Badanie złączy 

spawanych 

Metody badań 

Badania złączy spawanych dzielimy na: 

nieniszczące, 

niszczące. 

Badania nieniszczące 

badania wizualne, 

badania szczelności, 

badania penetracyjne, 

badania radiograficzne, 

badania magnetyczne, 

badania ultradźwiękowe. 

Badania wizualne (VT) 

Przeprowadzamy gołym okiem lub przy pomocy lupy. 

Polegają na oględzinach spoiny i jej pomiarach 

Badania szczelności (LT) 

Polegają na wykrywaniu nieciągłości materiałowych. 

Przeprowadza się je metodą gazową lub cieczową. 

Badany obiekt wypełnia się gazem lub cieczą 

Badania penetracyjne (PT) 

Na badaną powierzchnię spoiny nanosi się łatwo  wsiąkliwy penetrant 

czerwony, który po kilku minutach usuwa się z powierzchni ściereczką z 

rozpuszczalnikiem. Następnie nanosi się na to samo miejsce szybko 

schnący płyn – penetrant biały. W przypadku istnienia pęknięć spoiny 

czerwony penetrant wywabia z nich czerwone linie na białym tle 

Badania radiograficzne (RT) 

Polegają na napromieniowaniu 
złącza spawanego promieniami X 
lub promieniami gamma z 
pierwiastków izotopowych. 
Promienie przenikają przez 
złącze spawane i naświetlają 
błonę fotograficzną. Miejsca 
wadliwe pochłaniają mniej 
promieniowania niż materiał 
jednorodny i będą na błonie 
fotograficznej bardziej 
zaciemnione 

Badania magnetyczne (MT) 

Stosuje się tylko do badania 
metali ferromagnetycznych. 
Badanie polega na pokryciu 
powierzchni spoiny proszkiem 
ferromagnetycznym (metoda 
sucha) lub zawiesiną proszku w 
oleju (metoda mokra) i 
wytworzeniu pola 
magnetycznego na odcinku 
badanej spoiny. Wady w spoinie 
spowodują zmiany pola 
magnetycznego opiłki skupia się 
wokół wad 

Badania ultradźwiękowe (UT) 

Polegają na wprowadzeniu do 
badanego złącza spawanego fal 
ultrakrótkich o dużej 
częstotliwości. Jeżeli fale 
napotkają wadę, to zostaną 
wytłumione, natomiast na 
ekranie lampy oscyloskopowej 
odchylenia fal 

Badania niszczące 

próba łamania, 

próba zginania, 

próba udarności, 

próba rozciągania, 

badania metalograficzne (makro i 
mikroskopowe), 

pomiary twardości. 

Próba łamania 

Wykazuje czy złącze jest zwarte, czy spoiny są 

wtopione i bez wad wewnętrznych. Oględzin przełomu 

dokonuje się gołym okiem lub za pomocą lupy 

Próba zginania 

Określa własności plastyczne złącza spawanego. 

Próba zginania ma wynik dodatni jeżeli podczas zginania nie 

pojawią się pęknięcia lub naderwania. Miarą własności 

plastycznych złącza spawanego jest kąt, do jakiego 

zegnie się badana próbka bez pęknięć, rys i naderwań 

Próba udarności 

Określa odporność złącza spawanego na nagłe 

obciążenia uderzeniowe 

Próba rozciągania 

Próba służy do wyznaczania takich własności mechanicznych złącza 

spawanego jak: granica plastyczności, wytrzymałość na rozerwanie, 

wydłużenie, przewężenie. 

Badanie polega na rozciąganiu w sposób ciągły próbki pobranej ze złącza 

spawanego doczołowego, aż do jej zerwania 

Badania metalograficzne 

Mają na celu określenie budowy złącza spawanego w zakresie ułożenia 

poszczególnych ściegów, budowy strukturalnej spoiny strefy wpływu 

ciepła. Nieduże próbki wycina się ze złącza spawanego i na przekroju 

spoiny wykonuje się zgład metalograficzny (szlif), który następnie poddaje 

się obserwacji.  

Badania metalograficzne makroskopowe polegają na obserwacji okiem nie 

uzbrojonym lub przy powiększeniach do 30 razy przygotowanej próbki. 

 

Badania metalograficzne mikroskopowe polegają na obserwacji 

przygotowanej próbki pod mikroskopem przy powiększeniach  

rzędu 500 razy. 

Próby twardości 

Pomiar twardości materiału polega na wgniataniu w badany materiał 

wgłębnika pod ustalonym obciążeniem. 

Wyróżniamy próby twardości: Brinnela, Vickersa, Rockwela.