KOD ZDAJ¥CEGO
MWO-W1A1P-021
EGZAMIN MATURALNY
Z WIEDZY O
SPO£ECZEÑSTWIE
Arkusz I
Czas pracy 60 minut
Instrukcja dla zdaj¹cego
1.
Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron.
Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u
nadzoruj¹cego egzamin.
2.
Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia.
3.
Odpowiedzi trzeba zapisaæ czytelnie w miejscu na to
przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu.
4.
Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;
nie pisaæ o³ówkiem.
5.
Nie wolno u¿ywaæ korektora.
6.
B³êdne zapisy trzeba wyranie przekreliæ.
7.
Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie,
który nie bêdzie oceniany.
8.
Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba
punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne
rozwi¹zanie.
9.
Podczas egzamin
u mo¿na korzystaæ z tekstu Konstytucji RP.
10.
Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi,
któr¹ wype³nia egzaminator.
¯yczymy powodzenia!
ARKUSZ I
MAJ
ROK 2002
Za rozwi¹zanie
wszystkich zadañ
mo¿na otrzymaæ
30 punktów
(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)
PESEL ZDAJ¥CEGO
(Wpisuje zdaj¹cy przed
rozpoczêciem pracy)
Miejsce
na naklejkê
z kodem
Pobrano z www.arkuszematuralne.pl / Zobacz też www.ccrpg.pl ( Crimson Creation RPG )
Zadanie 1. (1 pkt)
Wymieñ g³ówne zasady bêd¹ce podstaw¹ wspó³czesnego pañstwa demokratycznego:
A. .................................... B. ..................................... C. ....................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj d
atê (tylko rok) oraz region Polski, gdzie mia³o miejsce opisane w piosence
wydarzenie.
Na drzwiach ponieli go wiêtojañsk¹
Naprzeciw glinom, naprzeciw tankom
Ch³opcy stoczniowcy pomcijcie druha
Janek Winiewski pad³
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Który z poni¿szych aktów prawnych jest aktem wykonawczym ?
A. konstytucja,
B. ustawa,
C.
rozporz¹dzenie,
D.
umowa miêdzynarodowa.
Zadanie 4. (1 pkt)
Powód to osoba:
A.
która jest stron¹ w karnym procesie s¹dowym,
B.
która wszczyna proces przez wniesienie sprawy do s¹du,
C.
sk³adaj¹ca zeznanie w s¹dzie na temat konkretnego wydarzenia,
D.
upowa¿niona do podejmowania czynnoci prawnych w imieniu okrelonych osób.
Zadanie 5. (1 pkt)
Która z form prasowych powinna zawieraæ najmniej elementów interpretuj¹cych
fakty ?
A. felieton,
B. komentarz,
C. komunikat,
D. wywiad.
Zadanie 6. (1 pkt)
Decentralizacja w³adzy publicznej polega na:
A.
du¿ej liczbie mianowanych urzêdników lokalnych,
B.
hierarchicznej zale¿noci organów samorz¹dowych,
C.
istnieniu szerokiego samorz¹du terytorialnego,
D.
istnieniu du¿ej liczby szczebli administracji pañstwowej.
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
2
Zadanie 7. (1 pkt)
Uzupe³nij tekst, wstawiaj¹c w wykropkowane miejsca odpowiednie wyrazy i daty
(tylko rok).
Wybory do Sejmu i Senatu 4 czerwca ......... r. zakoñczy³y siê zwyciêstwem Solidarnoci,
poniewa¿ kandydaci opozycji zyskali zdecydowane poparcie spo³eczne i zdobyli 161
mandatów w ................... i 99 miejsc w ......................... Wybory doprowadzi³y do powo³ania
pierwszego niekomunistycznego rz¹du, którego premierem zosta³ .............................................
Realizowany przez
ten rz¹d plan, którego autorem by³ ............................................., rozpocz¹³
proces przemian gospodarczych w Polsce.
Zadanie 8. (2 pkt)
Rozwiñ skróty (podaj pe³ne nazwy instytucji) i wstaw odpowiednie z nich we w³aciwe
miejsce w tekcie poni¿ej.
•
NBP -...................................................................................................................................
•
MFW -.................................................................................................................................
•
PKB -...................................................................................................................................
•
ZUS -...................................................................................................................................
Rada Polityki Pieniê¿nej jest organem ........., który jest bankiem centralnym naszego kraju.
Realizuje on politykê pieniê¿n¹ pañstwa, ma wy³¹cznoæ na emisjê polskiej waluty, dba
o
wartoæ z³otówki. Przy realizacji tych zadañ musz¹ byæ brane pod uwagê ró¿ne czynniki,
takie jak wielkoæ inflacji, wzrost ..........., stan bilansu p³atniczego pañstwa. Czêsto
uwzglêdnia siê równie¿ opinie ekspertów zagranicznych z ............, czy Banku wiatowego.
Zadanie 9. (1 pkt)
Przyporz¹dkuj wymienione ni¿ej uprawnienia do instytucji.
1.
Naczelny S¹d Administracyjny A.
bada zgodnoæ przepisów prawa
wydawanych przez centralne organy
pañstwowe z ustaw¹ zasadnicz¹
2.
Trybuna³ Stanu
B. rozpatruje skargi na decyzje
administracyjne
3.
S¹d Najwy¿szy
C. rozpatruje rewizje nadzwyczajne
4. Try
buna³ Konstytucyjny
1 - .................. 2 - .................. 3 - ..................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
3
Zadanie 10. (1 pkt)
Przyporz¹dkuj typy partii do hase³, których mog³yby u¿yæ w swoich programach
wyborczych.
1. partie
konserwatywne
A.
Wolny cz³owiek w wolnym kraju.
2. partie liberalne
B.
Wolnoæ jest nie do pogodzenia z istnieniem
jakiejkolwiek w³adzy.
3. partie socjaldemokratyczne
C. Dobrobyt i praca dla wszystkich.
D.
Pañstwo silne rodzin¹.
1 - ............. 2 - ............. 3 - .............
Zadanie 11. (1 pkt)
Przyporz¹dkuj organizacje miêdzynarodowe do w³aciwych dla nich celów dzia³ania.
1. NATO
A. utwor
zenie wspólnego rynku us³ug, pracy, towarów obejmuj¹cego
wszystkie pañstwa cz³onkowskie
2. MOP
B. interwencje zbrojne w sytuacji konfliktu
3. UNESCO
C.
rozwój badañ naukowych i ochrona dziedzictwa kulturowego
D. rozwój ustawodawstwa pracy i ochrona praw pracowniczych
1 - .............. 2 - .............. 3 - ..............
Zadanie 12. (1 pkt)
Przyporz¹dkuj instytucje do odpowiadaj¹cych im kompetencji.
1.
Europejski Trybuna³ Praw
Cz³owieka w Strasburgu
A.
mog¹ siê do niego zwracaæ obywatele pañstw
sygnatariuszy Europejskiej Konwencji o
Ochronie Praw Cz³owieka i Obywatela
2.
Miêdzynarodowy Trybuna³
Sprawiedliwoci w Hadze
B. rozpatruje indywidualne petycje osób
powo³uj¹cych siê na Miêdzynarodowy Pakt
Praw Osobistych i Politycznych
3.
Komitet Praw Cz³owieka
w Genewie
C.
s¹dzi zbrodniarzy wojennych i zbrodnie
przeciw ludzkoci
D.
ocenia zgodnoæ prawa danego kraju z jego
konstytucj¹
1-............ 2-............ 3-...........
Zadanie 13. (1 pkt)
Wyjanij pojêcie podstawa opodatkowania.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
4
Zadanie 14. (1 pkt)
Wyjanij, jakie wydarzenie historyczne przedstawia poni¿szy rysunek i podaj jego datê
(tylko rok).
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Zadanie 15. (1 pkt)
Uzupe³nij uproszczony schemat przedstawiaj¹cy fragment trybu uchwalania ustawy,
wpisuj¹c odpowiednie instytucje w puste rubryki.
Nie zg³asza
Zg³asza poprawki lub
wniosek o odrzucenie
Marsza³ek Sejmu
Komisje Sejmowe
Sprawozdanie
G³osowanie na posiedzeniu
Trzecie czytanie na posiedzeniu Sejmu
G³osowanie
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
5
Zadanie 16. (2 pkt)
Przeczytaj poni¿szy cytat i odpowiedz na pytania.
[...] A jelibymy (czego Bo¿e uchowaj) co przeciw prawom, wolnociom, artyku³om,
kondycjom wykroczyli, albo czego nie wype³niali, tedy obywatele koronni obojga narodu od
pos³uszeñstwa i wiary nam powinnej wolne czynimy i panowania”
A. Z jakiego dokumentu pochodzi ten cytat?
......................................................................................................................................................
B. Jakie pra
wo obywateli zosta³o sformu³owane w tekcie ?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 17. (2 pkt)
A.
Wyjanij termin: struktura spo³eczna.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
B.
Podaj dwa przyk³ady przemian w strukturze spo³ecznej III RP po 1989 roku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 18. (3 pkt)
Wpisz pod biogramem nazwisko znanej postaci XX w.
•
Filozof i prawnik. Przez 20 lat pe³ni³ obowi¹zki radcy prawnego poza swoj¹ ojczyzn¹,
gdzie zetkn¹³ siê z dyskryminacja rasow¹. Po powrocie do kraju prowadzi³ dzia³alnoæ
polityczn¹ i spo³eczn¹, za co by³ wiêziony przez Anglików ³¹cznie przez 50 lat.
Propaguj¹c walkê bez przemocy zyska³ ogromny autorytet moralny i doprowadzi³ do
uwolnienia ojczyzny spod zale¿noci kolonialnej.
..............................................................................
•
Pisarz, dzia³acz opozycyjny w latach siedemdziesi¹tych i osiemdziesi¹tych, wspó³twórca
niezale¿nego ugrupowania Karta 77, aresztowany przez w³adze komunistyczne swego
kraju. W roku 1989 wybrany przez Zgromadzenie Federalne na stanowisko prezydenta.
.............................................................................
•
Polityk, premier i minister spraw zagrani
cznych. W 1950 r. przyczyni³ siê do przyjêcia
planu nazwanego jego imieniem. Doprowadzi³ do podpisania traktatu paryskiego
powo³uj¹cego do ¿ycia Europejsk¹ Wspólnotê Wêgla i Stali.
.............................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
6
Zadanie 19. (1 pkt)
Wyjanij, jaka jest ró¿nica w trybie obsadzania urzêdu wojewody i starosty.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 20. (2 pkt)
Wymieñ po jednym przyk³adzie kompetencji prezydenta RP w zakresie:
•
w³adzy ustawodawczej.....................................................................................................
•
w³adzy wykonawczej........................................................................................................
•
w³adzy s¹downiczej..........................................................................................................
Zadanie 21. (1 pkt)
Nastêpuj¹ce wydarzenia u³ó¿ w kolejnoci chronologicznej, zaczynaj¹c
od najdawniejszego.
A.
Przyjêcie Polski do NATO.
B.
Zburzenie muru berliñskiego.
C. Podpisanie traktatu z Maastricht.
D.
Wybór Karola Wojty³y na papie¿a.
1.......... 2.......... 3.......... 4..........
Zadanie 22. (3 pkt)
Wyjanij krótko w jaki sposób proporcjonalna ordynacja wyborcza - bez wprowadzania
klauzuli zaporowej, (progu wybo
rczego) wp³ywa³aby na:
•
reprezentatywnoæ parlamentu................................................................................................
.................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
•
stabilnoæ w³adzy wykonawczej............................................................................................
.................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
•
system partyjny.......................................................................................................................
.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
7
BRUDNOPIS
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz I
8
KOD ZDAJ¥CEGO
MWO-W2A1P-021
EGZAMIN MATURALNY
Z WIEDZY O
SPO£ECZEÑSTWIE
Arkusz II
Czas pracy 90 minut
Instrukcja dla zdaj¹cego
1.
Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera
12
stron. Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu
zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.
2.
Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia.
3.
Odpowiedzi trzeba zapisaæ czytelnie w miejscu na to
przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu.
4.
Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;
nie pisaæ o³ówkiem.
5.
Nie wolno u¿ywaæ korektora.
6.
B³êdne zapisy nale¿y wyranie przekreliæ. Wszelkie notatki
nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który nie bêdzie
oceniany.
7.
Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba
punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne
rozwi¹zanie.
8.
Podczas pis
ania mo¿na korzystaæ z tekstu Konstytucji RP.
9.
Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi,
któr¹ wype³nia egzaminator.
¯yczymy powodzenia!
ARKUSZ II
MAJ
ROK 2002
Za rozwi¹zanie
wszystkich zadañ
mo¿na otrzymaæ
40 punktów
(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)
PESEL ZDAJ¥CEGO
(Wpisuje zdaj¹cy przed
rozpoczêciem pracy)
Miejsce
na naklejkê
z kodem
Zadanie 23. (9 pkt)
Zapoznaj siê z fragmentem Kodeksu Pracy i odpowiedz na podane ni¿ej pytania.
Art. 22. § 1. Przez nawi¹zanie stosunku pracy pracownik zobowi¹zuje siê do wykonywania
pracy okrelonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do
zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
§ 11. Zatrudnienie w warunkach okrelonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku
pracy, bez wzglêdu na nazwê zawartej przez strony umowy.
§ 2. Pracownikiem mo¿e byæ osoba, która ukoñczy³a 18 lat. Na warunkach okrelonych
w
dziale dziewi¹tym pracownikiem mo¿e byæ równie¿ osoba, która nie ukoñczy³a 18 lat.
(...)
Art. 25. § 1. Umowê o pracê zawiera siê na czas nie okrelony, na czas okrelony lub na czas
wykonania okrelonej pracy.
§ 2. Ka
¿da z umów, o których mowa w § 1, mo¿e byæ poprzedzona umow¹ o pracê na okres
próbny, nie przekraczaj¹cy 3 miesiêcy.
Art. 251. Zawarcie kolejnej umowy o pracê na czas okrelony jest równoznaczne w skutkach
prawnych z zawarciem umowy o pracê na czas nie okrelony, je¿eli poprzednio strony
dwukrotnie zawar³y umowê o pracê na czas okrelony na nastêpuj¹ce po sobie okresy, o ile
przerwa miêdzy rozwi¹zaniem poprzedniej a nawi¹zaniem kolejnej umowy o pracê nie
przekroczy³a jednego miesi¹ca.
(...)
Art. 29. § 1. Um
owa o pracê powinna byæ zawarta na pimie, z wyranym okreleniem
rodzaju i warunków umowy, a w szczególnoci powinna okrelaæ:
1) rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania oraz termin rozpoczêcia pracy,
2) wynagrodzenie odpowiadaj¹ce rodzajowi pracy.
§ 3. Je
¿eli umowa o pracê nie zosta³a zawarta na pimie, pracodawca powinien niezw³ocznie,
nie póniej jednak ni¿ w ci¹gu 7 dni od dnia rozpoczêcia pracy, potwierdziæ pracownikowi na
pimie rodzaj umowy i jej warunki.
Art. 32. § 1. Ka¿da ze stron mo¿e rozwi¹zaæ za wypowiedzeniem umowê o pracê zawart¹ na:
1) okres próbny,
2) (uchylony),
3) czas nie okrelony.
§ 2. Rozwi¹zanie umowy o pracê nastêpuje z up³ywem okresu wypowiedzenia.
Art. 39. Pracodawca nie mo¿e wypowiedzieæ umowy o pracê pracownikowi, któremu brakuje
nie wiêcej ni¿ 2 lata do osi¹gniêcia wieku emerytalnego, je¿eli okres zatrudnienia umo¿liwia
mu uzyskanie prawa do emerytury z osi¹gniêciem tego wieku.
(...)
Art. 41. Pracodawca nie mo¿e wypowiedzieæ umowy o pracê w czasie urlopu pracownika,
a
tak¿e w czasie innej usprawiedliwionej nieobecnoci pracownika w pracy, je¿eli nie up³yn¹³
jeszcze okres uprawniaj¹cy do rozwi¹zania umowy o pracê bez wypowiedzenia.
Art. 41. § 1. W razie og³oszenia upad³oci lub likwidacji pracodawcy, nie stosuje siê
przepisów art.
38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotycz¹cych ochrony pracowników
przed wypowiedzeniem lub rozwi¹zaniem umowy o pracê.
§ 2. W razie og³oszenia upad³oci lub likwidacji pracodawcy, umowa o pracê zawarta na czas
okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy mo¿e byæ rozwi¹zana przez ka¿d¹ ze stron
za dwutygodniowym wypowiedzeniem. (...)
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
2
1.
Jaki rodzaj relacji miêdzy pracownikiem a pracodawc¹ jest w rozumieniu Kodeksu Pracy
stosunkiem pracy?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2.
Ile razy pracodawca mo¿e zawrzeæ z tym samym pracownikiem umowê o pracê na czas
okrelony?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3.
Co powinno byæ okrelone w umowie o pracê?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
4. Pan Kowalski jest architektem w biurze projektowym Domy i Biurowce z Krakowa.
Domy i Biurowce wygra³y przetarg na zaprojektowanie nowej siedziby warszawskiej
firmy Produkcja i Handel. Pan Kowalski od tego czasu nie zajmuje siê niczym innym jak
tylko projektowaniem biurowca dla Produkcji i Handlu: przeniós³ siê do Warszawy,
godzinami rozmawia o swoim projekcie z zarz¹dem Produkcji i Handlu. Czy pana
Kowalskiego i firmê Produkcja i Handel ³¹czy stosunek pracy? Uzasadnij krótko swoj¹
odpowied.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
3
5.
Wkrótce po oddaniu nowej siedziby firma Produkcja i Handel popad³a w k³opoty
finansowe i zbankrutowa³a. Wszyscy jej pracownicy otrzymali wymówienia. Pani
Kamiñska w przysz³ym roku mia³a przejæ na emeryturê, za¿¹da³a wiêc od w³acicieli
Produkcji i Handlu odszkodowania za bezprawne zwolnienie z pracy pracownika, który
podlega szczególnej ochronie w okresie przedemerytalnym. Czy pani Kamiñska ma
szansê na odszkodowanie? Uzasadnij krótko swoj¹ odpowied.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 24. (12 pkt)
Przeanalizuj dane zawarte w tabelach i tekcie interpelacji i odpowiedz na podane ni¿ej
pytania.
Tabela 1. Procent uczniów, którzy w ci¹gu ostatnich 12 miesiêcy u¿ywali narkotyków lub
brali udzia³ w prywatkach z narkotykami - badania w pierwszych klasach szkó³
ponadpodstawowych w jednej z dzielnic du¿ego miasta.
1996 1998
U¿ywanie narkotyków w czasie ostatnich 12 mies. 14,2
16,7
Udzia³ w prywatkach z narkotykami w czasie ostatnich 12 mies. 38,2 47,6
Tabela 2. Procent uczniów, którzy wskazali miejs
ca, gdzie mo¿na kupiæ narkotyki - badania
ogólnopolskie w pierwszych i trzecich klasach szkó³ ponadpodstawowych.
Pierwsze klasy
Trzecie klasy
Nie znam takich miejsc
51,1
44,9
Ulica, park
20,5
24,2
Szko³a 24,1
28,9
Dyskoteka, bar
29,6
39,3
Mieszkanie dealera
18,3
19,1
Inne miejsce
5,0
4,4
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
4
Tabela 3. Procent uczniów, którzy chocia¿ raz w ¿yciu u¿ywali narkotyków - badania
ogólnopolskie w pierwszych i trzecich klasach szkó³ ponadpodstawowych.
Pierwsze klasy
Trzecie klasy
1995
1999
1995
1999
Konopie 10,1
15,1
17,1
22,4
Amfetamina 2,9
7,4
2,8
10,5
LSD 1,9
4,0
2,7
3,5
Kokaina 0,8
1,9
0,8
1,8
Heroina 0,8
5,7
0,6
6,8
Ecstasy 0,8
2,8
0,6
2,7
Fragment interpelacji poselskiej nr 745 z 3 kadencji Sejmu.
Cyt.
Narkomania w naszym kraju nie jest ju¿ problemem marginalnym. Obecnie rynek
nark
obiznesu rozwin¹³ siê i swoje kolejne ofiary zdobywa w sposób podstêpny. Powszechnie
znany jest fakt, ¿e narkotyki rozprowadzane s¹ ju¿ w szko³ach podstawowych, kiedy to m³ody
cz³owiek podatny jest na wp³yw otoczenia. W³anie w okresie, kiedy nastolatek prze¿ywa
kryzys wartoci dotychczasowych autorytetów poszukuje nowych wartoci. Niestety, szko³y nie
reaguj¹ w odpowiedni sposób na nowe zjawisko. Nauczyciele czêsto przyznaj¹, ¿e problemu
nie dostrzega siê, nie wykazuje, poniewa¿ wp³ynê³oby to na obraz szko³y w oczach
spo³eczeñstwa czy dane statystyczne. Problem, wiêc nie istnieje w wiadomoci w³adz szko³y
[...]. W zwi¹zku z tym do szkó³ docieraj¹ dealerzy, którzy ½promuj¹½ narkotyk. Licz¹c na
ciekawoæ m³odzie¿y, czy chêæ zaimponowania rówienikom, bezp³atnie dostarczaj¹ narkotyki
do momentu, kiedy jednostka siê uzale¿nia.
1.
Okrel, wynikaj¹ce z tabeli nr1 tendencje dostêpnoci i wielkoci spo¿ycia narkotyków.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
5
2.
Spo¿ycie których dwóch narkotyków wzros³o najbardziej (o ile procent?) w klasach
pierwszych i trzecich.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3.
Na podstawie danych z tabeli i fragmentu interpelacji poselskiej wymieñ co najmniej
cztery przyczyny wzrostu spo¿ycia narkotyków.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
4.
Napisz w imieniu Rady Rodziców petycjê do w³adz lokalnych, domagaj¹c¹ siê podjêcia
dzia³añ, chroni¹cych dzieci z waszej szko³y przed dealerami. Przedstaw w niej
postulowane dzia³ania.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
6
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
7
Zadanie 25. (11 pkt)
Zapoznaj siê z fragmentem tekstu Johna Lockea i odpowiedz na podane ni¿ej pytania.
§ 22. Naturalna wolnoæ cz³owieka sprowadza siê do bycia wolnym od jakiejkolwiek
nadrzêdnej w³adzy na ziemi i niepodlegania w zasadach swego postêpowania woli b¹d
w³adzy ustawodawczej ¿adnego cz³owieka, a tylko prawu natury. Wolnoæ cz³owieka w
spo³eczeñstwie sprowadza siê do niepodlegania ¿adnej innej w³adzy ustawodawczej, a tylko
tej powo³anej na mocy zgody we wspólnocie, ani te¿ panowaniu czyjekolwiek woli, ani
ograniczeniom jakiegokolwiek prawa innego ni¿ to, które uchwali legislatywa zgodnie z
pok³adanym w niej zaufaniem (...). Wolnoæ ludzi pod w³adz¹ rz¹du oznacza ¿ycie pod
rz¹dami sta³ych praw, powszechnych w tym spo³eczeñstwie i uchwalanych przez powo³an¹ w
nim w³adzê ustawodawcz¹. Jest to wolnoæ do kierowania moj¹ w³asn¹ wol¹ we wszystkich
sprawach, w których prawa tego nie zakazuj¹, oraz niepodlegania zmiennej, niepewnej,
nieznanej, arbitralnej woli innego cz³owieka. Natomiast wolnoæ natury nie zna innych
ograniczeñ poza prawem natury.
John Locke,
Dwa traktaty o rz¹dzie, Traktat drugi, Warszawa 1992.
1.
Wymieñ dwie formy wolnoci przedstawione przez autora tekstu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2.
Scharakteryzuj koncepcjê wolnoci cz³owieka w spo³eczeñstwie, za któr¹ opowiada siê
John Locke.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
8
3.
Na podstawie tekstu przedstaw warunki realizacji wolnoci jednostki w ramach pañstwa.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
4.
Przytocz fragment tekstu, który wskazuje, ¿e John Locke by³ przeciwnikiem rz¹dów
absolutnych.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
5.
Krótko wyjanij, jakie jest znaczenie myli J. Lockea dla rozwoju pogl¹dów o pañstwie
i spo³eczeñstwie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
9
Zadanie 26. (8 pkt)
Dokonaj analizy wykresu i odpowiedz na podane ni¿ej pytania.
Wykres ilustruj¹cy wielkoæ nak³adów inwestycyjnych w Polsce wed³ug sektorów w³asnoci.
1. Okrel tendencje zmiany wielkoci nak³adów inwestycyjnych w sektorze publicznym.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2a) P
rzedstaw, jak zmienia³y siê wielkoci nak³adów inwestycyjnych w sektorze prywatnym
w porównaniu z sektorem publicznym w okresie1989-1999.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
rok
nak³ady inwestycyjne w mln z³
sektor publiczny
sektor prywatny
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
10
2b) Wymieñ dwie przyczyny tych zmian w polskiej gospodarce.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. Wymieñ trzy ród³a finansowania inwestycji wykorzystywane przez przedsiêbiorstwa
prywatne:
a) ......................................................
b) ......................................................
c) ......................................................
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
11
BRUDNOPIS
Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie
Arkusz II
12