Nadajnik FM oPmocy J E K T Y
R Owyjściowej 2W
Nadajnik FM o mocy
wyjściowej 2W
AVT-864
Nadajnik, kt�ry opisuj�
w artykule, powstał po
niecodziennej wizycie, jaką
złołyłem piratom! Niestety,
nie był to Henry Morgan ze
swoją zb�jecką kompanią, ale
w gruncie rzeczy spokojni
i sympatyczni ludzie, kt�rzy
zajmują si� niecodziennym
hobby: budowaniem
i eksploatacją pirackich stacji
radiowych.
Poniewał nie mogłem złołyĘ jego wykonania nie b�dą potrzeb-
wizyty w ich domach, odwiedzi- ne jakiekolwiek kosztowne podze-
łem jedynie ich internetowe wit- społy. Nie b�dą teł konieczne
ryny, co zaowocowało zebraniem drogie przyrządy pomiarowe:
poka�nej kolekcji schemat�w na- w zupełności wystarczą nam te,
dajnik�w radiowych i innych kt�re znajdują si� w kałdym war-
urządze� słułących pirackiej dzia- sztacie nawet początkującego elek-
łalności na falach eteru. tronika.
Schematy, jak to schematy:
niekt�re były skomplikowane, in- Opis działania
ne zaskakiwały prostotą i nowa- Schemat elektryczny nadajnika
torstwem rozwiąza�, nie skr�po- radiowego pokazano na rys. 1.
wanych koniecznością przestrze- Jest on wzorowany na schemacie
gania surowych norm technicz- zamieszczonym na jednej ze stron
nych warunkujących dopuszcze- internetowych radiowych pirat�w
nie legalnego nadajnika radiowe- i został nieco przeze mnie zmo-
go do eksploatacji. Z ich wielkiej dyfikowany, dostosowany do na-
kolekcji wybrałem jeden, moim szych reali�w zaopatrzenia w po-
zdaniem bardzo interesujący trzebne do jego budowy podze-
i prosty układ. Zanim jednak społy, a takłe rozbudowany
przejdziemy do jego opisu, chciał- o przedwzmacniacz m.cz. Ponadto
bym przekazaĘ Wam pewną prze- zaprojektowałem do niego płytk�
strog�: układ pirackiego nadajni- obwodu drukowanego, co upo-
ka jest urządzeniem, kt�rym za- wałnia mnie chyba do podpisania
jmujemy si� jedynie ze wzgl�d�w tego projektu swoim nazwiskiem,
poznawczych. Taki układ mołe- bez obawy o posądzenie mnie
my wykonaĘ, ale jego uływanie o piractwo!
jest surowo zabronione przez Schemat nadajnika mołemy
obowiązujące na terenie RP pra- podzieliĘ na dwa bloki funkcjo-
wo. nalne: układ generatora w.cz. wy-
Proponowane urządzenie jest twarzającego fal� nośną o cz�stot-
niezwykle proste w budowie, a do liwości 80..108MHz i blok
Elektronika Praktyczna 5/2000
57
Nadajnik FM o mocy wyjściowej 2W
Rys. 1. Schemat elektryczny nadajnika.
wzmacniacza małej cz�stotliwoś- mocą zmiany napi�cia przyłoło- Moc tracona w tranzystorach
ci, kt�rego zadaniem jest wzmoc- nego do połączonych ze sobą T1 i T2 jest na tyle duła, łe
nienie sygnału pobieranego z mik- katodami diod D1 i D2. okazało si� konieczne wyposałe-
rofonu do poziomu niezb�dnego Nadajnik wyposałony został nie ich w odpowiedni radiator.
do poprawnego zmodulowania w prosty układ przedwzmacnia- Jego wymiary nie muszą byĘ zbyt
sygnału w.cz. Generator w.cz. cza mikrofonowego, kt�ry mołe dułe: radiator widoczny na foto-
został zbudowany w dośĘ rzadko posłułyĘ do pierwszych pr�b grafii był stanowczo za wielki
stosowanym w tego typu kon- i doświadcze�. Przedwzmacniacz i został zastosowany tylko dlate-
strukcjach układzie przeciwsob- zbudowany został z wykorzysta- go, łe akurat był �pod r�ką�.
nym. Cz�stotliwośĘ pracy genera- niem popularnego układu typu W wykonaniu �ułytkowym� ukła-
tora określona jest indukcyjnoś- UL1321, kt�rego parametry są ał du mołemy zastosowaĘ radiator
cią cewki L2 i pojemnością kon- nadto wystarczające do naszego, o dwu- lub trzykrotnie mniej-
densatora C5 oraz diod pojem- noszącego charakter wyłącznie szych rozmiarach. Jednak nieza-
nościowych D1 i D2. Modulacj� eksperymentalny, układu. W na- lełnie jaki radiator wykorzysta-
cz�stotliwości uzyskujemy za po- dajnikach eksploatowanych przez my, napotkamy na pewien prob-
nielegalne rozgłośnie radiowe sto- lem związany z przekr�ceniem do
sowane są przedwzmacniacze niego tranzystor�w. Zastosowane
znacznie wyłszej klasy oraz roz- w układzie tranzystory posiadają
budowane układy słułące mikso- obudow� dośĘ rzadko spotykane-
waniu d�wi�ku pochodzącego go typu: zbliłoną wymiarami do
z r�łnych (w tym z odtwarzaczy obudowy TO126, ale pozbawioną
CD) �r�deł.
Montał i uruchomienie
Na rys. 2 pokazano rozmiesz-
czenie element�w na płytce obwo-
du drukowanego. Montał układu
wykonujemy typowo, rozpoczyna-
Rys. 3. Sposób przymocowania
jąc od wlutowania w płytk� rezys-
tranzystorów do radiatora.
tor�w i innych element�w o ma-
łych gabarytach, a ko�cząc na kon-
densatorach elektrolitycznych, tran-
zystorach mocy i cewkach L1 i L2.
Jedynie montał tranzystor�w i ce-
wek b�dzie wymagał nieco szer-
Rys. 2. Rozmieszczenie elementów
szego komentarza.
na płytce drukowanej. Rys. 4. Sposób nawinięcia cewki.
Elektronika Praktyczna 5/2000
58
Nadajnik FM o mocy wyjściowej 2W
Cewki nawiniemy na wsp�lnym
WYKAZ ELEMENTÓW
rdzeniu ferrytowym o średnicy
Rezystory
ok. 6mm. Cewka L1 powinna
R1: 1&!/5W
mieĘ 8 zwoj�w, a cewka L2 dwa
R2..R5: 5,6k&!
razy po 2 zwoje. Spos�b wyko-
nania cewek najlepiej ilustruje R6: 100k&!
rys. 4.
R7: 560&!
Prototyp opisywanego układu
R8: 10k&!
działał od razu doskonale i mam
R9: 3,3k&!
nadziej�, łe wykonane przez Was
Kondensatory
układy odziedziczą t� miłą cech�
C1..C4, C9, C11: 100nF
po swoim �przodku�. Układ wy-
C13: 1000�F/25V
maga jedynie dostrojenia do wy-
C5: kondensator strojeniowy 30pF
branej cz�stotliwości za pomocą
C6, C7: 1nF
kondensatora strojeniowego C5.
C8: kondensator strojeniowy 60pF
W czasie pr�b nadajnik powinien
C10: 1000�F/10V
byĘ dostrojony do cz�stotliwości
lełącej pomi�dzy dwoma dowol- Półprzewodniki
nymi cz�stotliwościami stacji ko- D1, D2: dioda pojemnościowa
Rys. 5. Budowa przykładowej
mercyjnych. BB204 lub odpowiednik
anteny nadawczej.
Na tym powinniśmy zako�- IC1: UL1321
czyĘ prace związane z budową
IC2: 7809
otworu, kt�ry pozwoliłby na prze- pirackiego nadajnika radiowego
T1, T2: 2SC2078 lub ścisły
kr�cenie ich do radiatora! Dlatego i spokojnie odłołyĘ go na p�łk�.
odpowiednik
teł, aby dobrze docisnąĘ tranzys- Naleły sądziĘ, łe piraci radiowi
Różne
tory do radiatora, naleły wyko- posługujący si� tym urządzeniem
CON1: ARK2
naĘ kr�tki, mający 3..4cm długoś- wykorzystują kondensator zmien-
M1: mikrofon elektretowy
ci metalowy płaskownik, kt�ry ny C8 do dostrojenia nadajnika
przykr�cony dwoma śrubami do do stosowanej anteny, i łe w tej
radiatora zapewni pewne zamo- czynności pomaga im włączenie dze�: odpowiedniej mocy genera-
cowanie mechaniczne tranzysto- szeregowo z anteną łar�wki 6V tora modulowanej fali nośnej i do-
r�w, a po zastosowaniu pasty o małej mocy. Przypuszczam, łe pasowanej do niego anteny. Mam
silikonowej małą rezystancj� ter- przy optymalnym zestrojeniu na- nadziej�, łe nikomu z Was nie
miczną. Spos�b zamocowania dajnika z anteną, łar�wka powin- przyjdzie nawet do głowy dołą-
tranzystor�w do radiatora został na świeciĘ z maksymalną czanie do zbudowanego nadajnika
pokazany na rys. 3. jasnością. anteny i eksploatowanie go z peł-
Kolejną, nieco bardziej skom- Przez cały czas m�wiliśmy ną mocą. Dlatego teł opis anteny
plikowaną czynnością, kt�rą b�- o budowanym urządzeniu jako na rys. 5 ma charakter wyłącznie
dziemy musieli teraz wykonaĘ o nadajniku radiowym. Nie jest to poznawczy i nie mołe słułyĘ jako
b�dzie nawini�cie cewek L1 ścisłe, poniewał moim zdaniem pomoc w budowie zakazanego pra-
i L2. Do ich wykonania ułyjemy nadajnikiem radiowym, w całym wem urządzenia.
srebrzanki lub drutu izolowane- tego słowa znaczeniu, mołna na- Zbigniew Raabe, AVT
go emalią o średnicy ok. 1mm. zwaĘ jedynie zesp�ł dw�ch urzą- [e-mail]
Elektronika Praktyczna 5/2000
59