plik

1. Wstęp

Ocena struktury oraz dynamiki sprawozdań finansowych jest potrzebna nie tylko do bieżącego

zarządzania finansami przedsiębiorstwa, ale również do badania ich kondycji finansowej i wyceny

wartości majątku. Analiza sytuacji majątkowo-finansowej przedsiębiorstwa ma na celu

przygotowanie i przetworzenie informacji pozwalających na kompleksową i wszechstronną ocenę

funkcjonowania przedsiębiorstwa. Informacje te umożliwiają ustalenie faktów i zjawisk

ekonomicznych wywierających wpływ na działalność przedsiębiorstwa i osiągane rezultaty

finansowe. Na tej podstawie podejmowane są decyzje dotyczące rozwoju przedsiębiorstwa, a

kredytodawcy i potencjalni inwestorzy oceniają możliwości angażowania kapitałów w finansowanie

jego działalności. Opierając się na danych zawartych w podstawowych sprawozdaniach finansowych

najczęściej przeprowadza się ocenę struktury majątkowo-kapitałowej przedsiębiorstwa oraz ocenę

kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Ocena struktury majątkowo-kapitałowej opiera się przede

wszystkim na danych bilansowych i z tego względu określana jest jako wstępna analiza bilansu.

Obejmuje ona badanie struktury majątku (aktywów), struktury kapitałowej (pasywów) oraz relacji

zachodzących między właściwymi pozycjami majątku i kapitału. W ocenie kondycji finansowej (obok

bilansu) wykorzystywane są również informacje z rachunku zysków i strat. Badanie dynamiki danych

rachunku zysków i strat pozwala ustalić ogólne źródła osiągniętego wyniku finansowego

przedsiębiorstwa. Wzrost lub spadek zysku netto wiąże się bowiem ze zmianami poszczególnych

rodzajów wyniku finansowego oraz czynników na nie oddziałujących. Ocena struktury rachunku

zysków i strat polega na ustaleniu udziału poszczególnych jego składników w ogólnej wielkości

przychodów ze sprzedaży.

Analiza pionowa bilansu i rachunku zysków i strat określana jako analiza struktury, polega na

badaniu udziału poszczególnych składników aktywów i pasywów w sumie bilansowej oraz na badaniu

udziału poszczególnych kategorii rachunku zysków i strat w przychodach ze sprzedaży lub w kosztach

operacyjnych.

Analiza struktury bilansu (pionowa) obejmuje badanie:



struktury majątkowej bilansu



struktury kapitałowej bilansu



struktury kapitałowo-majątkowej bilansu

Analiza struktury rachunku zysków i strat (pionowa) obejmuje badanie:



struktury przychodów



struktury kosztów



udziału wyników finansowych w przychodach (rentowności)

Badanie struktury bilansu ma na celu określanie przesunięć, jakie nastąpiły w środkach

gospodarczych i źródłach ich pokrycia. Struktura aktywów informuje o sposobie zaangażowania

kapitału przedsiębiorstwa. Jest ona uzależniona od szeregu czynników, wśród których można

wymienić:



rodzaj prowadzonej działalności



program produkcyjny



długość cyklu produkcyjnego



rodzaj stosowanych materiałów i surowców



efektywność wykorzystania środków gospodarczych.

Analiza pozioma bilansu i rachunku zysków i strat polega na ustaleniu zmian w ujęciu wartościowym

i procentowym poszczególnych składników sprawozdania finansowego w ciągu określonego czasu.

W analizie poziomej porównuje się poszczególne pozycje bilansu oraz rachunku zysków i strat w

ujęciu wartościowym i procentowym ciągu określonego czasu.

W ramach analizy wykonuje się obliczenia zmian pozycji bilansu i rachunku zysków i strat pomiędzy

rokiem poprzedzającym i bazowym.

W analizie należy dokonać nie tylko ustalenia zmian struktury i dynamiki poszczególnych pozycji

bilansu i rachunku zysków i strat, ale również o określenie czynników wywołujących te zmiany oraz

ich wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Analiza trendów i odchyleń wynikających z badania poszczególnych wielkości sprawozdań

finansowych, może być podstawą do podjęcia kroków zaradczych przy pojawieniu się niekorzystnych

tendencji dla przedsiębiorstwa.

Analiza ogólnej sytuacji majątkowej i finansowej polega na badaniu relacji pomiędzy

poszczególnymi grupami aktywów i pasywów. Oceniając pozycje finansową przedsiębiorstwa, należy

zwrócić uwagę na to, czy struktura kapitału jest dostosowana do struktury majątku. Kapitał nie

powinien być dłużej związany z danymi składnikiem majątku, niż wynosi okres pozostawania tego

kapitału w przedsiębiorstwie. Wyrażają to poniższe relacje:

Tablica prezentująca relacje pomiędzy poszczególnymi grupami aktywów i pasywów przedstawia się

następująco:

Majątek Obrotowy (MO)

Kapitał Własny (KW)

Kapitał Obcy (KO)

Majątek Trwały (MT)

Uwzględniając powiązania pionowe i poziome oblicza się następujące wskaźniki:

Rodzaj powiązania

Nazwa wskaźnika

Wzór

Interpretacja

pionowe

Wskaźnik struktury kapitału

KW/KO

Im jest większy tym większa jest

niezależność finansowa

przedsiębiorstwa

pionowe

Wskaźnik struktury majątku

MT/MO

Informuje o stopniu

unieruchomienia majątku, co

wynika z faktu, iż Majątek Trwały

jest trudno zbywalny. Wskaźnik

ten zależy od rodzaju

prowadzonej działalności

poziome

Wskaźnik zastosowania

kapitału własnego

KW/MT

Określa on stopień finansowania

majątku kapitałem własnym.

Powinien on być większy bądź

równy od 1

poziome

Wskaźnik zastosowania

kapitału obcego

KO/MO

Określa on stopień finansowania

majątku obrotowego kapitałem

obcym. Powinien on być mniejszy

od 1 i mieć tendencje malejącą

Zaprezentowana poniżej analiza wstępna bilansu oraz rachunku zysku i strat jest podstawą do

przeprowadzenia analizy wskaźnikowej pogłębiającej proces badawczy umożliwiający bardziej

szczegółową ocenę.

2. Analiza ogólnej sytuacji majątkowej i finansowej

Powiązania pionowe

wzór

2009-12-31

2010-12-31

2011-12-31

Wskaźnik struktury kapitału

KW/KO

3,08

2,88

2,77

Wskaźnik struktury majątku

MT/MO

0,69

0,87

1,01



Wskaźnik struktury kapitału

Na dzień 2009-12-31 na 1 zł kapitału obcego przypadało 3,08 zł kapitału własnego. Sytuacja Spółki

była bezpieczna, gdyż w strukturze pasywów przeważał kapitał własny. Finansowanie oparte w

większości na kapitale własnym pozwala na jego nieograniczony czasowo dostęp (bez konieczności

zwrotu) oraz jego pełną dyspozycyjność. Tym samym wzmacnia ono niezależność ekonomiczną oraz

elastyczność działania przedsiębiorstwa. Taka struktura finansowania może powodować wzrost

wiarygodności wobec potencjalnych wierzycieli oraz może w dużym stopniu przyczynić się do

zachowania płynności finansowej Spółki. Przewaga kapitału własnego nad kapitałem obcym niesie

także za sobą pewne zagrożenia. Duży udział kapitału własnego w finansowaniu jednostki może być

spowodowany szeroką strukturą własnościową przedsiębiorstwa. Powoduje to rozproszenie

ośrodków decyzyjnych w wyniku którego przedsiębiorstwo może być nieefektywnie zarządzane.

Zmniejsza się również efekt tzw. tarczy podatkowej, w wyniku czego Spółka nie jest w stanie osiągnąć

korzystniejszej kwoty opodatkowania podatkiem dochodowym. Struktura ta pogarsza znacząco

rentowność kapitału własnego.

Na dzień 2010-12-31 na 1 zł kapitału obcego przypadało 2,88 zł kapitału własnego. Sytuacja Spółki