FAKULET 6: Badania jakości życia w przewlekłych chorobach układu oddechowego.
Wprowadzenie.
Zgodnie z obowiązującym we współczesnej medycynie myśleniem systemowym człowiek traktowany jest jako psychofizyczna jedność.
Oznacza to, że każda choroba (w różnym stopniu) zaburza wszystkie składowe systemu jednostki jako zintegrowanej, niepodzielnej całości, jak i relację jednostki z otoczeniem.
Znaczenie podejścia ogólnej teorii systemów polega na tym, że zmusza ono badaczy i praktyków do całościowego …
całościowego podejściu tym kładzie się nacisk na fakt, że interwencje na jednym poziomie danego systemu mogą mieć nieoczekiwane konsekwencje na innych jego poziomach.
Na ogólnej teorii systemów opiera się model biopsychospołeczny.
Np. Encorton - stosowany w leczeniu astmy; należy poinformować pacjenta o jego działaniach niepożądanych, mi.in. otyłość, cukrzyca, osteoporoza.
model |
założenie |
Kryteria oceny opieki |
Wymagania wobec psychologów |
biomedyczny |
Chorobę somatyczną można zrozumieć bez odniesienia do czynników psychicznych |
„prawdziwe” choroba somatyczna nie ma nic wspólnego z problemami „psychologicznymi”. Usuwa się patologię. |
Upewnić się. że pacjenci stosują się do zaleceń terapii. |
Biopsychospołeczny |
Zachodzi interakcja między czynnikami somatycznymi i psychicznymi |
Choroba zostaje zwalczona lub złagodzona. Pacjenci są lepiej przystosowani. Potrzeby psychologiczne pacjentów są zaspokojone. |
Rozpoznać potrzeby psychiczne. Zrozumieć wzajemne oddziaływanie czynników psychicznych i biologicznych oraz etiologicznych i leczniczych. Zastosować terapię psychologiczną, by lepiej przystosować pacjenta lub kontrolować przebieg choroby. |
Podejście interdyscyplinarne.
Dzięki interdyscyplinarnemu traktowaniu zjawiska choroby pojęcie jakości życia zyskało na znaczeniu; jest ono bliskie współczesnej definicji zdrowia.
Subiektywny wymiar oceny zdrowia.
Zdrowie -> stan pełnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko jako brak choroby lub kalectwa (WHO).
Zdrowie -> umiejętność, zdolność do osiągania szczytu możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych, a także pozytywnego reagowania na wyzwania środowiska.
Jakość życia.
Pojęcie wieloznaczne
Ocena położenia życiowego dokonana przez człowieka w wybranym czasie
W chorobach układu oddechowego - objawy prowadzące do ograniczenia aktywności życiowej, nasilone stany lękowe.
Jakość życia uwarunkowana stanem zdrowia (HRQL)
Stan psychiczny
Doznania somatyczne
Stan fizyczny, sprawność ruchowa
Sytuacja społeczna i warunki ekonomiczne
Cele leczenia
Medyczne poza medyczne
Poprawa samopoczucia satysfakcjonujące funkcjonowanie
Kwestionariusze oceny:
Składają się z serii pytań oceniających objawy choroby i wpływ na rożne sfery
Np.
kwestionariusz jakości życia Szpitala świętego Jerzego
kwestionariusz Chronic Respiratory Disease Questionnarie
kwestionariusz The Sarcoidosis Questionnarie
Mogą być:
ogólne - porównanie populacji chorych, np. cukrzycy - zawałowcy
swoiste dla danej choroby
Skale wydolności chorego:
skala Borga
skala analogowa (VAS)
skala NYHA
skala MRC
skala Mahlera