Bezpieczeństwo i higiena pracy w hutnictwie żelaza oraz

stali

10 listopada 2010 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Gospodarki z 14 lipca
2010 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w hutnictwie żelaza i stali (Dz.U. nr 142,
poz. 951). Zostało ono wydane na podstawie art. 237

15

§ 2 Kodeksu pracy.

Jednocześnie przestanie obowiązywać stare rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20
września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w hutach żelaza (Dz.U. nr 112,
poz. 1202 z późn. zm.).
Co określa nowe rozporządzenie?
Nowe rozporządzenie określa warunki bhp w zakładach metalurgicznych i przetwórczych
przerabiających stopy żelaza na półwyroby oraz wyroby hutnicze, czyli hutach żelaza i stali
(§ 1 nowego rozporządzenia).
Szczegółowe instrukcje postępowania przy eksploatacji hutniczych instalacji i urządzeń
W sprawach bhp, które nie zostały uregulowane w nowym rozporządzeniu, pracodawca
powinien opracować szczegółowe instrukcje postępowania przy eksploatacji hutniczych:

•

instalacji,

•

urządzeń

(§ 2 nowego rozporządzenia).

Przejazdy kolejowe
Jeżeli prędkość pojazdów szynowych na przejazdach kolejowych przekracza 15 km/h, na
przejazdach takich powinny być zainstalowane mostki lub tunele dla pieszych (§ 3 nowego
rozporządzenia).
Jednak, gdy zainstalowanie mostków lub tuneli dla pieszych nie jest możliwe ze względów
technicznych, wspomniane przejazdy należy wyposażyć w zapory lub sygnalizację:

•

ś

wietlną,

•

akustyczną

(§ 3 nowego rozporządzenia).

Instalacje i urządzenia gazowe
Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, w tym instalacjach
gazowych, stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 września 1999 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych - Dz.U. nr
80, poz. 912 (§ 4 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast przy wykonywaniu prac w miejscach, w których może wystąpić atmosfera
wybuchowa, stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki z 8 lipca 2010 r. w sprawie
minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z
możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej - Dz.U. nr 138, poz. 931
(§ 4 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Gazowe instalacje i urządzenia powinny być poddawane okresowym kontrolom, jednak nie
rzadziej niż raz w roku (§ 5 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Ustalono, że miejsca, w których może wystąpić zagrożenie gazowe, w zależności od
stopnia zanieczyszczenia środowiska pracy trującymi gazami, powinny być podzielone na 3
następujące strefy zagrożenia gazowego, i tak:

1.

strefa I oznacza strefę, w której występuje stężenie trującego gazu powyżej
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS),

2.

strefa II oznacza strefę, w której może okresowo wystąpić stężenie trującego gazu
powyżej NDS,

3.

strefa III oznacza strefę, w której może wystąpić stężenie trującego gazu
nieprzekraczające NDS

(§ 5 ust. 2 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).

Ponadto pracodawca może wyznaczyć strefy zagrożenia innymi niż trujące gazami (§ 5 ust. 4
nowego rozporządzenia).
Dodatkowo, w razie zmiany stopnia zanieczyszczenia środowiska pracy trującymi gazami,
pracodawca ma obowiązek niezwłocznie określić właściwe strefy zagrożenia gazowego (§ 5
ust. 6 nowego rozporządzenia).
Strefy zagrożenia gazowego ustala się na podstawie NDS trującego gazu, określonego w
rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie
najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w
ś

rodowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), dalej: rsnds (§ 5 ust. 7 nowego

rozporządzenia).
Prace wykonywane w I i II strefie zagrożenia gazowego powinny być traktowane jako
prace szczególnie niebezpieczne, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), dalej: ropbhp (§ 5 ust. 3
nowego rozporządzenia).
Określono, że teren stref zagrożenia gazowego powinien być oznakowany odpowiednimi
znakami bezpieczeństwa (§ 5 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Natomiast kanały, którymi są prowadzone instalacje gazowe, powinny:

•

zabezpieczać instalacje przed uszkodzeniami mechanicznymi,

•

być odpowiednio wentylowane i przewietrzane

(§ 6 ust. 1 nowego rozporządzenia).

W razie zainstalowania w kanałach, którymi są prowadzone instalacje gazowe, instalacji
oświetleniowej, instalacja ta powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami określonymi w
odpowiednich Polskich Normach (§ 6 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wejścia do kanałów, którymi są prowadzone instalacje gazowe, powinny być zabezpieczone
przed dostępem nieupoważnionych osób (§ 6 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ustalono również, że częstość przewietrzania kanałów, którymi są prowadzone instalacje
gazowe, jest ustalana przez pracodawcę, jednak przy uwzględnieniu występujących potrzeb
(§ 6 ust. 4 nowego rozporządzenia).

Wszelkie ustalenia pracodawcy w zakresie częstości przewietrzania kanałów, którymi są
prowadzone instalacje gazowe, powinny być odpowiednio udokumentowane (§ 6 ust. 4
nowego rozporządzenia).
Określono także, że do instalacji i urządzeń gazowych powinny być dołączone instrukcje
ratownictwa gazowego (§ 7 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Pracodawca musi zapoznać pracowników eksploatujących instalacje i urządzenia gazowe
właśnie z instrukcją ratownictwa gazowego (§ 7 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Pracownicy, którzy eksploatują instalacje i urządzenia gazowe, mają zakaz opuszczania
wyznaczonych stanowisk pracy bez powiadomienia bezpośredniego przełożonego (§ 7 ust. 3
nowego rozporządzenia).
Pracownicy eksploatujący instalacje tlenowe powinni używać odzieży ochronnej
odpowiedniej do zidentyfikowanych zagrożeń (§ 8 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Instalacje i urządzenia tlenowe
Ustalono, że tam, gdzie wykonuje się prace remontowe i usuwa awarie instalacji tlenowych,
powinien być prowadzony ciągły pomiar stężenia tlenu w powietrzu (§ 8 ust. 2 nowego
rozporządzenia).
Jeżeli stężenie tlenu w powietrzu przekroczy 25%, prace remontowe i polegające na usuwaniu
awarii instalacji tlenowych powinny być przerwane (§ 8 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ponadto, gdy w trakcie wykonywania wspomnianych prac, stężenie tlenu w powietrzu
osiągnie poziom między 21% a 25%, należy wprowadzić:

•

ograniczenie czasu przebywania pracowników,

•

zakaz używania otwartego ognia,

•

nakaz używania nieiskrzących narzędzi,

•

obowiązek wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej dróg
oddechowych,

•

obowiązek asekuracji pracowników,

•

obowiązek dokumentowania wszystkich wspomnianych działań

(§ 8 ust. 4 pkt 1-6 nowego rozporządzenia).

Nie wolno umieszczać instalacji i urządzeń tlenowych w:

•

piwnicach,

•

pomieszczeniach usytuowanych pod innymi pomieszczeniami

(§ 8 ust. 5 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Urządzenia transportujące i wyładowujące
Użytkowanie suwnic powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w:

•

rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 29 października
2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie
eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. nr 193, poz. 1890),

•

rozporządzeniu Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Przemysłu Ciężkiego,
Przemysłu Lekkiego, Górnictwa i Energetyki, Przemysłu Rolnego i Spożywczego,
ś

eglugi, Komunikacji, Budownictwa oraz Zdrowia z 4 kwietnia 1950 r. w sprawie

obsługi suwnic elektrycznych w zakładach pracy - Dz.U. 1950 nr 25 poz. 223 z późn.
zm.

(§ 9 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Transportując płynny metal za pomocą suwnicy trzeba ograniczyć pracę innych suwnic
zasilanych z tych samych przewodów ślizgowych (§ 10 nowego rozporządzenia).
Warunki użytkowania suwnic odnośnie do prowadzenia prac:

•

budowlanych,

•

remontowych,

•

rozbiórkowych,

•

montażowych

określa pracodawca (§ 11 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto, w trakcie prowadzenia wspomnianych prac, nie wolno przejeżdżać suwnicą nad
miejscem prowadzenia prac w trakcie ich wykonywania przez pracowników (§ 11 ust. 2
nowego rozporządzenia).
Dodatkowo, gdy podczas wykonywania takich prac zajdzie konieczność przejazdu suwnicą
nad miejscem prowadzenia prac, pracownik, który obsługuje suwnicę, musi w wyraźny
sposób zasygnalizować pracownikowi koordynującemu te prace konieczność przejazdu
suwnicą (§ 11 ust. 3 nowego rozporządzenia).
W takiej sytuacji pracownik, który koordynuje prace, zapewnia, aby w miejscach
prowadzenia prac nie przebywali pracownicy (§ 11 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Bezwzględnie zabronione jest podczas użytkowania suwnicy:

•

podnoszenie lub rozrywanie w piecu przypieczonych bądź spieczonych ze sobą
wlewków,

•

wyrywanie szyn, blach lub innych materiałów ze stosu,

•

jednostronne nabieranie ładunków na łapy

(§ 12 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).

W trakcie pracy suwnicy z chwytakiem elektromagnetycznym zabrania się przebywania
osób w strefach pracy suwnicy (§ 13 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono również, strefy pracy suwnicy powinny być wydzielone i oznakowane
odpowiednimi znakami bezpieczeństwa, informującymi o występujących zagrożeniach (§ 13
ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zabrania się przemieszczania za pomocą chwytaka elektromagnetycznego:

•

gorących przedmiotów, o ile instrukcja obsługi nie przewiduje inaczej,

•

butli z gazami technicznymi,

•

innych przedmiotów stwarzających zagrożenie, przede wszystkim wybuchem

(§ 13 ust. 3 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).

Wyładunek wsadu na składowiska i załadunek tego wsadu do wagonów, środków transportu
wewnętrznego oraz samochodów powinien być zmechanizowany (§ 14 ust. 1 nowego
rozporządzenia).
Nie wolno przebywać pracownikom:

•

na platformach wagonów,

•

w środkach transportu wewnętrznego,

•

w samochodach

w trakcie załadunku i wyładunku wsadu (§ 14 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ustalono, że:

•

praca wywrotnicy powinna być zautomatyzowana,

•

urządzenia sterownicze powinny być tak zabezpieczone, aby wykluczyć możliwość
przypadkowego uruchomienia wywrotnicy

(§ 15 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Podnoszenie lub obracanie wagonów na wywrotnicy może nastąpić jedynie, gdy pracownik,
który obsługuje wywrotnicę, upewni się, że wagon został właściwie ustawiony i
zamocowany, a w nim oraz wyznaczonej strefie wokół niego lub zasobnikach nie znajdują się
ludzie (§ 15 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono, że w trakcie pracy wywrotnicy powinna być włączona ostrzegawcza sygnalizacja:

•

ś

wietlna,

•

akustyczna

(§ 15 ust. 3 nowego rozporządzenia).

Tory rozrządowe, na które są kierowane wagony z wywrotnicy, powinny być wyposażone w
urządzenia hamujące bieg wagonu (§ 15 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Natomiast, ładowanie i transportowanie wsadu z jego składowisk powinno być
zmechanizowane (§ 16 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ustalono, że odnośnie do każdego rodzaju wsadu na składowisku wsadu powinny być dla
niego wyznaczone oddzielne miejsca składowania (§ 16 ust. 2 nowego rozporządzenia).
W zasobnikach lub dołach wsadowych powinny być składowane materiały:

•

sypkie,

•

właściwościach niemagnetycznych

(§ 16 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Natomiast składowisko materiałów kawałkowych lub o właściwościach magnetycznych
powinno być odpowiednio ogrodzone (§ 16 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Wielkie piece
Miejsca rozładunku taśmy spiekalniczej, łamacze spieku oraz podajniki spieku prowadzące do
chłodni powinny być:

•

obudowane,

•

wyposażone w urządzenia odpylające

(§ 17 nowego rozporządzenia).

Ponadto, jeżeli jest to niezbędne do wykonania prac konserwacyjnych lub naprawczych,
zdalnie sterowane maszyny i inne urządzenia spiekalni zainstalowane w liniach
produkcyjnych powinny być również przystosowane do sterowania miejscowego (§ 18
nowego rozporządzenia).
Każda grupa nagrzewnic powinna być obsługiwana przez co najmniej 2 pracowników (§ 19
ust. 1 nowego rozporządzenia).
Wykonywanie naprawy nagrzewnicy powinno się odbywać po jej wystudzeniu do
temperatury, która nie przekracza 40°C, czyli 313 K (§ 19 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono także, że:

•

pomosty gardzielowe wielkich pieców,

•

mostki,

•

schody

powinny być wykonane z ognioodpornych materiałów (§ 20 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto pomosty, mostki i schody, z wyjątkiem głównego pomostu gardzielowego, powinny
być ażurowe (§ 20 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Elementy urządzeń sterujących wielkimi piecami powinny być wyposażone w blokady
zabezpieczające przed ich przypadkowym uruchomieniem (§ 21 nowego rozporządzenia).
Natomiast baseny i instalacje do wodnej granulacji ciekłego żużla powinny być zaopatrzone
w urządzenia chroniące przed rozpryskami ciekłego metalu lub żużla (§ 22 nowego
rozporządzenia).
Szyb wyciągu pionowego, na całej wysokości, powinien być zabezpieczony osłonami ze
wszystkich stron (§ 23 nowego rozporządzenia).
Ustalono, że wyciąg skipowy powinien być osłonięty od spodu i z boków do wysokości co
najmniej 3 m ponad górny poziom jamy skipowej (§ 24 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto wewnątrz i na zewnątrz takiej jamy powinna być zapewniona ostrzegawcza
sygnalizacja:

•

ś

wietlna,

•

akustyczna

(§ 24 ust. 2 nowego rozporządzenia).

Tylko po wcześniejszym unieruchomieniu i zablokowaniu skipa oraz odsunięciu od jamy
skipowej wagonu-wagi dozwolone jest wejście do niej pracowników (§ 24 ust. 3 nowego
rozporządzenia).
Wagon-waga powinien być wyposażony w ostrzegawczą sygnalizację:

•

ś

wietlną,

•

akustyczną

(§ 24 ust. 4 nowego rozporządzenia).

Natomiast wyłącznik otwierający i zamykający klapy zasobników wagonu-wagi powinien być
tak osłonięty, aby uniemożliwić przypadkowe otworzenie klapy (§ 24 ust. 5 nowego
rozporządzenia).
W trakcie pracy wielkiego pieca zabronione jest prowadzenie jakichkolwiek napraw
przy klapach eksplozyjnych lub zaworach bezpieczeństwa (§ 25 nowego rozporządzenia).
Odnośnie do hali odlewniczej, gdzie znajdują się wielkie piece, to powinna ona mieć co
najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne znajdujące się na poziomie podłoża (§ 26 nowego
rozporządzenia).
Wszelkie stanowiska pracy, gdzie może pojawić się tlenek węgla, powinny być wyposażone
w urządzenia do kontroli i sygnalizacji przekroczenia NDS tlenku węgla (§ 27 ust. 1 nowego
rozporządzenia).
Sposób postępowania w przypadku przekroczenia NDS tlenku węgla określa
pracodawca (§ 27 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono, że wagon służący do przewozu ciekłego metalu lub żużla powinien być
wyposażony w:

•

zderzaki,

•

amortyzatory,

•

osłony kół,

•

sprzęgi automatyczne

(§ 28 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Zabrania się łączenia wagonu wyposażonego w sprzęgi automatyczne z wagonem
wyposażonym w sprzęgi śrubowe (§ 28 ust. 2 nowego rozporządzenia).
W trakcie transportowania kadzi, która zawiera ciekły metal lub żużel, między
wagonem służącym do przewozu kadzi a lokomotywą powinien znajdować się
odpowiednio obciążony wagon ochronny (§ 28 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Kadź do przewozu ciekłego metalu lub żużla powinna być tak zamocowana na podwoziu
wagonu służącego do przewozu takich materiałów, aby uniemożliwić jej przechylenie (§ 28
ust. 4 nowego rozporządzenia).
Ponadto kadź do przewozu ciekłego metalu lub żużla przed napełnieniem powinna być:

•

oczyszczona,

•

wysuszona

(§ 28 ust. 5 nowego rozporządzenia).

Zabrania się napełniania kadzi powyżej poziomu określonego w dokumentacji technicznej
(§ 28 ust. 6 nowego rozporządzenia).
Podczas pracy wielkiego pieca wszystkie prace konserwacyjne i naprawcze należy
wykonywać:

•

ze szczególną ostrożnością,

•

ś

ciśle przestrzegając wewnętrznych procedur, właściwych dla tych prac,

opracowanych przez pracodawcę

(§ 29 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Ustalono, że przed zatrzymaniem pracy wielkiego pieca powinna być spuszczona jego
zawartość (§ 29 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Natomiast przebijanie otworu spustowego w wielkim piecu powinno być zmechanizowane (§
30 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Pracodawca ma możliwość dopuszczenia ręcznego przebijanie otworu spustowego pod
warunkiem wykonywania tego zgodnie z opracowaną instrukcją, która określa warunki i
sposoby zapewniające bezpieczną pracę (§ 30 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wszelkie przyrządy i narzędzia używane do pracy przy spuszczaniu ciekłego metalu powinny
być przed ich użyciem:

•

wysuszone,

•

nagrzane

(§ 31 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Określono również, że:

•

otwór spustowy,

•

koryta rynien spustowych ciekłego metalu i żużla,

•

inne elementy narażone na zetknięcie się z ciekłym metalem lub żużlem

•

powinny być przed rozpoczęciem spustu:

•

oczyszczone,

•

wysuszone

(§ 31 ust. 2 nowego rozporządzenia).

Natomiast drogi komunikacyjne nad rynnami spustowymi ciekłego metalu lub żużla powinny
być wykonane jako mostki (§ 31 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Musicie także wiedzieć, że usuwanie gąsek spod maszyny rozlewniczej jest dopuszczalne po
zatrzymaniu pracy tej maszyny (§ 32 nowego rozporządzenia).
Zakazane jest lokalizowanie:

•

stanowisk pracy,

•

dróg komunikacyjnych

•

pod taśmą maszyny rozlewniczej

(§ 33 nowego rozporządzenia).

Podstawianie i wyciąganie wagonów spod taśmy maszyny rozlewniczej powinno być
automatycznie sygnalizowane (§ 34 nowego rozporządzenia).
Stalownie
W urządzenia do mechanicznego załadunku wsadu i dodatków stopowych oraz urządzenia
odpylające powinny być wyposażone:

•

stalownicze łukowe piece elektryczne,

•

konwertory,

•

piecokadzie

(§ 35 nowego rozporządzenia).

Ponadto części pieca elektrycznego i piecokadzi, które są pod napięciem, powinny być:

•

osłonięte,

•

odpowiednio oznakowane

(§ 36 ust. 1 nowego rozporządzenia).

Przed rozpoczęciem prac regulacyjno-naprawczych trzeba upewnić się, czy dany piec został
odłączony od napięcia (§ 36 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wszystkie elementy przewodzące pieca powinny być uziemione (§ 36 ust. 3 nowego
rozporządzenia).
Ustalono, że obsługując piec elektryczny powinno się używać narzędzi z uchwytami
izolowanymi, wykonanymi z materiałów niepalnych (§ 36 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Wymagania w zakresie ochrony pracowników narażonych na pole elektromagnetyczne
wytwarzane przez piece elektryczne określa rsnds (§ 36 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Zabroniony jest załadunek wsadu do pieca stalowniczego, przede wszystkim jeżeli
doszło do uszkodzenia otworu spustowego, trzonu, ścian lub sklepienia pieca (§ 37
nowego rozporządzenia).
Niedopuszczalny jest załadunek do pieca stalowniczego.
materiałów:

•

oblodzonych lub wilgotnych,

•

niebezpiecznych, w tym wybuchowych,

•

niewiadomego pochodzenia,

•

zawierających ołów,

•

zamkniętych pojemników

(§ 38 pkt 1 lit. a-d i pkt 2 nowego rozporządzenia).

Określono, że w celu zabezpieczenia pracowników przed płomieniem i rozpryskami ciekłego
metalu lub żużla powinny być stosowane osłony naprzeciw okien wsadowych (§ 39 nowego
rozporządzenia).
Ponadto w trakcie zlewania ciekłego metalu i żużla powinny być włączone ostrzegawcze
sygnały:

•

ś

wietlne,

•

akustyczne

(§ 40 nowego rozporządzenia).
Ważne jest też, aby miejsce i urządzenie służące do zlewania ciekłego metalu lub żużla były:

•

suche,

•

odpowiednio zabezpieczone,

•

odpowiednio oznakowane

(§ 41 nowego rozporządzenia).

Nie wolno:

•

powiększać pojemności kadzi przez zamurowywanie wylewu,

•

polewać wodą czopów kadzi,

•

oczyszczać czopów kadzi przy użyciu gazowego palnika

(§ 42 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Rafinacja w piecokadzi powinna być prowadzona przy działającej wentylacji
wywiewnej (§ 43 nowego rozporządzenia).

Natomiast suszenie i remont kadzi:

•

odlewniczych,

•

pośrednich,

przede wszystkim wyburzanie i naprawa wymurówki, powinny odbywać się w wyznaczonym
do tego miejscu wyposażonym w odpowiednie pomosty (§ 44 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto kadzie takie można remontować po wcześniejszym ich ochłodzeniu do temperatury
nieprzekraczającej 40°C, czyli 313 K (§ 44 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zabrania się wchodzenie do kadzi, w której alternatywnie pozostały:

•

skrzepy,

•

wiszące elementy wymurówki

(§ 44 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Wyburzanie wymurówki w kadzi i wannie pieca powinno odbywać się za pomocą sprzętu
mechanicznego (§ 44 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Ustalono, że torkretowanie wanny pieca powinno się odbywać tylko za pomocą specjalnej
maszyny (§ 44 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Natomiast wlewnice powinny być składowane w miejscu do tego przeznaczonym (§ 45 ust. 1
nowego rozporządzenia).
Ważnym ze względu na bhp wymaganiem jest, aby wysokość stosu ułożonych wlewnic nie
przekraczała 2 m (§ 45 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Wlewnice powinny być ułożone lub ustawione w sposób, który zabezpieczy je przed
przemieszczaniem (§ 45 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono również, że opróżnianie kadzi lub misy żużlowej z zakrzepniętego żużla powinno
się odbywać tylko w miejscu do tego celu wyznaczonym (§ 46 nowego rozporządzenia).
Wyciąganie wlewków z wlewnic powinno być dokonywane za pomocą suwnic, które zostały
wyposażone w urządzenia przystosowane do tego celu (§ 47 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast usuwanie gorących wlewków z płyt odlewniczych powinno się odbywać za
pomocą kleszczy wyposażonych w ostre kły chwytakowe (§ 47 ust. 2 nowego
rozporządzenia).
Zabronione jest odbijanie korzeni z zawieszonych wlewków (§ 47 ust. 3 nowego
rozporządzenia).

Ustalono, że przy stosowaniu źródeł promieniotwórczych w procesie ciągłego odlewania stali
powinny być spełnione wymagania dotyczące ochrony pracowników narażonych na
promieniowanie, które zostały określone w rsnds (§ 48 nowego rozporządzenia).
Podczas procesu ciągłego odlewania stali zabronione jest przebywanie osób:

•

w zasięgu obrotu awaryjnego wieży obrotowej przenoszącej kadzie odlewnicze,

•

w zasięgu wieży obrotowej przenoszącej kadzie odlewnicze,

•

pod maszynami do cięcia gazowego,

•

w komorze chłodzenia wlewków

(§ 49 ust. 1 pkt 1-4 nowego rozporządzenia).

Obrót wieży obrotowej jest wykonywany na polecenie pracownika nadzorującego proces
odlewania przy włączonej ostrzegawczej sygnalizacji:

•

ś

wietlnej,

•

akustycznej

(§ 49 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono także, że przed rozpoczęciem odlewania wnęki robocze krystalizatorów powinny
być:

•

oczyszczone,

•

wysuszone

(§ 49 ust. 3 nowego rozporządzenia).

Natomiast ramiona wieży obrotowej powinny być oznakowane odpowiednimi znakami
bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w odpowiednich Polskich Normach (§
49 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Spadarki
Teren, na którym odbywa się rozbijanie złomu przy użyciu spadarek, powinien być
ogrodzony w taki sposób, aby uniemożliwić wejście osób nieupoważnionych, a przed
ogrodzeniem powinny zostać umieszczone odpowiednie tablice ostrzegające o
niebezpieczeństwie (§ 50 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Sama spadarka powinna być wyposażona w obudowę, sięgającą co najmniej do 2/3
wysokości podnoszenia kuli, zabezpieczającą przed rozrzutem rozbijanego złomu poza
miejsce pracy spadarki (§ 50 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Dodatkowo spadarka powinna być wyposażona w sygnalizację ostrzegawczą, uruchamianą
przed każdym podniesieniem i opuszczeniem kuli (§ 50 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ustalono, że kabina pracownika obsługującego spadarkę powinna być:

•

zabezpieczona osłonami przed rozrzutem odłamków rozbijanego złomu,

•

wyposażona w labiryntowe wejście osłonięte od góry

(§ 50 ust. 4 nowego rozporządzenia).

W trakcie rozbijania złomu pracownicy znajdujący się na terenie, na którym odbywa się
rozbijanie złomu przy użyciu spadarek, powinni przebywać w pomieszczeniu chroniącym ich
przed rozpryskami złomu (§ 50 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Do transportu i układania złomu na płycie spadarki powinny być używane urządzenia
umożliwiające bezpieczne wykonywanie tych prac (§ 51 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Zabronione jest rozbijanie złomu:

•

zawierającego materiały niebezpieczne, w tym wybuchowe,

•

w postaci zamkniętych pojemników o niesprawdzonej zawartości

(§ 51 ust. 2 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Walcownie
Podłoga przed i za zespołem walcarek oraz przy piecach grzewczych powinna być:

•

równa,

•

odporna na temperatury właściwe dla prowadzonych procesów

(§ 52 nowego rozporządzenia).

Samo przemieszczanie się pracowników w strefie ciągów walcowniczych powinno odbywać
się po wyznaczonych drogach komunikacyjnych i pomostach, zapewniających ochronę przed
zagrożeniami wynikającymi z procesów walcowania (§ 53 nowego rozporządzenia).
Natomiast w ciągach walcowniczych trzeba stosować systemy wyłączania walcarek,
odpowiednie dla prowadzonego procesu walcowania, zapewniające wyłączenie ciągu
walcowniczego w przypadku awarii walcarki lub zespołu walcarek (§ 54 ust. 1 nowego
rozporządzenia).
Ponadto między stanowiskiem pracy operatora zespołu walcarek a pracownikami
obsługującymi walcarki powinna być zapewniona sygnalizacja:

•

ś

wietlna,

•

akustyczna

(§ 54 ust. 2 nowego rozporządzenia).

Uruchomienie zespołu walcarek powinno być poprzedzone:

•

odpowiednim wpisem do książki załączeń i wyłączeń zespołu walcarek,

•

podaniem odpowiedniego sygnału ostrzegawczego dla pracowników

(§ 54 ust. 3 nowego rozporządzenia).

W trakcie pracy walcarki zabroniona jest wymiana lub naprawa osprzętu i urządzeń
walcowniczych (§ 55 nowego rozporządzenia).
Składowane walce powinny być zabezpieczone przed niekontrolowanym przemieszczaniem
(§ 56 nowego rozporządzenia).

W przypadku gdy w procesie walcowania nie przewidziano inaczej, do obsługi zespołu
walcarek mającego:

•

co najwyżej 3-żyłowy system walcowania powinno być przydzielonych co najmniej 2
pracowników;

•

ponad 3-żyłowy system walcowania powinno być przydzielonych co najmniej 3
pracowników

(§ 57 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Wytrawialnie
Natomiast odnośnie do ścian, sufitów i podłóg w pomieszczeniu lub zespole pomieszczeń, w
których jest wykonywany proces wytrawiania półwyrobów oraz wyrobów hutniczych, czyli
wytrawialni, to powinny być:

•

odporne na oddziaływanie substancji i preparatów chemicznych stosowanych w
procesie wytrawiania,

•

nienasiąkliwe,

•

łatwo zmywalne

(§ 58 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono, że wysokość wanien trawiennych powinna wynosić co najmniej 1,1 m od
podłoża (§ 58 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ponadto wanny trawienne powinny być odporne na oddziaływanie substancji i preparatów
chemicznych stosowanych w procesie wytrawiania (§ 58 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ustalono również, że rozładunek kwasów z cystern do zbiorników powinien być prowadzony
za pomocą pomp przeznaczonych właśnie do tego (§ 59 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast dostarczanie kwasów do wanien trawiennych powinno odbywać się alternatywnie:

•

za pomocą rurociągów,

•

w inny zmechanizowany sposób zapobiegający zagrożeniu oparzeniem pracowników

(§ 59 ust. 2 nowego rozporządzenia).

Zanurzanie i wyciąganie wytrawianych przedmiotów z wanien powinno być zmechanizowane
(§ 60 nowego rozporządzenia).
Same wanny trawienne powinny być wyposażone w wywiewną wentylację miejscową
zapobiegającą przedostawaniu się oparów do miejsc przebywania pracowników (§ 61 ust. 1
nowego rozporządzenia).
Wentylacja:

•

ogólna,

•

miejscowa

powinny zapewnić taką wymianę powietrza, aby na stanowiskach pracy w wytrawialni nie
były przekroczone NDS czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które
zostały określone w rsnds (§ 61 ust. 2 nowego rozporządzenia).

W otwartych wannach trawiennych temperatury roztworów trawiących nie powinny
przekraczać:

•

35°C (308 K) - gdy chodzi kąpiel zawierającą kwas solny,

•

70°C (343 K) - gdy chodzi o kąpiel zawierającą kwas siarkowy

(§ 61 ust. 3 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).

Prasownie (kuźnie)
Podłoga przy:

•

prasach,

•

młotach,

•

piecach kuźniczych

powinna być:

•

równa,

•

odporna na temperatury odpowiednie dla prowadzonych procesów

(§ 62 nowego rozporządzenia).
Natomiast w trakcie nagrzewania wsadu niemieszczącego się w całości w komorze pieca
powinny być zastosowane osłony chroniące przed promieniowaniem cieplnym (§ 63
nowego rozporządzenia).
W czasie pracy pras i młotów zabronione jest:

•

dokonywanie ich napraw,

•

prowadzenie prac konserwacyjno-przeglądowych,

•

wykonywanie innych czynności niezwiązanych z procesem kucia

(§ 64 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).

Transport przedmiotów o masie przekraczającej 20 kg z pieców do pras i młotów powinien
być zmechanizowany (§ 65 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono także, że pracownicy obsługujący prasy, młoty i piece kuźnicze, odpowiednio do
wyników oceny ryzyka zawodowego, powinni być zabezpieczeni przed:

•

zagrożeniami powstającymi w trakcie obróbki wyrobów,

•

odpryskami żużla,

•

hałasem,

•

wibracjami,

•

promieniowaniem cieplnym

(§ 65 ust. 2 nowego rozporządzenia).

Zabrania się:

•

cięcia, za pomocą młota, materiałów na zimno,

•

kucia na nakładkę,

•

rozbrajania kowadeł przy użyciu tarana

(§ 66 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).

Składowanie wyrobów hutniczych
Ustalono, że składowanie półwyrobów i wyrobów hutniczych powinno odbywać się zgodnie
z instrukcją opracowaną na podstawie ropbhp, uwzględniającą zagrożenia wynikające ze
specyfiki wytwarzanych wyrobów (§ 67 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto przy składowaniu w stosach należy zapewnić, aby wysokość składowania przy
ręcznym zapinaniu półwyrobów i wyrobów hutniczych podnoszonych suwnicą nie
przekraczała 2,5 m (§ 67 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Natomiast stosy wlewków okrągłych powinny być składowane w sposób stabilny, jednak
wysokość stosu nie powinna przekraczać 2 m (§ 67 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Przy składowaniu półwyrobów i wyrobów gotowych powinna być zachowana odległość co
najmniej 1 m między górną krawędzią składowanego materiału a najniższą częścią
transportowanego za pomocą suwnicą przedmiotu (§ 67 ust. 4 nowego rozporządzenia).

Autor: Przemysław Ł. Siemiątkowski
prawnik specjalizujący się w zakresie
prawa pracy i bhp, doktorant w Instytucie
Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie