3

36

6

Jedn¹ z najbardziej ludzkich, spoœród
wielu charakterystycznych dla cz³owie-
ka cech, jest c

ciie

ek

ka

aw

wo

oœ

Ͼ

æ. W po³¹czeniu

z uporem, pracowitoœci¹ i dociekliwoœ-
ci¹ czêsto by³a Ÿród³em odkryæ – zarów-
no tych popychaj¹cych cywilizacjê do
przodu, jak i tych, które na lata pogr¹-
¿a³y j¹ w mrokach.
Jaka jest historia wynalazków i odkryæ,
sk¹d siê bra³y, kto i gdzie ich dokonywa³,
jaki by³ ich dalszy los i wp³yw na cywili-
zacje?

DRAPACZE CHMUR

Pragnienie dokonywania rzeczy wiel-

kich jest stare jak œwiat. Olbrzymie budowle
by³y od zawsze dowodem bogactwa
i mocy: upamiêtnia³y przywódców,
symbole religijne, s³u¿y³y poszerzaniu
granic tego, co mo¿liwe, bêd¹c polem
rywalizacji dla
w³adców, w³aœ-
cicieli, architek-
tów i budowni-
czych.

Najoka-

zalsze budowle
przesz³oœci,
w³¹czaj¹c pira-
midy w Egipcie,
smuk³e wie¿e
w³oskich ratu-
szy czy gotyckie
katedry we
Francji, pomimo
¿e tak ró¿ne
w kszta³cie i przeznaczeniu, mia³y jednak
wspóln¹ cechê – by³y zbudowane z kamienia
lub ceg³y. Budowle wznoszono, wykorzystuj¹c
wytrzyma³oœæ tych materia³ów na obci¹¿enie
œciskaj¹ce (naprê¿enia). Ich œciany musia³y
przenosiæ ca³oœæ obci¹¿enia budowli wynikaj¹-
cych z obci¹¿enia materia³em œcian, stropów
oraz wyposa¿enia wnêtrz i ludzi. Du¿y ciê¿ar
konstrukcji powodowa³, ¿e mo¿liwoœci budo-
wy wysokich budynków w tej technologii by³y
ograniczone, a u¿yteczna przestrzeñ w ich
wnêtrzu – niewielka. Granicê stanowi³o mak-
symalne obci¹¿enie, jakie mog³a wytrzymaæ
podstawa takiego budynku.

cz. 34

DRAPACZE
CHMUR

P i o t r K a w a l e r o w i c z

Australopitek i Homo habilis – cz³owiek pierwotny.

Homo sapiens – cz³owiek rozumny.

Pierwsze wyraŸne przejawy tzw. kultury rolnej – uprawy, co poci¹-

ga za sob¹ pocz¹tki osiad³ego trybu ¿ycia (Mezopotamia, Azja

Wschodnia, Meksyk, Peru).

Na terenach dzisiejszego hrabstwa Meath (Irlandia) powstaje

megalityczny grobowiec Newgrange – ogromny kompleks

kamienny z komor¹ grobow¹ w centrum. Nasyp mogilny ma

ok. 85 m œrednicy

i ok. 11 m wysokoœci.

Budowa Sfinksa gizejskie-

go; uwa¿a siê, ¿e Sfinksa

zbudowano w czasie pa-

nowania IV dynastii.

Aby wyraziæ te nowe idee

filozoficzne i religijne, Im-

hotep, wielki kanclerz i ar-

chitekt faraona D¿esera,

zaprojektowa³ najpierw

mastabê (z j. arabskiego:

³awa), któr¹ nastêpnie

postanowi³ wznieœæ wy¿ej, za pomoc¹ kolejnych, malej¹cych mas-

tab: w ten sposób powsta³a Piramida Schodkowa, która po kolej-

nych przebudowach osi¹gnê³a wysokoœæ ok. 61 m.

Rozpoczêto w Atenach (Grecja) budowê Partenonu, arcydzie-

³a sztuki rzeŸbiarskiej.

Po skutecznej obronie wyspy Rodos jej mieszkañcy wysta-

wiaj¹ olbrzymi 32-metrowy pos¹g Boga S³oñca. Kolos Rodyj-
ski nale¿y do Siedmiu Cudów Œwiata. Wykonano go z 13 ton

br¹zu i ponad 7 ton ¿elaza, ca³oœæ obci¹¿ono kamieniami.

£¹cznie pos¹g wa¿y³ ok. 70 ton.

Grecki architekt Sostratos buduje na wyspie Faros, niedaleko

Aleksandrii, olbrzymi znak nawigacyjny – latarniê o wyso-

koœci ok. 116–272 m. Na jej szczycie p³onie ogieñ. Latarnia ta

to jeden ze staro¿ytnych cudów œwiata. Zbudowano j¹ na po-
lecenie Ptolemeusza I, prace ukoñczono podczas rz¹dów jego

syna Ptolemeusza II.

Budowa katedry Notre Dame, najpopularniejszej budowli

francuskiego gotyku.

Rozpoczêcie budowy Krzywej Wie¿y w Pizie. Budowê ukoñ-

czono w 1350 r.

Umiera Leonardo da Vinci, pozostawiaj¹c po sobie

ok. 7000 stron notatek zawieraj¹cych pomys³y i wynalazki.

Instalacja pierwszego dŸwigu osobowego w Haughwout

Department Store w Nowym Jorku. Czyni to mo¿liwym i praktycz-

nym konstruowanie budynków powy¿ej 4 i 5 piêter.

Po raz pierwszy u¿yto s³owa „wie¿owiec” (ang. skyscraper”),

po tym jak zbudowano pierwszy wysoki

budynek w Stanach Zjednoczonych.

William Holabird i Martin Roche po raz

pierwszy wznosz¹ wie¿owiec o stalowej

konstrukcji szkieletowej – Tacoma Buil-

ding w Chicago.

Zakoñczenie budowy wie¿y Eiffla w Pary-

¿u, w 100. rocznicê rewolucji francuskiej

i zburzenia Bastylii. Ma

obecnie 324 m wysokoœci,

do 1929 r. by³a najwy¿sz¹

konstrukcj¹ œwiata.

Wieża jest zbu-
dowana z białe-

go marmuru, liczy osiem kondygnacji. Jej
masę ocenia się na 14 tysięcy ton.

Wieżę Eiffla od-
wiedziło dotąd
ponad 200 milio-
nów turystów.

Nowe mo¿liwoœci przynios³a do-

piero, z koñcem XIX wieku, rewolucja
przemys³owa. Istotnym czynnikiem, któ-
ry przyczyni³ siê do rozwoju nowego ro-
dzaju budynków, by³a potrzeba skupie-
nia armii pracowników biurowych
w jednym miejscu, tak charakterystycz-
na dla rosn¹cych potrzeb kapitalizmu
przemys³owego.

Pier-

wsze wysokie
budynki pow-
sta³y w USA
w latach 70.
i 80. XIX wie-
ku. Wznosili je
obdarzeni ta-
lentem wizjo-
nerskim archi-
tekci z Nowe-
go Jorku i Chi-
cago, jednak

aby ich œmia³e
wizje mo¿na
by³o zrealizo-

waæ, najpierw musia³y zostaæ spe³nione
okreœlone warunki.

W 1852 r. Elisha Graves Otis

skonstruowa³ bezpieczn¹ windê. Piêæ
lat póŸniej pierwsze windy zastosowa-
no w Haughwout Building w Nowym
Jorku. Wynalezienie wind stworzy³o
mo¿liwoœæ sprawnego i wygodnego
u¿ytkowania wysokich budynków, za-
pewniaj¹c odpowiedni komfort dla
wewnêtrznej komunikacji.

Rozwi¹zaniem, które okaza³o siê

kluczowe dla wznoszenia wysokich bu-
dynków by³o wynalezienie nowego typu
konstrukcji, która nie stwarza³a takich
ograniczeñ, jak tradycyjna konstrukcja
z cegie³. Idealnym rozwi¹zaniem okaza-
³o siê zastosowanie, jako elementu noœ-
nego, stalowej konstrukcji szkieletowej.
Nowe rozwi¹zanie konstrukcyjne zmie-
ni³o przy okazji znaczenie fasady budyn-
ku (elewacji), która nie musia³a ju¿ pe³-
niæ roli elementu noœnego, staj¹c siê
elementem os³onowym, który mo¿na by-
³o dowolnie kszta³towaæ. Powstaje tzw.
„œciana kurtynowa” – nowy typ fasady,

Homo erectus – cz³owiek wyprostowany.

Cz³owiek z Cromagnon.

Pojawia siê: pismo, ko³o, ¿agiel, wytop metali z rud.

Na terenach obecnego hrabstwa Wiltshire
w po³udniowej Anglii
wzniesiono pierwsze
elementy, budowane-
go etapami, kamien-
nego sanktuarium
Stonehenge – jednej
z najs³ynniejszych
europejskich budowli
megalitycznych.
Sk³ada siê z olbrzy-
mich bloków kamien-
nych o wadze 6–7 ton
i wysokoœci ok. 8 m.
Budowa Wielkiej
Piramidy w Gizie
(Egipt). Tê bu-
dowlê wzniesio-
no z ok. 2,3 mln
kamiennych blo-
ków, ma wyso-
koϾ ok. 137 m.

Powstanie rzymskiego Koloseum – amfiteatru, w któ-
rym odbywa³y siê walki gladiatorów. Jest to ogromna
budowla eliptyczna (d³. osi 188 i 156 m, obwód 524 m,
wys. 48,5 m), z widowni¹ mog¹c¹ pomieœciæ oko³o
80 tys. osób.
Budowa piêknego marmurowego grobowca – Tad¿
Mahal w Indiach.
Amerykanin Elisha Graves Otis konstruuje pierwsz¹
bezpieczn¹ windê.
Wielki po¿ar w Chicago sk³ania w³adze miejskie i ar-
chitektów do poszukiwañ ogniotrwa³ych rozwi¹zañ
w zakresie zabudowy miasta.
Do powszechnego u¿ytku wchodz¹ proste w obs³u-
dze windy elektryczne, co w znacznej mierze prze³a-
muje opory przeciwko budowie wysokoœciowców.
Powstaje 10-piêtrowy Home Insurance Building
w Chicago – uwa¿any za pierwszy wie¿owiec œwiata.
Jest on podtrzymywany przez metalowy szkielet pio-
nowych kolumn i poziomych belek.
Louis Henry Sullivan wznosi w Saint Louis wie¿owiec
Wainwright, bêd¹cy przyk³adem eklektyzmu polega-
j¹cego na po³¹czeniu za³o¿eñ konstrukcyjnych wie-
¿owca z tradycyjnymi elementami wystroju elewacji
i œcian zewnêtrznych.

Stonehenge zbudowa-
ne jest z kręgów: zew-
nętrzny o średnicy
100 m, wewnętrzny
o trzydziestometrowej
średnicy i ustawionych
wewnątrz, na planie
podkowy pięciu trylitów
o wysokości 9 m.
Przed trylitami ustawionych jest 19 głazów o mniejszych wymiarach. Na
krąg wewnętrzny składa się 30 bloków kamiennych o wysokości 4,2 m.

Bloki, z których zbu-
dowano piramidę,
ważą średnio po około 2300 kg, największe ważą ponad 15 ton!

Newgrange jest ponad 600 lat starsze
niż Wielka Piramida w Gizie.

3

37

7

3 000 000 lat p.n.e.

2 000 000–1 500 000 lat p.n.e.
350 000-250 000 lat p.n.e.
ok. 10 000 lat p.n.e.

ok. 8 000 p.n.e.

w IV tysi¹cleciu p.n.e.

ok. 3200 r. p.n.e.

ok. 2900 r. p.n.e.

ok. 2723 r. p.n.e.

ok. 2700 r. p.n.e.

ok. 2600 r. p.n.e.

ok. 477 r. p.n.e.

ok. 304 r. p.n.e.

280–279 r. p.n.e.

p.n.e./n.e.

72–80 n.e.

1163–1250 r.

1174 r.

1630–1653 r.

V 1519 r.

1852 r.
1857 r.
1871 r.

1880 r.
1880 r.

1883–1885 r.

1885 r.

1889 r.
1890 r.

3

38

8

któr¹ wykonuje siê z lek-
kich materia³ów, jak np.
aluminium, stal czy
szk³o. Stworzy³o to archi-
tektom szerokie pole do
popisu, otwieraj¹c nowe
mo¿liwoœci w kreowaniu
wygl¹du budynków.

Doskona³ym

przyk³adem budynku,
w którym „pokazanie”
konstrukcji by³o celo-
wym zabiegiem o klu-

czowym znaczeniu dla ukszta³towania bry³y
budynku jest stupiêtrowy John Hancock Cen-
ter w Chicago.

Do szybkiego upowszechnienia siê

konstrukcji stalowych przyczyni³y siê te¿
wzglêdy praktyczne – stalowa konstrukcja
uczyni³a budynek bardziej podatnym na za-
biegi architektoniczne; mo¿na by³o uzyskaæ
wiêcej przestrzeni u¿ytkowej na piêtrach, co
wiêcej, przestrzeñ tê mo¿na by³o dowolnie
kszta³towaæ (tzw. open space).

Za pierwszy drapacz chmur przez d³ugi

czas uznawano, wykonany w technice szkie-
letowej, 10-piêtrowy Home Insurance Buil-
ding w Chicago o stalowej konstrukcji. Jed-
nak nie by³ on pierwsz¹ budowl¹ wykonan¹
w tej technologii. Stal jako element konstruk-
cji zastosowano wczeœniej m.in. w Crystal Pa-
lace oraz wie¿y Eifflela. Pierwszym budyn-
kiem, którego fasada zosta³a wykonana ca³ko-
wicie ze szk³a, by³ Hallidie Building wybu-
dowany w 1918 r. w San Francisco wed³ug
projektu Willisa Polka.

!

Daniel Burnham i John Root buduj¹ 15-kondygnacyjny Reliance

Building w Chicago, bêd¹cy ukoronowaniem dokonañ chicagow-

skiej szko³y architektonicznej, ciê¿kie kamienne elementy fasady

i œcian zostaj¹ zast¹pione przez lekk¹ kon-

strukcjê ramow¹ o przestronnych oknach.

W Nowym Jorku oddano do u¿ytku 60-piêt-

rowy Woolworth Building wg

projektu C. Gilberta. Dziêki

wysokoœci 241 m, przez pra-

wie 20 lat by³ najwy¿szym

budynkiem œwiata.

Raymond Hood przedstawia

propozycjê wysokoœciowej za-

budowy Manhattanu – tzw.

projekt Manhattan 50’.

W Kanadzie zbudowano

34-piêtrowy budynek Com-

merce Court North, siedzibê

Canadian Bank of Commerce.

Richmond H. Shreve, William F. Lamb i Arthur Lvomis projektuj¹

najwy¿szy budynek œwiata, 381-metrowy Empire State Building.

Projekt zostaje wykonany w latach 1928–1931.

Uroczyste otwarcie nowojorskiego Empire State Building, mierz¹ce-

go wraz z anten¹ 449 m. Jest on najwy¿sz¹ budowl¹ œwiata

do 1967 r. W budynku znajduj¹ siê pomieszczenia biurowe dla 15 ty-

siêcy ludzi, a windy mog¹ przewoziæ 10 tysiêcy osób na godzinê.

Otwarcie 252-metrowego American International Building (Cities

Services Building) w Nowym Jorku.

Nowy Jork – zakoñczenie prac nad 70-piêtrowym RCA Building

(General Electric). WysokoϾ: 259,1 m.

Katastrofa lotnicza w Nowym Jorku. Dok³adnie o 9.49 samolot B-25

uderza w Empire State Building, wtedy jeszcze najwy¿szy budynek

œwiata. W wyniku tego zdarzenia ginie 14 osób, 25 jest rannych,

a szkody materialne siêgaj¹ miliona dola-

rów.

W Warszawie rozpoczêto budowê Pa³acu

Kultury i Nauki. Budowê ukoñczono

22 lipca 1955 r. Jest to najwy¿szy budy-

nek w Warszawie, ma 231 m wysokoœci

(wliczaj¹c iglicê).

Oddano w Chicago nowoczesny

100-piêtrowy budynek biurowo-miesz-

kalny John Hancock Center o wyso-

koœci 343,5 m (z antenami 450 m).

W San Francisco zbudowano Bank

of America Building, licz¹cy 237,4 m

wysokoœci.

W Pittsburgu (USA) powstaje United

States Steel Building (USX Tower)

licz¹cy 256,3 m wysokoœci.

Jeden z nielicznych drapaczy chmur finansowany za gotów-
kę. Zbudowany w gotyckim stylu budynek miał mieć 190,5 m
wysokości i kosztować 5 milionów dolarów, jednak ostatecz-
nie kosztował 13,5 miliona dolarów i osiągnął wysokość 241 m.

Budynek ma 102 piętra.

W sylwestra 2000 r. na szczycie Pałacu Kultury odsło-
nięty został drugi co do wielkości w Europie zegar, je-
go cztery tarcze mają średnice po 6 metrów. Jest to
najwyżej położony zegar wieżowy na świecie.

Najwyższy budynek biurowo-mieszkalny na
świecie. Zewnętrzne belki całkowicie zasłaniają
dwa okna na każdym piętrze. Belki określono
jako pewien symbol, dlatego wynajęcie po-
mieszczeń z tymi belkami jest droższe.

3

39

9

W Warszawie, przy ulicy Zielnej, wybudo-
wano budynek Centrali Telefonicznej Ceder-
gren, póŸniej nazwany od Polskiej Akcyjnej
Spó³ki Telefonicznej – PAST. 51-metrowy
gmach by³ jedn¹ z pierwszych tak du¿ych
konstrukcji ¿elbetowych. To pierwszy war-
szawski budynek
zas³uguj¹cy na
miano wie¿owca.
Ukoñczono budowê
Hallidie Building –
pierwszego budyn-
ku z fasad¹ wyko-
nan¹ ca³kowicie ze
szk³a.
Otwarcie budynku
Chryslera, licz¹ce-
go 77 piêter, który
w owym dniu sta³ siê najwy¿sz¹ bu-
dowl¹ œwiata – 318,8 m. Tytu³ utrzyma³
tylko przez kilka miesiêcy.

W dobie wielkiego kryzysu w Nowym Jorku powstaje
jeden z najwiêkszych zespo³ów wysokoœciowych biu-
rowców na œwiecie – Rockefeller Center.
Ukoñczono budowê budyn-
ku dzisiejszego hotelu War-
szawa (dawniej: Pruden-
tial). Mierz¹cy 66 m wyso-
koœci gmach by³ najwy¿-
szym w przedwojennej
Warszawie. Do budowy
wie¿owca zu¿yto 1500 ton
stali, 2 miliony cegie³ i 2 ty-
si¹ce ton cementu.
W Moskwie oddano budy-
nek Uniwersytetu £omonosowa o wysokoœci 240 m.
W Nowym Jorku wybudowano Chase Manhattan Bank
Building, mierz¹cy 247,8 m.
Ukoñczono Met Life Building (Pan Am Building) o wy-
sokoœci 246,3 m.
Wed³ug projektu Minoru Yamasaki zostaje wzniesiony
najwiêkszy kompleks biurowy œwiata – World Trade
Center w Nowym Jorku. Do wy¿szej wie¿y przez 4 lata
nale¿a³ rekord najwy¿szej budowli œwiata.

Do chwili zniszczenia podczas ataku terrorystycznego dwie wieże
WTC były dominującym elementem panoramy Nowego Jorku.

Z przymr u¿eniem oka

Biur(k)owiec

Wie

żowiec

Drapacz chmur

Czy wiesz, ¿e...

Najwy¿sz¹ budowl¹ (struktur¹)

by³ maszt radiowy wybudowany w Pol-
sce ko³o G¹bina? Mia³ wysokoœæ 646 m.

War to poznaæ

Drapacz chmur

Drapacz chmur (skyscraper)
– to nazwa przeniesiona
z angielskiej nazwy najwy¿-
szego masztu ¿aglowca.

Przez sześć lat od wybudowania,
51-metrowy gmach był podobno
najwyższym w całym Imperium
Rosyjskim.

Jest to najwyższy na świecie budynek z cegły

1890–1894 r.

1908 r.

1913 r.

1918 r.
1928 r.

1930 r

28 V 1930 r.

1928–1931 r.

1 V 1931 r.

1931–1940 r.

1932 r.

1933 r.

28 VII 1945 r.

2 V 1952 r.

1953 r.

1961 r.

1963 r.

1966–1973 r.

1969 r.

1969 r.

1970 r.

W San Francisco oddano do u¿ytku Transamerica Pyramid o wysokoœci 259,9 m.

W Toronto w Kanadzie ukoñczono Commerce Court West o wysokoœci 239 m.

Zakoñczenie budowy mierz¹cego 646 metrów Warszawskiego Masztu Telewizyjnego (k/G¹bina),

najwy¿szej kiedykolwiek istniej¹cej struktury œwiata.

Powsta³ Intraco I – jeden z pierwszych z wybudowanych w Warszawie drapaczy chmur.

Posiada 39 kondygnacji, ca³kowita wysokoœæ: 138 m.

W Bostonie (USA) ukoñczono John Hancock Tower o wysokoœci 240,3 m.

W Toronto (Kanada) zostaje oddana do u¿ytku najwy¿sza budowla œwiata – wie¿a telewizyjna Ca-

nadian National Tower (wysokoϾ 553 metry).

W Seulu (Korea) zbudowano Korea Life Insurance Company

Building o wysokoœci 249,2 m.

W Melbourne w Australii wzniesiono 63-piêtrowy budynek Rialto

Towers. WysokoϾ: 248 m.

W Malezji zbudowano Tun Abdul Razak Building

o wysokoœci 231,7 m.

Oddano Overseas Union Bank Centre – 280 m biurowiec

w Singapurze.

W Hongkongu (Chiny) wzniesiono Bank of China Tower

o wysokoœci 305 m.

Kosztem 250 milionów euro wybudowano w Frankfurcie (Niemcy)

budynek Messeturm mierz¹cy 256,5 m.

W Tokio oddano 243-metrowy Metropolitan Tower (City Hall).

W D¿akarcie (Indonezja) zakoñczono prace nad BNI City Tower – 250,1 m wysokoœci.

W Shenzhen powstaje kolejny chiñski wysoki budynek – Di Wang Comm. Building,

o wysokoœci 325,1 m.

Zawala siê stoj¹cy w G¹binie Warszawski Maszt Telewizyjny.

W Kuala Lumpur w Malezji powstaj¹ dwa bliŸniacze budynki, uznawane obecnie

za najwy¿sze na œwiecie: Petronas Twin Towers (wysokoœæ 452 metry),

twórc¹ projektu jest Amerykanin Cesar Pelli.

Ukoñczono we Frankfurcie najwy¿szy wie¿owiec w Europie

biurowiec Commerzbanku.

WysokoϾ: 259 m.

W Szanghaju (Chiny) ukoñczono budo-

wê Jin Mao Building. Struktura budyn-

ku mo¿e wytrzymaæ tajfunowy wiatr

o prêdkoœci nawet 200 km/h (szczyt

mo¿e odchyliæ siê o maksymalnie 75

centymetrów) oraz trzêsienia ziemi

o skali do 7 stopni w skali Richtera.

W Arabii Saudyjskiej wzniesiono Al Faisaliah Centre (Star Dome) o wysokoœci 268,5 m.

W Zjednoczonych Emiratach Arabskich ukoñczono: Emirates Tower I o wysokoœci 355 m

i Emirates Tower II mierz¹c¹ 309 m.

Na Tajwanie ukoñczono budowê 101-piêtrowego budynku

Taipei Financial Center. Jest to najwy¿szy budynek na œwie-

cie, ma wysokoϾ 509,3 m.

Piąty pod względem wysokości budynek
świata – mierzy 420,5 m

W budynku zainstalowano naj-
szybsze windy na świecie po-
konujące 1010 metrów na mi-
nutę (63 km/h)

Tłumik w Taipei 101. Wiejące na wysokości kilkuset
metrów nad ziemią wiatry powodują wibracje i koły-
sanie konstrukcji. Kołysanie jest kontrolowane przez
specjalne absorbery – tłumiki drgań. Są one precy-
zyjnie dostrojone do częstotliwości drgań i drgają
w kierunku przeciwnym do drgań konstrukcji.

4

40

0

W Chicago oddano 80-piêtrowy budynek Aon Center (Amoco Corp./
Standard Oil) o wysokoœci 346,3 m.
Louis Skidmore i jego wspó³pracownicy: A.N. Owings i J.O. Merrill
projektuj¹ Sears Tower, którego wysokoœæ po realizacji wynosi 443 m.
Powstaje First Canadian Place (Bank of Montreal), 72 piêtra – 298 m.

W Chicago zakoñczono bu-
dowê mierz¹cego 110 piêter
Sears Tower. Ten nowo-
czesny wie¿owiec pokryty
jest barwionym na czarno
aluminium i ma wysokoϾ
443,2 m (z anten¹ 527 m!) Se-
ars Tower posiada ponad
16 100 okien. W latach
1974–1996 by³ najwy¿szym
budynkiem œwiata.

W Guangzhou (Chiny) oddano 322,1-metrowy CITIC
Plaza (China International Trust & Investment Plaza),
Sky Central Plaza.
W Bangkoku (Tajlandia) zbudowano 320-metrowy
Baiyoke Tower II,
w którym znajduje
siê m.in. Baiyoke Sky
Hotel, który jest naj-
wy¿szym hotelem
w po³udniowo-
wschodniej Azji oraz
trzecim najwy¿szym
na œwiecie.
Po 3 latach budowy
ukoñczono wie¿o-
wiec Warsaw Trade
Tower. Ma on wyso-
koϾ 208 m.
W wyniku ataku ter-
rorystycznego zawa-
laj¹ siê wie¿e World
Trade Center.

W Warszawie zakoñczono prace przy budowie
194-metrowego wie¿owca Rondo 1. Szacuje siê, ¿e koszt ca³ej
inwestycji to oko³o 200 milionów euro.

Jest to najsmuklejszy i najwyższy dra-
pacz chmur w Kanadzie

Sears Tower utrzymuje 3 z 4 rekor-
dów wysokości: najwyższy budy-
nek, wykluczając antenę, najwyższy
budynek do szczytu dachu, budy-
nek z najwyższym zamieszkanym
piętrem

Do przygotowania kalendarium
wykorzystano materia³y Ÿród³owe:
„Kronika Techniki” – Praca zbiorowa,
wyd. WEP PWN,
www.budowle.pl
www.wiezowcewarszawy.w.interia.pl

1972 r.
1973 r.

22 VII 1974 r.

1974 r.
1975 r.
1975 r.
1975 r.
1976 r.
1976 r.
1985 r.

1985 r.

1985 r.

1986 r.

1989 r.

1991 r.

1991 r.
1995 r.
1996 r.

1996 r.
1996 r.
1997 r.

1997 r.
1998 r.

1999 r.

1999 r.

2000 r.

11 IX 2001 r.

2001 r.

2003 r.

2006 r.

Rondo 1 jest
trzecim pod
względem wy-
sokości budyn-
kiem w Warsza-
wie.”

4

41

1