 - 10 p.
otrzymuje 1 p. (2 x 1 p.)
Trafność ilustracji na plakacie - 5 p.
Estetyka i pomysłowość wykonania projektu - 3 p.
II Za odgadnięty związek drużyna otrzymuje 1 p. 0 - 12 p.
Za wyjaśnienie dodatkowy 1 p.
Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Jeżeli żadna z dru-
żyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna,
która przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens
frazeologizmu.
III Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p. 0 - 22 p.
Za każde właściwe wyjaśnienie znaczenia związku frazeologiczne-
go - 1 p.
IV Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p. 0 - 30 p.
Za każde właściwie ułożone zdanie ze związkiem frazeologicznym
- 2 p.
V Za utworzenie największej liczby poprawnych związków frazeo- 0 - 15 p.
logicznych grupa otrzymuje 15 p., drużyna druga - 10 p., a trzecia -
5 p.
VI Za każdy poprawnie wpisany frazeologizm drużyna otrzymuje 1 p. 0 - 16 p.
Za wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu - 1 p.
Liczba punktów do zdobycia: 105 p.
12
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
ZAA

CZNIKI - Zadania dla grup
......................................................................................................................................................
Rozgrzewka przed turniejem:
Uzupełnij zdania.
Pamiętajmy, by w czasie turnieju:
Nie nabierać ...................................................................
Nie mówić, co .................................................................
Nie myśleć o ....................................................................
Nie siedzieć cicho jak ......................................................
Nie siedzieć z ..................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy I - 10 p.
Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.
I. Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy I - 10 p.
Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.
II. Kruk krukowi oka nie wykole.
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy I - 10 p.
Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.
13
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
III. Pokorne cielÄ™ dwie matki ssie (doi).
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy II - 12 p.
I. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysłowia:
·ð trzymać rÄ™kÄ™ na pulsie - [Å›ledzić rozwój czegoÅ›, czuwać nad czymÅ›,
być w czymś wszechstronnie zorientowanym
na bieżąco]
·ð siedzieć jak mysz pod miotÅ‚Ä… - [starać siÄ™ nie zwracać na siebie uwagi
w obawie przed złymi konsekwencjami]
·ð czuć siÄ™ jak ryba w wodzie - [czuć siÄ™ bardzo dobrze, swobodnie]
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy II - 12 p.
II. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:
·ð leżeć do góry brzuchem -[nic nie robić, nie pracować, leniuchować]
·ð kupować kota w worku - [nabywać coÅ› bez przyjrzenia siÄ™ temu]
·ð kopać pod kimÅ› doÅ‚ki - [dziaÅ‚ać podstÄ™pnie, potajemnie na czyjÄ…Å› nie-
korzyść].
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy II - 12 p.
III. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:
·ð zjeść konia z kopytami - [móc zjeść bardzo dużo, być bardzo gÅ‚odnym]
·ð wziąć nogi za pas - [uciec w popÅ‚ochu]
·ð wiercić komuÅ› dziurÄ™ w brzuchu - [uporczywie domagać siÄ™ czegoÅ› od kogoÅ›,
zanudzać]
......................................................................................................................................................
14
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
Zadanie do rundy III - 22 p.
Karta pracy "Frazeologiczne zoo"
Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych.
Następnie uzupełnijcie nimi poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.
......................................................................................................................................................
Karta pracy Frazeologiczne zoo
. . . . . . . . . . . . . . .
Grupa
Odszukajcie w poziomych rzędach diagramu wyrazy, których brakuje w podanych
związkach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich zna-
czenie.
A L D J E Z A J 
C G S
P O W C A D C Ć N F V A
F S G A
Q O L C
K O T A
W B Y K A A K U E Y Ó C
H W Z 
J S A
O C

C A
M L E W S Y y
Z P S 
Z
D R S Y G O A

B K I P
G R Y B A P 
L B D K I
F P O B W I L K U K A U
G K L C A
O S W 
Å» A Åš
W M Y S Z J U 
T C L K
15
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
- . . . . . . . . . . . salonowy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. .....
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & & & . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany  . . . . . . . . . . . . . . . . & .. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & ... . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecÄ… same do gÄ…bki  . . . . . . . . . . . . . & .. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & . . . . . . . . . ..
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . ..
- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery Å‚apy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & ... . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . .
- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie  . . . . . . . . . . . . . . . & & & & & & & & . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . & & .. . ..
16
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy IV - 30 p.
Połączcie karki z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne. Obok zapiszcie
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem.
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy V - 15 p.
Wypiszcie na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych pochodzących od narzą-
dów tworzących poszczególne zmysły:
·ð wzrok - oko,
·ð sÅ‚uch - ucho,
·ð dotyk - rÄ™ka,
·ð smak - jÄ™zyk,
·ð wÄ™ch - nos.
......................................................................................................................................................
Zadanie do rundy VI - 16 p.
Z rozsypanki wyrazowej wybierzcie i wpiszcie w odpowiednie miejsca w tabeli zwiÄ…zki
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie.
gramatyka matematyka fizyka geografia biologia muzyka religia sport
zwiÄ…zki wyrazowe:
białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić do wspólnego mianownika, narobić bigosu, podnosić poprzeczkę, bawić się
w ciuciubabkę, być alfą i omegą, grać pierwsze skrzypce, pięta Achillesa, kozioł ofiarny,
kocia muzyka.
......................................................................................................................................................
17
Co dwie głowy, to nie jedna  związki frazeologiczne w naszym języku
......................................................................................................................................................
Na zakończenie.
Dokończ zdania:
Na dzisiejszym turnieju:
Czułem się .............................................................................
Poznałem ..............................................................................
Dowiedziałem się .................................................................
Zrozumiałem ........................................................................
......................................................................................................................................................