brzmienie od 2009-08-01
Ustawa o kombatantach oraz niektórych osobach b
ę
d
ą
cych ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego
z dnia 24 stycznia 1991 r. (Dz.U. Nr 17, poz. 75)
tekst jednolity z dnia 14 listopada 1997 r. (Dz.U. Nr 142, poz. 950)
tekst jednolity z dnia 30 marca 2002 r. (Dz.U. Nr 42, poz. 371)
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje szczególne zasługi dla Polski tych wszystkich obywateli polskich,
którzy walczyli o suwerenno
ść
i niepodległo
ść
Ojczyzny, nie szcz
ę
dz
ą
c
ż
ycia i zdrowia na polach walki
zbrojnej - w formacjach Wojska Polskiego, armii sojuszniczych, a tak
ż
e w podziemnych organizacjach
niepodległo
ś
ciowych i w działalno
ś
ci cywilnej - z nara
ż
eniem na represje.
Sejm stwierdza,
ż
e władze III Rzeszy Niemieckiej, ówczesne władze Zwi
ą
zku Socjalistycznych Republik
Radzieckich i komunistyczny aparat represji w Polsce s
ą
winni cierpie
ń
zadanych wielu obywatelom
Pa
ń
stwa Polskiego ze wzgl
ę
dów narodowo
ś
ciowych, politycznych i religijnych. Spowodowały one
ś
mier
ć
wielu milionów, a dla wielu stały si
ę
przyczyn
ą
trwałej utraty zdrowia.
Kombatantom oraz ofiarom represji nale
ż
ny jest gł
ę
boki szacunek wszystkich rodaków oraz szczególna
troska i opieka ze strony instytucji pa
ń
stwowych, samorz
ą
dów terytorialnych i organizacji społecznych.
Daj
ą
c wyraz tym intencjom - uchwala si
ę
, co nast
ę
puje:
Rozdział 1. Przepisy ogólne
Art. 1. [Definicja] 1. Kombatantami s
ą
osoby, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i
powstaniach narodowych, wchodz
ą
c w skład formacji wojskowych lub organizacji walcz
ą
cych o
suwerenno
ść
i niepodległo
ść
Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Za działalno
ść
kombatanck
ą
uznaje si
ę
:
1) pełnienie słu
ż
by wojskowej w Wojsku Polskim lub w polskich formacjach wojskowych przy
armiach sojuszniczych podczas działa
ń
wojennych prowadzonych na wszystkich frontach przez
Pa
ń
stwo Polskie,
2) uczestniczenie w ramach polskich formacji i organizacji wojskowych w I wojnie
ś
wiatowej, w
powstaniach narodowych i walkach o odzyskanie lub utrzymanie terytoriów Rzeczypospolitej
Polskiej,
3) pełnienie słu
ż
by w polskich podziemnych formacjach i organizacjach, w tym w działaj
ą
cych w
ramach tych organizacji oddziałach partyzanckich w okresie wojny 1939-1945,
4) pełnienie słu
ż
by wojskowej w armiach sojuszniczych, a tak
ż
e w sojuszniczych organizacjach
ruchu oporu w okresie wojny 1939-1945, z wyj
ą
tkiem formacji Ludowego Komisariatu Spraw
Wewn
ę
trznych Zwi
ą
zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (NKWD) oraz innych specjalnych
formacji, które prowadziły działalno
ść
przeciwko ludno
ś
ci polskiej,
5) pełnienie słu
ż
by w polskich podziemnych formacjach wojskowych lub organizacjach
niepodległo
ś
ciowych na terytorium Pa
ń
stwa Polskiego w jego granicach sprzed dnia 1 wrze
ś
nia
1939 r. oraz w granicach powojennych w okresie od wkroczenia armii Zwi
ą
zku Socjalistycznych
Republik Radzieckich (ZSRR) do ko
ń
ca 1956 r., je
ż
eli były to formacje lub organizacje stawiaj
ą
ce
sobie za cel niepodległo
ść
i suwerenno
ść
Rzeczypospolitej,
6) uczestniczenie w walkach w jednostkach Wojska Polskiego oraz zmilitaryzowanych słu
ż
bach
pa
ń
stwowych z oddziałami Ukrai
ń
skiej Powsta
ń
czej Armii oraz grupami Wehrwolfu,
7) uczestniczenie w tzw. Niszczycielskich Batalionach ("Istriebitielnych Batalionach") na dawnych
ziemiach polskich w województwach: lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i woły
ń
skim w
obronie ludno
ś
ci polskiej przed ukrai
ń
skimi nacjonalistami, w latach 1944-1945.
Art. 2. [Działalno
ść
równorz
ę
dna] Za działalno
ść
równorz
ę
dn
ą
z działalno
ś
ci
ą
kombatanck
ą
uznaje
si
ę
:
1) pełnienie funkcji cywilnych we władzach powsta
ń
narodowych oraz w administracji podziemnego
Pa
ń
stwa Polskiego w okresie wojny 1939-1945, a tak
ż
e w podziemnych niepodległo
ś
ciowych
organizacjach cywilnych w latach 1945-1956,
2) udział w okresie do 31 grudnia 1945 r. w walkach o zachowanie suwerenno
ś
ci i niepodległo
ś
ci
Pa
ń
stwa Polskiego w zmilitaryzowanych słu
ż
bach pa
ń
stwowych,
3) prowadzenie w okresie wojny 1939-1945 zorganizowanego i profesjonalnego tajnego nauczania
dzieci i młodzie
ż
y,
3
1
) dawanie schronienia osobom narodowo
ś
ci
ż
ydowskiej lub innym osobom, za których ukrywanie
w latach 1939-1945, ze wzgl
ę
du na ich narodowo
ść
lub działalno
ść
na rzecz suwerenno
ś
ci i
niepodległo
ś
ci Rzeczypospolitej Polskiej - groziła kara
ś
mierci,
4) zaokr
ę
towanie marynarzy polskich w charakterze członków załogi na statku bandery własnej lub
bandery koalicyjnej, przeznaczonym do działa
ń
wojennych w okresie wojny 1939-1945,
5) uczestniczenie w latach 1914-1945 w walkach o polsko
ść
i wolno
ść
narodow
ą
Ś
l
ą
ska,
Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej, Gda
ń
ska, Pomorza i Ziemi Kaszubskiej oraz Warmii i Mazur, a
tak
ż
e innych ziem zagarni
ę
tych przez zaborców,
6) czynny udział w zbrojnym wyst
ą
pieniu o wolno
ść
i suwerenno
ść
Polski w Poznaniu w czerwcu
1956 r., który spowodował
ś
mier
ć
lub uszczerbek na zdrowiu,
7) poniesienie
ś
mierci, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia na czas powy
ż
ej siedmiu dni w
grudniu 1970 r. na Wybrze
ż
u wskutek działania wojska lub milicji podczas wyst
ą
pie
ń
wolno
ś
ciowych.
Art. 3. [Zaliczanie okresów] Do okresów działalno
ś
ci kombatanckiej lub równorz
ę
dnej z działalno
ś
ci
ą
kombatanck
ą
zalicza si
ę
równie
ż
czas przebywania:
1) w niewoli lub obozach internowanych oraz w obozach podległych Głównemu Zarz
ą
dowi do
Spraw Je
ń
ców Wojennych i Internowanych (GUPWI) NKWD, a od marca 1946 r. MWD ZSRR, i
obozach podległych Wydziałowi Obozów Kontrolno-Filtracyjnych NKWD, a od marca 1946 r.
MWD ZSRR, spowodowanego działalno
ś
ci
ą
kombatanck
ą
, o której mowa w art. 1 ust. 2,
2) w hitlerowskich wi
ę
zieniach, obozach koncentracyjnych i o
ś
rodkach zagłady oraz w innych
miejscach odosobnienia, w których warunki pobytu nie ró
ż
niły si
ę
od warunków w obozach
koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz
bezpiecze
ń
stwa, a tak
ż
e w wi
ę
zieniach i poprawczych obozach pracy oraz poprawczych
koloniach pracy podległych Głównemu Zarz
ą
dowi Obozów i Kolonii Poprawczych (GUŁag)
NKWD, a od marca 1946 r. MWD ZSRR, a tak
ż
e w wi
ę
zieniach lub innych miejscach
odosobnienia na terytorium Polski - spowodowanego działalno
ś
ci
ą
, o której mowa w art. 1 ust. 2 i
art. 2.
Art. 4. [Poj
ę
cie represji] 1. Przepisy ustawy stosuje si
ę
równie
ż
do osób, które podlegały represjom
wojennym i okresu powojennego. Represjami w rozumieniu ustawy s
ą
okresy przebywania:
1) z przyczyn politycznych, narodowo
ś
ciowych, religijnych i rasowych: a) w hitlerowskich
wi
ę
zieniach, obozach koncentracyjnych i o
ś
rodkach zagłady,
b) w innych miejscach odosobnienia, w których warunki pobytu nie ró
ż
niły si
ę
od warunków
w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji
hitlerowskich władz bezpiecze
ń
stwa,
c) w innych miejscach odosobnienia, w których pobyt dzieci do lat 14 miał charakter
eksterminacyjny, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz
bezpiecze
ń
stwa,
2) z przyczyn narodowo
ś
ciowych i rasowych w gettach,
3) z przyczyn politycznych, religijnych i narodowo
ś
ciowych: a) w wi
ę
zieniach oraz
poprawczych obozach pracy i poprawczych koloniach pracy podległych Głównemu
Zarz
ą
dowi Obozów i Kolonii Poprawczych NKWD, a od marca 1946 r. MWD ZSRR,
b) na przymusowych zesłaniach i deportacji w ZSRR,
4) w wi
ę
zieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania w
latach 1944-1956, na podstawie przepisów wydanych przez władze polskie, przez s
ą
dy
powszechne, wojskowe i specjalne albo w latach 1944-1956 bez wyroku - za działalno
ść
polityczn
ą
b
ą
d
ź
religijn
ą
, zwi
ą
zan
ą
z walk
ą
o suwerenno
ść
i niepodległo
ść
.
2. Przepisy ustawy stosuje si
ę
tak
ż
e do osób, które jako dzieci zostały odebrane rodzicom w celu
poddania eksterminacji lub w celu przymusowego wynarodowienia.
Art. 5. [Ustalenia okresu] Okresy, o których mowa w art. 1 ust. 2 oraz w art. 2-4, ustala si
ę
w
miesi
ą
cach. W przypadku braku danych do ustalenia takiego okresu, przyjmuje si
ę
okres w wymiarze 1
miesi
ą
ca.
Art. 6. [Stowarzyszenie kombatantów] Ilekro
ć
w ustawie jest mowa o stowarzyszeniach
kombatanckich, rozumie si
ę
przez to stowarzyszenia lub zwi
ą
zki stowarzysze
ń
działaj
ą
ce na podstawie
prawa o stowarzyszeniach, zrzeszaj
ą
ce kombatantów lub ofiary represji wojennych i okresu powojennego.
Art. 6
1
. [Dzie
ń
Weterana] Dzie
ń
1 wrze
ś
nia ustanawia si
ę
Dniem Weterana.
Art. 7. [Utworzenie urz
ę
du] 1.
[1]
Urz
ą
d jest centralnym organem administracji rz
ą
dowej.
2. Urz
ą
d do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych podlega ministrowi wła
ś
ciwemu do spraw
zabezpieczenia społecznego.
3.
[2]
Urz
ę
dem do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych kieruje kierownik tego urz
ę
du
powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spo
ś
ród osób wyłonionych w drodze otwartego i
konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra wła
ś
ciwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Prezes
Rady Ministrów odwołuje kierownika urz
ę
du.
4. Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporz
ą
dzenia, okre
ś
li szczegółowy zakres działania i organizacj
ę
Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
5.
[3]
Stanowisko kierownika Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych mo
ż
e zajmowa
ć
osoba, która:
1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorz
ę
dny;
2) jest obywatelem polskim;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umy
ś
lne przest
ę
pstwo lub umy
ś
lne przest
ę
pstwo
skarbowe;
5) posiada kompetencje kierownicze;
6) posiada co najmniej 6-letni sta
ż
pracy, w tym co najmniej 3-letni sta
ż
pracy na stanowisku
kierowniczym;
7) posiada wykształcenie i wiedz
ę
z zakresu spraw nale
żą
cych do wła
ś
ciwo
ś
ci Urz
ę
du do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych.
6.
[4]
Informacj
ę
o naborze na stanowisko kierownika Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych ogłasza si
ę
przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dost
ę
pnym w
siedzibie urz
ę
du oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie
powinno zawiera
ć
:
1) nazw
ę
i adres urz
ę
du;
2) okre
ś
lenie stanowiska;
3) wymagania zwi
ą
zane ze stanowiskiem wynikaj
ą
ce z przepisów prawa;
4) zakres zada
ń
wykonywanych na stanowisku;
5) wskazanie wymaganych dokumentów;
6) termin i miejsce składania dokumentów;
7) informacj
ę
o metodach i technikach naboru.
7.
[5]
Termin, o którym mowa w ust. 6 pkt 6, nie mo
ż
e by
ć
krótszy ni
ż
10 dni od dnia opublikowania
ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
8.
[6]
Nabór na stanowisko kierownika Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
przeprowadza zespół, powołany przez ministra wła
ś
ciwego do spraw zabezpieczenia społecznego,
licz
ą
cy co najmniej 3 osoby, których wiedza i do
ś
wiadczenie daj
ą
r
ę
kojmi
ę
wyłonienia najlepszych
kandydatów. W toku naboru ocenia si
ę
do
ś
wiadczenie zawodowe kandydata, wiedz
ę
niezb
ę
dn
ą
do
wykonywania zada
ń
na stanowisku, na które jest przeprowadzany nabór, oraz kompetencje kierownicze.
9.
[7]
Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych, o których mowa w ust. 8, mo
ż
e by
ć
dokonana na
zlecenie zespołu przez osob
ę
nieb
ę
d
ą
c
ą
członkiem zespołu, która posiada odpowiednie kwalifikacje do
dokonania tej oceny.
10.
[8]
Członek zespołu oraz osoba, o której mowa w ust. 9, maj
ą
obowi
ą
zek zachowania w tajemnicy
informacji dotycz
ą
cych osób ubiegaj
ą
cych si
ę
o stanowisko, uzyskanych w trakcie naboru.
11.
[9]
W toku naboru zespół wyłania nie wi
ę
cej ni
ż
3 kandydatów, których przedstawia ministrowi
wła
ś
ciwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.
12.
[10]
Z przeprowadzonego naboru zespół sporz
ą
dza protokół zawieraj
ą
cy:
1) nazw
ę
i adres urz
ę
du;
2) okre
ś
lenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz liczb
ę
kandydatów;
3) imiona, nazwiska i adresy nie wi
ę
cej ni
ż
3 najlepszych kandydatów uszeregowanych według
poziomu spełniania przez nich wymaga
ń
okre
ś
lonych w ogłoszeniu o naborze;
4) informacj
ę
o zastosowanych metodach i technikach naboru;
5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia kandydata;
6) skład zespołu.
13.
[11]
Wynik naboru ogłasza si
ę
niezwłocznie przez umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji
Publicznej urz
ę
du i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Informacja o
wyniku naboru zawiera:
1) nazw
ę
i adres urz
ę
du;
2) okre
ś
lenie stanowiska, na które był prowadzony nabór;
3) imiona, nazwiska wybranych kandydatów oraz ich miejsca zamieszkania w rozumieniu
przepisów Kodeksu cywilnego albo informacj
ę
o niewyłonieniu kandydata.
14.
[12]
Umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ogłoszenia o
naborze oraz o wyniku tego naboru jest bezpłatne.
Art. 7
1
. [Rada do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych] Przy Kierowniku Urz
ę
du do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych działa Rada do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych, zwana dalej "Rad
ą
", jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach obj
ę
tych
działaniem Urz
ę
du.
Art. 7
2
. [Skład Rady] 1. W skład Rady wchodzi od 12 do 15 członków.
2. Członkowie Rady s
ą
powoływani spo
ś
ród kombatantów i osób represjonowanych i odwoływani przez
Kierownika Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
3. Członkowie Rady pełni
ą
swoj
ą
funkcj
ę
społecznie.
4. Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych okre
ś
li, w drodze zarz
ą
dzenia,
organizacj
ę
i tryb pracy Rady.
Art. 7
3
. [Realizacja zada
ń
] 1. Do zada
ń
z zakresu administracji rz
ą
dowej realizowanych przez powiaty
nale
ż
y:
1) realizacja dla kombatantów i osób represjonowanych zada
ń
w zakresie opieki zdrowotnej i usług
opieku
ń
czych,
2) organizacja na terenie powiatu obchodu rocznic w celu upami
ę
tnienia walki o niepodległo
ść
Polski oraz uczczenia pami
ę
ci ofiar wojny i okresu powojennego,
3)
ś
wiadczenie pomocy w przygotowywaniu udokumentowanych wniosków o przyznanie w drodze
wyj
ą
tku emerytur i rent,
4) analiza sytuacji
ż
yciowej kombatantów i osób represjonowanych oraz podejmowanie w tym
zakresie stosownych inicjatyw.
2.
[13]
Zadaniem z zakresu administracji rz
ą
dowej realizowanym przez samorz
ą
d województwa jest
wykonywanie działa
ń
zmierzaj
ą
cych do integracji
ś
rodowisk kombatanckich i koordynacji ich działa
ń
.
3.
[14]
Samorz
ą
d powiatowy oraz samorz
ą
d województwa współdziałaj
ą
przy realizacji zada
ń
, o których
mowa w ust. 1 i 2, z organizacjami społecznymi oraz stowarzyszeniami kombatantów i osób
represjonowanych.
4.
[15]
Do realizacji zada
ń
, o których mowa w ust. 2 i 3, zarz
ą
d województwa mo
ż
e w porozumieniu z
Kierownikiem Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych powoła
ć
pełnomocnika.
Art. 8. [Kompetencje] 1. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Kierownika Urz
ę
du do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych, okre
ś
li, w drodze rozporz
ą
dzenia:
1) po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii Prezesa Instytutu Pami
ę
ci Narodowej - Komisji
Ś
cigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu oraz ministra wła
ś
ciwego do spraw obrony narodowej i ministra wła
ś
ciwego
do spraw wewn
ę
trznych - formacje i organizacje, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 5 oraz art. 2
pkt 1,
2) po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii Prezesa Instytutu Pami
ę
ci Narodowej - Komisji
Ś
cigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu - miejsca odosobnienia, w których warunki pobytu nie ró
ż
niły si
ę
od
warunków w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji
hitlerowskich władz bezpiecze
ń
stwa, a tak
ż
e wi
ę
zienia i obozy NKWD lub b
ę
d
ą
ce pod nadzorem
NKWD, w których były osadzone osoby narodowo
ś
ci polskiej lub obywatele polscy innych
narodowo
ś
ci, oraz obozy, o których mowa w art. 3 pkt 2 i w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. c) oraz w
pkt 3.
2. Na wniosek osoby zainteresowanej:
1) prezes s
ą
du okr
ę
gowego, z zastrze
ż
eniem pkt 2 lit. a), potwierdza okoliczno
ść
, o której mowa w
art. 4 ust. 1 pkt 4,
2) Prezes Instytutu Pami
ę
ci Narodowej - Komisji
Ś
cigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu potwierdza okoliczno
ść
, o której mowa: a) w art. 4 ust. 1 pkt 4, w przypadku
osadzenia bez wyroku w wiezi
ę
niu lub innym miejscu odosobnienia na terytorium Polski,
b) w art. 4 ust. 2.
Rozdział 2. Uprawnienia pracownicze
Art. 9. [Zaliczanie do okresu zatrudnienia] 1. Okresy, o których mowa w art. 1 ust. 2 oraz w art. 2, 3 i
4 ust. 1, zalicza si
ę
do okresów zatrudnienia, od których zale
ż
y przyznanie lub wysoko
ść
ś
wiadcze
ń
przysługuj
ą
cych pracownikom od pracodawcy.
2. Minister Pracy i Polityki Socjalnej
[16]
w porozumieniu z Kierownikiem Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i
Osób Represjonowanych, w drodze rozporz
ą
dzenia, okre
ś
la szczegółowe zasady i tryb zaliczania
okresów, o których mowa w ust. 1, do okresu zatrudnienia.
Art. 10. [Zwi
ę
kszenie urlopu] Kombatantom i osobom, o których mowa w art. 2 i 4, zwanym dalej
"innymi osobami uprawnionymi", pozostaj
ą
cym w zatrudnieniu, zwi
ę
ksza si
ę
przysługuj
ą
cy im urlop
wypoczynkowy o 10 dni roboczych. Zwi
ę
kszenie to nie przysługuje, je
ż
eli osoby te korzystaj
ą
z urlopu o
wymiarze przekraczaj
ą
cym 26 dni roboczych w ci
ą
gu roku.
Art. 11. [Ochrona stosunku pracy] 1. Rozwi
ą
zanie stosunku pracy z kombatantem lub inn
ą
osob
ą
uprawnion
ą
w okresie 2 lat przed osi
ą
gni
ę
ciem wieku uprawniaj
ą
cego do wcze
ś
niejszego przej
ś
cia na
emerytur
ę
, o którym mowa w art. 14, mo
ż
e nast
ą
pi
ć
po uprzednim uzyskaniu zgody starosty.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy osób zajmuj
ą
cych kierownicze stanowiska obsadzane w drodze powołania
oraz osób, które spełniaj
ą
warunki wymagane do uzyskania emerytury, a tak
ż
e rozwi
ą
zania stosunku
pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Rozdział 3. Uprawnienia emerytalne
Art. 12. [Uprawnienia szczególne]
[17]
1.
[18]
Kombatantom b
ę
d
ą
cym inwalidami wojennymi lub
wojskowymi przysługuj
ą
ś
wiadczenia pieni
ęż
ne i inne uprawnienia przewidziane w przepisach ustawy z
dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2002 r.
Nr 9, poz. 87 i Nr 181, poz. 1515).
1a.
[19]
Członkom rodzin pozostałym po kombatantach b
ę
d
ą
cych inwalidami wojennymi lub wojskowymi
przysługuj
ą
ś
wiadczenia pieni
ęż
ne i inne uprawnienia przewidziane w przepisach ustawy, o której mowa
w ust. 1, z wył
ą
czeniem uprawnienia okre
ś
lonego w art. 23b tej ustawy.
2.
[20]
Ś
wiadczenia pieni
ęż
ne i inne uprawnienia przewidziane w przepisach ustawy, o której mowa w ust.
1, z wył
ą
czeniem uprawnienia okre
ś
lonego w art. 23b tej ustawy, przysługuj
ą
na zasadach okre
ś
lonych w
tych przepisach równie
ż
:
1) osobom, które zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów
[21]
wskutek inwalidztwa
[21]
pozostaj
ą
cego w zwi
ą
zku z pobytem w miejscach, o których mowa w art. 3 i art. 4 ust. 1,
2) członkom rodzin pozostałym po osobach pobieraj
ą
cych w chwili
ś
mierci rent
ę
z tytułu
inwalidztwa
[21]
, o którym mowa w pkt 1.
3. Za inwalidztwo
[21]
pozostaj
ą
ce w zwi
ą
zku z pobytem w miejscach, o których mowa w art. 3 i art. 4 ust.
1, uwa
ż
a si
ę
inwalidztwo
[21]
b
ę
d
ą
ce nast
ę
pstwem zranie
ń
, kontuzji b
ą
d
ź
innych obra
ż
e
ń
lub chorób
powstałych w zwi
ą
zku z tym pobytem.
4. Zwi
ą
zek zranie
ń
, kontuzji b
ą
d
ź
innych obra
ż
e
ń
lub chorób z pobytem w miejscach, o których mowa w
art. 3 i art. 4 ust. 1, a tak
ż
e zwi
ą
zek inwalidztwa
[21]
z takim pobytem ustala komisja lekarska do spraw
inwalidztwa i zatrudnienia
[22]
.
5.
[23]
Dokumentem potwierdzaj
ą
cym prawo do korzystania z uprawnie
ń
, o których mowa w ust. 1, jest
legitymacja osoby represjonowanej wystawiona przez organ rentowy.
6.
[24]
Legitymacja osoby represjonowanej, o której mowa w ust. 5, podlega z dniem
ś
mierci osoby
represjonowanej anulowaniu przez organ rentowy.
7.
[25]
Minister wła
ś
ciwy do spraw zabezpieczenia społecznego okre
ś
li, w drodze rozporz
ą
dzenia, tryb
wydawania i anulowania legitymacji osoby represjonowanej, dokumenty wymagane do wydania
legitymacji osoby represjonowanej oraz wzór legitymacji osoby represjonowanej, kieruj
ą
c si
ę
konieczno
ś
ci
ą
zapewnienia
sprawno
ś
ci
post
ę
powania
przy
wydawaniu
legitymacji
osób
represjonowanych.
Art. 13. [Zaliczanie okresów] Okresy, o których mowa w art. 1 ust. 2 oraz w art. 2-4, zalicza si
ę
w
wymiarze podwójnym do okresu, od którego zale
ż
y przyznanie emerytury lub renty - na zasadach
okre
ś
lonych w ustawie o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o
zmianie niektórych ustaw
[26]
.
Art. 14. [Wcze
ś
niejsza emerytura] 1. Kombatanci i inne osoby uprawnione mog
ą
, na swój wniosek,
przej
ść
na emerytur
ę
po osi
ą
gni
ę
ciu 55 lat przez kobiet
ę
i 60 lat przez m
ęż
czyzn
ę
, je
ż
eli maj
ą
okres
zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury.
2. Przepis ust. 1 stosuje si
ę
odpowiednio do kombatantów i innych osób uprawnionych, nabywaj
ą
cych
prawo do emerytury z innych tytułów ni
ż
zatrudnienie.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si
ę
do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 15. [Dodatek kombatancki] 1.
[27]
Kombatantom i innym osobom uprawnionym, pobieraj
ą
cym
emerytur
ę
lub rent
ę
albo uposa
ż
enie w stanie spoczynku b
ą
d
ź
uposa
ż
enie rodzinne, przysługuje dodatek,
zwany dalej "dodatkiem kombatanckim", w wysoko
ś
ci 144,25 zł miesi
ę
cznie.
2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, przysługuje obok emerytury lub renty i nie jest uwzgl
ę
dniany przy
ustalaniu wska
ź
nika indywidualnego wymiaru
ś
wiadczenia, okre
ś
lonego w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin
[26]
.
3. W razie zbiegu prawa do kilku
ś
wiadcze
ń
o charakterze emerytalno-rentowym, przysługuje tylko jeden
dodatek kombatancki, o którym mowa w ust. 1.
3
1
. W razie zbiegu prawa do uposa
ż
enia w stanie spoczynku albo uposa
ż
enia rodzinnego z prawem do
ś
wiadcze
ń
o charakterze emerytalnym lub rentowym, ust. 3 stosuje si
ę
odpowiednio.
4. Osobie uprawnionej jednocze
ś
nie do dodatku kombatanckiego i dodatku z tytułu tajnego nauczania na
podstawie odr
ę
bnych przepisów przysługuje tylko jeden z tych dodatków - wy
ż
szy lub wybrany przez
zainteresowanego.
5.
[28]
Kwota dodatku kombatanckiego, o której mowa w ust. 1, ulega podwy
ż
szeniu przy zastosowaniu
wska
ź
nika waloryzacji emerytur i rent - od miesi
ą
ca, w którym jest przeprowadzona waloryzacja.
6. Prezes Zakładu Ubezpiecze
ń
Społecznych ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urz
ę
dowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" co najmniej na 12 dni roboczych przed najbli
ż
szym terminem
waloryzacji nale
ż
n
ą
od tego terminu kwot
ę
dodatku kombatanckiego.
7. W 2002 r. dodatek kombatancki nie podlega waloryzacji.
Art. 16. [Uprawnienia szczególne] 1. Kombatantom i innym osobom uprawnionym, które nie maj
ą
prawa do emerytury lub renty na podstawie przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
oraz ich rodzin lub na podstawie innych przepisów, je
ż
eli nie maj
ą
niezb
ę
dnych
ś
rodków utrzymania,
mo
ż
e by
ć
przyznana w drodze wyj
ą
tku:
1) emerytura, je
ż
eli osi
ą
gn
ę
li wiek: 55 lat kobieta i 60 lat m
ęż
czyzna,
2) renta inwalidzka
[29]
, je
ż
eli zostali zaliczeni do jednej z grup inwalidów
[21]
.
2. Przepis ust. 1 stosuje si
ę
odpowiednio do członków rodzin pozostałych po kombatantach i innych
osobach uprawnionych, je
ż
eli spełniaj
ą
warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej.
3. Emerytury i renty, o których mowa w ust. 1 i 2, przyznaje si
ę
odpowiednio w wysoko
ś
ci najni
ż
szej
emerytury, renty inwalidzkiej
[29]
lub renty rodzinnej, okre
ś
lonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin
[26]
.
4. Do emerytur i rent, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługuj
ą
dodatki: piel
ę
gnacyjny oraz do rent
rodzinnych - dodatek dla sierot zupełnych, na zasadach i w wysoko
ś
ci przewidzianych w przepisach o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
[26]
, a tak
ż
e dodatek kombatancki.
5. W razie
ś
mierci osoby, o której mowa w ust. 1 i 2, przysługuje zasiłek pogrzebowy.
6.
Ś
wiadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, przyznaje Prezes Zakładu Ubezpiecze
ń
Społecznych.
Art. 17. [Odesłanie] 1. Do ustalania wysoko
ś
ci
ś
wiadcze
ń
, o których mowa w art. 15 i 16, oraz w innych
sprawach nieokre
ś
lonych w ustawie maj
ą
zastosowanie odpowiednio przepisy o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin
[26]
.
2. Minister Pracy i Polityki Socjalnej
[30]
w porozumieniu z Kierownikiem Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i
Osób Represjonowanych okre
ś
la, w drodze rozporz
ą
dzenia, tryb post
ę
powania w sprawach, o których
mowa w art. 15 i 16.
Rozdział 4. Ochrona zdrowia, pomoc socjalna i inne uprawnienia
Art. 18. [Opieka zdrowotna i socjalna]
[31]
Kombatanci i inne osoby uprawnione korzystaj
ą
z
pierwsze
ń
stwa do
ś
rodowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania, w uzyskaniu miejsc w domach
pomocy społecznej, w szczególno
ś
ci w domach przeznaczonych dla kombatantów.
Art. 19. [Dora
ź
na pomoc] 1. Kombatantom i innym osobom uprawnionym znajduj
ą
cym si
ę
w trudnych
warunkach materialnych oraz w zwi
ą
zku z zaistnieniem zdarze
ń
losowych - mo
ż
e by
ć
przyznana dora
ź
na
lub okresowa pomoc pieni
ęż
na. Pomoc taka mo
ż
e by
ć
równie
ż
przyznana na cz
ęś
ciowe pokrycie kosztów
zakupu wózka inwalidzkiego, sprz
ę
tu rehabilitacyjnego, dostosowanie pomieszcze
ń
mieszkalnych do
rodzaju inwalidztwa, opłacanie pomocy piel
ę
gnacyjnej, a w stosunku do niewidomych oraz ci
ęż
ko
poszkodowanych inwalidów - kosztów zakupu innego, ułatwiaj
ą
cego prac
ę
i
ż
ycie, sprz
ę
tu pomocniczego.
2. Dla pokrycia kosztów pomocy piel
ę
gnacyjnej, o której mowa w ust. 1, pomoc finansow
ą
w pierwszej
kolejno
ś
ci przyznaje si
ę
kombatantom lub innym osobom uprawnionym, wymagaj
ą
cym takiej pomocy,
którzy przekroczyli 70 lat
ż
ycia.
2a. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługuj
ą
równie
ż
wdowom lub wdowcom - emerytom,
rencistom lub inwalidom pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych.
3. Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dokonuje podziału
ś
rodków na
pomoc pieni
ęż
n
ą
, o której mowa w ust. 1, 2 i 2a.
4. Pomoc, o której mowa w ust. 1, jest zadaniem zleconym gminie. Pomoc t
ę
przyznaje i udziela jej
kierownik o
ś
rodka pomocy społecznej działaj
ą
cy z upowa
ż
nienia rady gminy. W przypadkach osób
pobieraj
ą
cych rent
ę
inwalidy wojennego pomoc t
ę
przyznaj
ą
i udzielaj
ą
jej - Zwi
ą
zek Inwalidów
Wojennych RP i Zwi
ą
zek Ociemniałych
ś
ołnierzy RP.
4a. Do post
ę
powania w sprawie pomocy, o której mowa w ust. 1, maj
ą
zastosowanie przepisy Kodeksu
post
ę
powania administracyjnego.
5. Minister Pracy i Polityki Socjalnej
[30]
okre
ś
li, w drodze rozporz
ą
dzenia, kryteria, formy i tryb
przyznawania i udzielania pomocy, o której mowa w art. 19.
6.
[32]
W szczególnie uzasadnionych przypadkach Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych na wniosek kombatanta, innej osoby uprawnionej lub osoby, o której mowa w ust. 2a,
mo
ż
e przyzna
ć
pomoc pieni
ęż
n
ą
na innych warunkach ni
ż
okre
ś
lone w rozporz
ą
dzeniu, o którym mowa w
ust. 5.
7.
[33]
Do wniosku o przyznanie pomocy pieni
ęż
nej w trybie okre
ś
lonym w ust. 6 doł
ą
cza si
ę
stanowisko
kierownika o
ś
rodka pomocy społecznej wła
ś
ciwego ze wzgl
ę
du na miejsce zamieszkania wnioskodawcy,
zwanego dalej ,,kierownikiem''.
8.
[34]
Stanowisko kierownika powinno zawiera
ć
informacje o sytuacji rodzinnej, materialnej oraz o
pomocy udzielanej wnioskodawcy przez o
ś
rodek pomocy społecznej, a tak
ż
e opini
ę
co do zasadno
ś
ci
przyznania pomocy pieni
ęż
nej.
9.
[35]
W przypadku zło
ż
enia wniosku bez stanowiska, Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych wyst
ę
puje do kierownika o jego przesłanie.
10.
[36]
Kierownik jest zobowi
ą
zany przekaza
ć
stanowisko Kierownikowi Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i
Osób Represjonowanych w terminie 30 dni od dnia otrzymania wyst
ą
pienia.
11.
[37]
O przyznaniu pomocy pieni
ęż
nej Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych informuje kierownika.
12.
[38]
Przepisów ust. 7-11 nie stosuje si
ę
do wniosków składanych przez osoby zamieszkałe poza
granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 20. [Ulgi i zni
ż
ki] 1.
[39]
Kombatantom i innym osobom uprawnionym przysługuje ulga taryfowa w
wysoko
ś
ci 50% przy przejazdach
ś
rodkami komunikacji miejskiej.
2.
[40]
Kombatantom i innym osobom uprawnionym - emerytom, rencistom i inwalidom oraz osobom
pobieraj
ą
cym uposa
ż
enie w stanie spoczynku lub uposa
ż
enie rodzinne, poza uprawnieniami okre
ś
lonymi
w ust. 1, przysługuje:
1) ulga w wysoko
ś
ci 37% w komunikacji krajowej przy przejazdach
ś
rodkami publicznego
transportu zbiorowego kolejowego w: a) 1 i 2 klasie poci
ą
gów osobowych i pospiesznych
i autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej - na podstawie biletów
jednorazowych,
b) 2 klasie poci
ą
gów innych ni
ż
osobowe i pospieszne - na podstawie biletów
jednorazowych,
2) dodatek kompensacyjny w wysoko
ś
ci 15% dodatku kombatanckiego, o którym mowa w art. 15,
3) ryczałt energetyczny w wysoko
ś
ci 50% taryfowych opłat za korzystanie z energii elektrycznej,
gazowej i cieplnej na cele domowe, obliczony na podstawie norm ilo
ś
ciowych ustalonych przez
Kierownika Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, z uwzgl
ę
dnieniem pkt 4,
4) (uchylono)
2a.
[41]
Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b), korzystaj
ą
ca z
przejazdu w klasie 1, zobowi
ą
zana jest do uiszczenia dopłaty w wysoko
ś
ci stanowi
ą
cej ró
ż
nic
ę
mi
ę
dzy
nale
ż
no
ś
ci
ą
za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a nale
ż
no
ś
ci
ą
za pełnopłatny przejazd w klasie 2.
3. Uprawnienia, o których mowa w ust. 2, przysługuj
ą
równie
ż
wdowom lub wdowcom - emerytom i
rencistom oraz osobom pobieraj
ą
cym uposa
ż
enie w stanie spoczynku lub uposa
ż
enie rodzinne
pozostałym po kombatantach i innych osobach uprawnionych.
3a.
[42]
W przypadku zbiegu prawa do wi
ę
cej ni
ż
jednego
ś
wiadczenia emerytalnego lub rentowego
przysługuje jeden dodatek kompensacyjny, o którym mowa w ust. 2 pkt 2.
3b.
[43]
W przypadku zbiegu prawa do wi
ę
cej ni
ż
jednego
ś
wiadczenia emerytalnego lub rentowego
przysługuje jeden ryczałt energetyczny, o którym mowa w ust. 2 pkt 3.
4.
[44]
(skre
ś
lony)
5.
[44]
(skre
ś
lony)
5a. Minister wła
ś
ciwy do spraw transportu okre
ś
li, w drodze rozporz
ą
dzenia, rodzaje dokumentów
po
ś
wiadczaj
ą
cych uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów, o których mowa w ust. 2 pkt 1.
6.
[45]
Wła
ś
ciwe organy administracji rz
ą
dowej oraz organy jednostek samorz
ą
du terytorialnego i ich
zwi
ą
zków okre
ś
laj
ą
szczegółowe zasady stosowania ulg i uprawnie
ń
, o których mowa w ust. 1-3.
Art. 20
1
. [Dodatki kombatanckie] 1. Kombatantom i innym osobom uprawnionym, które ł
ą
cznie
spełniaj
ą
nast
ę
puj
ą
ce warunki:
1) nie posiadaj
ą
prawa do
ż
adnych
ś
wiadcze
ń
rentowych lub emerytalnych ani prawa do
uposa
ż
enia w stanie spoczynku albo uposa
ż
enia rodzinnego,
2) nie osi
ą
gaj
ą
dochodów z tytułu pracy, pozarolniczej działalno
ś
ci gospodarczej podlegaj
ą
cej
ubezpieczeniu społecznemu lub z tytułu rolniczej działalno
ś
ci gospodarczej podlegaj
ą
cej
obowi
ą
zkowemu ubezpieczeniu rolników,
3) osi
ą
gn
ę
ły wiek 55 lat kobiety i 60 lat m
ęż
czy
ź
ni,
przysługuje
ś
wiadczenie w wysoko
ś
ci dodatku kombatanckiego, o którym mowa w art. 15 ust. 1.
2. Osobom, o których mowa w ust. 1, przysługuj
ą
tak
ż
e uprawnienia okre
ś
lone w art. 20 ust. 2.
3. Rada Ministrów okre
ś
li, w drodze rozporz
ą
dzenia, tryb post
ę
powania przy przyznawaniu, wypłacaniu
oraz finansowaniu
ś
wiadcze
ń
, o których mowa w ust. 1 i 2.
Art. 20
2
. [Odznaczenia] 1. Uznaje si
ę
zasługi osób, które z nara
ż
eniem
ż
ycia, zdrowia lub wolno
ś
ci
ukrywały i ratowały osoby
ś
cigane przez okupacyjne władze niemieckie lub sowieckie, a tak
ż
e przez
polskie władze okresu powojennego do 1956 r. z powodu ich działalno
ś
ci na rzecz suwerenno
ś
ci i
niepodległo
ś
ci Polski oraz z przyczyn narodowo
ś
ciowych, religijnych i rasowych. W dowód uznania tych
zasług Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wyst
ę
puje, w szczególnie
uzasadnionych przypadkach, z wnioskiem do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie odznacze
ń
przewidzianych w ustawie z dnia 16 pa
ź
dziernika 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. Nr 90, poz.
450, z 1999 r. Nr 101, poz. 1177 i z 2000 r. Nr 62, poz. 718).
2. Za osoby spełniaj
ą
ce warunki, o których mowa w ust. 1, uznaje si
ę
zwłaszcza obywateli polskich
odznaczonych medalem "Sprawiedliwy W
ś
ród Narodów
Ś
wiata" przez Instytut Yad Vashem w
Jerozolimie.
3. Do osób, o których mowa w ust. 1 i 2, nie stosuje si
ę
przepisów o
ś
wiadczeniach przewidzianych w
rozdziałach 2, 3 i 4.
Rozdział 5. Zasady orzekania o uprawnieniach
Art. 21. [Przyznawanie uprawnie
ń
] 1. Uprawnienia okre
ś
lone w ustawie przysługuj
ą
osobie, która
uzyska decyzj
ę
potwierdzaj
ą
c
ą
działalno
ść
wymienion
ą
w art. 1 ust. 2 i w art. 2 albo fakty, o których mowa
w art. 4, posiada obywatelstwo polskie lub posiadała je w okresie działalno
ś
ci kombatanckiej b
ą
d
ź
w
okresie podlegania represjom, z zastrze
ż
eniem ust. 2.
2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, nie przysługuj
ą
osobie, która:
1) w okresie wojny 1939-1945 kolaborowała z hitlerowskim okupantem,
2) przymusowo pełniła słu
ż
b
ę
w armii niemieckiej lub dobrowolnie zadeklarowała odst
ę
pstwo od
narodowo
ś
ci polskiej, je
ż
eli potem do ko
ń
ca wojny nie brała udziału w walce o niepodległo
ść
Polski,
2
1
) kolaborowała z radzieckimi władzami okupacyjnymi w latach 1939-1941,
3) w okresie od wrze
ś
nia 1939 r. do ko
ń
ca 1956 r. słu
ż
yła w NKWD albo w innych organach represji
ZSRR działaj
ą
cych przeciwko Narodowi i Pa
ń
stwu Polskiemu,
4) w latach 1944-1956: a) pełniła słu
ż
b
ę
lub funkcj
ę
i była zatrudniona w strukturach
Urz
ę
dów Bezpiecze
ń
stwa, Słu
ż
by Bezpiecze
ń
stwa i Informacji Wojskowej, a tak
ż
e
nadzoruj
ą
cych je komórkach jednostek zwierzchnich zwi
ą
zanych ze stosowaniem represji
wobec osób działaj
ą
cych na rzecz suwerenno
ś
ci i niepodległo
ś
ci Rzeczypospolitej
Polskiej,
b) była zatrudniona, pełniła słu
ż
b
ę
lub funkcj
ę
w jednostkach organizacyjnych lub
na stanowiskach zwi
ą
zanych ze stosowaniem represji wobec osób podejrzanych
lub skazanych za działalno
ść
podj
ę
t
ą
na rzecz suwerenno
ś
ci i niepodległo
ś
ci
Rzeczypospolitej Polskiej: - w organach prokuratury i prokuraturze wojskowej,
- w s
ą
downictwie powszechnym lub wojskowym,
- w słu
ż
bie wi
ę
ziennej,
c) była zatrudniona, pełniła słu
ż
b
ę
lub funkcj
ę
w aparacie bezpiecze
ń
stwa publicznego poza
strukturami Urz
ę
dów Bezpiecze
ń
stwa, Słu
ż
by Bezpiecze
ń
stwa lub Informacji Wojskowej,
je
ż
eli podczas i w zwi
ą
zku z t
ą
działalno
ś
ci
ą
wykonywała zadania
ś
ledcze i operacyjne
zwi
ą
zane bezpo
ś
rednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób działaj
ą
cych na rzecz
suwerenno
ś
ci i niepodległo
ś
ci Rzeczypospolitej Polskiej,
d) była funkcjonariuszem organów b
ą
d
ź
jednostek organizacyjnych Polskiej Partii
Robotniczej lub Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do których wła
ś
ciwo
ś
ci
rzeczowej - terenowej i centralnej - nale
ż
ał nadzór nad instytucjami, o których mowa w lit.
a) i b), b
ą
d
ź
nad zadaniami, o których mowa w lit. c),
5) uchybiła godno
ś
ci obywatela polskiego, wykorzystuj
ą
c władz
ę
otrzyman
ą
od instytucji
stosuj
ą
cych represje do ciemi
ęż
enia współwi
ęź
niów,
6) uchybiła godno
ś
ci obywatela polskiego, donosz
ą
c władzom komunistycznym o
ż
ołnierzach
podziemia, legionistach, organizacjach podziemnych, partyzanckich i tych wszystkich, których
obejmuj
ą
art. 2 i 4,
7) dopu
ś
ciła si
ę
zabójstwa lub innej zbrodni wobec osób cywilnych w okresie do 31 grudnia 1956 r.
w zwi
ą
zku z działalno
ś
ci
ą
uznan
ą
za działalno
ść
kombatanck
ą
lub równorz
ę
dn
ą
w rozumieniu
ustawy, za co została skazana prawomocnym wyrokiem s
ą
du.
3. Nie stosuje si
ę
przepisu ust. 2 pkt 4 lit. a) i b) wobec osób:
1) które przedło
żą
dowody,
ż
e do wymienionych słu
ż
b i organów zostały skierowane przez
organizacje niepodległo
ś
ciowe lub przez te organizacje były zwerbowane w celu udzielenia im
pomocy,
2) (skre
ś
lony)
4. (skre
ś
lony)
Art. 22. [Organy] 1. O spełnieniu warunków, o których mowa w art. 21, orzeka Kierownik Urz
ę
du do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych lub osoby przez niego upowa
ż
nione, na podstawie
udokumentowanego wniosku zainteresowanej osoby oraz rekomendacji stowarzyszenia wła
ś
ciwego dla
okre
ś
lonego rodzaju działalno
ś
ci kombatanckiej lub represji. Rekomendacji udziela si
ę
bez wzgl
ę
du na to,
czy osoba ubiegaj
ą
ca si
ę
o uprawnienia zgłosi zamiar wst
ą
pienia do stowarzyszenia. Na podstawie
decyzji o przyznaniu przez Kierownika uprawnie
ń
okre
ś
lonych w ustawie Urz
ą
d do Spraw Kombatantów i
Osób Represjonowanych wydaje odpowiednie za
ś
wiadczenie.
2. W trybie, o którym mowa w ust. 1, wydawane s
ą
za
ś
wiadczenia potwierdzaj
ą
ce uprawnienia osób, o
których mowa w art. 20 ust. 3, z tym
ż
e w przypadku gdy zmarły mał
ż
onek (mał
ż
onka) posiadał
potwierdzone uprawnienia, rekomendacja nie jest wymagana.
3.
[46]
(utracił moc)
4. Wnioski o przyznanie uprawnie
ń
z tytułów okre
ś
lonych w art. 1 ust. 2 pkt 7 i w art. 2 pkt 7 mog
ą
by
ć
kierowane w trybie, o którym mowa w ust. 1, do dnia 31 grudnia 1999 r.
Rozdział 6.
Ź
ródła i sposób finansowania niektórych
ś
wiadcze
ń
Art. 23.
[47]
(uchylony)
Art. 23a. [
Ź
ródła finansowania wydatków]
[48]
1. Wydatki na:
1) pomoc pieni
ęż
n
ą
, o której mowa w art. 19, wraz z kosztami jej obsługi, które mog
ą
wynosi
ć
do
5% warto
ś
ci tej pomocy,
2) upami
ę
tnianie i popularyzowanie historii walk o Odrodzenie Polski i represji wojennych oraz
okresu powojennego, w tym na działalno
ść
dokumentacyjn
ą
i wydawnicz
ą
,
3) finansowanie kosztów zada
ń
administracyjnych i opieku
ń
czych, wykonywanych na rzecz
ś
rodowiska kombatanckiego, zlecanych organizacjom pozarz
ą
dowym przez Urz
ą
d do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych
- s
ą
realizowane ze
ś
rodków bud
ż
etu pa
ń
stwa.
2.
Ś
rodki przeznaczone na pomoc realizowan
ą
przez kierownika o
ś
rodka pomocy społecznej, Kierownik
Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przekazuje na rachunki bud
ż
etów gmin.
Pierwsza rata jest przekazywana do dnia 15 lutego ka
ż
dego roku.
3.
Ś
rodki na upami
ę
tnianie i popularyzowanie historii walk o Odrodzenie Polski i represji wojennych oraz
okresu powojennego, przez działalno
ść
dokumentacyjn
ą
i wydawnicz
ą
, mog
ą
otrzymywa
ć
tak
ż
e, na
podstawie umów zawartych z dysponentem cz
ęś
ci bud
ż
etowej - Kierownikiem Urz
ę
du do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych - podmioty inne ni
ż
okre
ś
lone w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24
kwietnia 2003 r. o działalno
ś
ci po
ż
ytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873, z pó
ź
n.
zm.
[49]
).
4. Do wyłaniania podmiotów, o których mowa w ust. 3, stosuje si
ę
odpowiednio przepisy działu II
rozdziału 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno
ś
ci po
ż
ytku publicznego i o wolontariacie.
Art. 24. [Podmioty finansuj
ą
ce]
[50]
1.
Ś
wiadczenia pieni
ęż
ne przewidziane dla kombatantów i innych
osób uprawnionych oraz pozostałych po nich członków rodzin, a tak
ż
e dodatek kompensacyjny okre
ś
lony
w art. 20 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 oraz ryczałt energetyczny okre
ś
lony w art. 20 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 s
ą
wypłacane przez wła
ś
ciwe organy rentowe ze
ś
rodków b
ę
d
ą
cych w dyspozycji tych organów i
finansowane z bud
ż
etu pa
ń
stwa.
Ś
wiadczenia te oraz dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny wraz
z odsetkami za opó
ź
nienie w ustaleniu prawa do nich lub ich wypłaty oraz koszty obsługi podlegaj
ą
refundacji na rzecz Funduszu Ubezpiecze
ń
Społecznych oraz Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dotacji bud
ż
etu pa
ń
stwa.
2.
Ś
wiadczenia, dodatek kompensacyjny oraz ryczałt energetyczny, o których mowa w ust. 1,
przysługuj
ą
ce osobom otrzymuj
ą
cym uposa
ż
enie w stanie spoczynku albo uposa
ż
enie rodzinne
wypłacaj
ą
ze
ś
rodków bud
ż
etu pa
ń
stwa jednostki wypłacaj
ą
ce te uposa
ż
enia. Je
ż
eli jednak osoby te s
ą
uprawnione tak
ż
e do pobierania
ś
wiadczenia o charakterze rentowym,
ś
wiadczenia, o których mowa w
ust. 1, wypłaca wła
ś
ciwy organ rentowy.
Rozdział 7. Przepisy przej
ś
ciowe i ko
ń
cowe
Art. 25. [Uprawnienia dotychczasowe] 1. Osoby, które uzyskały uprawnienia kombatanckie na
podstawie dotychczasowych przepisów, zachowuj
ą
te uprawnienia, z zastrze
ż
eniem ust. 2.
2. Pozbawia si
ę
uprawnie
ń
kombatanckich osoby:
1) wymienione w art. 21 w ust. 2: a) w pkt 1, 3 i 4, z zastrze
ż
eniem art. 21 ust. 3,
b) w pkt 2, 2
1
, 5 i 6, je
ż
eli w wyniku post
ę
powania weryfikacyjnego wykazano im czyny, o
których mowa w tych przepisach,
2) które na mocy dotychczasowych przepisów uzyskały uprawnienia kombatanckie wył
ą
cznie z
tytułu działalno
ś
ci w latach 1944-1956 w charakterze "uczestników walk o ustanowienie i
utrwalenie władzy ludowej" lub innych tytułów ni
ż
wymienione w art. 1 ust. 2, w art. 2 oraz w art. 4.
Uprawnienia te zachowuj
ą
jednak osoby, które uczestniczyły w Wojnie Domowej w Hiszpanii w
latach 1936-1939 lub które uprawnienia te uzyskały z tytułów okre
ś
lonych w ustawie, oraz
ż
ołnierze z poboru, którzy pełnili słu
ż
b
ę
wojskow
ą
w Wojsku Polskim w okresie od 10 maja 1945
r. do 30 czerwca 1947 r.
3. Uprawnienia uzyskane od Zwi
ą
zku Bojowników o Wolno
ść
i Demokracj
ę
i Zwi
ą
zku Kombatantów
Rzeczypospolitej Polskiej po 31 grudnia 1988 r. podlegaj
ą
weryfikacji.
4. Decyzje w sprawie pozbawienia uprawnie
ń
kombatanckich podejmuje Kierownik Urz
ę
du do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych.
5. Decyzje, o których mowa w ust. 4, wydawane s
ą
z urz
ę
du lub na wniosek stowarzysze
ń
kombatanckich albo Ministrów Sprawiedliwo
ś
ci, Obrony Narodowej lub Spraw Wewn
ę
trznych i
Administracji
[51]
, a tak
ż
e w wyniku weryfikacji.
6. Szczegółowe zasady i tryb post
ę
powania w sprawach dotycz
ą
cych pozbawienia i przywrócenia
uprawnie
ń
kombatanckich w stosunku do osób, o których mowa w ust. 2, oraz zasady przeprowadzania
weryfikacji okre
ś
li w drodze rozporz
ą
dzenia Prezes Rady Ministrów.
Art. 26. [Osoby pozbawione uprawnie
ń
] Osoby, o których mowa w art. 25, pozbawione prawomocn
ą
decyzj
ą
uprawnie
ń
kombatanckich trac
ą
uprawnienia wynikaj
ą
ce z ustawy, z wyj
ą
tkiem uprawnie
ń
, o
których mowa w art. 12
[17]
, z tym
ż
e osobom, które w dniu wej
ś
cia w
ż
ycie ustawy pobierały emerytury,
renty inwalidzkie lub renty rodzinne, zamiast tych
ś
wiadcze
ń
przyznaje si
ę
:
1)
ś
wiadczenia na zasadach ogólnych, okre
ś
lonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin
[26]
lub w innych przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym,
2)
ś
wiadczenia w kwocie najni
ż
szej, je
ż
eli nie spełniaj
ą
warunków do przyznania
ś
wiadcze
ń
, o
których mowa w pkt 1; przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
[26]
stosuje
si
ę
odpowiednio.
Art. 27. [Za
ś
wiadczenia; legitymacje] Za
ś
wiadczenia i legitymacje o uprawnieniach kombatanckich,
wystawione na podstawie dotychczasowych przepisów, do czasu wydania nowych za
ś
wiadcze
ń
zachowuj
ą
moc, chyba
ż
e została wydana decyzja o pozbawieniu uprawnie
ń
.
Art. 28.
[52]
(pomini
ę
ty)
Art. 29.
[52]
(pomini
ę
ty)
Art. 30. [Ordery; odznaczenia] 1. Wnioski o nadanie odznacze
ń
upami
ę
tniaj
ą
cych udział w walkach o
niepodległo
ść
i suwerenno
ść
Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej
Polskiej, z własnej inicjatywy lub na wniosek stowarzysze
ń
kombatanckich:
1) Minister Obrony Narodowej - w stosunku do osób, o których mowa w art. 1,
2) Kierownik Urz
ę
du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - w stosunku do osób, o
których mowa w art. 2 i 4
- na zasadach okre
ś
lonych w obowi
ą
zuj
ą
cych przepisach.
2. Przepis ust. 1 nie narusza uprawnie
ń
Ministra Spraw Zagranicznych
[53]
do przedstawiania wniosków o
nadawanie tych odznacze
ń
.
3. Przepisy dotycz
ą
ce post
ę
powania w sprawach nadawania odznacze
ń
, niepozostaj
ą
ce w sprzeczno
ś
ci
z ust. 1 i 2, stosuje si
ę
odpowiednio.
Art. 31.
[52]
(pomini
ę
ty)
Art. 32.
[52]
(pomini
ę
ty)
Art. 33. [Derogacja] Traci moc ustawa z dnia 26 maja 1982 r. o szczególnych uprawnieniach
kombatantów (Dz.U. Nr 16, poz. 122 i Nr 40, poz. 269, z 1986 r. Nr 42, poz. 202 oraz z 1987 r. Nr 14, poz.
84 i Nr 33, poz. 180).
Art. 34. [Wej
ś
cie w
ż
ycie] Ustawa wchodzi w
ż
ycie z dniem 1 stycznia 1991 r.