Głębia ostrości - co to jest  

Głębia ostrości, jest jednym z najważniejszych dla fotografa środków wyrazu. Ostre obiekty 
przyciągają uwagę widza, a rozmazane cofają się na drugi plan. Jak sterować głębią ostrości 
piszemy w naszym poradniku.  
 
Nasze oczy, a także obiektyw aparatu fotograficznego mogą w danym momencie ostro widzieć 
tylko jeden punkt. Wszystko co znajduje się przed nim, jak i za nim będzie dla nas nieostre, 
rozmazane. Oczywiście nasze oczy mogą szybko "ustawić" ostrość także na inne obiekty, jednak 
wtedy inne staną się nieostre. 
 
Co to jest głębia ostrości?  
Fotografia jest statyczna i jednowymiarowa. Oglądając gotowe zdjęcie nasze oczy nie mogą 
wyostrzyć obiektów, które podczas robienia zdjęcia były nieostre i zostały tak zapisane na kliszy 
fotograficznej. Dotyczy, to również aparatów cyfrowych, gdzie obraz zamiast na kliszy, 
odczytywany jest z półprzewodnikowej matrycy światłoczułej pełniącej rolę kliszy. Fotografujący 
stoi więc przed wyborem, co na zdjęciu ma być ostre. Musi podjąć decyzję, na który obiekt ustawić 
ostrość w aparacie. Przyglądając się uważnie niektórym zdjęciom można jednak zauważyć, że 
zakres ostrości jest większy i nie ogranicza się do jednego punktu (patrz ilustracja poniżej).  

 

 
 
Dzieje się tak ponieważ zarówno przed, jak i za obiektem na który nastawiona jest ostrość istnieje 
przestrzeń, która na zdjęciu sprawia wrażenie ostrej. Przestrzeń tą nazywamy głębią ostrości . W 
przybliżeniu, zakres głębi ostrości przed obiektem jest dwa razy mniejszy niż za nim (rys. 1). .  

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 1

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 

rys. 1: zakres głębi ostrości 

 
Obiekty znajdujące się poza zakresem głębi ostrości wyjdą na zdjęciu nieostro (rys. 2). Należy 
jednak pamiętać, że granica głębi ostrości nie jest linią. Po prostu im bliżej punktu ustawienia 
ostrości, tym obiekt ostrzejszy, a im dalej, tym bardziej rozmazany. Oddalając obiekt od punktu 
ustawienia ostrości osiągamy w pewnym momencie punkt, w którym jego ostrość spada poniżej 
akceptowanego przez nas poziomu (nie można na przykład rozróżnić szczegółów). To jest umowna 
granica głębi ostrości. 

 

rys. 2: poza zakresem głębi ostrości obiekty są rozmazane 

 
Gdy wykonujemy zdjęcie, często chcemy, aby wszystkie obiekty (plany) były dobrze widoczne i 
zachowały szczegóły. Aby to osiągnąć musimy zadbać, żeby znalazły się w zakresie głębi ostrości 
(rys. 3).  

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 2

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 

rys. 3: obiekty w zakresie głębi ostrości zachowują szczegóły 

 
Robiąc zdjęcia możemy dążyć, aby tylko jeden obiekt był ostry (bo chcemy go na zdjęciu 
wyróżnić) lub starać się pokazać szczegóły większej ilości obiektów. Jednak zazwyczaj nie jest 
możliwe dowolne zaaranżowanie interesującego nas planu zdjęciowego. Dlatego pożądane byłoby 
wydłużanie (zwiększanie) lub skracanie (zmniejszanie) głębi ostrości.  
 
Co decyduje o głębi ostrości?  
Doświadczeni fotografowie potrafią w całkiem dużym zakresie sterować głębią ostrości, aby 
uzyskać pożądany efekt. O głębi ostrości decydują trzy podstawowe czynniki:  

• 

wartość przysłony  

• 

długość ogniskowej obiektywu  

• 

odległość od fotografowanego obiektu  

 
O zastosowaniu jednego z nich lub ich kombinacji decydują warunki w jakich fotografujemy (ilość 
dostępnego światła, zakres ogniskowych obiektywu, możliwość zbliżenia się do obiektu itp.). 
Poniżej omówimy każdy z czynników decydujących o wielkości głębi ostrości. 
 
Wartość przysłony  
To najprostsza i zarazem najbardziej efektywna metoda kontroli głębi ostrości. Podstawowa zasada 
brzmi: Im większa wartość przysłony, tym większa głębia ostrości . Dlatego, jeżeli na zdjęciu 
chcemy uzyskać małą głębię ostrości, to powinniśmy wybrać małą wartość przysłony. Na przykład 
f/2.8 lub f/4 w zależności o tego jaką wartość oferuje nasz obiektyw. Na rysunkach poniżej 
pokazano zdjęcia tego samego tematu wykonane przy takiej samej długości ogniskowej, jednak 
różniące się wartością przysłony (im większa wartość przysłony, tym bardziej przysłona zamknięta 
i mniej światła wpada przez obiektyw). 

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 3

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 

rys. 4: ogniskowa 50mm, czas 0,4s, PRZYSŁONA f/22 

 

 

rys. 5: ogniskowa 50mm, czas 1/200s, PRZYSŁONA f/3.2 

 
 
Jak widać na rys. 5 tylko środkowy kwiatek jest ostry. Głębia ostrości w tym przypadku jest tak 
mała, że pozostałe kwiatki są rozmazane. Dopiero zmniejszenie przysłony na rys. 4 pozwoliło 
pokazać ostro wszystkie trzy kaktusy. Jak widać, aby uzyskać dużą głębię należy stosować duże 
wartości przysłony, jak na przykład f/16 lub f/22.  
 
Niestety użycie większej przysłony zmniejsza ilość światła padającego na kliszę. Dlatego 
konieczne jest wydłużenie czasu naświetlania (1/200s na rys. 5 i 0,4s na rys. 4). Może być 
konieczne użycie statywu, aby uniknąć poruszenia zdjęcia. Innym sposobem jest dobieranie 
minimalnej wartości przysłony, która w danych warunkach gwarantuje pożądaną, nie koniecznie 
maksymalną, głębię ostrości (na przykład f/5.6 lub f/9).  
 
Na rys. 5 widać także, że kaktus z przodu jest bardziej rozmazany, niż ten daleko z tyłu. Ilustruje to 
dwa zjawiska, o których już było wspominane. Ostrość nastawiona jest na środkowy kwiatek, tak 
więc jej zakres z przodu wynosi 1/3 całej wartości głębi ostrości, za środkowym kaktusem wartość 
ta jest dwa razy większa (rys. 1) . Kaktusy są od siebie równo oddalone. Ten z produ jest bardziej 

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 4

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

rozmazany, bo stoi dalej od granicy głębi ostrości niż tylny kaktus, który z kolei jest wyraźniejszy, 
bo bliższy umownej dalszej granicy głębi ostrości. Widać, że zjawisko głębi ostrości jest płynne. 
 
Wybór wartości przysłony jest możliwy tylko w aparatach oferujących możliwość ręcznych 
nastawów. Taką opcję ma większość tradycyjnych i cyfrowych lustrzanek. W przypadku innych 
aparatów należy sprawdzić w instrukcji obsługi lub zapytać sprzedawcę. W aparatach manualnych 
przysłonę ustawia się najczęściej pierścieniem na obiektywie. Natomiast w przypadku aparatów 
sterowanych elektronicznie (tradycyjnych i cyfrowych), należy najpierw wybrać odpowiedni tryb 
pracy (priorytet przysłony), oznaczany najczęściej Av lub A . W tym trybie aparat sam dobierze 
czas naświetlenia do wybranej wartości przysłony. 
 
Jeżeli aparat nie dysponuje możliwością wyboru nastawów przysłony pozostaje skorzystać z innych 
metod kontroli głębi ostrości. 
 
Długość ogniskowej obiektywu  
Większość oferowanych na rynku aparatów wyposażona jest w obiektywy zmiennoogniskowe 
(zoom). Oznacza to, że fotografujący może nie ruszając się z miejsca powiększyć lub zmniejszyć 
obraz w aparacie. W rezultacie uzyskuje mniejszy (dłuższa ogniskowa) lub większy kadr (krótsza 
ogniskowa). Za krótkoogniskowe, czyli szerokokątne obiektywy uważa się szkła o ogniskowej 
mniejszej niż 30mm. Natomiast obiektywy tele, mają ogniskową w dłuższą niż 200mm i może ona 
osiągać nawet 600mm. W praktyce wykorzystuje się najczęściej obiektywy w zakresie 28-210mm i 
przyjmuje się, że obiektywem standardowym jest obiektyw 50mm.  
 
Wracając do głębi ostrości, tu obowiązuje zasada, że: Im dłuższa ogniskowa, tym mniejsza głębia 
ostrości . Oznacza, to że w przypadku bardzo szerokich kątów (np. 16mm) praktycznie nie trzeba 
martwić się o głębię ostrości. Jest ona tak duża, że obejmuje cały kadr. Z tego powodu obiektywy 
szerokokątne (również dłuższe np. 28mm) idealnie nadają się do zdjęć krajobrazowych, gdzie 
pożądana jest jak największa głębia ostrości. Jednak również w przypadku dłuższych ogniskowych 
widoczny jest wzrost zakresu ostrości (rys. 6).  

 

rys. 6: OGNISKOWA 75mm, czas 1/10s, przysłona f/16 

 

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 5

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 

rys. 7: OGNISKOWA 300mm, czas 1/10s, przysłona f/16 

 
Ilustracje powyżej pokazują jak zwiększenie długości ogniskowej z 75mm do 300mm zmniejszyło 
głębie ostrości. Mimo zachowania tej samej, stosunkowo dużej wartości przysłony, kaktusy po 
bokach na rys. 7 są wyraźnie nieostre. Obiektywy tele są wykorzystywane do zdjęć portretowych, 
gdzie najważniejszy element ? twarz pozostaje ostra, natomiast tło powinno być rozmyte. W 
przypadku portretów ostrość powinna być ustawiana na oczy. 
 
W przypadku ekstremalnie długich obiektywów (np. 600mm) mała głębia ostrości może być 
problemem. Wtedy należy uważnie nastawiać ostrość.  
 
Oprócz długości ogniskowej o głębi ostrości decyduje także fizyczna odległość od 
fotografowanego obiektu. 
 
Odległość od fotografowanego obiektu  
Ostatnim elementem decydującym o głębi ostrości jest fizyczna odległość aparatu od 
fotografowanego obiektu. Zasada w tym przypadku brzmi: Im bliżej obiektu, tym mniejsza 
głębia ostrości . Ilustracje poniżej pokazują różnicę w głębi ostrości. 

 

rys. 8: ogniskowa 70mm, czas 1/200s, przysłona f/2.8, ODLEGŁOŚĆ 1m 

 

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 6

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 

rys. 9: ogniskowa 70mm, czas 1/200s, przysłona f/2.8, ODLEGŁOŚĆ 50cm 

 
Jak widać na rys. 9 głębia ostrości przy dużym przybliżeniu jest tak mała, że nieostre są nawet 
poszczególne gałązki kaktusa. Z tym problemem borykają się fotografujący małe obiekty (owady, 
kwiaty). Często zdarza się, że na przykład wyostrzając na tułów motyla końcówki jego skrzydeł są 
już nieostre. Można temu zapobiec oddalając nieco aparat. Po wykonaniu zdjęcia można już w 
laboratorium powiększyć wybrany fragment kadru do odpowiednich rozmiarów. W ten sposób 
udaje się zachować odpowiednią głębię ostrości. 
 
Hiperfokalna  
Zazwyczaj, gdy wykonujemy zdjęcia dalekich obiektów, ustawiamy ostrość na wybrany obiekt. 
Patrząc teraz na rys. 1 (dla ułatwienia powtórzony poniżej) widać, że dużo głębi ostrości marnuje 
się z tyłu. Wykorzystana jest tylko 1/3 głębi dostępnej przy danej przysłonie. Łatwo się domyślić, 
że część zdjęcia może być nieostra. 

 

rys. 1: zakres głębi ostrości 

 
Aby uzyskać ostre zdjęcie w całym kadrze, należy ustawiać ostrość mniej, więcej w jednej trzeciej 
odległości między aparatem, a obiektem. 

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 7

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg

 
Oblicz sobie głębię ostrości  
W niektórych sytuacjach sprawdzenie głębi ostrości "na oko" może być niemożliwe. Istnieje jednak 
specjalny wzór, który pomaga dokładnie obliczyć zakres głębi: 
 
Db = D/(1+(D*0,3*f/F^2)) i Dd = D/(1-(D*0,3*f/F^2)) 
 
Gdzie:  

• 

Db - bliższa granica głębi ostrości  

• 

Dd - dalsza granica głębi ostrości  

• 

D - odległość od obiektu (zakres ostrości)  

• 

f - użyta przesłona  

• 

F - użyta ogniskowa  

 
Znak "*" oznacza mnożenie, a "^2" podniesienie do drugiej potęgi.  
Powyższy wzór podajemy za "EOS Magazine".  

| fotopolis.pl © | sharing >> a u d i o k s i a z k i.org |

 8

a 

u 

d 

i o

 k

 s

 i 

a 

z 

k i 

.o

rg