Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
2283
Nadajnik FM/2m
Mininadajniki FM to urządzenia na- niem przemienników FM/2m (dla tych nym do zapewnienia stałej dewiacji
dawcze małej mocy, które w połączeniu szczęśliwców którzy mieszkają w pobliżu częstotliwości (we-5, wy-4)
z odbiornikami FM o odpowiedniej częs- takiego przemiennika) lub zastosowaniu  modulator reaktancyjny (we-3, wy-1)
totliwości pracy mogą zapewnić łączność dodatkowego wzmacniacza mocy. o współczynniku przemiany około
na niewielkie odległości. 10Hz/mV DC zasilany poprzez z
ródło
Do tej pory opisywaliśmy układy pros- Opis układu napięcia odniesienia
te z wykorzystaniem np. jednego czy W opisywanym układzie wykorzysta-  szerokopasmowy generator o częstot-
dwóch tranzystorów. Poniżej proponuje- no dostępny w kraju układ scalony MC liwości uzależnionej od wartości ze-
my inną wersję, bardziej profesjonalną 2833 produkowany przez firmę MOTO- wnętrznych elementów podłączonych
z wykorzystaniem stabilizacji częstotli- ROLA, który jest kompletnym wąskopas- do wyprowadzeń 1, 15, 16
wości rezonatorem kwarcowym oraz uży- mowym nadajnikiem FM stosowanym  separator na wyjściu generatora (wy-14)
ciem specjalizowanego układu scalonego. między innymi w radiotelefonach czy  dwa pojedyncze tranzystory: Q1 (B-8,
Warto zaznaczyć, że urządzenia takie bezprzewodowych telefonach. E-7, C-9), Q2 (B-13, E-12, C-11) o mak-
zwane też  mikroszpiegami , wykorzys- Układy takie zastępują kilka tranzystorów symalnej częstotliwości pracy około
r
y
s
u
n
e
k
1
tywane przez młodzież do różnych celów bądz
układów scalonych (rysunek 1) bowiem 500MHz
m.in. próbnych czy dydaktycznych, po- w ich skład struktury wewnętrznej wchodzą: Pełen wykaz parametrów MC2833
winny mieć moc nie przekraczającą  wzmacniacz mikrofonowy o wzmoc- jest zamieszczony w katalogu USKA 6/95
20mW, a i ich stosowanie nie powinno nieniu napięciowym około 30dB wyd. AVT.
zakłócać pracy innych urządzeń, w tym z ogranicznikiem amplitudy niezbęd- Schemat ideowy kompletnego nadaj-
odbiorników RTV oraz innej łączności ra- nika FM na pasmo 2m i mocy około
diotelefonicznej. 50mW, wykonanego z zastosowaniem
Podstawowe parametry
P
o
d
s
t
a
w
o
w
e
p
a
r
a
m
e
t
r
y
Mininadajniki w zakresach amators- omówionego układu scalonego oraz do-
mininadajnika FM:
m
i
n
i
n
a
d
a
j
n
i
k
a
F
M
:
kich (choć małej mocy) powinny być wy- datkowo jednego tranzystora przedsta-
 częstotliwości pracy: 144,650MHz
r
y
s
u
n
k
u
2
korzystywane przez osoby, które uzyska- wiono na rysunku 2. Jest to aplikacja fir-
 dewiacja częstotliwości: 3kHz
ły odpowiednie zezwolenie radioamators- mowa przystosowana do dostępnych ob-
(max. 10kHz)
kie (licencję) wydawaną przez Państwo- wodów rezonansowych oraz rozszerzona
 moc wyjściowa: 50mW
wą Agencję Radiokomunikacyjną. o dodatkowy stopień wzmacniacza.
 napięcie zasilania: 9V (max. 10V)
Poprawnie zestrojony poniżej opisany Sygnał m.cz. z mikrofonu dynamiczne-
 wymiary płytki drukowanej:
mininadajnik może być z powodzeniem go (czy komputera w przypadku Packet
85x50mm
używany przez licencjonowanych radio- Radio) poprzez dwójnik R3 C5 jest podany
 mikrofon: dowolny dynamicznym
amatorów do prowadzenia łączności na wejście wzmacniacza mikrofonowego.
lub elektretowy
QRP FM czy Packet Radio do pracy z ko- Dodatkowe rezystory R7 bądz
R6 są
 antena: dowolna na pasmo 2m
legą mieszkającym np. na sąsiedniej ulicy przewidziane w przypadku podłączenia
bądz
na dalsze odległości z wykorzysta- mikrofonu elektretowego.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/98 7
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Potencjometr montażowy P1 Montaż i uruchomienie
służy do ustawienia potrzebnej Cały układ nadajnika zmon-
wartości wzmocnienia (wymaga- towano na płytce drukowanej
nej dewiacji około 3kHz). przedstawionej we wkładce.
Wzmocniony sygnał m.cz. Jako cewki L2...L4 wykorzysta-
oraz ograniczony do wartości sta- no filtry 12x12mm typu K30 po
łej około 30mV (niezależnie od odpowiednim przewinięciu.
wzrostu sygnału wejściowego) Można wykorzystać inne posia-
jest skierowany na modulator re- dane obwody 12x12 po zdjęciu
aktancyjny zapewniający modula- kubka i odwinięciu istniejących
cję częstotliwości generatora. uzwojeń.
W pętli dodatniego sprzężenia W zestawie AVT-2230 znaj-
zwrotnego generatora jest włą- dują się takie filtry, jednak
czony rezonator kwarcowy X1. przed wlutowaniem należy je
Ponieważ z założenia urządzenie przewinąć zgodnie z opisem
modelowe miało być wykorzysty- poniżej.
wane w pasmie 2m a konkretnie Orientacyjne dane nawojo-
144,65MHz  zastosowano rezo- we przy przewijaniu filtrów wy-
nator, który po 12-krotnym po- noszą:
wieleniu daje wymaganą częstot- L2 (0,22�H)  7 zwojów drutu
liwość wyjściową czyli DNE 0,3
12,054MHz (36,162MHz). Dla L3 (0,15�H)  5 zwojów drutu
przykładu, dla częstotliwości DNE 0,4
Rys. 1.
R
y
s
.
1
.
145,5MHz (kanał mobil) będzie to L4, L5 (0,1�H)  10 zwojów
rezonator o częstotliwości 12,125MHz kolektora tego tranzystora włączony jest drutu DNE 0,2
lub 36,375MHz. Korekcję częstotliwości obwód rezonansowy L3-C14, zestrojony Cewka L1 o regulowanej indukcyjnoś-
w górę można przeprowadzić za pośred- na około 72MHz. Tranzystor Q1 pełni fun- ci  max. 5�H (potrzebna tylko przy obni-
nictwem trymera C (5-40pF) włączonego kcję kolejnego podwajacza częstotliwoś- żaniu częstotliwości)  może być wyko-
w szereg z rezonatorem kwarcowym. Po ci, czyli układu pracującego na częstotli- nana przez nawinięcie na korpusie filtru
zastosowaniu w to miejsce cewki L1 wości wyjściowej około 145MHz. Z filtru 7x7mm około 20 zwojów drutu DNE
o dobranej indukcyjności można również wyjściowego L4-C18-C19 (145MHz) jest 0,1mm.
w niewielkich granicach (około 2kHz) ob- sterowany pojedynczy stopień mocy Do zasilania układu można wykorzys-
niżyć częstotliwość pracy. z tranzystorem T1. W obwodzie kolekto- tać 2 baterie płaskie po 4,5V bądz
od ra-
Wyjściowy sygnał FM, po odfiltrowa- rowym tego stopnia znajduje się obwód zu 9V 6F22 lub zasilacz stabilizowany 9V.
niu w obwodzie L2-C15 zestrojonym na rezonansowy L5-C22 zestrojony na częs- Uruchomienie nadajnika polega na ze-
3 harmoniczną, czyli na około 36MHz, totliwość wyjściową mininadajnika. Try- strojeniu obwodów rezonansowych po-
jest skierowany na podwajacz częstotli- mer C2 stanowi najprostszy element do- przez odpowiednie kolejne ustawianie
wości z tranzystorem Q2. W obwodzie pasowujący wyjście układu do anteny. rdzeni w korpusach cewek i ewentual-
Rys. 2. Schemat ideowy
R
y
s
.
2
.
S
c
h
e
m
a
t
i
d
e
o
w
y
8 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/98
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Wykaz elementów
W
y
k
a
z
e
l
e
m
e
n
t
ó
w
Rezystory
R
e
z
y
s
t
o
r
y
R1, R2: 100k&!
R3: 2,7k&!
R4: 150&!
R5: 220k&!
R6, R8: 1k&!
R7, R10: 4,7k&!
R9: 390k&!
R11: 220&!
R12: 47&!
P1: 220k&! (potencjometr montażowy)
Kondensatory
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
C1: 22pF (może być niepotrzebny; zależy od
typu rezonatora)
C2, C3: 4,7nF
C4, C12, C17, C24: 1nF
C5, C21: 1uF/16V
C6, C13, C20: 470pF
Rys. 3. Schemat montażowy
R
y
s
.
3
.
S
c
h
e
m
a
t
m
o
n
t
a
ż
o
w
y
C7, C25: 10nF
C8: 10pF
nym skorygowaniu współpracującego pień tranzystorowy pracujący w klasie
C9: 56pF
kondensatora tak, aby uzyskać maksy- C np. dla mocy 0,5W  tranzystor z serii
C10: 51pF
malną wartość amplitudy sygnału przy BFY 99. Opisany układ mininadajnika po
C11, C16: 47pF
wymaganej częstotliwości. Dla osób nie odpowiednim zestrojeniu może być z po- C14: 18pF
C15: 68pF
mających doświadczenia w uruchamianiu wodzeniem używany również w zakresie
C18: 12pF
układów w.cz. czy nie dysponująch choć- CB, 2m czy nawet 70cm. W tym ost-
C19: 33pF
by minimalnym zestawem przyrządów stnim przypadku tranzystor T1 jest wyko- C22: 8,2pF
C23, C: 5-40pF (trymer)
(częstościomierz cyfrowy o maksymal- rzystywany jako potrajacz częstotliwosci.
C26: 47uF/16V
nym zakresie około 200MHz oraz miernik Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie
Półprzewodniki
P
ó
ł
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
w.cz., na przykład multimetr V640 z son- aby wyeliminować trudno dostępny rezo-
US1: MC2833
dą w.cz.) może okazać się bardzo trudne. nator 12...MHz i aby użyć innych posiada-
T1: 2N2369
Pomocnym w zestrojeniu nadajnika i koń- nych rezonatorów z serii 8..., 9..., 16...
Pozostałe
P
o
z
o
s
t
a
ł
e
cowym jego sprawdzeniu może być fab- czy 18...MHz. Cały problem leży jak wia- X1: patrz tekst
L1...L5: patrz tekst
ryczny skaner częstotliwości czy radiote- domo w obwodach rezonansowych.
Pz: przełącznik ISOSTAT (2�3)
lefon FM/2m np. pożyczony na czas prób Można także stosować inne sposoby po-
M: mikrofon np. W-66 lub elektretowy (R6, R7)
od kolegi uruchomiony układ odbiornika wielania niż opisany powyżej w formie
A: antena na pasmo 2m
kit AVT-2175 (opis EdW-1/98). przykładu i ten sam kanał Packet Radio
Uwaga!
Ideałem byłoby wykorzystanie w tym uzyskać podłączając jako X1 popularny re- � X1 oraz antena nie wchodzi w skład kitu.
� L2...L5 należy przed wlutowaniem
miejscu radiotestera przy pomocy które- zonator 27,145MHz (wtedy powielanie
przewinąć  patrz tekst.
go można od razu zobaczyć widmo syg- będzie następujące: L2/18MHz,
� Jako M w kicie znajduje się mikrofon elek-
nału wyjściowego, moc, częstotliwość L3/36MHz, L4/72MHz, L5/144MHz).
tretowy
oraz dewiację częstotliwości (korekcja Przewidziany na płytce drukowanej poje-
przy pomocy P1). dynczy przełącznik ISOSTAT został po-
W przypadku podłączenia mikrofonu myślany z myślą rozbudowy układu do (promiennik 49cm +3 przeciwwagi rów-
pojemnościowego należy uzupełnić układ pracy transceiverowej. Jedna sekcja nież po 49cm) lub wieloelemntowa YAGA
o rezystor R7 oraz R6 (na początku moż- przełącznika jest wykorzystywana do która ma większy zysk; przy tak małej
na pominąć; wartość zależna od użytego przełączania zasilania 9V a druga  anteny mocy jest bardziej skuteczna.
typu mikrofonu elektretowego). (elementów wspólnie wykorzystywa- W każdym przypadku znaczną niedo-
Chcąc uzyskać większą moc wyjścio- nych z odbiornikiem FM/2m  np. AVT- godnością ze stosowania tego układu mi-
wą należy zastosować dodatkowy sto- 2175). Antena może być typu GP 1/4 ninadajnika jest praca tylko na jednym ka-
nale w zależności od użytego rezonatora
kwarcowego; w wielu przypadkach bę-
dzie to wystarczające.
Pewnym wyjściem z sytuacji właśnie
w celu zwiększenia ilości kanałów pracy
może być zastosowanie opisywanego już
generatora VXO/2m (EP-11/97  kit AVT-
2172). W tym przypadku można wyko-
rzystać istniejący na tej samej płytce
układ VCO jako drugi generator odbiorni-
ka choć najlepszym wyjściem byłoby za-
stosowanie syntezera częstotliwości.
Nie wątpimy, że znajdą się tacy Czytel-
nicy, którzy wykorzystają opisane już na
naszych łamach opisy i skonstruują od ra-
zu radiotelefon FM/2m na jednej płytce
drukowanej i w technice SMD.
Andrzej Janeczek
A
n
d
r
z
e
j
J
a
n
e
c
z
e
k
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/98 9