Przeciwpożarowe zabezpieczenia techniczne
I. Stałe urządzenia gaśnicze
Obowiązek stosowania stałych urządzeo gaśniczych, do których zalicza się stałe urządzenia gaśnicze wodne (tryskaczowe i
zraszaczowe), parowe, pianowe, gazowe i aerozolowe, proszkowe reguluje § 23 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z
dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr
121, poz. 1138).
Zgodnie z ww. rozporządzeniem stosowanie stałych urządzeo gaśniczych, związanych na stałe z obiektem, zawierających zapas
środka gaśniczego i uruchamianych samoczynnie we wczesnej fazie rozwoju pożaru, jest wymagane w:
1) archiwach, wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Paostwowych;
2) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z
Komendantem Głównym Paostwowej Straży Pożarnej;
3) Ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o znaczeniu krajowym.
Należy jednak zaznaczyd, że zgodnie z § 23 ust.3 w strefach pożarowych i pomieszczeniach wyposażonych w stałe urządzenia
gaśnicze gazowe lub z innym środkiem gaśniczym mogącym mied wpływ na zdrowie ludzi powinny byd zapewnione warunki
bezpieczeostwa dla osób przebywających w tych pomieszczeniach, zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami dotyczącymi tych
urządzeo.
Natomiast stosowanie stałych urządzeo gaśniczych wodnych jest wymagane w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 10000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 8000 m2;
2) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 600;
3) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 3000;
4) budynkach użyteczności publicznej wysokościowych;
5) budynkach zamieszkania zbiorowego wysokościowych.
II. Obowiązek stosowania systemu sygnalizacyjno-alarmowej jest wymagany w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2500 m2;
2) teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
3) kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
4) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300; salach widowiskowych i sportowych o liczbie
miejsc powyżej 1500;
5) szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach - o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
6) szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
7) domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
8) zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
9) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
10) budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza 3 doby, o liczbie
miejsc noclegowych powyżej 200;
11) budynkach zamieszkania zbiorowego nie wymienionych w pkt 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;
12) archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Paostwowych;
13) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z
Komendantem Głównym Paostwowej Straży Pożarnej;
14) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i resortowym;
15) centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności
5000-10000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
16) garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację
podziemną;
17) stacjach metra (kolei podziemnych);
18) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
19) bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
20) bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.
Jednocześnie, zgodnie z § 26. 1. ww. rozporządzenia MSWiA, w przypadku wyposażenia obiektów w stałe urządzenia gaśnicze
można zrezygnowad z wyposażania ich w instalację sygnalizacyjno-alarmową. Możliwośd ta nie oznacza zwolnienia z obowiązku
połączenia urządzeo z komendą lub jednostką ratowniczo-gaśniczą Paostwowej Straży Pożarnej w sposób zapewniający
automatyczne przekazywanie informacji o pożarze.
III. Zasady dotyczące podłączania systemów sygnalizacji pożaru do PSP
Obowiązek założenia i odpowiedniego połączenia urządzeo sygnalizacyjno-alarmowych dla obiektów wyżej wymienionych
określa art. 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002r Nr 147 poz. 1229). Zgodnie z w.w.
artykułem właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, obowiązany do założenia urządzeo sygnalizacyjno-
alarmowych, zobowiązany jest połączyd te urządzenia z najbliższą komendą lub jednostką ratowniczo-gaśniczą Paostwowej
Straży Pożarnej, o ile w tym budynku, obiekcie lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza. Sposób połączenia
urządzeo sygnalizacyjno-alarmowych systemu sygnalizacji pożarowej właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany
uzgodnid z właściwym terenowo komendantem powiatowym (miejskim) Paostwowej Straży Pożarnej (§ 27 rozporządzenia
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów).
IV. Dźwiękowe systemy ostrzegawcze
Stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego, umożliwiającego rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów
głosowych dla potrzeb bezpieczeostwa osób przebywających w budynku, nadawanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z
systemu sygnalizacji pożarowej, a także przez operatora, jest wymagane w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 10000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 8000 m2;
2) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1500;
3) kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600;
4) szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
5) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
6) budynkach zamieszkania zbiorowego:
a) wysokich i wysokościowych, lub
b) o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
7) stacjach metra (kolei podziemnych);
8) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.
W stosunku do ww. obiektów wzniesionych przed dniem 26 lipca 2003 r. wymagania powyższe obowiązują od dnia 27 lipca 2005
r., natomiast w stosunku do obiektów wzniesionych po 26 lipca 2003 r wymagania powyższe obowiązują od 12 stycznia 2004 r.
V. Gaśnice - zasady rozmieszczania
Zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony
przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów; uległy zmianie zasady rozmieszczenia gaśnic w
budynkach.
Zgodnie z ww. rozporządzeniem MSWiA:
1. Obiekty powinny byd wyposażone w gaśnice przenośne lub przewoźne, spełniające wymagania Polskich Norm będących
odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic.
2. Rodzaj gaśnic powinien byd dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących
podziału pożarów, które mogą wystąpid w obiekcie.
3. Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadad, z wyjątkiem
przypadków określonych w przepisach szczególnych:
1) na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, nie chronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
a) zaliczonej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
b) PM, o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2,
c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem,
2) na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej nie wymienionej w pkt. 1), z wyjątkiem zaliczonej do kategorii zagrożenia
ludzi ZL IV.
4. Gaśnice w obiektach powinny byd rozmieszczane:
1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
- przy wejściach do budynków,
- na klatkach schodowych,
- na korytarzach,
- przy wyjściach z pomieszczeo na zewnątrz,
2) w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),
3) w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące
warunki.
5. Przy rozmieszczaniu gaśnic wymagane jest spełnienie następujących warunków:
1) odległośd z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywad człowiek do najbliższej gaśnicy, nie powinna byd
większa niż 30 m,
2) do gaśnic powinien byd zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.
Aktualnie, zgodnie z Polską Normą PN-EN-2:1998 "Podział pożarów", w celu klasyfikacji różnego rodzaju pożarów i uproszczenia
wszelkich powołao się na te rodzaje pożarów, wprowadzono następujące oznaczenia:
Grupa pożarów A: Pożary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z
tworzeniem żarzących się węgli.
Grupa pożarów B: Pożary cieczy i materiałów stałych topiących się.
Grupa pożarów C: Pożary gazów.
Grupa pożarów D: Pożary metali.
VI. Zasady stosowania zabezpieczeo przeciwpożarowych obiektów
W związku z częstymi zapytaniami dotyczącymi garażowania samochodów zasilanych gazem płynnym w garażach - Biuro
Rozpoznawania Zagrożeo informuję, co następuje.
W przepisach techniczno-budowlanych dotyczących garaży nie wyróżnia się garaży przeznaczonych dla pojazdów
samochodowych zasilanych gazem płynnym. Należy przy tym dodad, że przepisy dotyczące ruchu drogowego oraz przepisy
dotyczące warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia nie wprowadziły, podobnie zresztą, jak i
w innych krajach Europy, obowiązku oznakowania pojazdów zasilanych gazem płynnym w sposób wyróżniający je od innych
pojazdów.
Należy jednak stwierdzid, że warunki techniczne dla pojazdów przystosowanych do zasilania gazem określają szereg istotnych
wymagao technicznych dla instalacji samochodowych, w tym również takich, które będą zapewniad ich szczelnośd
(niedopuszczalny wypływ gazu również po zatrzymaniu silnika).
Jednocześnie informuje się, że warunki techniczno-budowlane dla budynków nie dopuszczają stosowania instalacji gazowych dla
gazu cięższego od powietrza w pomieszczeniach, których poziom podłogi znajduje się poniżej otaczającego terenu.
Biuro Rozpoznawania Zagrożeo wychodząc naprzeciw licznym zapytaniom, dotyczącym rozporządzenia Ministra Infrastruktury z
dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadad budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75,
poz. 690), które weszło w życie z dniem 16 grudnia 2002 r., wyjaśnia, co następuje:
W myśl postanowieo § 234 ust. 1 przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinny mied klasę
odporności ogniowej (EI) wymaganą dla tych elementów. Także przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejścia
przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny byd wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające o klasie
odporności ogniowej (EI), równej klasie odporności ogniowej elementu oddzielenia przeciwpożarowego - § 268 ust. 4.
Wymagania te dotyczą m.in. przejśd w stropach międzykondygnacyjnych stanowiących oddzielenia przeciwpożarowe,
spełniających wymagania określone w § 232 ust. 4, w tym także między kondygnacjami stanowiącymi odrębne strefy pożarowe,
połączonymi klatkami schodowymi i szybami dźwigowymi zamykanymi drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 30.
Analogiczne wymagania obowiązują w przypadku prowadzenia instalacji bądź przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w
wydzielonych pożarowo szachtach i szybach, przy przejściach tych instalacji przez ściany wydzielające.
2. W wyjściach ewakuacyjnych z garażu, w tym będących jednocześnie wjazdem lub wyjazdem z tego garażu, o których mowa w
§ 278 ust. 1 rozporządzenia, drzwi powinny spełniad wymagania określone w § 239 i § 240 nawet, jeżeli ten wjazd lub wyjazd
zamykany jest unoszoną bramą garażową, poprzez zastosowanie bramy z odpowiednimi drzwiami. Tak jak w dotychczas
obowiązujących przepisach, brama podnoszona nie zawierająca drzwi ewakuacyjnych nie może byd traktowana jako wyjście
ewakuacyjne.