Obliczanie wag dla kryteriów w analizie wielokryterialnej

z wykorzystaniem założeń metody zwanej Analytic Hierarchy

Process (AHP)

(1)

- hierarchicznej analizy problemu

Metoda AHP została opracowana pod koniec lat siedemdziesiątych – autorem
jest Saaty

(1)

.

Metoda ta opierając się na koncepcji hierarchii celów oraz

tworzeniu porównań parami pomiędzy celami (kryteriami) na tym samym
poziomie, stanowi istotne wsparcie w

rozwiązywaniu różnorodnych

problemów o charakterze decyzyjnym.
W obszarze zast

osowań SIP (GIS), metoda AHP jest praktycznie

wykorzystywana od lat dziewięćdziesiątych.

Wyznaczenie wartości wag dla poszczególnych kryteriów (w analizach
wielokryterialnych) może być przeprowadzone w różny sposób. W
stosunkowo prostym wydaniu wagi mogą być określone np. na podstawie
wiedzy i doświadczenia osoby przeprowadzającej analizę (eksperta).
Podejście z wykorzystaniem metody AHP może być bardzo pomocną i
ciekawą alternatywą w analizach wielokryterialnych, zwłaszcza bardziej
złożonych.

Podstawowe etapy w metodzie AHP:

1) analiza i opis problemu, struktury problemu w postaci hierarchii,
2)

przeprowadzenie porównań ważności kryteriów parami

z wykorzystaniem skali

punktowej (9 poziomów),

3) obliczenie wag.

Obliczenie wartości wag kryteriów opiera się na pomocniczej
operacji porównywania ‘ważności’ kryteriów parami, co stanowi
określoną część procedury obliczeniowej w metodzie AHP. Dla
danej pary, jest to względne wskazanie znaczenia dwóch
analizowanych

kryteriów

z

punktu

widzeni

a

ważności

podstawowego celu analizy wielokryterialnej. W porównywaniu
parami stosuje się odpowiednią skalę 9-cio stopniową (

Saaty

, 1980).

(1)

Saaty, T.L., 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation, McGraw-Hill, New York, NY, pp: 437.

Przykład wyznaczenia wartości wag dla kryteriów.

Zestawienie kryteriów i określenie hierarchii ważności w parach

Kryteria

użytkowanie Spadki Sąsiedztwo

zabudowy

Położenie

wzgl.

dróg

Użytkowanie

1

1

1/5

1/3

Spadki

1

1

1/3

1/3

Sąsiedztwo

zabudowy

5

3

1

1/3

Położenie

wzgl. dróg

3

3

3

1

Suma wag

10

8

4.533

2

Obliczenie wag

dla kryteriów

Kryteria

użytkowanie Spadki Sąsiedztwo

zabudowy

Położenie
wzgl.

dróg

Suma

wag

Średnia

waga

Użytkowanie

0.1

0.125

0.044

0.166

0.435

0.109

Spadki

0.1

0.125

0.074

0.166

0.465

0.116

Sąsiedztwo

zabudowy

0.5

0.375

0.220

0.166

1.261

0.315

Położenie

wzgl. dróg

0.3

0.375

0.662

0.5

1.837

0.460

Suma wag

1

1

1

1

3.998 1

Wybrane pozycje literatury

uzupełn.:

Hejmanowska B., Hnat E., 2009. Wielokryterialna analiza lokalizacji

zabudowy na przykładzie gminy

Podegrodzie.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 20, 2009, s. 109–121

Malczewski J., 1996. A GIS -based approach to multiple criteria group decision-making.
International Journal of Geographical Information Science, vol. 10, no 8.

Saaty T.l., 2008. Decision making with the analytic hierarchy process. Int. J. Services Sciences, Vol.
1, no. 1.

Szłapczyńska J., 2005. Przegląd metod rozwiązywania wielokryterialnych problemów decyzyjnych −
zastosowania w procesach nawigacyjnych.
Prace Wydziału Nawigacyjnego nr 17. Akademii Morskiej w Gdyni.

Tran Trong Duc., 2012. Using GIS and AHP technique for land-use suitability analysis.
http://masters.donntu.edu.ua/2012/igg/bondarenko/library/article04.pdf