1

PROGRAM PRZEDMIOTU (MODUŁU)

Nazwa przedmiotu (modułu)

FILOZOFIA PEDAGOGIKI

Kierunek

studiów

(np. pedagogika,

ekonomia…)

Forma studiów

(np. studia

stacjonarne, studia

niestacjonarne)

Poziom

kształcenia

(np. studia

pierwszego

stopnia, studia

drugiego stopnia)

Profil kształcenia

(np. profil ogólnoakademicki,

profil praktyczny)

Semestr

studiów

(np. pierwszy,

drugi…)

pedagogika

studia stacjonarne
i niestacjonarne

studia pierwszego
stopnia

profil ogólnoakademicki

drugi

Formuła

przedmiotu

(np. wykład,

ćwiczenia,

warsztaty,

konwersatoria,

laboratoria)

Forma

zaliczenia

(np. egzamin,

zaliczenie)

Język

wykładowy

Liczba godzin:

Liczba

punktów

ECTS

(wypełnia

uczelnia)

Wykład

Ćwiczenia

Konwersatoria

Laboratoria

Inne

stacjo-

narne

niestacjo

-narne

45

……

…..
......
......

24

......
......
......
......

konwersatorium

egzamin

polski

45

………….

Koordynator i inni prowadzący przedmiot (moduł)

(stopień naukowy, imię i nazwisko)

dr Piotr Reputakowski

Wymagania wstępne

(zakres wiadomości, umiejętności i kompetencji, jakie powinien posiadać student przed rozpoczęciem nauki;
ewentualne wyszczególnienie przedmiotów, które należy zaliczyć wcześniej)
Posiadanie podstawowych wiadomości, umiejętności i kompetencji z zakresu nauk humanistycznych i filozofii
objętych treściami nauczania w semestrze pierwszym.

Cele i zadania przedmiotu (modułu)

W wyniku realizacji przedmiotu student powinien: (w ramach każdej kategorii należy sformułować od 1 do 2

zdań charakteryzujących to, co zamierza się osiągnąć w wyniku realizacji zajęć)

Kategoria wiedzy

Kategoria umiejętności

Kategoria kompetencji

społecznych

- być w stanie opisać i przedstawić
przedmiot filozofii pedagogiki oraz
mieć pogłębioną wiedzę na temat
ontologicznych,
epistemologicznych,
antropologicznych i
aksjologicznych podstaw
pedagogiki;
- znać podstawowe historyczne
koncepcje w filozofii wychowania,
- znać współczesne teorie i nurty
wychowania.

- ocenić przydatność myślenia
filozoficznego w teoretycznej i
praktycznej pracy pedagogicznej;
- posiadać umiejętność oceny
współczesnych programów, treści i
metod wychowania i edukacji;
- posiadać umiejętność
analizowania i interpretowania
wybranych problemów
wychowawczych z
wykorzystaniem różnych ujęć
teoretycznych (pedagogicznych i
etycznych).

- być przygotowany do ciągłego
zdobywania wiedzy w zakresie
filozoficznych podstaw pedagogiki;

- być przygotowany do pracy w grupie
i przestrzegania zasad etyki
zawodowej.

2

Opis efektów kształcenia i sposobów ich weryfikacji:

Łączna liczba efektów powinna mieścić się w granicach od 4 do 8. Należy opisać metody weryfikacji
(sprawdzania) każdego efektu kształcenia. W rubryce Symbol i numer efektu kształcenia wykładowca podaje
jedynie numer efektu, resztę wypełnia Uczelnia. Z kolei w rubryce Odniesienie do efektów kształcenia dla
kierunku wykładowca uzupełnia zaznaczony symbol, podając numer efektu z kierunkowych efektów kształcenia.

Numer

efektu

Opis efektów kształcenia

W wyniku realizacji przedmiotu student:

(efekty kształcenia powinny być definiowane przy użyciu

czasowników opisujących działanie)

Odniesienie

do efektów

kształcenia

dla

kierunku

Sposoby weryfikacji

efektów kształcenia

(

do każdego efektu oddzielnie

)

Efekty kształcenia mogą być

sprawdzane np. poprzez

egzaminy, zaliczenia,

kolokwia, prace projektowe,

zajęcia laboratoryjne,

w trakcie dyskusji itp.

KATEGORIA WIEDZY

01

02

03



potrafi wykazać się uporządkowaną wiedzą na

temat wychowania i kształcenia, jego
filozoficznych, społeczno-kulturowych,
historycznych i biologicznych podstaw;



potrafi wymienić wybrane koncepcje

człowieka: filozoficzne, psychologiczne i
społeczne, stanowiące teoretyczne podstawy
działalności pedagogicznej;



potrafi wyjaśnić podstawowe teorie dotyczące

wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie
różnorodne uwarunkowania tych procesów.

K_W03




K_W04




K_W09



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje

KATEGORIA UMIEJĘTNOŚCI

01

02

03



potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę

teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz
powiązanych z nią dyscyplin w celu
analizowania i interpretowania problemów
edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych,
kulturalnych i pomocowych;



potrafi w sposób precyzyjny i spójny

wypowiadać się w mowie i na piśmie, na
tematy dotyczące wybranych zagadnień
pedagogicznych z wykorzystaniem różnych
ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z
dorobku pedagogiki, jak i innych dyscyplin;



potrafi posługiwać się zasadami i normami

etycznymi w podejmowanej działalności,
dostrzega i analizuje dylematy etyczne i
przewidywać skutki konkretnych działań
pedagogicznych.

K_U02






K_U06






K_U12



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje

KATEGORIA KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH

01



ma przekonanie o wadze zachowania się w

sposób profesjonalny, refleksji na tematy
etyczne, przestrzegania i rozwijania zasad etyki

K_K04



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje

3

02

zawodowej;



dostrzega i formułuje problemy moralne i

dylematy etyczne związane z własną i cudzą
pracą, poszukuje optymalnych rozwiązań,
postępuje zgodnie z zasadami etyki.

K_K05



egzamin, dyskusja,

praca semestralna,
konsultacje

Treści merytoryczne przedmiotu (modułu):

Nr

tematu

Temat zajęć

(podajemy tytuły poszczególnych tematów

oraz ich rozwinięcia w postaci kilku punktów)

1

Filozofia pedagogiki - jej pochodzenie, przedmiot i metody i koncepcje edukacyjne.
Filozofia pedagogiki jako myślenie wielkich filozofów o wychowaniu. Filozofia pedagogiki jako
filozofia szczegółowa. Działy filozofii pedagogiki. Podstawowe pytania zadawane w filozofii
pedagogiki. Miejsce teorii wychowania wśród innych dyscyplin pedagogicznych. Status
metodologiczny pedagogiki jako nauki. Metody zdobywania wiedzy pedagogicznej.

2

Pedagogika, wychowanie i edukacja jako przedmiot badań filozoficznych.
Pojęcie wychowania w filozofii i w pedagogice.
Sposoby definiowania pojęcia wychowania. Modele wychowania.
Zadania i funkcje teorii wychowania. Cele, ideały i metody i dziedziny wychowania.

3

Filozoficzne koncepcje edukacji.
Pojecie edukacji, kształcenia, nauczania i pojęć pokrewnych.
Sposoby definiowania pojęcia edukacji.

4

Historia filozofii pedagogiki. Spory między filozoficznymi koncepcjami wychowania i
edukacji.
Idealizm (Sokrates, Platon). Realizm (Arystoteles). Realizm teistyczny (św. Tomasz).
Współczesny spór pomiędzy idealizmem i realizmem w filozofii wychowania.

5

Antropologiczne podstawy wychowania i edukacji.
Podstawowe pytania o istotę człowieka w antropologii filozoficznej (idealizm, realizm,
naturalizm). Spory między filozoficznymi koncepcjami edukacji i wychowania: idealizm i
realizm a naturalizm (Rousseau, Spencer) i pragmatyzm (Dewey, Rorty). Filozofia egzystencji
(Sartr’e, Jaspers i inni).Wpływ koncepcji filozofii człowieka na modele, zadania i cele
wychowania. Przeciwieństwo natury i kultury w filozofii i w pedagogice.

6

Aksjologiczne podstawy pedagogiki.
Aksjologia jako filozoficzna nauka o wartościach (etycznych, estetycznych, poznawczych,
kulturowych i religijnych). Pojęcie wartości. Rodzaje wartości. Istnienie, poznawanie i tworzenie
wartości. Myślenie według wartości i wychowanie ku wartościom. Wartości i cele w pracy
wychowawczej. Spór aksjocentryzmu z pajdocentryzmem.

7

Etyczne podstawy pedagogiki i wychowania moralnego. Etyka zawodowa pedagoga.
Etyka jako nauka o moralności, rozwoju i wychowaniu moralnym. Wartości etyczne jako cele
wychowania. Działy etyki (etyka opisowa, normatywna, metaetyka). Podstawowe teorie i
systemy etyczne: etyka cnoty, etyka miłości bliźniego, etyka obowiązku (deontologizm), etyka
utylitaryzmu (konsekwencjalizm), etyka prawa naturalnego a prawa człowieka.
Zasady i problemy etyki zawodowej pedagoga. Rozwiązywanie konfliktów wartości.

8

Ideologiczne i polityczne wpływy na pedagogikę (wychowanie i edukację).
Pojęcie i definicje ideologii; rola ideologii w życiu społecznym. Rodzaje ideologii i ich rozwój;
wpływ ideologii politycznych na pedagogikę. Nacjonalizm. Liberalizm. Konserwatyzm. Utopizm.
Marksizm. Totalitaryzm. Personalizm.

9

Współczesne teorie i koncepcje wychowania.
Esencjalizm. Perenializm. Personalizm chrześcijański. Progresywizm.
Rekonstrukcjonizm społeczny. Teoria krytyczna. Postmodernizm.
Współczesne spory o wartości, cele i sposoby wychowania i edukacji.

10

Problemy edukacyjne współczesnego świata.
Postawy i zasady edukacji w ujęciu UNESCO. Problemy edukacji w Unii Europejskiej. Problemy
społeczeństw wielokulturowych i tolerancji. Zadania filozofii i pedagogiki w obliczu kryzysu
systemów wartości, wychowania i edukacji.

4

Opis sposobu obliczania punktów ECTS:

W procesie obliczania punktów ECTS bierzemy pod uwagę m.in. liczbę godzin przeznaczonych na przygotowanie
się do zajęć, w tym do egzaminów i zaliczeń oraz liczbę zrealizowanych godzin zajęć w formie wykładów,
ćwiczeń itp. Należy pamiętać, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta.

Charakter przedsięwzięcia

Liczba

godzin

Liczba

punktów

ECTS

stacjo-

narne

niestacjo

-narne

stacjo-

narne

niestac-

jonarne

Liczba przeprowadzonych godzin w ramach wykładu

45

24

1,5

1,0

Liczba przeprowadzonych godzin w ramach ćwiczeń

-

-

-

-

Liczba przeprowadzonych godzin w ramach konwersatoriów

-

-

-

-

Liczba godzin przeznaczona na przygotowanie się do zajęć
(wykładów, ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów itp.)

30

30

1

1

Liczba godzin przeznaczona na przygotowanie się do egzaminów lub
zaliczeń

45

66

1,5

2

Liczba godzin przeznaczona na konsultacje i inne spotkania
z wykładowcami

3

3

0,1

0,1

Inne ...

(np. liczba godzin przeznaczona na przygotowanie prac semestralnych,

projektów itp.)

12

12

0,9

0,9

Łączna liczba godzin i punktów ECTS

135

135

5

5

Spis zalecanych lektur:

Literatura podstawowa:

Lp.

Autor

Tytuł, wydawnictwo, miejsce i rok wydania

(przypadku pozycji elektronicznej: autor, tytuł, adres www)

1.

Gutek L. Gerard

Filozofia dla pedagogów, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk 2007.

2.

Jaworska-Witkowska
Monika, Witkowski Lech

Pedagogika filozoficzna: relacje między pedagogiką, filozofią i
humanistyką a edukacją, kulturą i życiem społecznym, w: Śliwerski B.
(red.) Pedagogika. Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji, tom 4,
Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2010, s. 1- 43.

3.

Ostrowska Urszula

Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Śliwerski B.(red.) Pedagogika,
Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańskie Wydawnictwo
Pedagogiczne, Gdańsk 2006, s. 391-414.

4.

Śliwerski Bogusław

Pedagogika jako refleksja filozoficzna, w: Śliwerski Bogusław (red.)
Pedagogika, Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańskie
Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006, s. 80-113.

5.

Świniarski Janusz

Problemy współczesnej filozofii edukacji, Wyd. UW MSC, Warszawa
2012, s. 37-52.

Literatura uzupełniająca:

Lp.

Autor

Tytuł, wydawnictwo, miejsce i rok wydania

(przypadku pozycji elektronicznej: autor, tytuł, adres www)

1.

Jedynak S., Kojkoł J.(red.)

Encyklopedia filozofii wychowania, Oficyna Wydawnicza Brandta,
Bydgoszcz 2009.

5

2.

Kunowski S.

Podstawy pedagogiki współczesnej, Wyd. Salezjańskie, Poznań 2004.

3.

Nowak M.

Teorie i koncepcje wychowania, Wydawnictwa Akademickie i
Profesjonalne, Warszawa 2008, str. 232-287.

4.

Szołtysek A.

Filozofia wychowania, Toruń-Katowice 1998.

5.

Śliwerski B.

Współczesne teorie i nurty wychowania, Wydawnictwo Impuls, Kraków
2005.

....................................................

...............................................

podpis

podpis

Dyrektora Instytutu

Autora programu