1

2004

e.projekty

projekt

zasilania kompleksu gara¿y

do szafki licznikowo-z³¹czowej, zainstalowanej na elewacji bu-
dynku gara¿y (plan zasilania przedstawia rysunek 1). Kabel na-
le¿y uk³adaæ w wykopie o g³êbokoœci 80 cm, na posypce 10
cm piasku. Po u³o¿eniu kabla w wykopie nale¿y go zasypaæ
warstw¹ piasku o gruboœci 10 cm. Nastêpnie warstw¹ rodzi-
mego gruntu o gruboœci 15 cm, u³o¿yæ wzd³u¿ ca³ej trasy ta-
œmê koloru niebieskiego i zasypaæ wykop, doprowadzaj¹c te-
ren do stanu pierwotnego. Po u³o¿eniu kabla, przed jego zasy-
paniem, nale¿y na kablu, w odstêpach co 10 m, za³o¿yæ opa-
ski kablowe zawieraj¹ce nastêpuj¹ce informacje:

Typ kabla * d³ugoœæ * rok u³o¿enia * trasê * symbol wykonawcy
2. Na elewacji gara¿y nale¿y zainstalowaæ szafkê licznikowo-z³¹-

czow¹ na wysokoœci 1,2 m nad ziemi¹. Szafkê nale¿y uzbroiæ
zgodnie z rysunkiem 2.

3. Pomiar energii elektrycznej ka¿dego z odbiorców nale¿y wyko-

nywaæ licznikiem bezpoœrednim zainstalowanym w szafce licz-
nikowo-z³¹czowej (rys. 2).

4. W ka¿dym gara¿u nale¿y zainstalowaæ tablicê zabezpieczeñ TZ,

wykonan¹ z materia³ów nieprzewodz¹cych o pojemnoœci 24
modu³y w klasie IP55. Schemat ideowy TZ przedstawia ry-
sunek 3. Zasilanie TZ nale¿y wykonaæ kablem YKY¿o 5×4,
uk³adanym w rurze lub kanale instalacyjnym, prowadzonym na
zewnêtrznej œcianie budynku gara¿y.

5. Instalacjê odbiorcz¹ w ka¿dym gara¿u nale¿y wykonaæ przewo-

dami:
a) gniazdo trójfazowe – YDY¿o 5×2,5
b) gniazda jednofazowe – YDY¿o 3×2,5
c) obwody oœwietlenia – YDY¿o 3×1,5.

obliczenia

1. Dobór kabla zasilaj¹cego gara¿e.

n

na d³ugotrwa³¹ obci¹¿alnoœæ pr¹dow¹:

za³o¿enia

(wyci¹g z warunków technicznych
wydanych przez lokalny Zak³ad
Energetyczny):

Zasilanie kompleksu gara¿y wykonywaæ kablem YAKY 4×16

lub o wiêkszym przekroju, w zale¿noœci od wyniku obliczeñ.

System zasilania:

n

TN-C – w sieci zasilaj¹cej,

n

TN-S – w instalacji odbiorczej.

Miejsce w³¹czenia do sieci energetycznej – z³¹cze kablowe po-

bliskiego budynku. Na elewacji budynku gara¿y nale¿y zlokalizo-
waæ szafkê licznikowo-z³¹czow¹. Pomiar ka¿dego z gara¿y trzeba
realizowaæ indywidualnie licznikiem bezpoœrednim. Moc szczyto-
wa w ka¿dym z gara¿y nie mo¿e przekroczyæ 2 kW. Impedancja
obwodu zwarciowego w ZK budynku mieszkalnego, z którego wy-
prowadzona zostanie linia zasilaj¹ca gara¿e wynosi odpowiednio:

a) dla zwaræ jednofazowych Z

k1

= 0,21

Ω

,

b) dla zwaræ trójfazowych Z

k3

= 0,16

Ω

.

Przed przyst¹pieniem do prac instalacyjnych, nale¿y przed³o-

¿yæ projekt zasilania do sprawdzenia w Zak³adzie Energetycznym.
Na budowê linii zasilaj¹cej nale¿y uzyskaæ pozwolenie budowla-
ne we w³aœciwym Urzêdzie Nadzoru Budowlanego.

UWAGA!

Ze wzglêdu na to, ¿e projekt linii kablowej przy³¹-

cza do sieci energetycznej by³ publikowany w numerach elektro.
info w niniejszym artykule zostanie on pominiêty. Do obliczeñ przy-
jête zosta³o zabezpieczenie linii kablowej WTN00gG40A.

opis techniczny

1. Ze z³¹cza kablowego (ZK) budynku mieszkalnego nale¿y wy-

prowadziæ liniê kablow¹ YAKY 4×16, któr¹ trzeba wprowadziæ

mgr in¿. Julian Wiatr

2

e.projekty

2004

I

B

= 16,04 A

≤

I

n

= 40 A

≤

I

Z

I

2

= k

2

· I

n

= 1,6 · 40

≤

I

Z

Warunek spe³nia kabel YAKY¿o 4×16, dla którego I

z

= 52 A.

n

na warunki zwarciowe:

S

≥

1/k (I

2

t)

1/2

= 1/74 (9000)

1/2

= 1,28 mm

2

<< 16 mm

2

Warunek spe³niony.

n

na spadek napiêcia:

Warunek spe³niony.

n

skutecznoœæ samoczynnego wy³¹czenia:

Warunek spe³niony.
2. Dobór przewodu WLZ.

n

na d³ugotrwa³¹ obci¹¿alnoœæ pr¹dow¹:

a) obci¹¿enie trójfazowe:

I

B

= 3,21 A

≤

I

n

= 16 A

≤

I

Z

I

2

= k

2

· I

n

= 1,45 · 16

≤

I

Z

P 2000

I

B

= –––––––––––––– = –––––––––––––––––

≅

3,21 A

√

3 · U

N

· cos

ϕ

1,73 · 400 · 0,9

2 · 50

Z

k1

= 0,21 + –––––––––– = 0,389

Ω

35 · 16

0,8 · 230

I

k1

= –––––––––– = 473 A > I

w

= 247,5 A dla t

≤

5 s

0,389

P · l · 100% 10000 · 50 · 100%

∆

U = ––––––––––– = ––––––––––––––––

≅

0,56% < 1%

γ

· S · U

N

2

35 · 16 · 400

2

k

2

· I

n

1,6 · 40

I

Z

≥

–––––– = ––––––––

≥

44,14 A

1,45 1,45

P 10000

I

B

= –––––––––––––– = –––––––––––––––––

≅

16,04 A

√

3 · U

N

· cos

ϕ

1,73 · 400 · 0,9

Warunek spe³nia kabel YKY¿o 5×2,5, dla którego I

d

= I

z

· k =

= 24 · 0,7 = 16,8 A, jednak ze wzglêdów praktycznych nale¿y
przyj¹æ kabel YKY¿o 5×4, dla którego I

d

= I

z

· k = 32 · 0,7 =

22,4 A.

n

na warunki zwarciowe:

Warunek spe³niony.

n

na spadek napiêcia (obliczenia wykonano dla najbardziej od-

dalonej TZ):

Warunek spe³niony.

b) zasilanie odbiorników jednofazowych:

I

B

= 4,83 A

≤

I

n

= 16 A

≤

I

Z

I

2

= k

2

· I

n

= 1,45 · 16

≤

I

Z

k

2

· I

n

1,45 · 16

I

Z

≥

–––––– = ––––––––

≥

16 A

1,45 1,45

P 1000

I

B

= ––––––––– = –––––––––––

≅

4,83 A

U

Nf

· cos

ϕ

230 · 0,9

P · l · 100%

∆

U = 0,56% + –––––––––– =

γ

· S · U

N

2

2000 · 25 · 100%

= 0,56 % + –––––––––––––

≅

0,56% + 0,14%

≅

0,70% < 1%

55 · 4 · 400

2

50

Z

k3

= 0,16 + ––––––––– = 0,387

Ω

55 · 4

U

N

400

I

k3

= ––––––––– = –––––––––––– = 596,74 A

√

3 · Z

k3

1,73 · 0,387

S 4

t

dop

= (k · –––) = ( 115 · –––––––)

2

= 0,59 s > t

rz

= 0,1 s

I

k3

596,74

k

2

· I

n

1,45 · 16

I

Z

≥

–––––– = –––––––––––

≥

16 A

1,45 1,45

Rys. 1 Plan instalacji

3

2004

e.projekty

Warunek spe³nia kabel YKY¿o 5×2,5, dla którego I

d

= 24 · 0,7

= 16,8 A, jednak ze wzglêdów praktycznych nale¿y przyj¹æ ka-
bel YKY¿o 5×4, dla którego I

d

= 32 · 0,7 = 22,4 A.

Warunek spe³niony.

n

na spadek napiêcia (obliczenie dotyczy tylko WLZ o najwiêk-

szej d³ugoœci):

n

na skutecznoœæ samoczynnego wy³¹czenia:

Z

k1

= 0,21 + 0,179 + 0,23 = 0,619

Ω

Warunek spe³niony.
3. Dobór przewodów odbiorczych instalacji.

UWAGA! Do obliczeñ przyjmuje siê obwody najbardziej obci¹-

¿one (obwód gniazd jednofazowych). Spadki napiêcia, ze wzglê-
du na ma³e odleg³oœci, mog¹ zostaæ pominiête.

n

na obci¹¿alnoœæ d³ugotrwa³¹:

I

B

= 4,83 A

≤

I

n

= 10 A

≤

I

Z

I

2

= k

2

· I

n

= 1,45 · 10

≤

I

Z

k

2

· I

n

1,45 · 10

I

Z

≥

––––––– = –––––––––––

≥

10 A

1,45 1,45

P 1000

I

B

= ––––––––– = –––––––––

≅

4,83 A

U

Nf

· cos

ϕ

230 · 0,9

0,8 · U

Nf

0,8 · 230

I

k1

= –––––––– = ––––––––– = 297,25 A > I

w

= 10 · 16 A = 160 A

Z

k1

0,619

2 · P · l · 100% 4000 · 25 · 100%

∆

U = –––––––––––––– = ––––––––––––––––

≅

0,86%

≅

< 1%

γ

· S · U

Nf

2

55 · 4 · 230

2

Warunek spe³nia przewód YDY¿o 3×1,5, dla którego I

z

=

17,5 A, jednak nale¿y przyj¹æ dla obwodu gniazd przewód YDY¿o
3×2,5.

n

skutecznoœæ samoczynnego wy³¹czenia:

a) obwód oœwietlenia:

Z

k1

= 0,619 + 0,18

≅

0,799

Ω

Warunek spe³niony.

b) obwód gniazd:

Z

k1

= 0,619 + 0,11

≅

0,729

Ω

0,8 · U

Nf

0,8 · 230

I

k1

= ––––––––– = ––––––––––– = 252,4 A > I

w

= 5 · 10 A = 50 A

Z

k1

0,729

Warunek spe³niony.
4. Dobór transformatora bezpieczeñstwa do obwodu oœwietlenia

kana³u naprawczego.
W kanale bêd¹ zainstalowane 4 oprawy kana³owe o mocy

75 W ka¿da, co daje obci¹¿enie obwodu wynosz¹ce 300 W. Naj-
bli¿szy transformator 230/24 V w katalogu firmy FAEL posiada
moc 400 VA. Dla tego transformatora zabezpieczenia strony pier-
wotnej i wtórnej, zgodnie z wytycznymi producenta wynosz¹:

– strona pierwotna: S191C10,
– strona wtórna:

Nale¿y przyj¹æ zabezpieczenie strony wtórnej transformatora typu
S191C8.
5. Oœwietlenie ogólne gara¿u.

E

œr

= 100 Lx

Na podstawie wytycznych zawartych w „Poradniku In¿yniera

Elektryka” cz. III orientacyjn¹ liczbê opraw oœwietleniowych mo¿-
na wyznaczyæ z poni¿szych wzorów:

E

œr

100

p = 4,30 –––– = 4,30 –––––– = 7,68 W/m

2

η

56

U

Nn

I

c/c

= ––––––––––––––––––––––– =

U

s

2

U

z%

2 ·

ρ

· l

( –––– · –––– ) + ––––––

P 100 S

24

= –––––––––––––––––––––––––––– = 76,87 A

242 4

2 · 0,027 · 8

( –––– · –––– ) + ––––––––––––

400 100 1,5

I

c/c

76,87

I

n

≤

––––

≤

–––––––

≤

9,61 A

8 8

0,8 · U

Nf

0,8 · 230

I

k1

= ––––––––– = –––––––––– = 230,29 A > I

w

= 5 · 6 A = 30 A

Z

k1

0,799

Rys. 2 Schemat ideowy szafki z³¹czowo-licznikowej

ASTAT

ul. D¹browskiego 461

60-415 Poznañ

tel. [phone]

faks (0-61) 848 82 76

e-mail: [e-mail]

www.astat.com.pl

q Ochrona przeciwprzepiêciowa

q Pomiary wytrzyma³oœci

elektrycznej izolacji

q Urz¹dzenia zasilaj¹ce

Reklama

4

e.projekty

2004

3. Po wykonaniu instalacji nale-

¿y wykonaæ nastêpuj¹ce po-
miary:

n

skutecznoœci samoczynnego
wy³¹czenia,

n

rezystancji izolacji kabla
i przewodów,

n

wartoœci napiêæ zasilaj¹cych,

n

ci¹g³oœci przewodów ochron-
nych,

n

badanie transformatora.

4. Ochrona przepiêciowa indywi-

dualna w ka¿dym gara¿u, za
pomoc¹ ochronnika przepiê-
ciowego kl. C, zainstalowane-
go w TZ.

zestawienie

wa¿niejszych

materia³ów

1. Kabel YKY¿o 5×4 – 75 m.
2. Kabel YAKY 4×16 – 50 m.
3. Przewód YDY¿o 3×2,5 –

200 m.

4. Przewód YDY¿o 3×1,5 –

300 m.

5. Roz³¹cznik bezpiecznikowy

NH00 – 1 szt.

6. Roz³¹cznik FR 103 – 5 szt.
7. Wy³¹cznik ró¿nicowopr¹dowy 30 mA/25 4Pkl.B – 5 szt.
8. Oprawy kana³owe z ¿arówkami 75 W/24 V – 20 szt.
9. Oprawy jarzeniowe o mocy 48 W IP44 – 20 szt.
10. Rozdzielnica nieprzewodz¹ca 24-modu³owa IP55 – 5 szt.
11. Wy³¹cznik instalacyjny:

a) S303C10 – 5 szt.
b) S301C10 – 5 szt.
c) S301B10 – 5 szt.
d) S301B6 – 10 szt.
e) S301C8 – 5 szt.

12. Transformator bezpieczeñstwa 230/24 V/400 VA – 5 szt.
13. Lampa halogenowa z detektorem zmierzchowym oraz z de-

tektorem ruchu 100 W – 5 szt.

14. Ochronnik przepiêciowy kl. – 5 szt.
15. Gniazdka natynkowe podwójne hermetyczne – 10 szt.
16. Nieprzewodz¹ce gniazdo trójfazowe 16 A – 5 szt.
17. Wy³¹cznik instalacyjny selektywny 16 A – 5 szt.
18. Szafka z³¹czowo-licznikowa o pojemnoœci min. 5 liczników

– 1 szt.

19. Bezpiecznik WTN00gG25 A – 3 szt.
20. W³¹cznik natynkowy hermetyczny pojedynczy – 10 szt.
21. Pozosta³e materia³y instalacyjne – wg potrzeb.

q

Rys. 3 Schemat ideowy TZ

S = a x b = 4 x 6 = 24 m

2

– powierzchnia gara¿u,

P = S · p = 24 · 7,68 = 184,32 W – wymagana moc oœwietlenia ogól-

nego gara¿u,

η

= 56 Lm/W – dla œwietlówek,

p

1

=48 W – moc pojedynczej oprawy oœwietleniowej,

Nale¿y zatem przyj¹æ 4 oprawy o mocy 48 W w klasie IP 44.

(Obliczenia maj¹ charakter przybli¿ony, ale w celu ustalenia liczby
opraw oœwietleniowych w gara¿u s¹ wystarczaj¹ce).

uwagi koñcowe

1. Dodatkowa ochrona przeciwpora¿eniowa – samoczynne wy³¹-

czenie:
a) szafka licznikowo-z³¹czowa w uk³adzie TN-C,
b) instalacja odbiorcza w gara¿ach, w uk³adzie TN-S uzupe³-

niona wysokoczu³ym wy³¹cznikiem ró¿nicowopr¹dowym.

2. W ka¿dym gara¿u nale¿y zainstalowaæ szynê wyrównania po-

tencja³ów po³¹czon¹ z zaciskiem PE w TZ. Do szyny wyrówna-
nia potencja³ów nale¿y po³¹czyæ wszystkie dostêpne obce czê-
œci przewodz¹ce.

P 184,32

n = –––– = –––––––– = 3,84

p

1

48

5

2004

e.projekty

Rys. 1

Plan instalacji

6

e.projekty

2004

Rys. 2 Schemat ideowy szafki z³¹czowo-licznikowej

7

2004

e.projekty

Rys. 3 Schemat ideowy TZ