Badania wykonywane w chorobach układu oddechowego
Badania na plwocinie
badanie ogólne ( ocena dobowej ilości, barwy, gęstości, obecności pasożytów )
na badanie bakteriologiczne
na obecność prątków gruźlicy BK
plwocina na bad. cytologiczne w przypadku podejrzenia o proces nowotworowy
Wskazania
podejrzenie o gruźlicę
zapalenie górnych i dolnych dróg ddechowych
ropień płuc
rozstrzeń oskrzeli
rak płuca
Przeciwwskazania :
chory wycieńczony, osłabiony
chory nieprzytomny
stany ropne w obrębie jamy ustnej i gardła
Badania obrazowe
Zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej
Jest rutynowym badaniem w diagnostyce układu oddechowego. Odgrywa zasadniczą role w profilaktyce , wykrywaniu, rozpoznaniu i ocenie przebiegu klinicznego wielu chorób.
Tomografia komputerowa
Jest podstawowym narzędziem do oceny narządów klatki piersiowej. W tym badaniu można ocenić gęstość tkanki płucnej , jej homogenność , zmiany w obrębie oskrzeli, wszelkiego rodzaju zmiany zapalne , węzły chłonne . pozwala wykryć zmiany nowotworowe o średnicy 0.5 cm .
Rezonans magnetyczny
Ma większą możliwość różnicowania tkanek .
Przeciwwskazania:
- osoby z metalowymi zastawkami serca
- wszczepione płytki ortopedyczne
- wszczepiony rozrusznik serca
- metalowe klipsy na tętniakach mózgu
Bronchografia
Badanie radiologiczne polegające na podaniu środka cieniującego do drzewa oskrzelowego pacjenta i wykonaniu serii zdjęć. Środek cieniujący wprowadza się do oskrzela za pomocą cewnika , najczęściej pod kontrolą bronchoskopu. Po badaniu chory przez dwie godziny nie może przyjmować pokarmów, powinien być układany w pozycji drenującej , oklepywany aby ułatwić odksztuszanie środka cieniującego.
Angiografia
Badanie znalazło zastosowanie w diagnostyce zatorów płucnych, ocenie guzów płuc w wykrywaniu tętniaków .
Ultrasonografia
Badanie USG jest stosowane w wykrywaniu i szacowaniu płynu w jamie opłucnej.
Badania inwazyjne
Bronchofiberoskopia , Bronchoskopia
Polega na wprowadzeniu elastycznego fiberoskopu do tchawicy i oskrzeli mającego zestaw rożnych końcówek do różnego rodzaju zabiegów medycznych
Bronchofiberoskopia
Wykonuje się ją w diagnostyce zmian zapalnych , infekcyjnych i nowotworowych. Przez bronchoskop można dokładnie ocenić wygląd błony śluzowej i światła oskrzeli oraz pobrać materiał do badania. Ma zastosowanie do wydobywania ciał obcych, odsysania treści (śluz , krew ).
Wskazania:
guzy płuca
przewlekle stany zapalne oskrzeli
częste zapalenia płuc
krwioplucie
płyn w jamie opłucnej
wydobywanie ciał obcych
Powikłania
krwotok
hipoksemia
Nakłucie opłucnej
Cel diagnostyczny : pobranie płynu do badania biochemicznego, bakteriologicznego , cytologicznego,
Cel leczniczy : usunięcie zalegającego płynu z jamy opłucnej , podanie leku, odbarczenie powietrza - założenie drenażu ssącego.
W praktyce klinicznej najistotniejsze jest różnicowanie płynu wysiękowego i przesiękowego.
Przyczyny wysięku najczęściej to :
zapalenie opłucnej, płuc
nowotwory pierwotne
przerzuty nowotworowe
zatorowość płucna
urazy
Przyczyny przesięku :
zastoinowa niewydolność serca
marskość wątroby
zespole nerczycowym
w chorobach osierdzia
Przeciwwskazania:
zaburzenia krzepnięcia
brak współpracy z chorym
zakażenia ściany klatki piersiowej
ropień płuca
zgorzel płuca
Powikłania:
nakłucie płuca lub narządu sąsiedniego
krwawienie
obrzęk płuc przy zbyt szybkim upuszczaniu płynu lub usunięciu większej ilości płynu niż 1500 ml
odma płucnej
odma podskórna
wprowadzenie zakażenia
Badania czynnościowe układu oddechowego
Spirometria
Dokonuje się pomiaru objętości poszczególnych przestrzeni powietrznych płuc oraz sprawności czynnościowej płuc. Badanie jest powszechnie stosowane w ocenie sprawności wentylacyjnej i różnicowaniu chorób układu oddechowego .
Spirometria
Jest również niezbędne do okresowej oceny chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego.
Głównym parametrem ocenianym w badaniach czynnościowych układu oddechowego jest pojemność życiowa płuc ( VC ) , czyli ilość gazu , która może być usunięta z płuc podczas maksymalnego wydechu po uprzednim maksymalnym wdechu. Zmniejszenie pojemności życiowej spotyka się w niewydolności oddechowej.
Zadania pielęgniarki
Spirometria
badanie może wykonać samodzielnie pielęgniarka
nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta ( pacjent nie powinien palić papierosów )
wykonywane jest w pozycji siedzącej
pielęgniarka zakłada zacisk na nos , podaje pacjentowi końcówkę z ustnikiem i prosi aby pacjent spokojnie oddychał, a po kilku spokojnych oddechach nabrał dużo powietrza i wykonał szybki głęboki wydech do aparatu.
Gazometria
Zasadniczą funkcją układu oddechowego jest wymiana gazowa : dostarczanie do organizmu tlenu i sprawne usuwanie dwutlenku węgla . Badania ciśnień parcjalnych tych gazów we krwi tętniczej dają jednoznaczną ocenę wydolności układu oddechowego, a także mogą dostarczyć informacji o etiologii niewydolności oddechowej
Podstawową metodą rozpoznania niewydolności układu oddechowego jest badanie gazometryczne , polegające na określeniu ciśnień parcjalnych tlenu ( pO2 ) i dwutlenku węgla ( p CO2 ), równowagi kwasowo - zasadowej we krwi tętniczej ( pH )i stężenia wodorowęglanów. W badaniu gazometrycznym nie jest podawane całkowite stężenie wodorowęglanów (zasad ) , a tylko wielkość ich niedoboru lub nadmiaru ( BE ) . Do badania pobiera się krew z tętnicy ramiennej lub udowej .
W warunkach zdrowia
pO2 waha się w granicach 70 - 100 mm Hg
pCO2 wynosi 35 - 45 mm Hg
pH 7.35 - 7.45
stężenie wodorowęglanów 21 - 27 mmol/l
Pulsoksymetria ( oznaczenie saturacji )
Jest nieinwazyjnym , pomiarem wysycenia krwi tętniczej tlenem..
Wartość wyniku zależy od ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi . Przy prawidłowym Pa O2 wynoszącym 100 % saturacja krwi tętniczej
( Sp O2 )równa jest 97%