5/2.A.15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy operatora walca drogowego

Rozdzia³ 5/2.A.15.

5/2.A.15. Ocena ryzyka zawodowego operatora walca drogowego

5. Ryzyko zawodowe

czerwiec 2008

Dariusz P³ochocki

Spis treœci

1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków operatora . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

4. Wymagane kwalifikacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

5. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

6

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy

za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

9

1. Opis stanowiska

Środowisko
pracy

Operator walca wykonuje pracê na placach budów, tzn. w przestrzeni, w której pro-
wadzone s¹ roboty budowlane i zajêtej przez urz¹dzenia zaplecza budowy. Teren
robót nie jest szczelnie ogrodzony – mo¿liwe jest wejœcie osób niezatrudnionych
(ewentualnie zwierz¹t). Teren prowadzenia prac jest oznakowany tablicami infor-
macyjnymi umieszczonymi na wszystkich ci¹gach komunikacyjnych.

W zale¿noœci od rodzaju i zakresu prowadzonych prac, roboty w pasie drogowym
prowadzone s¹ przy:

l

zamkniêtym ruchu na drodze lub

l

wy³¹czeniu z ruchu: czêœci jezdni, pasa ruchu jezdni albo jego czêœci lub/i

l

ograniczonej prêdkoœci pojazdów poruszaj¹cych siê na remontowanym odcin-
ku jezdni.

PRZYKŁAD

Ostatnia sytuacja ma miejsce, w przypadku gdy roboty s¹ prowadzone na poboczu drogi.

Praca prowadzona jest na otwartej przestrzeni, a warunki bezpieczeñstwa wy-
konywania pracy zale¿¹ w istotny sposób od aktualnie panuj¹cych czynników
atmosferycznych.

Prace wykonywane s¹ w szybkim tempie narzuconym przez harmonogram
w zwi¹zku z podpisanymi kontraktami.

Istotnym dla bezpieczeñstwa wykonywania robót jest tak¿e fakt zmiennoœci frontu
robót oraz wykonywania prac w s¹siedztwie przez inne ekipy zatrudniane przez
ró¿nych podwykonawców.

Maszyny
i narzędzia

W celu zagêszczania mieszanki mineralno-bitumicznej operator obs³uguje:

l

walec g³adki, stalowy, statyczny dwuwa³owy, lekki s³u¿¹cy do wstêpnego
zagêszczenia oraz

czerwiec 2008

1

OPINIE

Rozdział 5/2.A.15.

l

walec g³adki, stalowy, statyczny dwuwa³owy, œredni do zagêszczenia w³aœ-
ciwego.

Ostatni¹ czynnoœci¹ zwi¹zan¹ z zagêszczaniem masy jest przejazd walca wieloko-
³owego ogumionego o ciœnieniu w oponach regulowanym w granicach 0,2–0,8 MPa.

Walce wyposa¿one s¹ w instalacjê zraszaj¹c¹ powierzchnie kó³, co zapobiega przy-
lepianiu siê do nich wa³owanej masy.

Zagêszczanie prowadzone jest od krawêdzi ku œrodkowi.

Operator dodatkowo wykorzystuje w pracy narzêdzia rêczne, np.: m³otki, klucze
nasadowe, oczkowe, skrobaczki, itp.

Materiały

Receptury wykorzystywanych materia³ów oparte s¹ na Polskiej Normie
BN-73/6771–03 Projektowanie mas z betonu asfaltowego

.

Podstawowe materia³y wykorzystywane w pracy, to w szczególnoœci asfalty dro-
gowe stosowane do budowy i konserwacji dróg i innych nawierzchni (w budownic-
twie drogowym asfalty s¹ u¿ywane do produkcji mas stosowanych do budowy
nawierzchni i zapraw asfaltowych oraz do regeneracji starych nawierzchni tego
typu). Uk³adany asfalt spe³nia wymagania Polskiej Normy PN-EN 12591:2004
Asfalty i produkty asfaltowe. Wymagania dla asfaltów drogowych

.

Asfalty drogowe stanowi¹ zagro¿enie dla zdrowia pracowników, g³ównie ze
wzglêdu na wystêpowanie wielopierœcieniowych wêglowodorów aromatycznych
(WWA), które s¹ substancjami bardzo toksycznymi. Stanowi¹ one liczn¹ grupê
zwi¹zków zawieraj¹cych od dwóch do kilku, a nawet kilkunastu pierœcieni aroma-
tycznych w cz¹steczce.

PRZYKŁAD

Wielopierœcieniowymi wêglowodorami aromatycznymi, które wystêpuj¹ w asfaltach drogowych s¹:
acenaften, acenaftylen, antracen, benz(a)antracen, benzo(a)piren, benzo(e)piren, benzo(b)fluoranten,
benzo(j)fluoranten, benzo(k)fluoranten, benzo(g,h,i)perylen, chryzen, dibenz(a,h)antracen, fluoran-
ten, fluoren, fenantren, piren i indeno(l,2,3-c,d)piren.

Dymy

Przy robotach drogowych pracownicy s¹ nara¿eni na wielosk³adnikowe mieszani-
ny substancji chemicznych wchodz¹cych w sk³ad dymów asfaltów, m.in.:

l

alkany,

l

alkeny,

l

cykloalkany,

l

cykloalkeny.

Temperatura zagêszczanej mieszanki, w przypadku lepiszcza asfaltu wynosi
od 110°C do 135°C, co powoduje dodatkowe zagro¿enia (poparzeniem) podczas
wykonywania pracy.

2. Zakres obowi¹zków operatora

Zadania

Do obowi¹zków operatora walca drogowego nale¿y:

l

przygotowanie maszyn do pracy,

l

obs³uga walców zgodnie z instrukcj¹ u¿ytkowania oraz instrukcj¹ bezpiecznej
obs³ugi i konserwacji,

2

czerwiec 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.A.15.

Zagrożenia

l

przeprowadzanie okresowych przegl¹dów konserwacyjnych zgodnie z instruk-
cj¹ u¿ytkowania danego urz¹dzenia.

3. Organizacja pracy

W zak³adzie pracy zatrudnionych jest ³¹cznie czterech operatorów, którzy obs³u-
guj¹ dwa walce (dwóch operatorów na ka¿d¹ zmianê). Praca jest dwuzmianowa
i trwa przez 5 dni w tygodniu.
Operator walca odpowiada za eksploatowanie maszyny zgodnie z instrukcj¹. Nie-
przestrzeganie instrukcji przejawia siê przede wszystkim w:

l

transporcie osób na urz¹dzeniu,

l

opuszczaniu stanowiska operatora podczas eksploatacji,

l

uruchamianiu i u¿ytkowaniu maszyny spoza stanowiska operatora,

l

nieprzestrzeganiu okresów miêdzy przegl¹dowych maszyn,

l

zaniechaniu kontroli w celu wczesnego wykrywania usterek,

l

niewykonywaniu planowych prac konserwacyjnych b¹dŸ napraw (terminy
wykonywania konserwacji i napraw s¹ okreœlone w instrukcjach u¿ytkowania
walców),

l

nieprawid³owo wykonywanych pracach konserwacyjnych b¹dŸ naprawach
(zakres prac konserwacyjnych i napraw oraz sposób ich prowadzenia s¹ okreœ-
lone w instrukcjach u¿ytkowania walców).

Prace konserwacyjne nie wymienione w instrukcjach u¿ytkowania walców powin-
ny byæ wykonywane przez autoryzowany serwis.

4. Wymagane kwalifikacje

Na stanowisku operatora walca mo¿na zatrudniæ osobê, która:

l

ukoñczy³a 18-ty rok ¿ycia,

l

naby³a kwalifikacje do obs³ugi walca drogowego (ukoñczy³a szkolenie i uzy-
ska³a pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisjê
powo³an¹ przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego
w Warszawie),

l

ma odpowiedni stan zdrowia udokumentowany aktualnym orzeczeniem le-
karskim o braku przeciwwskazañ do pracy na stanowisku operatora walca
drogowego,

l

jest w stanie fizycznym i psychicznym, pozwalaj¹cym na prawid³owe wykony-
wanie powierzonego zakresu obowi¹zków,

l

jest przeszkolona w zakresie bezpieczeñstwa i higieny pracy.

Dokumentacja
techniczna

Przed przyst¹pieniem do wykonywania robót pracownik powinien poznaæ i rozu-
mieæ dokumentacjê techniczn¹ urz¹dzenia, w tym instrukcjê u¿ytkowania.

czerwiec 2008

3

5/2.A.15. Ocena ryzyka zawodowego operatora walca drogowego

OPINIE

Rozdział 5/2.A.15.

5. Identyfikacja zagro¿eñ

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

1

2

3

4

1.

Po¿ar.

Materia³y ³atwopalne,
w tym szczególnie masy
asfaltowe, smary i paliwo
do maszyn.

Najczêœciej dochodzi do
poparzeñ.

2.

Powierzchnie o wysokiej
temperaturze.

Gor¹ce elementy silnika
(prace konserwacyjne),
mieszanka asfaltowa,
której temperatura docho-
dzi do 135°C.

Ciê¿kie uszkodzenia cia³a
w wyniku poparzenia.

3.

Kontakt cz³owieka
z pojazdami w ruchu –
potr¹cenie, przygniecenie.

Poruszaj¹ce siê po placu
budowy inne pojazdy.
Dotyczy to pojazdów
mechanicznych obs³ugi-
wanych przez osoby wy-
konuj¹ce prace na placu
budowy, jak i samocho-
dów osobowych i ciê¿aro-
wych uczestnicz¹cych
w ruchu drogowym (na
pasach drogi, które nie zo-
sta³y wy³¹czone z ruchu).

Ciê¿kie uszkodzenie cia³a
(z³amania koñczyn,
st³uczenia, inne urazy
cia³a) lub nawet œmieræ.

4.

Przemieszczane materia³y
i maszyny – uderzenie,
przygniecenie.

Pracuj¹ce na krawêdzi
skarp maszyny, mog¹ce
przewróciæ siê na nierów-
nym terenie (np. w wyni-
ku nieuwagi operatora).

Przemieszczane na terenie
budowy wyroby i mate-
ria³y.

Ciê¿kie urazy cia³a
(zmia¿d¿enia). Obra¿enie
ze skutkiem œmiertelnym.

5.

Po³o¿enie stanowiska
pracy na innym poziomie
ni¿ poziom terenu (wy¿ej).

Zabrudzone schody wejœ-
ciowe do kabiny.
Wchodzenie na elementy
konstrukcji maszyny
w trakcie konserwacji.

Urazy cia³a (zw³aszcza:
st³uczenia, z³amania
i zwichniêcia) najczêœciej
koñczyn, ale mo¿liwe te¿
szczególnie niebezpieczne
urazy g³owy.

6.

Poœlizgniêcie, upadek na
tej samej p³aszczyŸnie.

Nierówne, mokre i œliskie
drogi komunikacyjne na
placu budowy.

Z³amania, zwichniêcia
koñczyn, st³uczenia cia³a
i urazy g³owy.

4

czerwiec 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.A.15.

1

2

3

4

7.

Kontakt z nieruchomymi
elementami – uderzenie.

Elementy konstrukcyjne
walca drogowego,
zw³aszcza przy wejœciach
do kabiny operatora.

Urazy cia³a – szczególnie
koñczyn i g³owy.

8.

Kontakt z ruchomymi
elementami maszyny –
uderzenie, pochwycenie.

Ruchome elementy silnika,
tak¿e pokrywa silnika,
jego klapa serwisowa
(najczêœciej podczas wyko-
nywania prac konserwa-
cyjnych).

Urazy cia³a – szczególnie
d³oni.

9.

Kontakt z elementami
pod ciœnieniem wy¿szym
od atmosferycznego.

Zagro¿enie wystêpuj¹ce
przy pêkniêciu opony
przy walcach wieloko³o-
wych ogumionych, naj-
czêœciej w przypadku
uszkodzenia opony przy
przeprowadzaniu konser-
wacji.

Urazy cia³a.

10. Praca z u¿yciem narzêdzi

bez napêdu mechanicz-
nego.

Narzêdzia rêczne – m³otki,
klucze, skrobaczki, itp.

Skaleczenia, zak³ucia,
st³uczenia, najczêœciej
d³oni.

11. Kontakt z substancjami

chemicznymi. Wch³ania-
nie par i dymów znaj-
duj¹cych siê w powietrzu.

Podczas wykonywania
robót drogowych z u¿y-
ciem asfaltów wydzielaj¹
siê do powietrza dymy,
które s¹ mieszaninami
substancji szkodliwych
o ró¿nym charakterze
chemicznym i stopniu
toksycznoœci. Stanowi¹
one zagro¿enie dla zdro-
wia pracowników, g³ów-
nie ze wzglêdu na mo¿li-
woœæ wystêpowania w
nich wielopierœcienio-
wych wêglowodorów
aromatycznych (WWA).

Szkodliwe dla zdrowia s¹
tak¿e spaliny emitowane
przez silniki wysokoprê¿ne.

Reakcje halucynogenne,
bóle i zawroty g³owy,
sennoϾ, zatrucia.

Podra¿nienie uk³adu od-
dechowego oraz oczu,
skóry.

Alergie.

W skrajnych przypadkach
utrata przytomnoœci.

Ryzyko powstania nowo-
tworów.

12. Py³.

Zapylenie utrzymuj¹ce siê
w powietrzu w wyniku
wzbijania kurzu przez
przeje¿d¿aj¹ce samocho-
dy i inne maszyny.

Podra¿nienie uk³adu od-
dechowego. Zaprószenie
oczu.

czerwiec 2008

5

5/2.A.15. Ocena ryzyka zawodowego operatora walca drogowego

OPINIE

Rozdział 5/2.A.15.

1

2

3

4

13. Wibracje.

Drgania przenoszone na
ca³e cia³o, jak i na zespó³
d³oñ-ramiê od pracu-
j¹cego walca.

Przy zgodnym z przezna-
czeniem zastosowaniu
maszyny, wa¿one wartoœci
skuteczne przyœpieszenia
drgañ przenoszonych na
ca³e cia³o, jak i na zespó³
d³oñ-ramiê nie przekra-
czaj¹ wartoœci okreœlonych
w normie EN 1032:2003.

Z³y stan maszyn i wadli-
we ich u¿ytkowanie mog¹
prowadziæ do powstawa-
nia tzw. „zespo³ów wibra-
cyjnych”.

14. Ha³as.

Na stanowisku operatora,
jak i w bezpoœrednim
s¹siedztwie walca docho-
dzi do przekroczenia do-
puszczalnego poziomu
ciœnienia akustycznego
wynosz¹cego 85 dB. Ha³as
pochodzi od silnika wyso-
koprê¿nego walca oraz in-
nych maszyn drogowych
i ciê¿arówek pracuj¹cych
w s¹siedztwie.

Uszczerbek s³uchu. Przy
d³u¿szym nara¿eniu pra-
cownika mo¿liwa nawet
ca³kowita utrata s³uchu.

15. Zmienny klimat.

Zmienne warunki atmos-
feryczne uzale¿nione od
pory roku.

Choroby uk³adu oddecho-
wego, w tym najczêœciej
przeziêbienia. Podczas
upa³ów mo¿e dochodziæ
do przegrzania organizmu.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Środki ochrony
indywidualnej

Operator walca drogowego ma do dyspozycji œrodki ochrony indywidualnej, prze-
znaczone do ochrony:

l

dróg oddechowych,

l

g³owy, oczu i twarzy,

l

s³uchu,

l

r¹k i skóry,

l

inne.

Jeœli chodzi o ochrony dróg oddechowych, to w normalnych warunkach pracy nie
wymaga siê specjalnego zabezpieczenia. Jednak¿e w przypadku wyst¹pienia:

l

stê¿onych oparów dymów pochodz¹cych z asfaltów drogowych (przekrocze-
nie dopuszczalnych stê¿eñ) lub

l

aerozolów,

l

podwy¿szonego zapylenia

– nale¿y stosowaæ maski ochronne.

6

czerwiec 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.A.15.

Nie wymaga siê specjalnej ochrony oczu i twarzy, chocia¿ dobrym zwyczajem jest
stosowanie okularów ochronnych, a w przypadku zagro¿enia rozpryskiwaniem
masy asfaltowej pe³nej os³ony g³owy twarzy i szyi. Operator walca drogowego po-
winien tak¿e wykorzystywaæ kask chroni¹cy g³owê.

Podczas pracy wymagane jest stosowanie ochronników s³uchu.

W celu ochrony r¹k i skóry pracownik obowi¹zany jest stosowaæ:

l

kombinezon ze œciœle przylegaj¹cymi mankietami rêkawów i nogawek,

l

rêkawice oraz buty

– odporne na kontakt z gor¹cymi przedmiotami (w tym z masami asfaltowymi).

Ponadto operator walca ma obowi¹zek noszenia kamizelki odblaskowej podczas
ca³ej zmiany roboczej.
W sezonie jesienno-zimowym operator walca otrzymuje ciep³e ubrania robocze,
w tym ocieplan¹ kurtkê przeciwdeszczow¹.

Instrukcje

Operator ma tak¿e do dyspozycji na stanowisku pracy instrukcje:

l

bezpiecznej obs³ugi i konserwacji walców,

l

transportu wewnêtrznego,

l

przeciwpo¿arow¹.

Inne środki
profilaktyczne

Inne œrodki profilaktyczne, to:

l

przegl¹dy konserwacyjne maszyn (zgodnie z harmonogramami i zakresem
przegl¹dów okreœlonymi przez producentów tych maszyn),

l

podrêczny sprzêt ppo¿.,

l

apteczka pierwszej pomocy,

l

szkolenia bhp (zasad¹ jest, ¿e szkolenia prowadzone s¹ zawsze w przypadku
wprowadzenia zmian w organizacji pracy, np.: zmiana organizacji ruchu na
placu budowy lub zmiany samego placu budowy),

l

badania lekarskie zgodnie z terminami wyznaczonymi przez lekarza profilak-
tyka.

Pracownikowi zapewniane s¹ tak¿e napoje (zimne i gor¹ce – w zale¿noœci od pory
roku) i posi³ki regeneracyjne.

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za
ostatnie 5 lat

W okresie ostatnich piêciu lat zanotowano dwa ciê¿kie wypadki przy pracy, któ-
rym ulegli operatorzy walców drogowych.

Podczas pierwszego ze zdarzeñ, operator walca utwardza³ krawêdŸ drogi pro-
wadz¹cej po nasypie. W wyniku nieuwagi, operator zjecha³ z krawêdzi i straci³ pa-
nowanie nad maszyn¹, która stoczy³a siê z nasypu. Na szczêœcie, operator zd¹¿y³
wyskoczyæ z kabiny. W wyniku zdarzenia operator dozna³:

l

z³amania prawej rêki i

l

zwichniêcia stawu skokowego.

Drugie zdarzenie polega³o na najechaniu na operatora walca cofaj¹cej ciê¿arówki
z naczep¹. Do zdarzenia dosz³o o zmroku w z³ych warunkach atmosferycznych.
Dodatkowo operator nie mia³ na sobie kamizelki odblaskowej. W wyniku zda-

czerwiec 2008

7

5/2.A.15. Ocena ryzyka zawodowego operatora walca drogowego

OPINIE

Rozdział 5/2.A.15.

rzenia operator dozna³ obra¿eñ wewnêtrznych, wymagaj¹cych kilkutygodniowej
hospitalizacji.

W analogicznym okresie nie zanotowano ¿adnego przypadku choroby zawo-
dowej.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Poni¿sza karta oceny ryzyka zawodowego zosta³a opracowana w skali trójstop-
niowej wg Polskiej Normy PN-N-18002:2000 Systemy zarz¹dzania bezpieczeñstwem
i higien¹ pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego

. Zwracamy uwagê, ¿e

jest to karta przyk³adowa. Dla konkretnego stanowiska pracy operatora walca
w Pañstwa zak³adzie niektóre zagro¿enia mog¹ nie wystêpowaæ, ale mog¹ pojawiæ
siê inne. Zale¿eæ to bêdzie, np. od zakresu zadañ pracownika, jakoœci wykorzysty-
wanych maszyn, itp.

PRZYKŁAD

Jeœli kabina maszyny jest szczelna i posiada klimatyzacjê, to zagro¿enia zwi¹zane z substancjami che-
micznymi, py³ami i przegrzaniem organizmu pracownika ulegn¹ zdecydowanemu ograniczeniu.

Nale¿y tak¿e pamiêtaæ, ¿e wynik poni¿szej oceny ryzyka zawodowego uwzglêdnia
stosowanie œrodków ograniczaj¹cych zagro¿enia.

Przypominamy tak¿e, ¿e pracownik powinien byæ zapoznany z kart¹ oceny razem
z kart¹ identyfikacji zagro¿eñ. Dowodem na zapoznanie siê pracownika z ww. do-
kumentami jest jego podpis z dat¹ i adnotacj¹ „Zapozna³em siê”.

8

czerwiec 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.A.15.

Rozdzia³

5/2.A.15.

Rozdzia³

5/2.A.15.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

....................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Operator

walca

drogowego

Liczba

nara¿onych

........................

............................................................

............................................................

............................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

Praca

operatora

polega

na:

•

przygotowaniu

walca

drogowego

do

pracy,

•

obs³udze

walca

zgodnie

z

instrukcj¹

u¿ytkowania

oraz

instrukcj¹

bezpiecznej

obs³ugi

i

konserwacji,

•

przeprowadzaniu

okresowych

konserwacji

zgodnie

z

instrukcj¹

u¿ytkowania.

Operatora

wyposa¿ono

w:

•

maskê

ochronn¹,

•

kombinezon

ze

œciœle

dopasowanymi

mankietami

rêkawów

i

nogawek,

•

rêkawice

ochronne,

•

buty

robocze,

•

okulary

ochronne,

•

ochronniki

s³uchu,

•

kamizelkê

odblaskow¹,

•

he³m.

Ponadto

pracownik

ma

do

dyspozycji

instrukcje:

•

bezpiecznej

obs³ugi

i

konserwacji,

•

transportu

wewnêtrznego,

•

przeciwpo¿arow¹.

Operator

ma

tak¿e

apteczkê

pierwszej

pomocy

oraz

podrêczny

sprzêt

ppo¿.

Operator

wykorzystuje

w

pracy

narzêdzia

rêczne,

np.:

m³otek,

klucze

nasadowe,

oczkowe,

skrobacz

-

ki,

itp.

Podstawowym

materia³em

s¹

asfalty

drogowe

zgodne

z

Polskimi

Normami:

•

BN-73/6771–03

Projektowanie

mas

z

betonu

asfaltowego

oraz

•

PN-EN

12591:2004

Asfalty

i

produkty

asfaltowe.

Wymagania

dla

asfaltów

drogowych.

Dokumenty

odniesienia:

–

rozp.

MPiPS

z

26.9.1997

r.

w

sprawie

ogólnych

przepi

-

sów

bhp

(tj.

Dz.U.

z

2003

r.

Nr

169,

poz.

1650,

ze

zm.),

–

rozp.

MG

z

20.9.2001

r.

w

sprawie

bhp

podczas

eks

-

ploatacji

maszyn

i

innych

urz¹dzeñ

technicznych

do

robót

ziemnych,

budowlanych

i

drogowych

(Dz.U.

Nr

118,

poz.

1263),

–

rozp.

Ministrów

Administracji,

Gospodarki

Terenowej

iOchrony

Œrodowiska

oraz

Komunikacji

z

10.2.1977

r.

w

sprawie

bhp

przy

wykonywaniu

robót

drogowych

i

mostowych

(Dz.U.

Nr

7,

poz.

30),

–

rozp.

MZ

z

3.10.2004

r.

w

sprawie

bezpieczeñstwa

ihigieny

pracy

zwi¹zanej

z

wystêpowaniem

w

miejscu

pracy

czynników

chemicznych

(Dz.U.

z

2005

r.

Nr

11,

poz.

86),

–

rozp.

MZ

z

2.9.2003

r.

w

sprawie

oznakowania

opa-

kowañ

substancji

niebezpiecznych

i

preparatów

nie

-

bezpiecznych

(Dz.U.

Nr

173,

poz.

1679,

ze

zm.),

–

rozp.

MPiPS

z

29.11.2002

r.

w

sprawie

najwy¿szych

dopuszczalnych

stê¿eñ

i

natê¿eñ

czynników

szkodli

-

wych

dla

zdrowia

w

œrodowisku

pracy

(Dz.U.

Nr

217,

poz.

1833,

ze

zm.),

–

rozp.

MPiPS

z

14.3.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcz

-

nych

pracach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

313,

ze

zm.),

–

polska

Norma

PN-N-18002:2000,

–

instrukcja

u¿ytkowania

walca

do

masy

asfaltowej,

–

karty

charakterystyki

substancji

i

preparatów

niebez

-

piecznych,

–

instrukcje

zak³adowe.

WZÓR

Rozdział 5/2.A.15.

9

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

1.

Po¿ar.

Materia³y

³atwopalne,

w

tym

szczególnie

masy

asfaltowe

i

paliwo.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

obowi¹zuj¹cych

instrukcji

(zw³aszcza

dotycz¹cych

wykorzysty

-

wania

materia³ów

³atwopalnych).

Zakaz

u¿ywania

otwartego

ognia

i

palenia

tytoniu

poza

miejscami

specjalnie

do

tego

wyznaczonymi,

a

szczególnie

na

stanowisku

pracy.

Zapewnienie

i

regularne

kontrole

sprawnoœci

sprzêtu

ppo¿.,

w

tym

podrêcznego.

Zwrócenie

uwagi

na

zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci,

zw³aszcza

w

trakcie

tankowania

maszyny.

2.

Powierzchnie

o

wyso-

kiej

temperaturze.

Gor¹ce

elementy

silnika

(prace

konserwacyjne),

mieszanka

asfaltowa,

której

temperatura

dochodzi

do

135°C.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

W³aœciwa

organizacja

pracy.

Stoso-

wanie:

kombinezonu

ze

œciœle

przyle-

gaj¹cymi

mankietami

rêkawów

i

n

o-

gawek,

rêkawic

ochronnych,

butów

roboczych.

Zalecenie

zachowania

szczególnej

ostro¿noœci.

Ogranicza-

nie

poœpiechu.

3.

Kontakt

z

pojazdami

w

ruchu

–

potr¹cenie,

przygniecenie.

Poruszaj¹ce

siê

po

placu

budo

-

wy

inne

pojazdy.

Dotyczy

to

pojazdów

mechanicznych

obs³ugiwanych

przez

osoby

wykonuj¹ce

prace

na

placu

budowy,

jak

i

samochodów

osobowych

i

ciê¿arowych

uczestnicz¹cych

w

ruchu

dro

-

gowym

(na

pasach

drogi,

które

nie

zosta³y

wy³¹czone

z

ruchu).

Du¿a

Prawdopodobne

Du¿e

Bezwzglêdne

stosowanie

siê

do

obo

-

wi¹zuj¹cej

organizacji

ruchu

na

placu

budowy.

Stosowanie

kamizelek

od

-

blaskowych.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zalecenie

zachowania

nale

-

¿ytej

ostro¿noœci.

Rozdział 5/2.A.15.

WZÓR

10

12

3

4

5

6

7

4.

Przemieszczane

materia³y

i

maszyny

–

uderzenie,

przygnie

-

cenie.

Pracuj¹ce

na

krawêdzi

skarp

maszyny,

mog¹ce

przewróciæ

siê

na

nierównym

terenie

(np.

w

wyniku

nieuwagi

operatora).

Przemieszczane

na

terenie

budowy

wyroby

i

materia³y.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Zalecenie

zachowania

nale¿ytej

uwagi

w

trakcie

wykonywania

prac

i

ostro¿noœci,

zw³aszcza

podczas

wy

-

konywania

zadañ

w

pobli¿u

krawêdzi

nasypów.

Prawid³owy

transport

materia³ów.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

5.

Po³o¿enie

stanowiska

pracy

na

innym

pozio

-

mie

ni¿

poziom

terenu

(wy¿ej).

Zabrudzone

schody

wejœciowe

do

kabiny.

Wchodzenie

na

ele

-

menty

konstrukcji

maszyny

w

trakcie

konserwacji.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

³ad

i

porz¹dek

w

miejscu

wykonywania

prac,

zw³aszcza

o

czy

-

stoϾ

stopni

s³u¿¹cych

do

wejœcia/

/wyjœcia

d

o

i

z

kabiny.

Stosowanie

obuwia

roboczego.

Zwrócenie

uwagi

na

zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

6.

Poœlizgniêcie,

upadek

na

tej

samej

p³aszczyŸnie.

Nierówne,

mokre

iœliskie

drogi

komunikacyjne

na

placu

budowy.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

³ad

i

porz¹dek

na

stano-

wiskach

pracy.

Stosowanie

obuwia

roboczego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

7.

Kontakt

z

nieruchomy-

mi

elementami

–

ude

-

rzenie.

Elementy

konstrukcyjne

walca

drogowego,

zw³aszcza

przy

wejœciach

do

kabiny

operatora.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

he³mu

ochronnego.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zalecenie

zachowania

nale¿ytej

ostro¿noœci,

zw³aszcza

przy

wychodze

-

niu

iwchodzeniu

do

kabiny

pojazdu.

8.

Kontakt

z

ruchomymi

elementami

maszyny

–

uderzenie,

pochwy

-

cenie.

Ruchome

elementy

silnika,

tak

-

¿e

pokrywa

silnika,

jego

klapa

serwisowa

(najczêœciej

podczas

wykonywania

prac

konserwa

-

cyjnych).

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

kombinezonów

o

rêka

-

wach

ze

œciœle

przylegaj¹cymi

man

-

kietami.

Zakaz

wykonywania

jakich

-

kolwiek

czynnoœci

w

s¹siedztwie

poruszaj¹cych

siê

elementów

silnika

z

luŸnymi

czêœciami

odzie¿y,

czy

w

rêkawicach.

Zwrócenie

uwagi

na

zachowanie

nale¿ytej

ostro¿noœci.

WZÓR

Rozdział 5/2.A.15.

11

12

3

4

5

6

7

Respektowanie

zasady,

aby

najpierw

wy³¹czyæ

silnik

i

wyj¹æ

kluczyk

zap³o

-

nu,

a

póŸniej

wykonywaæ

zalecany

przegl¹d

lub

konserwacjê

zespo³u

napêdowego.

9

.

Kontakt

z

elementami

pod

ciœnieniem

wy¿szym

od

atmosferycznego.

Zagro¿enie

wystêpuj¹ce

przy

pêkniêciu

opony

przy

walcach

wieloko³owych

ogumionych,

najczêœciej

w

przypadku

uszko

-

dzenia

opony

przy

przeprowa

-

dzaniu

konserwacji.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

siê

do

instrukcji

u¿ytko

-

wania

wydanej

przez

producenta,

w

tym

w

zakresie

okresowych

przegl¹dów

i

konserwacji

instalacji.

Stosowanie

rêkawic

roboczych,

he³mu

i

okularów

ochronnych.

10.

Praca

z

u¿yciem

narzê-

dzi

bez

napêdu

mecha-

nicznego.

Narzêdzia

rêczne

–

m³otki,

klucze,

skrobaczki,

itp.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Stosowanie

sprawnych

narzêdzi,

w³aœciwie

dobranych

do

wykonywa-

nych

czynnoœci.

Stosowanie

rêkawic

roboczych.

Regularne

kontrole

stanu

wykorzystywanych

narzêdzi.

11.

Kontakt

z

substancjami

chemicznymi.

Wch³ania-

nie

par

i

dymów

znajdu-

j¹cych

siê

w

powietrzu.

Podczas

wykonywania

robót

drogowych

z

u¿yciem

asfaltów

drogowych

wydzielaj¹

siê

do

powietrza

dymy,

które

s¹

z³o-

¿onymi

mieszaninami

substancji

szkodliwych

o

ró¿nym

charak

-

terze

chemicznym

istopniu

tok

-

sycznoœci.

Stanowi¹

one

zagro

-

¿enie

dla

zdrowia

pracowników,

g³ównie

ze

wzglêdu

na

mo¿li

-

woϾ

wystêpowania

w

nich

wielopierœcieniowych

wêglowo

-

dorów

aromatycznych

(WWA).

Szkodliwe

dla

zdrowia

s¹

tak¿e

spaliny

emitowane

przez

silniki

wysokoprê¿ne.

Du¿a

Prawdopodobne

Du¿e

Monitorowanie

stê¿enia

substancji

szkodliwych

w

œrodowisku

pracy.

Stosowanie

indywidualnych

œrodków

ochrony

(masek

poch³aniaj¹co-filtru-

j¹cych).

Rozdział 5/2.A.15.

WZÓR

12

12

3

4

5

6

7

12.

Py³.

Zapylenie

utrzymuj¹ce

siê

w

powietrzu

w

wyniku

wzbija

-

nia

kurzu

przez

przeje¿d¿aj¹ce

samochody

i

inne

maszyny.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

okularów

ochronnych,

maski

filtruj¹cej

(przeciwpy³owej).

13.

Wibracje.

Drgania

przenoszone

na

ca³e

cia³o,

jak

i

n

a

zespó³

d³oñ-ramiê

od

pracuj¹cego

walca.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

siê

do

instrukcji

u¿ytko

-

wania

wydanej

przez

producenta.

Przestrzeganie

norm

czasu

pracy.

Stosowanie

przerw

w

pracy.

Dba³oœæ

o

nale¿yty

stan

elementów

(urz¹dzeñ)

fotela

t³umi¹cych

drgania.

14.

Ha³as.

Na

stanowisku

operatora,

jak

i

w

bezpoœrednim

s¹siedztwie

walca

dochodzi

do

przekrocze-

nia

dopuszczalnego

poziomu

ciœnienia

akustycznego

wyno-

sz¹cego

85

dB.

Ha³as

pochodzi

od

silnika

wysokoprê¿nego

walca

oraz

innych

maszyn

dro-

gowych

i

ciê¿arówek

pracu-

j¹cych

w

s¹siedztwie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

ochronników

s³uchu.

Organizacja

pracy

umo¿liwiaj¹ca

przemiennoϾ

wykonywanych

czyn-

noœci.

Przerwy

w

pracy.

Praca

przy

zamkniêtej

kabinie.

Niedopuszczanie

do

obluzowywania

siê

elementów

walca,

które

drgaj¹c

powoduj¹

do-

datkowy

ha³as

(regularne

kontrole).

15.

Zmienny

klimat.

Zmienne

warunki

atmosferycz

-

ne

uzale¿nione

od

pory

roku.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

U¿ywanie

przydzielonych

sortów

ubraniowych

z

uwzglêdnieniem

aktu

-

alnych

warunków

atmosferycznych.

Napoje

zimne

i

gor¹ce

w

zale¿noœci

od

pory

roku.

Przeniesienie

do

innej

pracy

w

przypadku

z³ych

warunków

atmosferycznych.

PrzemiennoϾ

wy

-

konywania

prac.

Przerwy

w

pracy.

Zastosowanie

systemu

ogrzewania

i

klimatyzacji

kabiny.

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñstwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

WZÓR

Rozdział 5/2.A.15.

13

Rozdział 5/2.A.15.

WZÓR

14