NOWE WYMAGANIA BHP

NOWE WYMAGANIA BHP

PODCZAS WYKONYWANIA

PODCZAS WYKONYWANIA

ROBÓT BUDOWLANYCH

ROBÓT BUDOWLANYCH

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia

Jacek Prz

ędzik

Krakowskie Towarzystwo Przemys

łowe

Wykonywanie robót budowlanych wi

ąże

si

ę często z narażeniem pracowników

na oddzia

ływanie większości czynników

zagro

żenia zawodowego, stwarza wiele

mo

żliwości występowania groźnych

wypadków przy pracy i wymaga
zachowywania na co dzie

ń szczególnych

zasad bezpiecze

ństwa i higieny pracy,

regulowanych na ogó

ł stosownymi

aktami prawnymi.

Podstawowe normy prawne

reguluj

ące wykonywanie robót budowlanych:

‰

USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY (tekst pierwotny:
DzU 1974 r., nr 24, poz. 141; tekst jednolity: DzU 1998 r., nr 21, poz. 94),
z pó

źn. zm.

‰

ROZPORZ

ĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 26 wrze

śnia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy (DzU 2003 r., nr 169, poz. 1650)

‰

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst pierwotny: DzU 1994 r.,
nr 89, poz. 414; tekst jednolity: DzU 2003 r., nr 207, poz. 2016), z pó

źn. zm.

‰

ROZPORZ

ĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 lutego 2003 r.

w sprawie bezpiecze

ństwa i higieny pracy podczas wykonywania

robót budowlanych (DzU 2003 r., nr 47, poz. 401), okre

ślające wymagania

zwi

ązane z:

•

warunkami przygotowania i prowadzenia robót budowlanych,

•

zagospodarowaniem terenu budowy,

•

warunkami socjalnymi i higienicznymi,

•

wymaganiami dotycz

ącymi miejsc pracy usytuowanych w budynkach

oraz w obiektach poddawanych remontowi lub przebudowie

•

instalacjami i urz

ądzeniami elektroenergetycznymi na placu budowy,

•

stosowaniem maszyn i innych urz

ądzeń technicznych,

•

stosowaniem rusztowa

ń i ruchomych podestów roboczych,

a tak

że wykonywaniem robót budowlanych, takich jak:

•

roboty na wysoko

ści,

•

roboty ziemne,

•

roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe,

•

roboty murarskie i tynkarskie,

•

roboty ciesielskie,

•

roboty zbrojarskie i betoniarskie,

•

roboty monta

żowe,

•

roboty spawalnicze,

•

roboty dekarskie i izolacyjne,

•

roboty rozbiórkowe,

•

roboty budowlane wykonywane z u

życiem materiałów wybuchowych.

Wiele spo

śród wykonywanych robót budowlanych stwarza szczególne

zagro

żenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi znajdujących się w zasięgu ich

oddzia

ływania.

Szczegó

łowy zakres rodzajów tych robót, zakres i formę informacji

dotycz

ącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia reguluj

ą rozporządzenia wydane z delegacji

ustawy – Prawo budowlane:

‰

ROZPORZ

ĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY

z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegó

łowego zakresu i formy planu

bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów

robót budowlanych, stwarzaj

ących zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia

ludzi (DzU 2002 r., nr 151, poz. 1256)

zmienione na

‰

ROZPORZ

ĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY

z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotycz

ącej bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia oraz planu bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia

(DzU 2003 r., nr 120, poz. 1126)

Ustawa

− Prawo budowlane określa w rozdziale 3 prawa

i obowi

ązki uczestników procesu budowlanego, którymi są:

‰

inwestor

‰

inspektor nadzoru inwestorskiego

‰

projektant

‰

kierownik budowy lub kierownik robót.

Obowi

ązki projektanta w zakresie bhp:

‰

zapewnienie, w razie potrzeby, udzia

łu w opracowaniu projektu osób

posiadaj

ących uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej

specjalno

ści oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te

osoby opracowa

ń projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych

w przepisach zasad bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy,

z uwzgl

ędnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego,

‰

sporz

ądzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze

wzgl

ędu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej

w planie bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

‰

uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnie

ń i sprawdzeń rozwiązań projektowych

w zakresie wynikaj

ącym z przepisów,

‰

sprawowanie nadzoru autorskiego na

żądanie inwestora w zakresie

stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodno

ści realizacji

z projektem oraz uzgadniania mo

żliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych

w stosunku do przewidzianych w projekcie, zg

łoszonych przez kierownika

budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

Obowi

ązki inwestora w zakresie bhp:

‰

zorganizowanie procesu budowy, z uwzgl

ędnieniem zawartych w przepisach

zasad bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

‰

zapewnienie opracowania planu bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

‰

zapewnienie wykonania robót budowlanych przez osoby o odpowiednich
kwalifikacjach zawodowych,

‰

zapewnienie obj

ęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy.

Obowi

ązki kierownika budowy w zakresie bhp:

‰

sporz

ądzenie lub zapewnienie sporządzenia, przed rozpoczęciem budowy, planu

bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia z uwzględnieniem specyfiki obiektu budowlanego

i warunków prowadzenia robót budowlanych, w tym planowanego jednoczesnego prowadzenia
robót budowlanych i produkcji przemys

łowej,

‰

przej

ęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy,

‰

kierowanie budow

ą obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem oraz przepisami

bezpiecze

ństwa i higieny pracy,

‰

koordynowanie realizacji zada

ń zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia:

a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych za

łożeń planowanych robót

budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które maj

ą być prowadzone

jednocze

śnie lub kolejno,

b) przy planowaniu czasu wymaganego do zako

ńczenia robót budowlanych lub ich

poszczególnych etapów,

‰

koordynowanie dzia

łań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót

budowlanych zasad bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach oraz w planie

bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

‰

wprowadzanie niezb

ędnych zmian w informacji oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia, wynikaj

ących z postępu wykonywanych robót budowlanych.

Kierownik budowy

Kierownik budowy

ma prawo

wyst

ępowania do inwestora o zmiany

w rozwi

ązaniach projektowych, jeżeli są

one uzasadnione konieczno

ścią

zwi

ększenia bezpieczeństwa realizacji

robót budowlanych lub usprawnienia
procesu budowy.

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

sporz

ądza się,

je

żeli:

‰

w trakcie budowy wykonywany b

ędzie przynajmniej jeden z rodzajów

robót budowlanych wymienionych w rozporz

ądzeniu,

lub

‰

przewidywane roboty budowlane maj

ą trwać dłużej niż 30 dni

roboczych i jednocze

śnie będzie zatrudnionych przy nich co najmniej 20

pracowników lub pracoch

łonność planowanych robót będzie przekraczać

500 osobodni.

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia,

zwany dalej

"planem bioz"

"planem bioz"

, zawiera:

‰

stron

ę tytułową

‰

cz

ęść opisową

‰

cz

ęść rysunkową, sporządzoną na kopii projektu zagospodarowania

dzia

łki lub terenu, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy

– Prawo budowlane.

Bardzo istotne, ze wzgl

ędu na identyfikację zagrożeń w trakcie całego procesu

wykonywania robót budowlanych, s

ą części opisowa i rysunkowa.

‰

‰

Cz

ęść opisowa

Cz

ęść opisowa

zawiera w szczególno

ści:

1) zakres robót dla ca

łego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji

poszczególnych obiektów;

2) wykaz istniej

ących obiektów budowlanych podlegających adaptacji

lub rozbiórce;

3) wskazanie elementów zagospodarowania dzia

łki lub terenu, które mogą

stwarza

ć zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi;

4) informacje dotycz

ące przewidywanych zagrożeń występujących podczas

realizacji robót budowlanych, okre

ślające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce

i czas ich wyst

ąpienia;

5) informacj

ę o wydzieleniu i oznakowaniu miejsca prowadzenia robót

budowlanych, stosownie do rodzaju zagro

żenia.

Zawiera równie

ż informacje o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników

przed przyst

ąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych, w tym:

a) okre

ślenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia,

b) wskazanie na konieczno

ść stosowania przez pracowników środków ochrony

indywidualnej, zabezpieczaj

ących przed skutkami zagrożeń,

c) zasady bezpo

średniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi

przez wyznaczone w tym celu osoby.

Informacjami przekazywanymi w planie bioz s

ą również:

‰

okre

ślenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów,

wyrobów, substancji oraz preparatów niebezpiecznych na terenie budowy;

‰

wskazanie

środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających

niebezpiecze

ństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych

w strefach szczególnego zagro

żenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym

zapewniaj

ących bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką

ewakuacj

ę na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń;

‰

wskazanie miejsca przechowywania dokumentacji budowy oraz
dokumentów niezb

ędnych do prawidłowej eksploatacji maszyn i innych

urz

ądzeń technicznych.

‰

‰

Cz

ęść rysunkowa

Cz

ęść rysunkowa

, opracowana na kopii projektu zagospodarowania dzia

łki lub

terenu, je

żeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy – Prawo budowlane,

zawiera dane umo

żliwiające łatwe odczytanie części opisowej, a w szczególności:

1) czyteln

ą legendę;

2) oznaczenie czynników mog

ących stwarzać zagrożenie;

3) rozmieszczenie urz

ądzeń przeciwpożarowych wraz z parametrami poboru

mediów, punktami czerpalnymi, zaworami odcinaj

ącymi, drogami dojazdowymi;

4) rozmieszczenie sprz

ętu ratunkowego (w tym pływającego, jeżeli jest to

uzasadnione rodzajem robót), niezb

ędnego przy prowadzeniu robót

budowlanych;

5) rozmieszczenie i oznaczenie granic obszarów wewn

ętrznych i zewnętrznych

stref ochronnych, wynikaj

ących z odrębnych przepisów, takich jak strefy

magazynowania i sk

ładowania materiałów, wyrobów, substancji oraz

preparatów niebezpiecznych, strefy pracy sprz

ętu zmechanizowanego

i pomocniczego;

6) rozmieszczenie placów produkcji pomocniczej, takich jak w

ęzły produkcji

betonu cementowego i asfaltowego, prefabrykatów;

7) przedstawienie rozwi

ązań układów komunikacyjnych, transportu na potrzeby

budowy oraz ogrodzenia terenu;

8) lokalizacj

ę pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Plan bezpiecze

ństwa i ochrony zdrowia można

podzieli

ć na 3 części:

Pierwsza cz

ęść: opis wykonywanych prac

Druga cz

ęść: lista osób zaangażowanych w pracę

Trzecia cz

ęść:

ocena ryzyka zawodowego zwi

ązanego z wykonywaną

prac

ą

Trzecia cz

ęść planu jest najważniejsza.

Jej struktura zale

ży od przebiegu i rodzaju wykonywanych prac oraz stanu

ich zaawansowania.

Ocena ryzyka zawodowego

na budowie musi by

ć dostosowana do specyfiki

i charakteru budowy. Powinna uwzgl

ędniać zarówno zmiany techniczne związane

z post

ępem prac na budowie, jak i uwagi osób zaangażowanych w ich realizację.

Przy ocenie ryzyka niezb

ędne jest uwzględnienie:

‰

ryzyka zwi

ązanego z oddziaływaniem otoczenia na budowę,

‰

ryzyka zwi

ązanego z oddziaływaniem budowy na otoczenie,

‰

ryzyka zwi

ązanego z pracami wykonywanymi jednocześnie,

‰

ryzyka zwi

ązanego z ciągiem czynności wykonywanych jedna po drugiej,

‰

ryzyka zwi

ązanego ściśle z wykonywaną pracą.

Poniewa

ż inwestycja ulega ciągłym zmianom wynikającym z postępu

prowadzonych prac, informacja dotycz

ąca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

zwi

ązana ze specyfiką inwestycji powinna być regularnie aktualizowana.

Ocena ryzyka zawodowego

na budowie musi by

ć dostosowana do specyfiki

i charakteru budowy. Powinna uwzgl

ędniać zarówno zmiany techniczne związane

z post

ępem prac na budowie, jak i uwagi osób zaangażowanych w ich realizację.

Przy ocenie ryzyka niezb

ędne jest uwzględnienie:

‰

ryzyka zwi

ązanego z oddziaływaniem otoczenia na budowę,

‰

ryzyka zwi

ązanego z oddziaływaniem budowy na otoczenie,

‰

ryzyka zwi

ązanego z pracami wykonywanymi jednocześnie,

‰

ryzyka zwi

ązanego z ciągiem czynności wykonywanych jedna po drugiej,

‰

ryzyka zwi

ązanego ściśle z wykonywaną pracą.

Poniewa

ż inwestycja ulega ciągłym zmianom wynikającym z postępu

prowadzonych prac, informacja dotycz

ąca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

zwi

ązana ze specyfiką inwestycji powinna być regularnie aktualizowana.

Źródło: Krajowy Punkt Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

Do truizmów zalicza si

ę stwierdzenie, iż każde przedsięwzięcie

gospodarcze obarczone jest ryzykiem. Za to problemem

−

i to kluczowym dla przedsi

ębiorcy − jest określenie, gdzie to ryzyko

wyst

ępuje, jak jest wielkie, jaki może mieć wpływ na jego organizację

oraz, ju

ż na kolejnym etapie, co można zrobić, by to ryzyko

wyeliminowa

ć lub ograniczyć.

Podstawowym zyskiem z planu bioz jest dla przedsi

ębiorcy możliwość

zarz

ądzania ryzykiem, czyli bezpieczeństwo.

Organizacja, która nie zna dok

ładnie zagrożeń, na jakie jest narażona,

ani nie planuje w odpowiedni sposób podj

ęcia ryzyka, nie zna swojego

dnia ani godziny.