34
REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2009
FIZYKOTERAPIA
W
arto zaznaczyć, że pewien procent docierającego do nas
światła słonecznego podlega polaryzacji i prawdopodobnie
właśnie ta jego część jest odpowiedzialna za szczególne właściwości
terapeutyczne naturalnych naświetlań. Dzieje się to w związku
z zachodzącymi przemianami biochemicznymi prowadzącymi
do zwiększenia wewnątrzkomórkowych zasobów energetycznych,
co w konsekwencji przywraca jej prawidłową biologiczną aktywność
i powoduje szybszą odbudowę uszkodzonych struktur.
Światło spolaryzowane, penetrując na głębokość do 3 cm, sto-
sunkowo łatwo dociera do wnętrza tkanek i komórek, korzystnie
wpływając na zmienione zapalnie struktury, chroniąc je przed
rozwojem zmian degeneracyjnych, poprawiając ukrwienie
struktur wewnątrz- i okołostawowych. Do korzystnych działań
biologiczno-chemicznych zachodzących pod wpływem terapii
światłem spolaryzowanym zaliczyć należy poprawę mikrokrążenia,
usprawnianie procesów przemiany materii oraz stymulowanie
procesów regeneracji w organizmie.
W leczeniu fizykalnym fototerapia i balneoterapia należą
do jednych z najstarszych, naturalnych metod terapii. Większość
z nich powinna być zastrzeżona jedynie dla większych ośrodków
klinicznych, które zajmują się takimi badaniami, gdyż ewentualne
negatywne skutki terapii nie są jeszcze dostatecznie poznane.
Dynamiczny rozwój światłolecznictwa pozwala wykorzystywać
różne jego formy w wielu dziedzinach medycyny, również w der-
matologii. Stopa cukrzycowa jest uważana za poważne wyzwanie
dla współczesnej opieki medycznej. Narastającym problemem
Pierwszym źródłem światła wykorzystanym w fotomedycynie było naturalne światło słoneczne. Obecnie wiadomo, że or-
ganizm ludzki przetwarza światło w energię elektrochemiczną, która uruchamia łańcuch reakcji biochemicznych wewnątrz
komórek, stymulując prawidłową przemianę materii, i wzmacnia odporność całego organizmu.
Światło spolaryzowane
w leczeniu stopy cukrzycowej
− opis przypadku
klinicznym jest jedno z późnych powikłań tej choroby, mianowicie
zespół stopy cukrzycowej. Występujące niedokrwienie kończyn
czy neuropatia włókien czuciowych bardzo często powodują
uszkodzenia czy zranienia w obrębie stopy.
Obecnie uważa się, że powikłaniom czy ostatecznie amputacjom
można zapobiec dzięki zwróceniu większej uwagi na poprawne
pielęgnowanie stóp, w przypadkach wystąpienia zmian – zasto-
sowanie odpowiedniego leczenia farmakologicznego popartego
kompleksową rehabilitacją.
Cel pracy
Celem pracy było przedstawienie korzystnych efektów leczenia
światłem spolaryzowanym zmiany w okolicy stopy lewej jako
powikłania cukrzycy u 67-letniej kobiety.
Opis przypadku
67-letnia kobieta (W.H. 1346/09) została przyjęta na Oddział Kli-
niczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej,
Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Ośrodka Diagnostyki i Terapii
Laserowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
(oddział w Bytomiu) z rozpoznaną od 14 lat cukrzycą insulino-
niezależną.
Pacjentka cierpiąca od 2 miesięcy przy przyjęciu do szpitala
zgłaszała silny, promieniujący ból w okolicy lewej stopy, gdzie
podczas badania wstępnego stwierdzono zmianę w okolicy
śródstopnopaliczkowej z zajęciem tkanki podskórnej, obrzękiem
Streszczenia
Zastosowanie światła niskoenergetyczne-
go w medycynie i rehabilitacji nie budzi
obecnie wątpliwości. Światło niskoener-
getyczne, co zostało do tej pory dobrze
udokumentowane, ma m.in. działanie
przeciwbólowe, przeciwzapalne, rege-
neracyjne i angiogenetyczne. W artyku-
le przedstawiono wynik leczenia świa-
tłem spolaryzowanym 67-letniej kobiety
z rozpoznaniem zmiany w okolicy stopy
lewej jako powikłania cukrzycy. Osią-
gnięte rezultaty terapeutyczne wskazują
na korzystne efekty leczenia światłem
spolaryzowanym w kompleksowej reha-
bilitacji.
Słowa kluczowe: światło spolaryzowane,
stopa cukrzycowa, leczenie
Summary
Does not wake at present it the doubt the
use of low energetic light in medicine and
the rehabilitation. The low energetic light
which is became supplied documentary
evidence to this time causes analgesic, an-
tiphlogistic, regeneration and angiogenetic
effect. In this article the authors were the
profitable result of the treatment with po-
larized light of a 67-year old female patient
with pathological change in foot region
as a complication of diabetes introduced.
The therapeutic results show a profitable
effects the treatment with use polarized
light in complex rehabilitation.
Key words: polarized light, diabetic foot,
treatment
Fot. 1. Przed rozpoczęciem terapii
Fot. 2. Zabieg lampą Solaris
Fot. 3. Po zakończeniu terapii (łącznie po aplikacji
20 zabiegów)
fot. Ar
chiwum autora
35
REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2009
FIZYKOTERAPIA
i znacznym jej zaczerwienieniem (fot. 1). Zmiana była dotkliwie
bolesna i obrzęknięta, co utrudniało pacjentce chód po równym
podłożu, wykluczało poruszanie się po schodach i uniemożliwiało
zakładanie obuwia.
Z dokumentacji medycznej wynikało, iż 4 miesiące przed
przyjęciem do Kliniki pacjentka była hospitalizowana na oddziale
chirurgicznym z powodu otwarcia się rany, gdzie opracowano
ją chirurgicznie i zastosowano odpowiednie leczenie farmakolo-
giczne. Po wypisaniu z oddziału stosowano antybiotykoterapię
w postaci maści na okolice zmiany. Pomimo wielokrotnego
podawania zaleconych leków, zmiana ta nie przynosiła zado-
walającego efektu, nie kwalifikowała się do kolejnej interwen-
cji chirurgicznej, stąd poddano ją leczeniu zachowawczemu.
Wdrożono leczenie, wykorzystując lampę do terapii światłem
spolaryzowanym Solaris firmy Medicolux w tutejszym Oddziale
Klinicznym w Bytomiu.
Przed rozpoczęciem terapii pacjentka wypełniła skrócony
kwestionariusz oceny nasilenia bólu w skali VAS (10 – najbardziej
nasilone, 1 – najsłabiej). Ocena ta dotyczyła wyjściowych odczuć
bólowych odczuwanych w ciągu ostatnich dwóch tygodni. Otrzy-
many wynik wg skali określono jako silny (7 pkt.).
Leczenie fizykalne
Pacjentkę poddano 20-dniowej terapii, wykorzystując do tego
szerokopasmowy, niskoenergetyczny, odbiciowy polaryzator inter-
ferencyjny światła bliskiej podczerwieni Solaris o stopniu polary-
zacji 98% emitujący spolaryzowane, niespójne polichromatyczne
promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie długości fali od
500 mm do 2500 nm. Stosowano następujące parametry fizyczne:
• czas zabiegu – 8 minut (4 impulsy),
• gęstość mocy promienistej – 50 mW/cm²,
• gęstość energii promienistej wynosiła 24 J/cm².
Zabiegi wykonywano techniką bezkontaktową w odległości
4-5 cm codziennie w dwóch seriach po 10 zabiegów z przerwą
sobotnio-niedzielną (fot. 2).
W trakcie trwania pierwszej sesji terapeutycznej, po 2. zabiegu
pacjentka zgłosiła znaczne zmniejszenie dolegliwości bólowych.
Widoczne było również znaczne zmniejszanie się obrzęku. Po 4. za-
biegu pacjentka zgłosiła możliwość poruszania się i obciążania
stopy, co znacznie ułatwiało jej wykonywanie czynności dnia
codziennego (Activities of Daily Living), wyraźne ustąpienie bólu
oraz uelastycznienie miejsca poddawanego terapii. Po 5. zabiegu
zaobserwowano zmniejszenie przekrwienia w miejscu aplikacji,
natomiast po 10. – pacjentka swobodnie (bez bólu) poruszała się,
zakładała skarpetę i obuwie na leczoną kończynę.
Po ukończeniu pierwszej sesji terapeutycznej (10 pierwszych
zabiegów) pacjentka miała 14-dniową przerwę (2 tygodnie),
po której wdrożono 10 kolejnych zabiegów. Ostateczny wynik
leczenia przedstawia fot. 3 (zdjęcie wykonane po 20 zabiegach,
po upływie 6 tygodni od początku terapii).
Wyniki
Po 6 tygodniach zakończono terapię. Otrzymany wynik dowiódł
całkowitego ustąpienia dolegliwości bólowych, procesu zapalnego
oraz znaczne wygojenie zmiany. Zastosowane leczenie pozwoliło
pacjentce na swobodne wykonywanie codziennych czynności,
umożliwiło poprawną lokomocję i pozwoliło na normalną egzy-
stencję. Światło spolaryzowane przyśpieszyło procesy gojenia
i regeneracji tkanek, co udowodnił prezentowany przypadek.
Podsumowanie
Dotychczasowe badania kliniczne dotyczące zastosowania świa-
tła spolaryzowanego skupiają się przede wszystkim na efektach
leczniczych trudno gojących się ran oraz leczeniu bólu. Należą
do nich m.in. owrzodzenia podudzi, rany pooparzeniowe i rany
chirurgiczne. Opis leczonych ran chirurgicznych obejmuje rany
gojące się per primam i per secundam. Okazuje się, że proces
36
REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2009
FIZYKOTERAPIA
gojenia ran u pacjentów z cukrzycą podlega wpływom wielu
czynników opóźniających, ze względu na niedobory metaboliczne
oraz osłabienie reakcji fizjologicznych. Dlatego poszukiwanie
różnych rozwiązań mogących przynieść korzystny wynik leczenia
stanowi obecnie duże wyzwanie kliniczne. Wykorzystanie świa-
tła spolaryzowanego w prezentowanym przypadku jest w pełni
zasadne ze względu na czas trwania terapii, szybki efekt leczenia,
ekonomikę oraz bezbolesną i nieinwazyjną terapię.
Efekty przeciwbólowe z kolei wykorzystywane są w rehabilitacji,
co umożliwia usprawnianie osób z upośledzeniem funkcji układu
kostno-stawowego. Własne randomizowane badania, zrealizowa-
ne w modelu podwójnej ślepej próby wykazały, że stosowanie
światła spolaryzowanego może mieć istotny wpływ na leczenie
zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa.
Wnioski
1. Terapia światłem spolaryzowanym jest skutecznym narzędziem fi-
zykoterapeutycznym w leczeniu powikłań stopy cukrzycowej.
2. Efekty biologiczne światła widzialnego mogą pomóc milionom
cierpiących pacjentów z grupy wysokiego ryzyka oraz wpłynąć
na ogromne oszczędności w opiece zdrowotnej.
J
AROSŁAW
P
ASEK
1
, T
OMASZ
P
ASEK
2
, A
LEKSANDER
S
IEROŃ
1
1
Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej
Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
²Zakład Rehabilitacji Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5
im. św. Barbary w Sosnowcu
Piśmiennictwo
1. Boulton A.: The diabetic foot: neuropathy in etiology? „Diabetes Med.”,
1990; 7: 852-855.
2. Colić M.M., Vidojković N., Jovanovic M., Lazovic G.: The use of polarized
light in aesthetic surgery. „Aesth. Plast. Surg.”, 2004: 28(5): 324-327.
3. Horio T.: Indications and action mechanisms of phototherapy. „J. Der-
matol. Sci.”, 2000; 23(1): 17-21.
4. Karadag A., Birtane M., Aygit C.: The efficacy of Linear Polarized
Polychromatic Light on Burn Wound Healing: An Experimental Study
on Rats. „American Burn Association”, 2007; 10: 291-298.
5. Kużdżał A., Walaszek R.: Zastosowanie widzialnego, polichromatycznego
światła spolaryzowanego (VIP Light) w rehabilitacji. Część IV: Przydat-
ność światła VIP w leczeniu trudno gojących się ran. „Fizjoterapia”,
2004; 12(2): 55-63.
6. Monstrey S., Hoeksema H., Depuydt K. et al.: The effect of polarized
light on wound healig. „European Journal of Plastic Surgery”, 2002;
24(8): 377-382.
7. Mucha R., Malec P., Pasek J., Sieroń A.: Światło spolaryzowane w leczenie
zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa – badania własne.
Chirurgia kolana, Artroskopia, „Traumatologia Sportowa”, 2008; 5(2):
27-32.
8. Navratil L., Kymplova J.: Contraindications in noninvasive laser therapy:
truth and fiction. „J. Clin. Laser. Med. Surg.”, 2002; 20(6): 341-343.
9. Pasek J., Pasek T., Sieroń A.: Światło spolaryzowane w poradni reha-
bilitacyjnej. „Rehabilitacja w Praktyce”, 2008; 3: 22-26.
10. Pasek J., Cieślar G., Pasek T., Sieroń A.: Leczenie światłem spolaryzo-
wanym – nowe możliwości światłolecznictwa?, „Balneologia Polska”,
2008; 2(112): 93-99.
11. Sieroń A., Pasek J., Mucha R.: Światło w rehabilitacji. „Rehabilitacja
w Praktyce”, 2006; 3, 20-24.
12. Sieroń A., Pasek J., Mucha R.: Światło niskoenergetyczne w medycynie
i rehabilitacji. „Rehabilitacja w Praktyce”, 2007; 1: 25-27.
13. Tepe G.: The diabetic foot syndrome: pathogenesis, diagnosis and
interventional treatment. „Dtsch Med. Wochenschr.”, 2009; 134(19):
1006-1010.
14. Vileikyte L., Rubin R.R., Peyrot M., Gonzalez J.S., Boulton A.J., Ulbrecht J.S.,
Cavanagh P.R.: Diabetic feet. „Br. J. Gen. Pract.”, 2009; 59(561): 290-294.