biuletyn uokik nr4 id 89439 Nieznany

PRAWO KONKURENCJI

CO DZIEŃ

czerwiec 2007

Wp∏yw

fuzji i przej´ç

na pozycj´ konsumentów na rynku

Biuletyn jest wspó∏finansowany z funduszy Unii Europejskiej oraz Urz´du Ochrony

Konkurencji i Konsumentów w ramach projektu Transition Facility 2004/016-829.02.03

„Ochrona Konkurencji”, nr ref.: 2004/016-829.02.03.03/P2 – Cz´Êç 3

URZÑD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Plac Powstaƒców Warszawy 1

00-950 Warszawa

tel. (22) 55 60 800

e-mail: uokik@uokik.gov.pl

www.uokik.gov.pl

Warszawa 2007

Nak∏ad 3 700 egz.

Wykonawca Projektu:

CENTRUM SZKOLE¡ I EKSPERTYZ EUROPEJSKICH Sp. z o.o.

ul. Mazowiecka 13, 00-052 Warszawa

tel. (22) 826 10 47, 827 07 72

fax (22) 826 69 91

e-mail: csee@csee.pl

www.csee.pl

Opracowanie graficzne i druk:

Pracownia C&C, www.pracowniacc.pl

Za treÊç biuletynu odpowiada wy∏àcznie Urzàd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

i w ˝adnym razie nie mo˝na jej uwa˝aç za odzwierciedlenie poglàdów Unii Europejskiej.

Spis treści:

PRAWO KONKURENCJI NA CO DZIE¡

NR 4 CZERWIEC 2007

1. Wst´p

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

2. Magiczne s∏owo „koncentracja“

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3. Fuzje i przej´cia – co mo˝e zyskaç lub straciç konsument?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

4. Czym od myd∏a ró˝ni si´ powid∏o? Problemy prawid∏owego zdefiniowania rynku

_ _ _ _

5. Âlubu nie b´dzie?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

6. Warszawa czy Bruksela? Podzia∏ kompetencji pomi´dzy organami ochrony konkurencji

_ _ _

7. S∏owniczek poj´ç

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

8. Praktyczny przewodnik

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Wstęp

Celem prawa konkurencji jest wspieranie rozwoju konku-
rencji tam, gdzie jej jeszcze nie ma oraz ochrona konkuren-
cji tam, gdzie ju˝ panujà relacje konkurencyjne. Istnienie
wolnej i skutecznej konkurencji pozytywnie wp∏ywa na
wzrost efektywnoÊci gospodarki oraz jest w interesie
przedsi´biorców i konsumentów.

Koncentracje sà normalnym zjawiskiem gospodarczym i co
do zasady nie muszà prowadziç do zak∏ócenia konkurencji,
a cz´sto przynoszà pozytywne skutki dla rozwoju i funkcjo-
nowania rynków m.in. dzi´ki zwi´kszeniu dost´pnoÊci pro-
duktów, polepszeniu ich jakoÊci oraz urozmaiceniu.
Koncentracja mo˝e te˝ powodowaç restrukturyzacj´ pozwa-
lajàcà na obni˝enie kosztów produkcji lub dystrybucji skut-
kujàcà obni˝eniem cen. Wreszcie, cz´sto jest wymuszana
koniecznoÊcià sprostania konkurencji ze strony przedsi´-
biorców o regionalnym bàdê globalnym zasi´gu dzia∏ania.

Jednym z istotnych elementów prawa konkurencji jest kon-
trola koncentracji w celu zapewnienia, ˝e nie dojdzie do za-
k∏ócenia, a w skrajnych przypadkach do ca∏kowitego wyeli-
minowania skutecznej konkurencji pomi´dzy przedsi´bior-

cami na rynku. Przepisy prawa szczegó∏owo okreÊlajà kom-
petencje organów ochrony konkurencji w zakresie kontroli
koncentracji tak, aby decyzje administracyjne nadmiernie
nie ingerowa∏y w swobod´ prowadzenia dzia∏alnoÊci
gospodarczej.

Niniejszy biuletyn przybli˝a problematyk´ koncentracji na
rynku b´dàcej wynikiem fuzji i przej´ç. WyjaÊnia, które
transakcje sà interesujàce z punktu widzenia ochrony kon-
kurencji i omawia zasady, na jakich odbywa si´ ich kontro-
la przez krajowy (Prezes Urz´du Ochrony Konkurencji) oraz
wspólnotowy (Komisja Europejska) organ ochrony konku-
rencji. Znajdujà si´ w nim informacje na temat wzajemnych
relacji kompetencyjnych pomi´dzy obydwoma organami
oraz praktyczne wskazówki u∏atwiajàce sprawdzenie, czy
i do jakiego organu konieczne jest zg∏oszenie zamiaru kon-
centracji. Ponadto wyjaÊnia zagro˝enia dla konkurencji
i konsumentów wynikajàce z koncentracji, których istnie-
nie badane jest w procesie kontroli koncentracji.

Urzàd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Naturalnym dà˝eniem przedsi´biorców jest maksymalizacja
osiàganego przez nich zysku. Jednà z metod zrealizowania
tego celu jest tzw. wzrost organiczny (wewn´trzny), tj. zarzà-
dzanie zasobami przedsi´biorstwa w ten sposób, aby mog∏o
ono zwi´kszaç swojà sprzeda˝ (np. poprzez wzmo˝one wy-
si∏ki marketingowe) przy jednoczesnym minimalizowaniu
kosztów zwiàzanych z prowadzonà dzia∏alnoÊcià (np. po-
przez wprowadzanie nowych technologii). Alternatywà dla
wzrostu organicznego jest wzrost zewn´trzny polegajàcy na
∏àczeniu si´ przedsi´biorstw. Wzrost zewn´trzny mo˝e przy-
bieraç ró˝norodne formy – od po∏àczenia si´ dwóch lub

wi´kszej liczby przedsi´biorstw w nowy podmiot (tzw. fuzja),
poprzez nabywanie przez jedno przedsi´biorstwo ca∏ego lub
cz´Êci innego przedsi´biorstwa, po luêniejsze formy koope-
racji gospodarczej, jak np. powo∏anie do ˝ycia nowego
przedsi´biorcy (tzw. joint venture) przez dwa lub wi´kszà ich
liczb´. Wszystkie te formy wzrostu zewn´trznego w prawie
konkurencji nazywane sà koncentracjami przedsi´biorców.
W szeroko poj´tym Êrodowisku biznesu stosuje si´ nato-
miast zazwyczaj zbiorcze okreÊlenie „fuzje i przej´cia” b´dà-
ce dos∏ownym t∏umaczeniem angielskiego terminu mergers
and acquisitions (w skrócie M&A).

MAGICZNE SŁOWO „KONCENTRACJA”

W MEDIACH WIELE JEST OSTATNIO DONIESIE¡ O FUZJACH I PRZEJ¢CIACH ZACHODZÑCYCH NA RYNKU. W NAG¸ÓWKACH
PRASOWYCH POJAWIAJÑ SI¢ NAZWY FIRM, KTÓRE ROZPOZNAWANE SÑ NA CA¸YM ÂWIECIE, A SUMY, NA JAKIE OPIE-
WAJÑ TEGO RODZAJU TRANSAKCJE SÑ CZ¢STO WY˚SZE NI˚ ROCZNE BUD˚ETY NIEKTÓRYCH POLSKICH WOJEWÓDZTW.
JEST TO JEDYNIE WIERZCHO¸EK GÓRY LODOWEJ. NAJWI¢KSZÑ CZ¢Âå TZW. RYNKU FUZJI I PRZEJ¢å STANOWIÑ
BOWIEM TRANSAKCJE O MNIEJSZEJ WARTOÂCI. JEDNAK ZARÓWNO TE MA¸E, JAK I TE WIELKIE MOGÑ MIEå ISTOTNY
WP¸YW NA ˚YCIE KA˚DEGO Z NAS – KONSUMENTÓW.

Dwie drogi

rozwoju

Fuzje i przejęcia

a koniunktura

Po co to

wszystko?

Fuzje i przej´cia sà zjawiskiem charakterystycznym dla
okresów dobrej koniunktury gospodarczej. Czasami mówi
si´ nawet, ˝e liczba koncentracji jest najlepszym instru-
mentem oceny tendencji wyst´pujàcych w gospodarce.
Dzieje si´ tak g∏ównie dlatego, ˝e w okresach dekoniunktu-
ry przedsi´biorcy nastawieni sà w wi´kszym stopniu na
obron´ swojej pozycji rynkowej poprzez reorganizacj´ we-
wn´trznà firmy (przede wszystkim poprzez racjonalizowa-
nie wydatków). Poza tym pozytywne efekty fuzji stajà si´
o wiele bardziej widoczne w czasie prosperity i z tego po-
wodu zarzàdy spó∏ek w∏aÊnie wtedy decydujà si´ na spek-
takularne transakcje.
Ostatnie lata to okres wzmo˝onej aktywnoÊci przedsi´-
biorstw na rynku fuzji i przej´ç na ca∏ym Êwiecie. Wed∏ug ra-
portu firmy doradczej PricewaterhouseCoopers w samej Eu-
ropie w 2006 r. przeprowadzono ok. 5200 transakcji tego ty-
pu, których wartoÊç szacowana jest na ponad 1,3 biliona USD
(wzrost w stosunku do 2005 r. o 31%). Do najwi´kszych
transakcji ostatniego roku mo˝na zaliczyç przej´cie
przez koncern Mittal luksemburskiej firmy Arcelor za
ok. 39,5 miliarda USD, w efekcie czego powsta∏ najwi´kszy
koncern hutniczy na Êwiecie. Du˝à aktywnoÊç w zakresie fu-
zji i przej´ç obserwuje si´ równie˝ w regionie Europy Ârod-
kowej i Wschodniej (z uwzgl´dnieniem Rosji), której udzia∏

w rynku europejskim mierzony wed∏ug wartoÊci transakcji
wzrós∏ z 9% w 2005 r. do 12% w roku 2006. W przeciwieƒ-
stwie do lat dziewi´çdziesiàtych, obecnie transakcje zwià-
zane z procesami prywatyzacyjnymi w tym regionie nie
odgrywajà ju˝ tak istotnej roli. JednoczeÊnie obserwuje si´
ciàg∏y wzrost transakcji krajowych, których Êredni udzia∏
w Rosji i w Polsce w 2006 r. si´gnà∏ nawet 70% w stosunku
do ca∏ego rynku fuzji i przej´ç w tych paƒstwach. Wszystkie
te okolicznoÊci mogà Êwiadczyç o dojrzewaniu rynku i wzro-
Êcie potencja∏u gospodarczego regionu.
Bardzo dobrze prezentuje si´ na tym tle aktywnoÊç polskich
przedsi´biorców. Przej´cie przez koncern PKN Orlen litew-
skiej rafinerii w Mo˝ejkach za kwot´ ok. 2,3 miliarda USD
stanowi∏o ósmà co do wielkoÊci transakcj´ zrealizowanà
w 2006 r. w regionie. G∏ównym celem polskich przedsi´-
biorców sta∏y si´ ostatnio firmy ukraiƒskie, czeskie i litew-
skie. Ale nie tylko – doÊç wspomnieç o wadowickiej firmie
Maspex, która w latach 2004–2005 dokona∏a serii przej´ç
producentów soków w Czechach, Bu∏garii, na W´grzech
oraz w S∏owacji, stajàc si´ jednym z najwa˝niejszych gra-
czy na tym rynku w regionie. Do jednej z najciekawszych
transakcji ostatnich lat zaliczyç mo˝na równie˝ przej´cie
w 2005 r. przez polskà spó∏k´ Unimil niemieckiej firmy Con-
domi – ówczesnego w∏aÊciciela... Unimilu.

Jakie korzyÊci chcà osiàgnàç przedsi´biorcy dzi´ki koncen-
tracjom? W przypadku ka˝dej koncentracji odpowiedê na
to pytanie mo˝e byç inna. Czasem decyzj´ o dokonaniu
koncentracji uzasadniajà wy∏àcznie okolicznoÊci natury
ekonomicznej (jak choçby zwi´kszenie sprzeda˝y czy opty-
malizacja wydatków), ale zdarzajà si´ równie˝ transakcje
b´dàce w praktyce jedynie wyrazem osobistych ambicji za-
rzàdu lub w∏aÊcicieli danej firmy.

Trzeba jednak podkreÊliç, ˝e bez wzgl´du na rzeczywiste
zamierzenia przedsi´biorców koncentracje mogà mieç ne-
gatywny wp∏yw na stan konkurencji na rynku. W∏aÊnie
z tego powodu wyspecjalizowane organy w∏adzy publicz-
nej, tj. organy ochrony konkurencji uprawnione sà do
badania rynkowych skutków fuzji i przej´ç, a nawet bloko-
wania transakcji mogàcych w sposób trwa∏y zak∏óciç kon-
kurencj´.

Krajowe regu∏y kontroli koncentracji okreÊlone sà w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentów.

Rozporzàdzenie Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsi´-
biorstw wyjaÊnia, kiedy i na jakich zasadach analizowane sà transakcje o wymiarze europejskim.

Koncentracje

a prawo konkurencji

Aby chroniç konkurencj´ przed powstawaniem negatyw-
nych skutków koncentracji, prawo konkurencji nakazuje
uzyskanie zgody w∏aÊciwych organów ochrony konkuren-
cji jeszcze przed jej faktycznym dokonaniem. Obowiàzko-
wi uzyskania zgody odpowiedniego organu podlegajà, co
do zasady, koncentracje, których uczestnicy osiàgajà pew-
ne minimalne wielkoÊci rocznych obrotów, tj. przekracza-
jàce tzw. progi zg∏oszeniowe. Dokonanie koncentracji
przekraczajàcych wielkoÊci obrotów okreÊlone w prawie

polskim wymaga uzyskania uprzedniej zgody Prezesa
Urz´du Ochrony Konkurencji i Konsumentów, natomiast
wielkoÊci okreÊlone w prawie wspólnotowym (znacznie
wy˝sze ni˝ w polskim prawie) – zgody Komisji Europej-
skiej. Co wa˝ne, je˝eli oka˝e si´, ˝e transakcja wymaga
uzyskania zgody Komisji Europejskiej, wówczas (poza wy-
jàtkowymi sytuacjami) Prezes UOKiK czy odpowiadajàcy
mu organ administracji innego paƒstwa cz∏onkowskiego
nie mo˝e wydaç decyzji w takiej sprawie.

Obecnie zarówno w prawie polskim, jak i wspólnotowym
za koncentracj´ uznaje si´ pewne przekszta∏cenia w∏asno-
Êciowe zachodzàce pomi´dzy przedsi´biorcami, które mo-
gà przybieraç form´ po∏àczenia, przej´cia kontroli lub
utworzenia wspólnego przedsi´biorcy.
JeÊli dwóch niezale˝nych do tej pory przedsi´biorców ∏àczy si´,
tworzàc nowy podmiot, mamy do czynienia z

po∏àczeniem

Transakcje tego typu zdarzajà si´ dosyç rzadko.
Przyk∏adem du˝ego po∏àczenia z ostatnich lat jest fuzja po-
mi´dzy America Online Inc., czyli jednym z najwi´kszych
koncernów tzw. nowych technologii, a Time Warner Inc.,
koncernem dzia∏ajàcym w tradycyjnej bran˝y medialnej
(m.in. kino, prasa, telewizja). W wyniku tego po∏àczenia
powsta∏a spó∏ka AOL Time Warner (od 2002 r. funkcjonujà-
ca pod nazwà Time Warner) – jeden z najwi´kszych na
Êwiecie koncernów medialnych. Na marginesie warto za-
uwa˝yç, ˝e koncentracja ta nie przynios∏a ∏àczàcym si´
przedsi´biorcom spodziewanych pozytywnych efektów
i cz´sto podawana jest jako przyk∏ad „nietrafionego” prze-
kszta∏cenia w∏asnoÊciowego.
Klasyczne po∏àczenie w Polsce to transakcja z 2006 r. po-
mi´dzy dwiema spó∏kami notowanymi na Gie∏dzie Papie-
rów WartoÊciowych w Warszawie, dzia∏ajàcymi w bran˝y
odzie˝owej – Vistulà i Wólczankà, w efekcie którego po-
wsta∏a spó∏ka Vistula & Wólczanka.
Najcz´Êciej wyst´pujàca w praktyce forma koncentracji to

przej´cie kontroli

, polegajàce na przej´ciu przez jednego

lub wi´kszà liczb´ przedsi´biorców kontroli nad jednym
lub wi´kszà liczbà innych przedsi´biorców. Mo˝e ono pole-
gaç na zakupie udzia∏ów albo akcji innego przedsi´biorcy.
W taki sposób np. spó∏ka Cersanit, producent ceramiki sa-
nitarnej i p∏ytek, przej´∏a kontrol´ nad konkurencyjnym
producentem p∏ytek ceramicznych Opoczno. Przej´cie kon-
troli mo˝e byç te˝ wynikiem dokonania zakupu cz´Êci ma-
jàtku innego przedsi´biorcy. Tak si´ sta∏o w koncentracji,
którà zajmowa∏a si´ Komisja Europejska w sprawie Magneti
Marelli/CEAc. W jej wyniku koncern samochodowy Fiat
w 1991 r. przejà∏ kontrol´ nad cz´Êcià koncernu Alcatel Al-
sthom, producenta m.in. lokomotyw i tramwajów. Kontrol´
mo˝na uzyskaç równie˝ poprzez nabycie praw w∏asnoÊci
intelektualnej. W 2005 r. spó∏ka Elite Cafe za kwot´ 100 mi-
lionów z∏otych naby∏a receptury, know-how i prawa do u˝y-
wania marki MK Cafe. W efekcie tej koncentracji ˝adna fa-
bryka ani zak∏ad pracy nie zmieni∏ w∏aÊciciela, ale w jej
efekcie Elite Cafe mo˝e oferowaç konsumentom produkty
pod markà MK Cafe. W ten sposób Elite Cafe przej´∏a
udzia∏y rynkowe dotychczasowego w∏aÊciciela tej marki.
Przepisy prawa nie zawierajà wyczerpujàcej listy zdarzeƒ,
które mogà doprowadziç do przej´cia kontroli. Stanowià
one jedynie, i˝ obowiàzek uzyskania zgody w∏aÊciwych or-
ganów ochrony konkurencji na dokonanie koncentracji po-
wstaje w przypadku wszelkich transakcji, w wyniku których
przedsi´biorca uzyska mo˝liwoÊç wywierania decydujàce-
go wp∏ywu na dzia∏ania innego przedsi´biorcy. Wywieranie

Tylko przejęcie

czy już koncentracja?

decydujàcego wp∏ywu mo˝e wynikaç czasami nawet z po-
siadania mniejszoÊciowego pakietu akcji lub udzia∏ów lub
tzw. prawa weta, czyli jednostronnego blokowania strate-
gicznych decyzji biznesowych przedsi´biorstwa.
Koncentracjà w rozumieniu przepisów prawa konkurencji
jest równie˝

utworzenie wspólnego przedsi´biorcy

(tzw.

joint venture) przez dwóch lub wi´cej wczeÊniej niezale˝-
nych przedsi´biorców przy jednoczesnym zachowaniu
przez nich dotychczasowej podmiotowoÊci. Paradoksalnie
zatem skutkiem koncentracji jest zwi´kszenie liczby przed-
si´biorców dzia∏ajàcych na rynku. Joint venture to podmiot
znajdujàcy si´ pod tzw. wspólnà kontrolà dwóch lub wi´k-
szej liczby przedsi´biorców, którzy, jedynie dzia∏ajàc
wspólnie, sà w stanie wywieraç decydujàcy wp∏yw na jego
dzia∏alnoÊç. Podmioty takie powstajà cz´sto w celu wspól-
nego przeprowadzenia du˝ej inwestycji lub prowadzenia
badaƒ w celu poprawy innowacyjnoÊci produktów i rozwo-
ju technologicznego. Przyk∏adem du˝ej transakcji tego typu
dokonanej w Polsce jest utworzenie przez TVN oraz Telewi-
zj´ Polsat wspólnego przedsi´biorcy pod nazwà Polski
Operator Telewizyjny, którego dzia∏alnoÊç ma si´ wiàzaç
z kosztownym procesem wprowadzania naziemnej telewi-
zji cyfrowej w Polsce.

Z punktu widzenia potencjalnego wp∏ywu na konkurencj´
rynkowà wyró˝niç mo˝na trzy typy koncentracji, z których
ka˝dy mo˝e powodowaç odmienne zagro˝enia. Sà to tzw.
koncentracje horyzontalne, wertykalne i konglomeratowe.

KONCENTRACJE HORYZONTALNE

Koncentracjami horyzontalnymi nazywane sà transakcje,
w których uczestniczà dotychczasowi konkurenci, tj.
przedsi´biorcy dzia∏ajàcy na tym samym rynku (np.
dwóch producentów ubraƒ). Wówczas niekorzystny
wp∏yw koncentracji na konkurencj´ przejawiaç si´ mo˝e
m.in. w mo˝liwoÊci powstania podmiotu dysponujàcego
si∏à rynkowà znacznie przewy˝szajàcà si∏´ pozosta∏ych
konkurentów lub konsumentów, pozwalajàcà temu pod-
miotowi np. na nieuzasadnione ekonomicznie podnosze-
nie cen lub ograniczanie produkcji w celu uzyskania
wi´kszej mar˝y.

Koncentracjà horyzontalnà by∏a transakcja zg∏oszona Pre-
zesowi UOKiK przez producenta i dystrybutora napojów al-
koholowych Carey Agri International Poland polegajàca na
zamiarze przej´cia spó∏ki Jab∏onna i podmiotów od niej za-
le˝nych. Prezes zakaza∏ dokonania tej koncentracji. W uza-
sadnieniu swojego rozstrzygni´cia Prezes UOKiK stwier-
dzi∏, i˝ podmiot, jaki powsta∏by w wyniku koncentracji,
móg∏by silnie zdominowaç krajowy rynek sprzeda˝y wódki
gatunkowej i umo˝liwiç mu dzia∏anie niezale˝nie od kon-
kurentów i konsumentów. PodkreÊli∏ przy tym, i˝ ∏àczny
udzia∏ wszystkich pozosta∏ych podmiotów dzia∏ajàcych na
tym rynku nie przekroczy∏by 40%. W tej sytuacji Carey Agri
po przej´ciu grupy Jab∏onna by∏by w stanie np. jednostron-
nie podnosiç ceny bez nara˝ania si´ na znaczàcy spadek
sprzeda˝y swoich produktów.
Negatywne skutki koncentracji horyzontalnych mogà byç
równie˝ mniej oczywiste i trudniejsze do wykrycia. Dzieje

KTO ZG¸ASZA?

Tylko przedsi´biorca zobowiàzany jest do uzyskania zgody na dokonanie koncentracji. Zarówno w prawie polskim, jak
i wspólnotowym przedsi´biorca jest definiowany szeroko. Jest nim ka˝da osoba fizyczna, osoba prawna, a tak˝e jednostka
organizacyjna nieposiadajàca osobowoÊci prawnej, wykonujàca we w∏asnym imieniu dzia∏alnoÊç gospodarczà, a tak˝e or-
ganizujàca lub Êwiadczàca us∏ugi o charakterze u˝ytecznoÊci publicznej. W prawie polskim status przedsi´biorcy posiada
równie˝ osoba fizyczna wykonujàca we w∏asnym imieniu i na w∏asny rachunek zawód lub prowadzàca dzia∏alnoÊç w ramach
takiego zawodu (np. lekarze, adwokaci), a tak˝e osoba fizyczna, która posiada kontrol´ nad co najmniej jednym przedsi´-
biorcà i podejmuje dzia∏ania stanowiàce jakàkolwiek form´ koncentracji przedsi´biorców.

Kiedy organ ochrony konkurencji

nie lubi koncentra

cji?

si´ tak, gdy w wyniku koncentracji nie powstaje jeden
szczególnie silny podmiot dominujàcy nad pozosta∏ymi, ale
pozostaje ich niewielu, przez co ∏atwiej im osiàgnàç
milczàcà koordynacj´ zachowaƒ. Tak np. w sprawie Ne-
stlé/Perrier Komisja Europejska wykaza∏a, ˝e ze wzgl´du na
niewielkà liczb´ podmiotów na francuskim rynku wody bu-
telkowanej, który w praktyce opanowa∏o trzech dostawców
– Nestlé, Perrier i BSN – koncentracja dwóch pierwszych
z nich spowodowaç mo˝e równoczesne przyj´cie przez
wszystkich konkurentów pasywnej strategii rynkowej (tzw.
konkurencja oligopolistyczna). Polega∏aby ona w szczegól-
noÊci na zaprzestaniu konkurowania, np. poprzez obni˝anie
cen produktów lub inwestowanie w popraw´ ich jakoÊci,
i zadowolenie si´ przez wszystkich istniejàcym status quo.

KONCENTRACJE WERTYKALNE

Koncentracje wertykalne zachodzà pomi´dzy przedsi´bior-
cami dzia∏ajàcymi na ró˝nych szczeblach obrotu, np. w sy-
tuacji, gdy producent ubraƒ przejmie producenta guzików.
Potencjalne zagro˝enie dla konkurencji, które mo˝e wów-
czas powstaç, to utrudnianie konkurentom dost´pu do
produktów lub us∏ug oferowanych przez uczestniczàcego
w koncentracji przedsi´biorc´ dzia∏ajàcego na wy˝szym
lub ni˝szym szczeblu obrotu. Przyk∏adem transakcji tego
typu mo˝e byç zg∏oszona Komisji Europejskiej transakcja
przej´cia przez szwedzkà spó∏k´ Skanska kontroli nad innà
szwedzkà spó∏kà – Scancem. Skanska by∏a jednym z naj-
wi´kszych przedsi´biorstw budowlanych w Skandynawii,
prowadzàcym jednoczeÊnie produkcj´ i dystrybucj´ ró˝ne-
go typu materia∏ów budowlanych, w tym tak˝e materia∏ów
budowlanych z betonu. Scancem zajmowa∏a si´ przede
wszystkim produkcjà cementu oraz innych mineralnych
materia∏ów budowlanych. To w∏aÊnie silna pozycja Scan-
cem na skandynawskim rynku produkcji cementu okaza∏a
si´ w ocenie Komisji jednym z najwi´kszych zagro˝eƒ dla
konkurencji. Scancem kontrolowa∏a ponad 80% tego rynku
i, jak wykaza∏o przeprowadzone przez Komisj´ post´powa-
nie, nie musia∏a obni˝aç swoich cen i mar˝y uzyskiwanej ze
sprzeda˝y tego produktu nawet w okresie, w którym ca∏ko-
wita sprzeda˝ cementu w Szwecji spad∏a o 15%. Komisja
stwierdzi∏a, ˝e planowana koncentracja mo˝e w jeszcze
wi´kszym stopniu utrudniç dzia∏alnoÊç konkurentów Scan-

cem, poniewa˝ Skanska by∏a g∏ównym odbiorcà cementu
w tym regionie. Po przej´ciu Scancem, Skanska nie musia-
∏aby ju˝ nabywaç tego produktu od konkurentów Scancem,
przez co ich sytuacja gospodarcza uleg∏aby znacznemu
pogorszeniu. Co wi´cej, Komisja zauwa˝y∏a, ˝e równie˝ kon-
kurencyjni wobec Skanska producenci betonowych materia-
∏ów budowlanych, w produkcji których cement jest podsta-
wowym surowcem, staliby si´ w o wiele wi´kszym stopniu
uzale˝nieni od Skanska, ni˝ do tej pory byli od Scancem.
Komisja zdecydowa∏a si´ ostatecznie udzieliç w tym przy-
padku warunkowej zgody na dokonanie koncentracji. Pod-
stawowym warunkiem by∏a jednak sprzeda˝ cz´Êci majàt-
ku Scancem u˝ywanego przez to przedsi´biorstwo do pro-
dukcji i dystrybucji cementu w Finlandii. Skanska zastoso-
wa∏a si´ do tych warunków i transakcja dosz∏a do skutku.

KONCENTRACJE KONGLOMERATOWE

Koncentracje konglomeratowe to transakcje, w których nie
wyst´pujà ani horyzontalne, ani wertykalne powiàzania
pomi´dzy ich uczestnikami, a oferowane przez nich pro-
dukty lub us∏ugi sà zazwyczaj w pewien sposób funkcjonal-
nie ze sobà powiàzane, tj. komplementarne lub nale˝à do
grupy produktów nabywanych zwykle przez tych samych
konsumentów w podobnym celu – np. proszek do prania
i p∏yn zmi´kczajàcy tkaniny. Ewentualne negatywne dla
konkurencji konsekwencje koncentracji konglomerato-
wych ∏àczà si´ przede wszystkim z problemem tzw. sprze-
da˝y wiàzanej (ang. tying lub bundling). Chodzi o to, aby
powsta∏y w wyniku koncentracji podmiot nie by∏ w stanie
przenosiç si∏y posiadanej przez siebie na jednym rynku na
rynki pozosta∏e. By∏oby to mo˝liwe, np. gdyby producent
proszku do prania, który zwyczajowo nabywany jest przez
wi´kszoÊç konsumentów, uzale˝nia∏ mo˝liwoÊç dokonania
jego zakupu od zakupu tak˝e innych produktów. Z drugiej
strony, niebezpieczna mo˝e byç równie˝ praktyka polega-
jàca na takim kszta∏towaniu rabatów, aby np. cena proszku
do prania kupowanego razem z p∏ynem zmi´kczajàcym by-
∏a ni˝sza, ni˝ tych samych produktów kupowanych osobno.
Niebezpieczeƒstwo dla konkurencji rynkowej polega wów-
czas na mo˝liwoÊci wykluczenia z rynku konkurentów, któ-
rzy nie b´dà w stanie zaoferowaç takiego samego portfolio
produktów po równie atrakcyjnej cenie.

CO ZAMIERZASZ
PRZEDSI¢BIORCO?

Zg∏oszeniu podlega zamiar
dokonania koncentracji,
a nie fakt jej dokonania.
Co wi´cej, konieczne jest
powstrzymanie si´ z finali-
zacjà zg∏oszonej transak-
cji do chwili uzyskania
zgody Prezesa UOKiK lub
Komisji Europejskiej. Za
naruszenie tego nakazu
przedsi´biorca mo˝e zo-
staç ukarany dotkliwà ka-
rà pieni´˝nà.

Skutki rynkowe koncentracji, zarówno te pozytywne, jak
i negatywne, zazwyczaj ostatecznie odczuwajà konsumen-
ci dóbr i us∏ug. Konkurencja rynkowa nie jest bowiem ce-
lem samym w sobie, a jedynie Êrodkiem prowadzàcym do
celu. Celu, którym m.in. jest tak˝e dobrobyt konsumentów.
Nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e najkorzystniejszym dla konsu-
mentów i ca∏ej gospodarki zjawiskiem ekonomicznym jest
funkcjonowanie skutecznej konkurencji rynkowej. To w∏a-
Ênie dzi´ki niej przedsi´biorcy oferujàcy produkty lub us∏u-
gi podejmujà nieustanne wysi∏ki w celu poprawy jakoÊci
i dost´pnoÊci produktów, a tak˝e racjonalizowania swoich
cen. Celem wszystkich zabiegów jest pozyskanie, najlepiej
na d∏ugi czas, klienta, który swoje potrzeby na dane pro-
dukty lub us∏ugi b´dzie zaspokaja∏ w∏aÊnie u tego przed-
si´biorcy.
Zjawisko dominacji rynkowej zazwyczaj niesie wiele nega-
tywnych konsekwencji dla gospodarki i konsumentów.
Z perspektywy ca∏ej gospodarki najwi´ksze zagro˝enie
wià˝e si´ z mo˝liwoÊcià stosowania przez przedsi´biorc´
posiadajàcego pozycj´ dominujàcà praktyk, które skiero-
wane b´dà na wyeliminowanie jakiejkolwiek konkurencji.
Przejawem takiego dzia∏ania mo˝e byç np. narzucanie
w umowach z dostawcami lub odbiorcami tzw. klauzul
o wy∏àcznoÊç, na podstawie których podmioty te zobowià-
zujà si´ do niezawierania umów z konkurentami takiego
przedsi´biorcy. Przedsi´biorcy posiadajàcy pozycj´ domi-
nujàcà stosujà czasem równie˝ tzw. ceny drapie˝ne, tj. ofe-
rujà konsumentom produkty lub us∏ugi po cenach przyno-
szàcych niewielki zysk lub wr´cz strat´ tylko po to, aby wy-
eliminowaç z rynku pozosta∏ych konkurentów. Gdy to si´
uda, monopolista lub przedsi´biorca posiadajàcy pozycj´
dominujàcà podwy˝sza ceny do poziomu, który w warun-
kach sprawnie funkcjonujàcej konkurencji by∏yby znacznie
ni˝szy. Ma bowiem ÊwiadomoÊç, ˝e klienci nie majà alter-
natywy i muszà kupowaç w∏aÊnie u niego. Ró˝nic´ w pozio-
mie cen oferowanych na rynku silnie zdominowanym przez
jeden podmiot i na rynku konkurencyjnym doskonale obra-
zuje proces systematycznego obni˝ania cen w przemyÊle
telekomunikacyjnym. W najcz´Êciej przywo∏ywanym przy-
k∏adzie Niemiec, po wejÊciu na rynek przedsi´biorców kon-
kurencyjnych wobec dotychczasowego monopolisty Deut-
sche Telekom, ceny po∏àczeƒ w relatywnie krótkim okresie
spad∏y kilkukrotnie.
Oczywistym minusem istnienia si∏y rynkowej jest tak˝e
mniejszy wybór, jakim dysponujà konsumenci: co do zasa-
dy w przypadku rynku konkurencyjnego oferowane na nim
produkty sà bardziej zró˝nicowane, a ich producenci, pe-
netrujàc rynek, starajà si´ zaspokajaç ró˝norodne potrzeby
odbiorców. Przedsi´biorcy od d∏u˝szego czasu zajmujàcy
pozycj´ dominujàcà na rynku zazwyczaj równie˝ nie posia-

dajà wystarczajàcej motywacji do ponoszenia nak∏adów na
badania i rozwój, co sprawia, ˝e oferowane przez nich pro-
dukty przez d∏ugi okres produkowane sà w ten sam spo-
sób, przy u˝yciu tych samych technologii.
Cz´sto pomijanym w dyskusjach publicznych negatywnym
aspektem monopoli i zjawiska dominacji rynkowej jest wy-
st´pujàce w zasadzie zawsze utrudnianie konsumentom
dochodzenia swych praw. MonopoliÊci cz´sto stosujà
skomplikowane procedury reklamacji oraz inne praktyki
majàce na celu znaczne wyd∏u˝enie i zniech´cenie klien-
tów do podejmowania jakichkolwiek dzia∏aƒ przeciwko
nim. Niestety nie sà rzadkoÊcià równie˝ przypadki podej-
mowania przez dominujàcych przedsi´biorców nieetycz-
nych dzia∏aƒ w sferze, w której Êwiat biznesu styka si´ ze
Êwiatem polityki.
Kwestie zwiàzane z pozycjà konsumentów na rynku niejed-
nokrotnie zajmowa∏y wa˝ne miejsce w procesie analizy
koncentracji przez organy ochrony konkurencji, co daje si´
zauwa˝yç w treÊci wydawanych przez nie decyzji.
Przedmiotem sprawy TPG/Tecnologistica by∏o planowane
przez TNT Post Grup, holenderskiego przedsi´biorc´ dzia-
∏ajàcego w bran˝y us∏ug logistycznych (poczta, przesy∏ki
kurierskie, transport specjalny), przej´cie kontroli nad
dzia∏ajàcà w tym samym zakresie spó∏kà Tecnologistica.
Analizujàc ten przypadek, Komisja Europejska bra∏a pod
uwag´ m.in. równie˝ przyzwyczajenia i opinie konsumen-
tów. Przejawia∏o si´ to z jednej strony w przyj´tej definicji
rynku produktowego, uwzgl´dniajàcej ró˝ne potrzeby i przy-
zwyczajenia konsumentów (tj. rynku us∏ug logistycznych po-
legajàcych na planowaniu, wdra˝aniu i kontroli przep∏ywu
i sk∏adowania dóbr), a z drugiej strony w metodzie, którà

DOMINACJA RYNKOWA

Jednym z najgroêniejszych skutków koncentracji rynkowej
mo˝e byç osiàgni´cie za jej pomocà przez przedsi´bior-
ców pozycji dominujàcej. Pozycja ta polega na uzyskaniu
przez przedsi´biorc´ takiej przewagi rynkowej, i˝ mo˝e on
dzia∏aç w znacznym stopniu niezale˝nie od konkurentów,
kontrahentów czy wreszcie konsumentów. Przedsi´biorca
posiadajàcy pozycj´ dominujàcà nie musi si´ obawiaç, ˝e
w wypadku podwy˝szenia cen jego klienci masowo zacznà
nabywaç produkty lub us∏ugi u jego konkurentów. Powo-
duje to po jego stronie sk∏onnoÊç do podejmowania dzia-
∏aƒ majàcych na celu dalsze umacnianie tej pozycji, czy to
poprzez oferowanie ra˝àco niskich cen w celu wyelimino-
wania pozosta∏ych na rynku konkurentów, czy te˝ poprzez
odcinanie ich od êróde∏ zaopatrzenia lub zbytu. Skrajnà
formà pozycji dominujàcej jest monopol, czyli sytuacja,
w której na rynku funkcjonuje tylko jeden dostawca dane-
go produktu lub us∏ugi.

FUZJE I PRZEJĘCIA

– CO MOŻE ZYSKAĆ LUB STRACIĆ

KONSUMENT?

pos∏u˝ono

si´ w celu analizy

wp∏ywu koncentracji na

stan konkurencji na rynku.

Oprócz zastosowania standardowych

w takich sytuacjach instrumentów ekonomicz-

nych Komisja Europejska zdecydowa∏a si´ skierowaç do

odbiorców i konkurentów Tecnologistica ankiet´, w której
pyta∏a o spodziewane przez nich skutki tej koncentracji.
Wielu z nich wskazywa∏o na pozytywne efekty, jakie plano-
wana koncentracja mog∏a za sobà pociàgnàç – np. popra-
w´ jakoÊci us∏ug. W konsekwencji Komisja wyda∏a bezwa-
runkowà zgod´ na dokonanie koncentracji.
Opinie zwiàzków konsumentów by∏y bardzo istotnym czyn-
nikiem przesàdzajàcym o ostatecznym kszta∏cie decyzji
warunkowej wydanej w sprawie NewsCorp/Telepiu’. Prefe-
rencje konsumentów zdecydowa∏y o uznaniu przez Komi-
sj´, i˝ ze wzgl´du m. in. na przekazywanà treÊç, technolo-
gi´ przekazu i zwiàzane z tym koszty konsumenci korzysta-
jàcy z us∏ug dostarczania p∏atnej telewizji nie stanowià tej
samej grupy osób co konsumenci korzystajàcy z telewizji
bezp∏atnej. Ta pierwsza grupa to odbiorcy gotowi ponosiç
dodatkowe koszty w celu dost´pu do konkretnych treÊci
telewizyjnych (przede wszystkim wydarzeƒ sportowych re-
lacjonowanych „na ˝ywo” oraz produkcji filmowych pre-
zentowanych w telewizji p∏atnej w pierwszej kolejnoÊci po
ich wycofaniu z kin). Koncentracja wzbudza∏a wàtpliwoÊci
Komisji, poniewa˝ w jej wyniku we W∏oszech dzia∏a∏by tyl-
ko jeden operator p∏atnej platformy telewizji cyfrowej. Sku-
pia∏by on w swoim r´ku prawa do praktycznie wszystkich
najch´tniej oglàdanych wydarzeƒ sportowych, a tak˝e pra-
wa do nadawania na terytorium W∏och produkcji filmowych
pochodzàcych z najwi´kszych na Êwiecie studiów. W kon-
sekwencji mo˝liwoÊç wyboru dostawcy treÊci telewizyj-
nych, którà do tej pory mieli konsumenci, by∏aby powa˝nie

ograniczona. Koncentracja

NewsCorp/Telepiu’ zosta∏a ostatecznie

dopuszczona m.in. pod warunkiem udzielenia
przez NewsCorp pewnych licencji na okreÊlone au-
dycje telewizyjne i wycofania si´ z d∏ugoletnich kontraktów
gwarantujàcych temu podmiotowi wy∏àczne prawa np. do
transmitowania wydarzeƒ sportowych. Komisja Europejska
uzna∏a, ˝e z punktu widzenia konsumenta korzystniejsze
b´dzie udzielenie warunkowej zgody na planowanà kon-
centracj´. W ten sposób utrzymano przynajmniej w cz´Êci
wartoÊç, jakà stanowi dla konsumentów b´dàcy przedmio-
tem przej´cia program telewizyjny Stream. Wydanie bez-
wzgl´dnego zakazu dokonania koncentracji spowodowa∏o-
by bowiem nieuchronne zamkni´cie tego programu ze
wzgl´du na z∏à sytuacj´ finansowà.
W podobny sposób Komisja Europejska potraktowa∏a
koncentracj´, której przedmiotem by∏o przej´cie przez nie-
miecki koncern BASF kontroli nad belgijskimi przedsi´bior-
stwami Eurodiol i Pantochin. BASF by∏ Êwiatowym potenta-
tem w produkcji i dystrybucji specjalistycznych produktów
chemicznych, produktów spo˝ywczych, jak równie˝ ropy
naftowej i gazu. Przejmowani przedsi´biorcy natomiast
produkowali na skal´ przemys∏owà specjalistyczne sub-
stancje chemiczne. W tym przypadku w procesie podejmo-
wania decyzji przewa˝ajàcym szal´ by∏ poglàd wyra˝ony
przez klientów Eurodiol i Pantochin. Zgodnie z nim bardziej
korzystne by∏oby zezwolenie na przej´cie tych przedsi´-
biorców przez koncern BASF ni˝ dopuszczenie, aby bez
wsparcia strategicznego inwestora ich fabryki zosta∏y za-
mkni´te, a wartoÊç jakà stanowi∏y dla rynku bezpowrotnie
utracona. Z tego wzgl´du Komisja wyda∏a zgod´ na zg∏o-
szonà transakcj´.
Koncentracje nie powinny jednak byç postrzegane wy∏àcz-
nie jako zjawisko groêne, którego celem jest ograniczenie
konkurencji. Przedsi´biorcy, decydujàc si´ na dokonanie
koncentracji, chcà osiàgnàç ró˝ne cele (najcz´Êciej o cha-
rakterze ekonomicznym) i co do zasady decydujà si´ na nie
w∏aÊnie po to, aby móc skuteczniej konkurowaç z innymi

przedsi´-
biorcami. Cza-
sami organy ochro-
ny konkurencji wyra-
˝ajà swojà aprobat´ dla
koncentracji, które np. do-
konywane sà w celu zrównowa-
˝enia si∏y rynkowej przedsi´biorcy
posiadajàcego dotychczas pozycj´
dominujàcà na rynku. Koncentracje pro-
wadziç mogà w szczególnoÊci do wzrostu
wydajnoÊci po∏àczonych przedsi´biorców lub
te˝ istotnie wp∏ywaç na post´p techniczny i ekono-
miczny. OkolicznoÊci tego typu mogà stanowiç czynniki
równowa˝àce negatywne skutki koncentracji dla konku-
rencji rynkowej i w ostatecznym rozrachunku przesàdziç
nawet o udzieleniu zgody na dokonanie koncentracji. Przy-
k∏adem transakcji o takim charakterze mo˝e byç zg∏oszone
Komisji przej´cie kontroli nad w∏oskim producentem sku-
terów i motocykli Aprilia przez innego w∏oskiego producen-
ta skuterów Piaggio. Pomimo wysokich udzia∏ów rynkowych
posiadanych przez oba te podmioty, Komisja zezwoli∏a na do-
konanie koncentracji m. in. ze wzgl´du na korzyÊci technolo-
giczne, wystàpienie efektu skali oraz mo˝liwoÊci poszerzenia
w ten sposób oferty Piaggio. Zdaniem Komisji po przej´ciu
kontroli Piaggio b´dzie w stanie podjàç skutecznà konkuren-
cj´ z japoƒskimi producentami skuterów. Nale˝y zaznaczyç
jednak, ˝e wzrost efektywnoÊci nigdy nie mo˝e dokonywaç
si´ kosztem konsumentów, tzn. sytuacja konsumentów nie
mo˝e ulec pogorszeniu w wyniku przeprowadzenia danej fu-
zji lub przej´cia. Mi´dzy innymi z tego powodu decyzja Komi-
sji w sprawie Piaggio/Aprilia mia∏a charakter warunkowy –
Piaggio zobowiàza∏o si´ m.in. do sprzeda˝y swojego najbar-
dziej zaawansowanego technologicznie produktu – silnika
o pojemnoÊci 50 cm

– ka˝demu producentowi motocykli lub

skuterów, który wyrazi ch´ç jego zakupu.

Koncentracje przedsi´biorców sà zjawiskiem niezwykle

z∏o˝onym i ich konsekwencje przejawiajà si´ w wielu

sferach innych ni˝ konkurencja rynkowa.

W niektórych paƒstwach przepisy prawa

wprost zobowiàzujà organy ochrony konku-

rencji do analizowania wp∏ywu zg∏oszo-

nej koncentracji tak˝e na inne sfery ˝y-

cia spo∏ecznego, jak np. pluralizm

mediów. W przypadku Prezesa

UOKiK obowiàzek taki nie ist-

nieje, aczkolwiek w jego do-

tychczasowym orzecznictwie

znaleêç mo˝na równie˝ przy-
padki powo∏ywania si´ na

pluralizm mediów jako oko-

licznoÊç wspierajàcà stawia-

ne wnioski. Warto podkreÊliç,

˝e oprócz Prezesa UOKiK kon-

centracje przedsi´biorców wyma-

gajà czasem tak˝e wczeÊniejszego

zg∏oszenia i uzyskania zgody innych or-

ganów administracji paƒstwowej, np. Komi-

sji Nadzoru Finansowego w przypadku spó∏ek

notowanych na gie∏dzie.
Prezes UOKiK wyrazi∏ zgod´ na przej´cie przez krakowskà
spó∏k´ Tele-Fonika fabryk produkujàcych kable nale˝àcych
wczeÊniej do koncernu Elektrim. Konsolidacja wewn´trzna
grupy kapita∏owej dokonana po nabyciu wspomnianych fa-
bryk doprowadzi∏a do koniecznoÊci zamkni´cia jednej
z nich, tj. fabryki w O˝arowie i zwolnienia kilkuset pracujà-
cych tam osób. Sprawa ta odbi∏a si´ szerokim echem w me-
diach i przez d∏u˝szy czas bulwersowa∏a opini´ publicznà.
Z drugiej strony nie sà rzadkoÊcià przypadki, w których
koncentracja oznacza koniecznoÊç utworzenia nowych
miejsc pracy w zwiàzku z inwestycjami podejmowanymi
u przej´tego przedsi´biorcy.
Fuzje i przej´cia sà cz´Êcià naszej rzeczywistoÊci, która
jest skomplikowana i niejednoznaczna – ani bia∏a, ani
czarna. Ich skutki pojawiajà si´ na wielu ró˝nych p∏aszczy-
znach – w tym tak˝e na p∏aszczyênie konkurencji rynkowej.
Trudnym zadaniem Komisji Europejskiej i Prezesa UOKiK
jest wywa˝enie ich pozytywnych i negatywnych konse-
kwencji i podj´cie decyzji najlepszej z punktu widzenia
konkurencji, a zatem de facto z punktu widzenia interesów
nas wszystkich.

CZYM OD MYDŁA RÓŻNI SIĘ POWIDŁO?
PROBLEMY PRAWIDŁOWEGO
ZDEFINIOWANIA RYNKU

Napój czy

woda?

Rynek

produktowy

W POST¢POWANIU W SPRAWIE ZG¸OSZONEJ KONCENTRACJI ORGAN OCHRONY KONKURENCJI (PREZES UOKIK LUB
KOMISJA EUROPEJSKA) DOKONUJE OCENY, CZY KONCENTRACJA JEST DOPUSZCZALNA, TJ. CZY NIE DOPROWADZI DO
POWSTANIA PRZEDSI¢BIORCY O TAK DU˚EJ SILE RYNKOWEJ, ˚E MO˚E MIEå TO NEGATYWNY WP¸YW NA STAN
KONKURENCJI NA RYNKU. W¸AÂNIE, NA RYNKU. ZATEM DLA DOKONANIA TEJ OCENY NIEZB¢DNE JEST OKREÂLENIE
RYNKU, NA KTÓRYM PROWADZÑ DZIA¸ALNOÂå ¸ÑCZÑCY SI¢ PRZEDSI¢BIORCY. JEDYNIE ZNAJÑC PRODUKTOWE
I GEOGRAFICZNE JEGO GRANICE, ORGAN OCHRONY KONKURENCJI MO˚E OZNACZYå POZYCJ¢ RYNKOWÑ PO¸ÑCZONEGO
PRZEDSI¢BIORCY I OCENIå, CZY NIE B¢DZIE ONA NA TYLE SILNA, BY UMO˚LIWIå MU PROWADZENIE DZIA¸ALNOÂCI
BEZ OGLÑDANIA SI¢ NA REAKCJE INNYCH UCZESTNIKÓW RYNKU: KLIENTÓW, KONKURENTÓW CZY WRESZCIE KON-
SUMENTÓW.

Rola konsumentów, czy te˝ szerzej, odbiorców produktów i us∏ug oferowanych przez przedsi´biorców uczestniczàcych
w koncentracji w procesie wyznaczania rynków w∏aÊciwych nie jest do przecenienia. To ich ocena zast´powalnoÊci jedne-
go produktu innym ze wzgl´du na takie czynniki, jak przeznaczenie, cena oraz w∏aÊciwoÊci decyduje o tym, jakie produk-
ty zostanà w∏àczone do danego rynku produktowego. Podobnie, preferencje konsumentów majà istotny wp∏yw na wyzna-
czenie granic rynku geograficznego.

W wi´kszoÊci przypadków wyznaczenie w∏aÊciwego rynku
produktowego opiera si´ na ocenie przeznaczenia i fizycz-
nych cech produktów i sprowadza si´ do pytania, czy cha-
rakterystyczne cechy produktu sprawiajà, ˝e spe∏nia on
potrzeby potencjalnych nabywców lub co najmniej wystar-
czajàcej ich liczby. Te kryteria Prezes UOKiK zastosowa∏
m.in. w sprawie przej´cia przez spó∏k´ Presspublika, wy-
dawc´ dziennika „Rzeczpospolita”, kontroli nad wydawcà
dziennika „Parkiet”, spó∏kà Parkiet Media. „Rzeczpospoli-
ta” jest codziennà gazetà zwierajàcà m.in. informacje eko-
nomiczne i spo∏eczne zaÊ „Parkiet” jest publikacjà praso-
wà specjalizujàcà si´ w tematyce rynku kapita∏owego oraz
zagadnieniach gospodarczo-finansowych. W decyzji ze-
zwalajàcej na t´ transakcj´ Prezes UOKiK uzna∏, ˝e w∏aÊci-
wym rynkiem produktowym dla dzia∏alnoÊci wydawniczej

prowadzonej przez Parkiet Media jest rynek ogólnopol-
skich dzienników zawierajàcych informacje ekonomiczne
i finansowe.
Jednak˝e fakt, ˝e produkty majà to samo przeznaczenie,
nie przesàdza o przynale˝noÊci do tego samego rynku pro-
duktowego. Wymagana jest bliska zast´powalnoÊç (sub-
stytucyjnoÊç) produktów. Na przyk∏ad we wspomnianej
sprawie Nestlé/Perrier Komisja Europejska odrzuci∏a defi-
nicj´ rynku proponowanà przez Nestlé opartà na przezna-
czeniu produktów. Sprawa dotyczy∏a przej´cia przez szwaj-
carskà spó∏k´ Nestlé kontroli nad francuskim wytwórcà
wody mineralnej Source Perier. Nestlé twierdzi∏a, ˝e nie ma
odr´bnego rynku butelkowanej wody mineralnej i nale˝y
ona do rynku odÊwie˝ajàcych napojów bezalkoholowych.
Spó∏ka argumentowa∏a, ˝e napoje bezalkoholowe spe∏nia-
jà takà samà podstawowà funkcj´: zaspokajajà pragnienie
konsumentów. Komisja Europejska nie zgodzi∏a si´ z tym
stanowiskiem i stwierdzi∏a, ˝e oparcie si´ jedynie na kryte-
rium przeznaczenia kaza∏oby w∏àczyç do tego samego ryn-
ku inne zupe∏nie odmienne napoje (herbat´, mleko, piwo,
niektóre owoce itp.). Zdaniem Komisji natomiast jest wiele
innych czynników przesàdzajàcych, ˝e butelkowana woda
mineralna stanowi odr´bny rynek produktowy. Takimi
czynnikami sà m.in. motywy, jakimi kierujà si´ konsumen-
ci, decydujàc si´ na zakup wody mineralnej, ró˝nice w sk∏a-
dzie poszczególnych napojów bezalkoholowych, ich sma-
ku i zastosowaniu oraz niewielka sk∏onnoÊç konsumentów
do zmiany przyzwyczajeƒ zakupowych w przypadku hipo-
tetycznego podwy˝szenia ceny wody mineralnej, o czym
szerzej poni˝ej.
W procesie wyznaczania rynków w∏aÊciwych istotne jest
badanie zachowaƒ konsumentów oraz analiza cen. Organy
ochrony konkurencji w procedurze kontroli dopuszczalno-
Êci zg∏oszonej koncentracji badajà, czy istnieje zale˝noÊç
pomi´dzy cenami dwóch produktów. W szczególnoÊci Ko-
misja Europejska cz´sto sprawdza, czy zwi´kszy si´ popyt
na jeden produkt w sytuacji podwy˝szenia ceny drugiego.
JeÊli tak si´ dzieje, Komisja Europejska zdobywa dowód na
istnienie zast´powalnoÊci produktów pozwalajàcy na zali-
czenie ich do jednego rynku produktowego. Takie badanie
przybiera form´ ankiet kierowanych do potencjalnych od-
biorców (cz´sto konsumentów), którym zadawane jest py-
tanie, jak by si´ zachowali w przypadku hipotetycznego,
niewielkiego (o 5–10 procent), ale sta∏ego podwy˝szenia
ceny przez po∏àczonych przedsi´biorców.
Takie badanie nazywane jest stosowaniem testu SNIP
(ang. Significant but Non-Transitory Increase of Price, nie-
wielki, ale istotny, sta∏y wzrost ceny) i mia∏o miejsce np.
w sprawie Procter & Gamble/VP Schickedanz. Transakcja
dotyczy∏a nabycia przez mi´dzynarodowy koncern Procter
& Gamble niemieckiej spó∏ki Schickedanz. Procter & Gamble
produkuje proszki i p∏yny do prania, Êrodki czystoÊci i arty-
ku∏y papiernicze, w tym higieniczne, takie jak podpaski,
Schickedanz zaÊ jest wytwórcà wyrobów papierniczych do
domowego u˝ytku oraz produktów higienicznych, w tym
podpasek i tamponów. W celu okreÊlenia rynków w∏aÊci-
wych Komisja Europejska przeprowadzi∏a badanie reakcji
konsumentów, które pozwoli∏o jej stwierdziç – wbrew sta-
nowisku prezentowanemu przez Procter & Gamble – ˝e
podpaski oraz tampony nale˝à do odmiennych rynków pro-
duktowych. To samo przeznaczenie obydwu produktów nie
wystarczy∏o, poniewa˝ w ocenie wi´kszoÊci konsumentów
ankietowanych przez Komisj´, odczuwalne podwy˝szenie

ceny tamponów nie skutkowa∏oby zmianà przyzwyczajeƒ
i dokonywaniem zakupów podpasek. Zatem z tego wzgl´-
du produkty te nie sà zast´powalne. Komisja Europejska
warunkowo zgodzi∏a si´ na transakcj´, odbierajàc od Procter
& Gamble przyrzeczenie sprzeda˝y cz´Êci Schickendanz
zajmujàcej si´ produkcjà artyku∏ów higienicznych dla ko-
biet pod markà Camelia.
W pewnych okolicznoÊciach struktura rynku po stronie po-
pytu i poda˝y mo˝e decydowaç o zaliczeniu badanych pro-
duktów do odmiennych rynków produktowych nawet wów-
czas, gdy takie samo ich przeznaczenie, cechy fizyczne,
a nawet istotne podobieƒstwo cen kaza∏aby je zaliczyç do
tego samego rynku. Ilustracjà takiej sytuacji jest decyzja
w sprawie Varta/Bosch. Dwie spó∏ki niemieckie, Varta
i Bosch, zg∏osi∏y Komisji Europejskiej zamiar utworzenia
wspólnego przedsi´biorcy, do którego ka˝da z nich mia∏a
wnieÊç aktywa zwiàzane z produkcjà akumulatorów samo-
chodowych. Analizujàc skutki transakcji dla rynku, Komisja
Europejska uzna∏a, ˝e akumulatory samochodowe dostar-
czane producentom samochodów nale˝à do odr´bnego
rynku produktowego ni˝ akumulatory dostarczane na ry-
nek cz´Êci zamiennych. O takim wàskim podejÊciu do wy-
znaczenia rynku w∏aÊciwego zadecydowa∏a odmiennoÊç
warunków konkurencji w poszczególnych segmentach ryn-
ku, wskutek czego producenci muszà dostosowywaç swo-
jà strategi´ do ró˝nych wymogów ka˝dego z tych dwóch
rynków. Post´powanie Komisji Europejskiej zakoƒczy∏o si´
warunkowà zgodà na utworzenie przez spó∏ki Varta i Bosch
wspólnego przedsi´biorcy.
Badanie zast´powalnoÊci produktów z punktu widzenia
ich odbiorców, czyli od strony popytu, uzupe∏niane jest
równie˝ badaniem zast´powalnoÊci po strony poda˝y. Do
tego samego rynku mogà zostaç zaliczone produkty, które,
co prawda, nie sà zast´powalne dla odbiorców, ale mogà
zostaç dostarczone na rynek przez producenta wskutek
zmiany profilu produkcji bez znacznych nak∏adów i w krót-
kim czasie. Przyk∏adem rynku, gdzie zast´powalnoÊç po
stronie poda˝y pozwoli∏a na w∏àczenie do jednego rynku
produktów nie zawsze zast´powalnych z perspektywy od-
biorcy, jest rynek papieru. W sprawie Torras/Sarrio Komisja
Europejska zwróci∏a uwag´, ˝e papier jest zazwyczaj do-
starczany w ró˝nym gatunku, poczàwszy od zwyk∏ego pa-
pieru do pisania, a koƒczàc na wysokiej jakoÊci papierze
kredowym stosowanym w publikacjach o sztuce. Z punktu
widzenia odbiorcy poszczególne gatunki papieru majà ró˝-
ne zastosowania, np. albumu o sztuce lub innej publikacji
wysokiej jakoÊci nie mo˝na wydaç na papierze niskiej jako-
Êci. Tymczasem zak∏ady papiernicze sà w stanie wyprodu-
kowaç ró˝ne gatunki papieru, a dostosowanie produkcji
odbywa si´ niewielkim kosztem i w krótkim czasie. To sk∏o-
ni∏o Komisj´ do przyj´cia, ˝e nie ma potrzeby definiowania
odr´bnego rynku dla ka˝dego gatunku papieru i jego od-
r´bnego zastosowania.
Z powy˝szego omówienia wynika, ˝e proces wyznaczania
w∏aÊciwego rynku produktowego wymaga dobrej znajomo-
Êci dzia∏alnoÊci prowadzonej przez uczestników koncentra-
cji, rozumienia otoczenia konkurencyjnego, w którym dzia-
∏ajà oraz umiej´tnoÊci postawienia si´ w pozycji odbiorcy
produktu. Nie jest to proces ∏atwy. Tym bardziej, jeÊli uzmy-
s∏owimy sobie, ˝e w trudniejszych sprawach zarówno
przedsi´biorcy dokonujàcy zg∏oszenia, jak i same organy
ochrony konkurencji odwo∏ujà si´ do skomplikowanych
analiz ekonomicznych.

Organ ochrony konkurencji w procedurze badania koncen-
tracji okreÊla równie˝ obszar, na którym odbywa si´ sprze-
da˝ produktów w zbli˝onych warunkach konkurencji, czyli
okreÊla rynek geograficzny.
W zale˝noÊci od swoich w∏aÊciwoÊci, produkty sà sprzeda-
wane na rynku lokalnym, krajowym lub ponadkrajowym,
np. europejskim czy Êwiatowym. Beton towarowy, którego
mo˝liwoÊci transportu sà ograniczone na odleg∏oÊç nie
wi´kszà ni˝ 50 km lub przez czas nie d∏u˝szy ni˝ 30 min.
jest sprzedawany na rynku lokalnym, co stwierdzi∏ Prezes
Urz´du w sprawie Cementownia O˝arów/Faelbud dotyczà-
cej przej´cia przez Cementowni´ O˝arów lubelskiego pro-
ducenta betonu towarowego i wyrobów z betonu. Podob-
nie, dzia∏alnoÊç sklepów wielkopowierzchniowych, czyli
super- i hipermarketów prowadzona jest na rynkach lokal-
nych. W sprawie Tesco/Leader Price Prezes UOKiK zwróci∏
uwag´, ˝e popyt na artyku∏y konsumpcyjne codziennego
u˝ytku sprzedawane przez te sklepy kreowany jest na nie-
wielkim obszarze, na którym konsument mo˝e si´ swobod-
nie przemieszczaç, nie ponoszàc przy tym nadmiernych
kosztów ani nie poÊwi´cajàc zbyt wiele czasu na zakupy.
Dla kontrastu, sprzeda˝ takich produktów, jak statki dale-
komorskie, produkty przemys∏u lotniczego odbywa si´ na
rynkach o wymiarze Êwiatowym.

Decyzja co do okreÊlenia granic rynku geograficznego
oparta jest równie˝ na analizie ró˝nic cen produktów na
poszczególnych obszarach i istnienia barier dost´pu do
rynku. Czynniki te przesàdzajà na przyk∏ad, ˝e w∏aÊciwym
rynkiem geograficznym dla leków jest rynek krajowy. I to
mimo tego, ˝e leki sà w du˝ej mierze importowane z innych
krajów. Dzieje si´ tak dlatego, ˝e procedury rejestracji le-
ków niezb´dne dla dopuszczenia ich do obrotu sà wcià˝
prowadzone i rejestracja udzielana na szczeblu danego
paƒstwa. A koniecznoÊç rejestracji leków nale˝y uznaç za
barier´ wejÊcia na rynek krajowy. Ponadto ka˝de paƒstwo
kontroluje bud˝ety na opiek´ zdrowotnà oraz jest odpo-
wiedzialne za przestrzeganie metod ograniczania kosztów.
Skutkiem tego wysokoÊç cen i warunki refundacji leków
równie˝ sà ustalane na poziomie krajowym, zaÊ ró˝nice po-
mi´dzy krajami sà znaczne. To powoduje, ˝e ceny leków
ró˝nià si´ w poszczególnych paƒstwach. Dlatego Prezes
UOKiK doszed∏ do wniosku w sprawach dotyczàcych sekto-
ra farmaceutycznego (np. Sanofi Synthélabo/Aventis czy
IVAX/Polfa Kutno), ˝e w∏aÊciwym rynkiem geograficznym
dla poszczególnych leków jest rynek polski.
Przy okreÊlaniu rynku geograficznego brana jest pod uwa-
g´ równie˝ opinia konsumentów. Szczególnie ich przyzwy-
czajenia i preferencje w odniesieniu do napojów i ˝ywnoÊci

Europa czy Polska?

Rynek geograficzny

ró˝nià si´ w poszczególnych krajach, zw∏aszcza jeÊli wyni-
kajà z przywiàzania do krajowych marek. W omawianej ju˝
sprawie Nestlé/Perrier Komisja Europejska zadecydowa∏a,
˝e dla butelkowanej wody mineralnej w∏aÊciwy jest rynek
krajowy (francuski), powo∏ujàc si´ m.in. na przywiàzanie
francuskich konsumentów do dobrze znanych krajowych
marek (Vittel, Perrier, Volvic etc.).
Równie˝ j´zyk i ró˝nice kulturowe odgrywajà znaczàcà rol´
w okreÊlaniu rynku geograficznego, w szczególnoÊci jeÊli
sprawa dotyczy sektora mediów i wydawniczego. Zazwy-
czaj ograniczajà zasi´g rynku geograficznego do obszaru,
na którym odbiorcy pos∏ugujà si´ tym samym j´zykiem.
I tak, Prezes UOKiK, we wspomnianej sprawie Polska-
presse/Parkiet Media uzna∏, ˝e rynek ogólnopolskich
dzienników zawierajàcych informacje ekonomiczne
i finansowe ma wymiar krajowy.
W przypadku niektórych rynków koszty transpor-
tu majà istotne znaczenie przy oznaczeniu, na
jakim rynku geograficznym dzia∏ajà uczestni-
cy koncentracji. Przyk∏adem sà rynki mate-
ria∏ów budowlanych. Transport niektórych
rodzajów kruszyw czy wyrobów z betonu
jest nieop∏acalny na dalekie odleg∏oÊci,
co przesàdza o stwierdzeniu, ˝e rynki
geograficzne nie obejmujà du˝ych
obszarów. JeÊli koszt transportu sta-
nowi mniej ni˝ 5% ceny sprzeda˝y
produktu ostatecznemu odbiorcy,
to nie odgrywa znacznej roli przy
oznaczaniu rynku geograficznego.
Przytoczone przyk∏ady, równie˝
dotyczàce rynku geograficzne-
go, wyraênie wskazujà, ˝e orga-
ny ochrony konkurencji zmie-
rzajà do jak najw´˝szego defi-
niowania rynków w∏aÊciwych.
Pozwala im to na dok∏adne
oznaczenie, jakà si∏à rynkowà
dysponujà przedsi´biorcy pro-
wadzàcy dzia∏alnoÊç na danym
rynku. I to po to, aby nie dopu-
Êciç, by dana transakcja dopro-
wadzi∏a do powstania przedsi´-
biorcy, który poprzez uzyskanie
silnej pozycji rynkowej b´dzie mia∏
mo˝liwoÊç podnoszenia cen bez
uwzgl´dniania reakcji na takie dzia-
∏anie nabywców jego produktów.
Niemniej jednak zmiany w gospodarce
wynikajàce m.in. z istnienia Unii Euro-
pejskiej, i co za tym idzie brak jakichkol-
wiek barier handlowych, skutkujà „rozsze-
rzaniem” rynków geograficznych. Produkcja
cz´Êci samochodowych, chemikaliów czy stali
prowadzona jest na potrzeby odbiorców znacz-
nie oddalonych od zak∏adu produkcyjnego dostaw-
cy, a sprzeda˝ nast´puje po takich samych lub zbli˝o-
nych cenach, jak do odbiorców krajowych. Zatem ryn-
kiem w∏aÊciwym dla dzia∏alnoÊci tego rodzaju coraz cz´-
Êciej jest rynek co najmniej europejski.
Opisane sposoby badania rynków w∏aÊciwych dla ka˝dej
sprawy, muszà byç najpierw zastosowane przez przedsi´-
biorc´ na potrzeby zg∏oszenia. Organ ochrony konkurencji

sprawdza nast´pnie w post´powaniu, czy ocena doko-
nana przez przedsi´biorc´ jest prawid∏owa. I to on ma
ostatnie s∏owo.

ŚLUBU NIE BĘDZIE?

CELEM PROWADZONEGO PRZEZ ORGANY OCHRONY
KONKURENCJI POST¢POWANIA W SPRAWIE KONTROLI
KONCENTRACJI PRZEDSI¢BIORCÓW JEST WYELIMINOWA-
NIE RYZYKA ZWIÑZANEGO Z MO˚LIWOÂCIÑ ISTOTNEGO
OGRANICZENIA KONKURENCJI W WYNIKU OKREÂLONEJ
FUZJI LUB PRZEJ¢CIA. OGRANICZENIE TAKIE POLEGAå
MO˚E PRZEDE WSZYSTKIM NA POWSTANIU W WYNIKU
KONCENTRACJI PRZEDSI¢BIORCY, KTÓRY B¢DZIE DYS-
PONOWA¸ ZBYT DU˚Ñ SI¸Ñ RYNKOWÑ. PRZEDSI¢BIORCA
TAKI MÓG¸BY DOPUSZCZAå SI¢ NADU˚YWANIA SWOJEJ
POZYCJI RYNKOWEJ, NP. POPRZEZ OFEROWANIE SWOIM
DOSTAWCOM LUB ODBIORCOM KORZYSTNIEJSZYCH WA-
RUNKÓW FINANSOWYCH, JE˚ELI TYLKO ZOBOWIÑ˚Ñ SI¢
ONI, ˚E NIE B¢DÑ DOSTARCZAå LUB NABYWAå OKRE-
ÂLONYCH PRODUKTÓW U

JEGO KONKURENTÓW.

OPRÓCZ NIEBEZPIECZE¡STWA SKONCENTROWANIA
W R¢KU JEDNEGO PODMIOTU ZBYT DU˚EJ SI¸Y RYNKO-
WEJ, KONCENTRACJE MOGÑ POWODOWAå RÓWNIE˚
OGRANICZENIE LICZBY PRZEDSI¢BIORCÓW DZIA¸AJÑ-
CYCH NA RYNKU DO BARDZO WÑSKIEJ GRUPY, PRZEZ CO
ZWI¢KSZY SI¢ RYZYKO ZAWIERANIA POMI¢DZY NIMI
ZAKAZANYCH PRZEZ PRAWO POROZUMIE¡, NP. DOTY-
CZÑCYCH UZGADNIANIA CEN.

KIEDY PREZES UOKIK MO˚E POWIEDZIEå „NIE”?

Prezes UOKiK zakazuje koncentracji, je˝eli stwierdzi, i˝
w jej wyniku konkurencja na rynku zostanie w istotny
sposób ograniczona, w szczególnoÊci poprzez powstanie
lub umocnienie pozycji dominujàcej na rynku. W polskim
prawie konkurencji istnieje domniemanie, zgodnie z któ-
rym przedsi´biorca posiada pozycj´ dominujàcà, gdy jego
udzia∏ w rynku w∏aÊciwym przekracza 40%.
O istotnym ograniczeniu konkurencji wskutek zamierzo-
nej koncentracji Êwiadczyç mogà równie˝ czynniki, takie
jak np.:

–

nieproporcjonalnie ma∏a si∏a rynkowa pozosta∏ych kon-
kurentów lub odbiorców (co do zasady istotne ograni-
czenie konkurencji jest ma∏o prawdopodobne, je˝eli na
rynku funkcjonujà konkurenci o porównywalnej sile lub
duzi odbiorcy, zdolni skutecznie oprzeç si´ próbom na-
rzucenia warunków rynkowych przez dostawców);

–

brak wolnych mocy produkcyjnych w posiadaniu innych
uczestników rynku ni˝ uczestnicy koncentracji;

–

istniejàce bariery wejÊcia na rynek (np. ograniczenia
prawne, zawierane powszechnie kontrakty d∏ugotermi-
nowe lub szczególne przyzwyczajenia konsumentów).

Od czasu do czasu zarówno w praktyce dzia∏ania Prezesa
UOKiK, jak i Komisji Europejskiej pojawiajà si´ decyzje za-
kazujàce dokonania koncentracji bàdê zezwalajàce na jej
przeprowadzenie pod pewnymi warunkami. W sprawach
budzàcych wàtpliwoÊci co do wp∏ywu na konkurencj´ za-
równo dla Komisji, jak i uczestników transakcji jedynym
wyjÊciem okazaç si´ mo˝e wydanie decyzji okreÊlajàcej
warunki, które przedsi´biorcy muszà spe∏niç, aby móc jà
przeprowadziç. Warunki takie mogà mieç, co do zasady,
dwie formy: zobowiàzanie do odsprzedania cz´Êci majàtku
na rzecz podmiotu, który b´dzie w stanie podjàç konkuren-
cj´ ze sprzedajàcym, oraz zobowiàzanie do okreÊlonego
zachowania przez okreÊlony czas.

PROCEDURA PRZED KOMISJÑ EUROPEJSKÑ

Po 25 dniach roboczych badania wniosku zg∏oszeniowego
Komisja podejmuje decyzj´ o wydaniu zgody na dokonanie
koncentracji. JeÊli w trakcie tego czasu poweêmie podej-
rzenie, ˝e koncentracja mo˝e spowodowaç istotne ograni-
czenie konkurencji na rynku, wszczyna szczegó∏owe post´-
powanie wyjaÊniajàce (tzw. post´powanie drugiej fazy).
Zazwyczaj trwa ono kolejne 90 dni roboczych (w wyjàtko-
wych okolicznoÊciach przed∏u˝ane jest do 105 lub 125 dni,
maksymalnie do 165 dni roboczych).

PROCEDURA PRZED PREZESEM UOKIK

Prezes UOKiK ma obowiàzek rozpatrzyç wniosek zg∏osze-
niowy w ciàgu dwóch miesi´cy od jego z∏o˝enia. Bieg ter-
minu post´powania wstrzymywany jest jednak na czas
oczekiwania przez Prezesa UOKiK na odpowiedzi na dodat-
kowe pytania. Trudniejsze sprawy mogà byç rozpatrywane
nawet o kilka miesi´cy d∏u˝ej.

SZCZOTECZKI DO Z¢BÓW

W przypadku wycenianej na 57 miliardów USD transakcji po-
legajàcej na przej´ciu przez koncern Procter & Gamble kon-
troli nad Gillette problemem okaza∏y si´... elektryczne szczo-
teczki do z´bów. Procter & Gamble by∏ w∏aÊcicielem marki
Spinbrush, pod którà sprzedawane by∏y szczoteczki do z´-
bów zasilane bateriami, podczas gdy Gillette produkowa∏a
i sprzedawa∏a na rynku szczoteczki elektryczne pod markà
Oral B (zarówno te zasilane bateriami, jak i energià elek-
trycznà z sieci). Aby uniknàç jakichkolwiek wàtpliwoÊci co
do dopuszczalnoÊci wydania zgody na transakcj´, Procter
& Gamble zobowiàza∏ si´ wobec Komisji do sprzeda˝y cz´Êci
swojego majàtku, którego wykorzystanie pozwala∏o mu na
produkcj´ szczoteczek pod markà Spinbrush co najmniej
w Europie. Ponadto, aby umo˝liwiç przysz∏emu nabywcy pe∏-
ne korzystanie z wartoÊci tej marki, Procter & Gamble zobo-
wiàza∏a si´ równie˝ udzieliç mu dwuletniej licencji na u˝ywa-
nie zastrze˝onych na swojà rzecz znaków towarowych ÊciÊle

zwiàzanych z markà Spinbrush, takich jak np. Blend-a-Med
czy Blend-a-Dent. Z udzieleniem licencji zwiàzane by∏o jed-
noczeÊnie zobowiàzanie Procter & Gamble do niewprowa-
dzania produktów pod tymi markami w ciàgu czterech lat
od wygaÊni´cia licencji w paƒstwach, w których nabywca
Spinbrush z niej korzysta∏.
Determinacja Procter & Gamble w jak najszybszym sfinali-
zowaniu nabycia Gillette przejawiajàca si´ w Êcis∏ej wspó∏-
pracy i daleko idàcych ust´pstwach wobec Komisji Euro-
pejskiej zdecydowa∏y o tym, ˝e decyzja w tej sprawie
wydana zosta∏a w ekspresowym tempie ok. 1,5 miesiàca. Wa-
runki na∏o˝one na przedsi´biorc´ przejmujàcego kontrol´
nad Gillette pozwoli∏y na wyeliminowanie ewentualnych wàt-

pliwoÊci zwiàzanych

negatywnymi

konsekwencja-

mi koncentracji
horyzontalnej.

(MOCNE) NAPOJE ALKOHOLOWE

W 2005 r. Prezes UOKiK wyda∏ decyzj´ warunkowà, w któ-
rej dopuÊci∏ do przej´cia przez Carey Agri International,
producenta i dystrybutora napojów alkoholowych, kontro-
li nad Przedsi´biorstwem Polmos Bia∏ystok, zobowiàzujàc
jednoczeÊnie Carey Agri do podj´cia w latach 2005–2008
okreÊlonych dzia∏aƒ. Chodzi tu o zobowiàzanie do sprzeda-
˝y w ka˝dym roku z lat 2005–2008 co najmniej 35% krajo-
wej sprzeda˝y wódki pochodzàcej z w∏asnej produkcji Po-
lmosu Bia∏ystok i kontrolowanej przez Carey Agri spó∏ki
Bols za poÊrednictwem dystrybutorów konkurencyjnych
wobec dzia∏alnoÊci Carey Agri w tym zakresie. Oprócz tego,
co najmniej 35% krajowej sprzeda˝y g∏ównych marek wó-
dek produkowanych przez Carey Agri, tj. Bols, Soplica, ˚u-
brówka i Absolwent (oddzielnie dla ka˝dej marki) w latach
2005–2008 dokonywane powinno byç równie˝ za poÊred-
nictwem dystrybutorów niezale˝nych od tego podmiotu.
Zdaniem Prezesa UOKiK spe∏nienie takich warunków po-
zwoli∏oby na zapewnienie wszystkim konkurencyjnym wo-
bec Carey Agri dystrybutorom napojów wysokoprocento-
wych mo˝liwoÊci zaopatrywania si´ w produkty Polmosu
Bia∏ystok i spó∏ki Bols na dotychczasowych zasadach.
Decyzja warunkowa w sprawie Carey Agri/Polmos Bia∏y-
stok poprzedza∏a o kilka miesi´cy omówionà w innym miej-
scu decyzj´ zakazujàcà Carey Agri przej´cia kontroli nad
firmà Jab∏onna.

Kiedy ktoś trzeci

stawia warunki...

Droga od pomys∏u do sfinalizowania koncentracji jest bar-
dzo d∏uga i kr´ta. Wiele transakcji nie dochodzi ostatecznie
do skutku ze wzgl´du na brak porozumienia pomi´dzy po-
tencjalnymi stronami umowy czy te˝ ze wzgl´du na zmie-
niajàce si´ jak w kalejdoskopie czynniki gospodarcze. Cza-
sem jednak wszystko dopi´te jest ju˝ na ostatni guzik, gdy
nagle okazuje si´, ˝e jest jakieÊ „ale”. W∏aÊciwy organ
ochrony konkurencji stwierdza, ˝e skutki koncentracji dla
rynku lub konsumentów mogà byç zbyt bolesne i wydaje
decyzj´ zakazujàcà jej dokonania. OkolicznoÊci, jakie mo-
gà decydowaç o tak drastycznym i rzadkim w praktyce roz-
strzygni´ciu sà przeró˝ne. Nadzieje wiàzane z zamierzonà
koncentracjà przez jej przysz∏ych uczestników przegrywajà
wówczas z interesem ogó∏u.

SILNIKI ODRZUTOWE

Jednà z g∏oÊniejszych spraw w ostatnich latach by∏a sprawa
General Electric/Honeywell. Dotyczy∏a koncentracji dwóch
amerykaƒskich firm: General Electric, prawdopodobnie
najwi´kszego koncernu Êwiata prowadzàcego dzia∏alnoÊç
w wielu ró˝nych sektorach, w tym w sektorze lotniczym,
motoryzacyjnym, telekomunikacyjnym i rozrywkowym,
oraz Honeywell, koncentrujàcego si´ przede wszystkim na
bran˝y lotniczej, motoryzacyjnej i budowlanej. Dzia∏alnoÊç
obu tych koncernów obejmowa∏a swym zakresem w zasa-
dzie ca∏y Êwiat, w tym tak˝e terytorium Unii Europejskiej.
Jej skutki mog∏y zatem staç si´ odczuwalne tak˝e i na tym
obszarze. Mi´dzy innymi z tego powodu transakcja ta wy-
maga∏a wczeÊniejszego uzyskania zgody Komisji Europej-
skiej. Rozpatrujàc zg∏oszonà koncentracj´, Komisja Euro-
pejska stwierdzi∏a, ˝e w jej wyniku General Electric umocni
lub uzyska silnà pozycj´ rynkowà na trzech rynkach o wy-
miarze Êwiatowym, tj. na rynku silników odrzutowych do
du˝ych samolotów regionalnych, na rynku silników odrzu-
towych do samolotów handlowych oraz na rynku ma∏ych
morskich turbin gazowych. W pierwszym przypadku prze-
j´cie Honeywell przez General Electric oznacza∏oby w prak-
tyce powstanie monopolisty, który by∏by zdolny zupe∏nie
swobodnie podwy˝szaç ceny silników. Co wi´cej, zdaniem
Komisji istotne znaczenie w tej sprawie mia∏ równie˝ fakt,
˝e Honeywell by∏ równie˝ producentem rozruszników do
silników odrzutowych stosowanych m. in. w konstrukcjach
General Electric. Rodzi∏o to, zdaniem Komisji, niebezpie-

czeƒstwo odci´cia od dostaw w przysz∏oÊci innych ni˝ Ge-
neral Electric odbiorców tych produktów. Ponadto, w oce-
nie Komisji, si∏a finansowa jakà dysponowa∏ General Elec-
tric, a tak˝e mo˝liwoÊç wiàzania sprzeda˝y produktów ofe-
rowanych przez przedsi´biorców zamierzajàcych dokonaç
koncentracji umo˝liwi im w krótkim czasie praktyczne wy-
eliminowanie konkurentów Honeywell na rynkach urzà-
dzeƒ stosowanych w przemyÊle lotniczym, w tym awioniki
(tj. instalowanych na pok∏adzie samolotu urzàdzeƒ s∏u˝à-
cych do nawigacji, komunikacji, jak i monitorowania wa-
runków lotu, takich jak np. wysokoÊç lub pr´dkoÊç). Sàd
Pierwszej Instancji, a potem tak˝e Europejski Trybuna∏
SprawiedliwoÊci, rozpatrujàc skarg´ General Electric na
decyzj´ Komisji, stwierdzi∏y, i˝ s∏usznie nie zgodzi∏a si´ ona
na dokonanie tej koncentracji.
Sta∏o si´ tak, mimo i˝, jak stwierdzono w uzasadnieniu wy-
roku Sàdu Pierwszej Instancji, Komisja Europejska dopu-
Êci∏a si´ pewnych zaniedbaƒ, przez co niektóre z jej konklu-
zji okaza∏y si´ b∏´dne. W szczególnoÊci sàd nie podzieli∏
stanowiska Komisji co do wyst´powania w danej sytuacji
negatywnych skutków charakterystycznych dla koncentra-
cji wertykalnych i konglomeratowych. Komisja Europejska
m.in. nie dowiod∏a w jaki sposób, po przej´ciu Honeywell,
General Electric mog∏aby wykorzystywaç swà si∏´ finanso-
wà i handlowà zwiàzanà z dzia∏alnoÊcià na rynkach silni-
ków odrzutowych w celu osiàgni´cia pozycji dominujàcej
na rynkach awioniki i innych urzàdzeƒ lotniczych produko-
wanych przez przej´ty podmiot. Sàd uzna∏ równie˝, ˝e Ko-
misja Europejska nie przedstawi∏a wiarygodnych argumen-
tów uzasadniajàcych przypuszczenie, jakoby po dokona-
niu koncentracji General Electric mog∏a stosowaç sprzeda˝
wiàzanà silników odrzutowych oraz awioniki i innych urzà-
dzeƒ produkowanych do tej pory przez Honeywell. Sam
fakt, ˝e jakiÊ przedsi´biorca jest w stanie zaoferowaç od-
biorcom szerszà gam´ produktów ni˝ jego konkurenci, nie
mo˝e bowiem stanowiç samodzielnej podstawy dla zakazu
dokonania koncentracji.
Decyzja Komisja Europejskiej zosta∏a utrzymana, ponie-
wa˝, jak s∏usznie zauwa˝y∏a Komisja Europejska w swej de-
cyzji, koncentracja grozi∏a powstaniem monopolu na rynku
silników odrzutowych do du˝ych samolotów regionalnych,
a tak˝e w istotny sposób wzmacnia∏a i tak bardzo silnà po-
zycj´ General Electric na rynkach silników odrzutowych do
samolotów handlowych oraz na rynku ma∏ych morskich
turbin gazowych.
Decyzja Komisji Europejskiej zakazujàca koncentracji po-
mi´dzy General Electric i Honeywell, dwiema spó∏kami
amerykaƒskimi, spowodowa∏a oburzenie i kàÊliwe komen-
tarze po drugiej stronie oceanu. W oczach organu ochrony
konkurencji Stanów Zjednoczonych – Departamentu Spra-
wiedliwoÊci – transakcja ta nie mia∏a bowiem negatywnego
wp∏ywu na konkurencj´ rynkowà. Po odmownej decyzji Ko-
misji Europejskiej w prasie amerykaƒskiej pojawi∏y si´ g∏o-
sy, i˝ decyzja de facto ma charakter polityczny, a jej celem
jest ochrona europejskiego producenta samolotów, Airbu-
sa, przed wzmocnieniem si∏y przetargowej jednego z jego
g∏ównych dostawców, czyli General Electric.

... lub

się

nie zgadza

US¸UGI TELEKOMUNIKACYJNE

W przesz∏oÊci zdarza∏y si´ równie˝ transakcje, które zarów-
no zdaniem europejskich, jak i amerykaƒskich organów
ochrony konkurencji w sposób jednoznaczny wywar∏yby
negatywne skutki dla konkurencji rynkowej. Przyk∏adem
tego typu sprawy mo˝e byç zg∏oszony do Komisji Europej-
skiej na poczàtku 2000 r. zamiar po∏àczenia dwóch konku-
rujàcych ze sobà amerykaƒskich firm z bran˝y telekomuni-
kacyjnej – MCI Worldcom i Sprint. W owym czasie by∏y to
dwie z trzech najwi´kszych firm telekomunikacyjnych
w Stanach Zjednoczonych. Obawy Komisji Europejskiej do-
tyczy∏y w tym przypadku m.in. rynku dost´pu do tzw. sieci
najwy˝szego szczebla lub szkieletowej sieci Internetu
(ang. top level access lub backbone access), która umo˝li-
wia przesy∏anie sygna∏ów elektronicznych praktycznie na
ca∏ym Êwiecie. Po∏àczenie MCI Worldcom i Sprint spowodo-
wa∏oby powstanie podmiotu nieporównanie wi´kszego
i silniejszego ni˝ którykolwiek z jego konkurentów. Móg∏by
on samodzielnie kontrolowaç rozwój techniczny infrastruk-
tury Internetu na Êwiecie, co mog∏oby mieç negatywny
wp∏yw m. in. na jakoÊç po∏àczeƒ. Ponadto ten superopera-
tor Internetu by∏by w stanie dyktowaç warunki cenowe
swoim konkurentom, poniewa˝ to z jego sieci korzysta∏aby
zdecydowana wi´kszoÊç u˝ytkowników. Oznacza∏oby to
w praktyce mo˝liwoÊç swoistego „szanta˝owania” wszyst-
kich pozosta∏ych graczy rynkowych. Operator taki mia∏by
praktycznà mo˝liwoÊç oferowania konkurentom po∏àcze-
nia o odpowiednio wysokiej jakoÊci realizowanego z wyko-
rzystaniem swojej sieci jedynie wówczas, gdyby zgodzili
si´ oni na ponoszenie op∏at dowolnie przez niego kalkulo-
wanych. Op∏aty te bez wàtpienia przeniesione zosta∏yby na
ich klientów, a ostatecznie obcià˝y∏yby u˝ytkowników koƒ-
cowych, w tym równie˝ konsumentów.
Po∏àczeniu, którego wartoÊç szacowano na 130 miliardów USD,
pierwszy sprzeciwi∏ si´ amerykaƒski organ ochrony konku-
rencji. Strony planowanej transakcji og∏osi∏y wówczas, i˝
odst´pujà od zamiaru jej przeprowadzenia, jednak Komisja
Europejska uzna∏a, i˝ informacja tego typu nie mo˝e stano-
wiç wycofania formalnego wniosku z∏o˝onego wczeÊniej
przez strony i dzieƒ póêniej wyda∏a odmownà decyzj´
w sprawie. Decyzj´ o porzuceniu pomys∏u po∏àczenia si´
na warunkach okreÊlonych w zg∏oszeniach do europejskie-
go i amerykaƒskiego organu ochrony konkurencji i wycofa-
niu tych zg∏oszeƒ MCI Worldcom i Sprint podj´∏y samo-
dzielnie. Spowodowana by∏a ona w przewa˝ajàcej mierze

przekonaniem o nieuchronnie negatywnych rozstrzygni´-
ciach, jakie podejmà te organy. Pomimo to MCI Worldcom
zdecydowa∏o si´ jednak z∏o˝yç odwo∏anie od decyzji Komi-
sji do Sàdu Pierwszej Instancji. Sàd ten stwierdzi∏, ˝e upra-
womocnienie si´ negatywnej decyzji Komisji Europejskieji
mog∏oby w pewnym stopniu uniemo˝liwiç dokonanie po∏à-
czenia MCI Worldcom i Sprint w przysz∏oÊci, nawet wtedy,
gdy ich pozycja rynkowa nie pociàga∏aby za sobà negatyw-
nych skutków dla konkurencji rynkowej. Z tego powodu
zdecydowa∏ si´ rozpatrzyç skarg´ MCI Worldcom i osta-
tecznie zdecydowa∏ o... uchyleniu decyzji zakazujàcej kon-
centracji. Uzna∏ bowiem, ˝e Komisja Europejska nie mog∏a
rozpatrywaç wniosku, który przedsi´biorcy zdecydowali
si´ wycofaç przed wydaniem ostatecznej decyzji w spra-
wie. Je˝eli, jak twierdzi∏a Komisja Europejska, wycofanie
tego wniosku dokonane zosta∏o, jej zdaniem, w niew∏aÊci-
wy sposób, powinna by∏a poinformowaç zainteresowanych
przedsi´biorców o b∏´dach, które w zwiàzku z tym pope∏ni-
li oraz daç im czas na ich naprawienie i skuteczne wycofa-
nie wniesionego zg∏oszenia zamiaru koncentracji. Tymcza-
sem zamiast tego, Komisja Europejska zdecydowa∏a si´
wydaç decyzj´ negatywnà.
Efektem trwajàcego prawie cztery lata post´powania sàdo-
wego w tej sprawie jest uchylenie decyzji zakazujàcej kon-
centracji, która i tak nie zosta∏aby przeprowadzona. Stano-
wi to doskona∏y przyk∏ad obrazujàcy, jak istotne znaczenie
w prawie konkurencji mogà mieç z pozoru b∏ahe kwestie
formalne...

PLASTIKOWE I KARTONOWE
OPAKOWANIA DO NAPOJÓW

W 2001 r. firma Tetra Laval, jeden z czo∏owych producentów
kartonowych i plastikowych opakowaƒ do ró˝nego typu
napojów bezalkoholowych, zg∏osi∏a Komisji Europejskiej
zamiar przej´cia kontroli nad spó∏kà Sidel. Spó∏ka ta zaj-
mowa∏a si´ projektowaniem i produkcjà systemów i ma-
szyn do produkcji opakowaƒ (w szczególnoÊci maszyn do
wydmuchiwania butelek plastikowych typu PET).
Po przeprowadzeniu skomplikowanego post´powania,
w trakcie którego m.in. do klientów i konkurentów spó∏ek
Tetra Laval i Sidel skierowano specjalne ankiety, Komisja
Europejska wyda∏a decyzj´ zakazujàcà dokonania zg∏oszo-
nej koncentracji. Sta∏o si´ tak, mimo i˝ w trakcie post´po-
wania Tetra Laval kilkukrotnie wyst´powa∏a do Komisji Eu-
ropejskieji z propozycjà wprowadzenia Êrodków, które
mia∏by zniwelowaç potencjalny negatywny wp∏yw koncen-
tracji na konkurencj´. Komisja Europejska odrzuci∏a m. in.
zobowiàzanie Tetra Laval do sprzeda˝y cz´Êç majàtku spó∏-
ki Sidel po dokonaniu koncentracji, prowadzeniu dzia∏al-
noÊci przez przej´tà cz´Êç Sidel osobno od dzia∏alnoÊci
Tetra Laval, a tak˝e udzielenia licencji pewnych praw w∏a-
snoÊci intelektualnej przys∏ugujàcych Sidel na rzecz jej
konkurentów. Zdaniem Komisji Europejskiej wszystkie te
dzia∏ania nie zapobieg∏yby uzyskaniu przez po∏àczonego
przedsi´biorc´ pozycji pozwalajàcej mu w praktyce na uzy-
skanie znaczàcej przewagi nad konkurentami na wielu
rynkach. Przej´cie spó∏ki Sidel przez Tetra Laval spowodo-
wa∏oby powstanie du˝ego przedsi´biorcy integrujàcego
funkcje producenta maszyn do opakowaƒ do napojów, pro-
ducenta materia∏ów s∏u˝àcych do produkcji takich opako-
waƒ, jak równie˝ producenta i dostawcy takich opakowaƒ do
odbiorców (producentów napojów). Komisja Europejska

zwróci∏a uwag´ m.in. na fakt, ˝e w zakresie ostatniej ze
wspomnianych dzia∏alnoÊci Tetra Laval konkuruje z innymi
producentami tego typu opakowaƒ. Po przej´ciu spó∏ki
Sidel, Tetra Laval mia∏aby mo˝liwoÊç odci´cia ich od do-
staw odpowiednich surowców oraz maszyn i w ten sposób
mog∏aby wyeliminowaç ich z rynku. Co wi´cej, Komisja Eu-
ropejska uzna∏a, ˝e rynki opakowaƒ tekturowych i butelek
PET sà ze sobà ÊciÊle zwiàzane (m.in. dlatego ˝e produkty
te nabywane sà przez t´ samà grup´ odbiorców) i z tego
powodu dominujàca pozycja rynkowa, zajmowana przez
Tetra Laval, na pierwszym z tych rynków mo˝e byç wykorzy-
stywana przez przedsi´biorc´ powsta∏ego w wyniku kon-
centracji do zbudowania takiej samej pozycji na rynku opa-
kowaƒ PET.
Sàd Pierwszej Instancji na skutek odwo∏ania od decyzji
wniesionego przez Tetra Laval anulowa∏ decyzj´ Komisji
Europejskiej. Sàd stwierdzi∏ przede wszystkim, i˝ Komisja
Europejska nie udowodni∏a w wystarczajàcym stopniu, i˝
zg∏oszona koncentracja faktycznie umo˝liwi Tetra Laval
uzyskanie silnej pozycji rynkowej na rynku opakowaƒ PET,
która pozwala∏aby temu przedsi´biorcy np. na nieuzasad-
nione podnoszenie cen. Sàd stwierdzi∏, ˝e taki zwiàzek teo-
retycznie mo˝e istnieç, ale w tej sprawie jest on wàtpliwy
i niejasny. Sàd nie dopatrzy∏ si´ równie˝ wystarczajàcych
argumentów do uzasadnienia zarzutu, jakoby po dokona-
niu koncentracji Tetra Laval by∏a w stanie eliminowaç z ryn-
ku mniejszych producentów kartonowych opakowaƒ do
napojów. Uzna∏ równie˝, ˝e Komisja Europejska zbyt po-
chopnie odrzuci∏a mo˝liwoÊç zastosowania zaproponowa-
nych przez Tetra Laval Êrodków majàcych na celu zminima-
lizowanie takiego ryzyka i nie zdecydowa∏a si´ na wydanie
decyzji warunkowej. Po uchyleniu decyzji Komisji Europej-
skiej w styczniu 2003 r. Tetra Laval przej´∏a spó∏k´ Sidel.
Komisja odwo∏ywa∏a si´ jeszcze od wyroku do Europejskie-
go Trybuna∏u SprawiedliwoÊci, ten jednak odrzuci∏ jej argu-
menty i podzieli∏ stanowisko poprzedniego sàdu.

P¸ATNA TELEWIZJA

Inny przyk∏ad wydanej przez Komisj´ Europejskà decyzji
zakazujàcej dokonania koncentracji stanowi sprawa prze-
j´cia przez dwa niemieckie koncerny medialne Bertel-
smann i Kirch kontroli nad niemieckim kana∏em p∏atnej
telewizji Premiere. Podejmujàc decyzj´ o przej´ciu wspól-
nie z Bertelsmannem kontroli nad Premiere, koncern Kirch
(który ju˝ wczeÊniej mia∏ w niej cz´Êç udzia∏ów) zobowiàza∏
si´ do zaprzestania nadawania konkurencyjnego wobec
Premiere p∏atnego kana∏u telewizyjnego DF1, którego by∏
do tej pory nadawcà. Komisja Europejska stwierdzi∏a, ˝e
w wyniku tej koncentracji Premiere stanie si´ faktycznie
monopolistà, jeÊli chodzi o p∏atnà telewizj´ na rynku Nie-
miec i niemieckoj´zycznych regionów paƒstw oÊciennych.
Kana∏ ten mia∏by jednoczeÊnie dost´p do najatrakcyjniej-
szych i najbardziej ró˝norodnych audycji telewizyjnych, co
ma zasadnicze znaczenie dla potencjalnych widzów. Co
wi´cej, to w∏aÊnie koncerny Bertelsmann i Kirch w praktyce
kontrolowa∏y ca∏à infrastruktur´ dekoderów p∏atnej telewi-
zji znajdujàcych si´ w Niemczech i w ca∏ym niemieckoj´-
zycznym regionie Europy. Komisja Europejska stwierdzi∏a,
˝e planowana koncentracja b´dzie mia∏a negatywne skutki
dla konkurencji bez wzgl´du na dodatkowe dzia∏ania, jakie
strony by∏y gotowe podjàç, aby przekonaç jà do wydania
zgody. Jej zdaniem koncentracja mog∏a na trwa∏e przekre-
Êliç mo˝liwoÊç pojawienia si´ na rynku alternatywnego
kana∏u p∏atnej telewizji, zw∏aszcza ze wzgl´du na niebez-
pieczeƒstwo opanowania przez Premiere dost´pu do
ogromnych zasobów programowych, jak i infrastruktury
s∏u˝àcej do odbioru programów p∏atnej telewizji.

(MOCNE) NAPOJE ALKOHOLOWE PO RAZ KOLEJNY

Równie˝ Prezes UOKiK kilkukrotnie zakazywa∏ dokonania
koncentracji zagra˝ajàcych istnieniu wolnej konkurencji
w Polsce. Ostatni przyk∏ad decyzji tego typu dotyczy prze-
j´cia przez producenta i dystrybutora napojów alkoholo-
wych, spó∏k´ Carey Agri International, konkurencyjnej wo-
bec niej firmy Jab∏onna i jej spó∏ek zale˝nych. Uzasadniajàc
swoje rozstrzygni´cie, Prezes UOKiK szczególnà uwag´
przywiàza∏ do kwestii przyzwyczajeƒ konsumentów i nie-
bezpieczeƒstw, jakie z tego powodu niesie ze sobà skon-
centrowanie w r´ku jednego podmiotu najpopularniejszych
w Polsce marek wódki gatunkowej. Wed∏ug informacji ze-
branych w trakcie post´powania poÊród 10 najlepiej sprze-
dajàcych si´ w Polsce marek wódek znajdujà si´ jedynie
trzy marki wódek gatunkowych, z czego dwie – ˚ubrówka
i ˚o∏àdkowa Gorzka to marki nale˝àce do uczestników
zg∏oszonej koncentracji. Skoncentrowanie w r´ku jednego
podmiotu obu tych marek spowodowa∏oby powstanie po
jego stronie bardzo silnej pozycji dominujàcej na krajowym
rynku sprzeda˝y wódki gatunkowej. Pozostali konkurenci
nie mieliby mo˝liwoÊci podejmowania w stosunku do nie-
go skutecznej konkurencji, gdy˝ ich udzia∏y rynkowe by∏y
zbyt rozproszone (∏àczny udzia∏ w rynku trzech najwi´k-
szych konkurentów nie przekracza∏ 38%, natomiast sku-
mulowane udzia∏y rynkowe wszystkich 16 konkurentów
Carey Agri i Jab∏onna na rynku polskim wynosi∏y ok. 40%).
Negatywny wp∏yw tej koncentracji na konkurencj´ przeja-
wia∏by si´, zdaniem Prezesa UOKiK, równie˝ w relacjach
handlowych pomi´dzy producentami napojów alkoholo-
wych a ich dystrybutorami. Podmiot powsta∏y w wyniku
koncentracji mia∏by mo˝liwoÊç sprzeda˝y ca∏ej swojej
produkcji wy∏àcznie poprzez w∏asnà sieç dystrybucyjnà. To,

w po∏àczeniu z opanowaniem przez niego znacznej cz´Êci
produkcji wódek w Polsce, w praktyce przesàdza∏oby o od-
ci´ciu pozosta∏ych dystrybutorów od êróde∏ zaopatrzenia:
nie mogliby oni oferowaç swoim klientom wi´kszoÊci naj-
popularniejszych w Polsce marek wódek.
Sprawa Carey Agri/Jab∏onna stanowi przypadek interesujà-
cy tak˝e z innego powodu. Jab∏onna, której 100% zamierza-
∏o nabyç Carey Agri, mia∏a jedynie ok. 40%, a nie wi´kszo-
Êciowy pakiet akcji producenta ˚o∏àdkowej Gorzkiej, spó∏ki
Polmos Lublin. By∏a ona jednak uprawniona do samodziel-
nego powo∏ywania trzech spoÊród szeÊciu cz∏onków Rady
Nadzorczej Polmosu Lublin, w tym jej przewodniczàcego
i wiceprzewodniczàcego. Je˝eli w g∏osowaniu Rady Nadzor-
czej liczba g∏osów za i przeciw by∏a równa, wówczas decy-
dujàce znaczenie mia∏ g∏os przewodniczàcego. To, zdaniem
Prezesa UOKiK, przesàdzi∏o o stwierdzeniu, ˝e Jab∏onna ma
faktycznà mo˝liwoÊç wywierania decydujàcego wp∏ywu na
Polmos Lublin, a co za tym idzie, ˝e po dokonaniu koncen-
tracji mo˝liwoÊç takà uzyska równie˝ Carey Agri.

MORSKIE TERMINALE PRZE¸ADUNKU ROPY NAFTOWEJ

G∏oÊnym echem w prasie odbi∏a si´ decyzja Prezesa UOKiK
z czerwca 2001 r. zakazujàca PKN Orlen przej´cia kontroli
nad Przedsi´biorstwem Prze∏adunku Paliw P∏ynnych Nafto-
port w Gdaƒsku. Do Naftoportu nale˝a∏a wi´kszoÊç znajdu-
jàcych si´ w Polsce terminali morskich s∏u˝àcych do roz∏adun-

ku i za∏adunku ropy naftowej i produktów ropopochodnych na
statki morskie. WàtpliwoÊci Prezesa Urz´du nie wzbudzi∏
fakt, ˝e dzia∏alnoÊç takà w pewnym zakresie prowadzi∏
wówczas równie˝ PKN Orlen, przez co byç mo˝e móg∏by
zostaç uznany za konkurenta Naftoportu. Podstawowym ar-
gumentem przemawiajàcym przeciwko tej koncentracji by∏
jej potencjalny negatywny wp∏yw na ca∏y sektor naftowy
w Polsce. Z infrastruktury b´dàcej w∏asnoÊcià Naftoportu
korzysta∏ zarówno PKN Orlen, jak i jego bezpoÊredni konku-
rent na polskich rynkach dystrybucji ropy naftowej i paliw
p∏ynnych Rafineria Gdaƒska oraz przedsi´biorcy dzia∏ajàcy
na innych rynkach, np. Naftobazy czy te˝ Przedsi´biorstwo
Eksploatacji Rurociàgów Naftowych PRZYJAè¡. Zdaniem
Prezesa UOKiK, zachowanie niezale˝noÊci infrastruktury
tego typu od któregokolwiek z jej u˝ytkowników jest wa-
runkiem pozwalajàcym na zachowanie mo˝liwoÊci korzy-
stania z niej na takich samych zasadach przez wszystkie
zainteresowane podmioty. Przej´cie Naftoportu przez PKN
Orlen mog∏oby umo˝liwiç temu podmiotowi podejmowanie
dzia∏aƒ utrudniajàcych funkcjonowanie Rafinerii Gdaƒ-
skiej, np. poprzez pobieranie od niej bezzasadnie wysokich
op∏at za dost´p do terminali prze∏adunkowych. Konse-
kwencjà takiego dzia∏ania by∏by wzrost kosztów funkcjono-
wania Rafinerii Gdaƒskiej, który w sposób istotny móg∏by
os∏abiç jej pozycj´ na rynkach sprzeda˝y paliw, na których
jej g∏ównym konkurentem jest PKN Orlen.

A jeśli

się nie zgadza...

Decyzja o zakazie dokonania koncentracji wydana przez
organ ochrony konkurencji mo˝e byç zaskar˝ona do w∏a-
Êciwego sàdu. Warto jednak zwróciç uwag´, i˝ w przy-
padku kontroli koncentracji szczególnie istotnym czyn-
nikiem jest czas. OkolicznoÊci rynkowe zmieniajà si´
w sposób tak dynamiczny, ˝e wyrok weryfikujàcy nega-
tywnà decyzj´ organu ochrony konkurencji i zezwalajà-
cy na dokonanie koncentracji wydany zwykle rok lub
dwa lata po decyzji mo˝e byç pyrrusowym zwyci´stwem,
bowiem przeprowadzenie koncentracji mo˝e wówczas

po prostu nie mieç ekonomicznego sensu. Przed Sàdem
Pierwszej Instancji toczy si´ obecnie post´powanie,
w którym producent urzàdzeƒ elektrycznych, spó∏ka
Schneider za˝àda∏a od Komisji Europejskiej odszkodo-
wania w wysokoÊci 1,6 miliarda euro za straty, jakie po-
nios∏a w zwiàzku z negatywnà decyzjà Komisji z 2001 r.
w sprawie przej´cia przez Schneider konkurencyjnej
spó∏ki Legrand. Pó∏tora roku póêniej Sàd Pierwszej In-
stancji anulowa∏ t´ decyzj´ w wyniku odwo∏ania wnie-
sionego przez firm´ Schneider i spó∏ka ta ostatecznie

Rok

2002

2003

2004

2005

2006

Sprawy rozpatrywane

Komisja

273

211

242

304

347

ogó∏em

Prezes UOKiK

169

194

256

378

310

Decyzje zakazujàce

Komisja

Prezes UOKiK

Decyzje warunkowe

Komisja

Prezes UOKiK

KTO, KIEDY I ILE?

* Liczba koncentracji zg∏oszonych niekoniecznie musi odpowiadaç liczbie decyzji wydanych w danym roku.

KONTROLA KONCENTRACJI PRZEZ PREZESA UOKIK

PREZES UOKIK

SÑD APELACYJNY

SÑD OCHRONY
KONKURENCJI
I KONSUMENTÓW

ZG¸OSZENIE ZAMIARU KONCENTRACJI

SZCZEGÓ¸OWE BADANIE WNIOSKU

ZAKAZ DOKONANIA

ZGODA NA DOKONANIE

KONCENTRACJI

KONCENTRACJI POD

KONCENTRACJI

PEWNYMI WARUNKAMI

ODWO¸ANIE OD DECYZJI WNOSZONE

PRZEZ PRZEDSI¢BIORC¢ DOKONUJÑCEGO ZG¸OSZENIA

WYROK

ODWO¸ANIE DO SÑDU APELACYJNEGO

(PRZEDSI¢BIORCY LUB PREZESA UOKIK)

WYROK

EWENTUALNA KASACJA

(PRZEDSI¢BIORCY LUB PREZESA UOKIK)

WYROK

SÑD NAJWY˚SZY

przej´∏a kontrol´ nad spó∏kà Legrand. Schneider uwa˝a
jednak, ˝e gdyby nie b∏´dna decyzja Komisji, wówczas
korzyÊci, jakie uzyska∏aby w wyniku koncentracji w 2001 r.,
by∏yby znacznie wy˝sze ni˝ te, które faktycznie osià-
gn´∏a.
Poni˝sza tabela obrazuje liczb´ decyzji warunkowych lub
zakazujàcych dokonania koncentracji w ostatnich latach
przez Prezesa UOKiK i Komisj´ Europejskà. Wynika z niej,

˝e organy ochrony konkurencji wyra˝ajà zgod´ na znako-
mità wi´kszoÊç zg∏oszonych koncentracji. Zakazy i decyzje
warunkowe nale˝à do rzadkoÊci.
Warto równie˝ zwróciç uwag´ na konsekwentny wzrost
liczby spraw, jakimi zajmowa∏y si´ te organy w latach
2002–2006, co wynika g∏ównie z poprawiania si´ koniunk-
tury gospodarczej i zwiàzanej z tym coraz wi´kszej aktyw-
noÊci przedsi´biorców na rynku fuzji i przej´ç.

FAZA I

FAZA II

SÑD
PIERWSZEJ
INSTANCJI

KONTROLA KONCENTRACJI PRZEZ KOMISJ¢ EUROPEJSKÑ

ZG¸OSZENIE ZAMIARU KONCENTRACJI

WST¢PNE BADANIE WNIOSKU

DECYZJA ZGODA

ZGODA

O WSZCZ¢CIU

NA DOKONANIE

W¸AÂCIWEGO

KONCENTRACJI

POST¢POWANIA

POD PEWNYMI

WARUNKAMI

SZCZEGÓ¸OWA ANALIZA WNIOSKU I DYSKUSJA ZE STRONAMI

ZAKAZ

ZGODA

DOKONANIA

NA DOKONANIE

KONCENTRACJI

POD PEWNYMI

WARUNKAMI

ODWO¸ANIE ODWO¸ANIE

OD DECYZJI WNOSZONE

PRZEZ PRZEDSI¢BIORCÓW

PRZEZ STRONY TRZECIE

UCZESTNICZÑCYCH

W KONCENTRACJI

WYROK

ODWO¸ANIE

OD WYROKU SÑDU PIERWSZEJ INSTANCJI

(PRZEDSI¢BIORCY, STRONY TRZECIEJ LUB KE)

WYROK

EUROPEJSKI
TRYBUNA¸
SPRAWIEDLIWOÂCI

WARSZAWA CZY BRUKSELA?

PODZIAŁ KOMPETENCJI POMIĘDZY

ORGANAMI OCHRONY KONKURENCJI

MO˚E BRUKSELA?

W zale˝noÊci od wielkoÊci rocznych obrotów uczestników
koncentracji osiàganych na poziomie Êwiatowym, europej-
skim i krajowym koncentracja mo˝e wymagaç zgody Preze-
sa UOKiK albo Komisji Europejskiej. Podstawowe progi
zg∏oszeniowe przesàdzajàce o koniecznoÊci zg∏oszenia do
Komisji sà wysokie i wynoszà powy˝ej 5 miliardów euro
∏àcznego Êwiatowego obrotu i powy˝ej 250 milionów euro
obrotu osiàgni´tego w UE. Szczegó∏owe informacje o pro-
gach zg∏oszeniowych zawiera wykres.
JeÊli progi te sà spe∏nione, mówimy, ˝e koncentracja ma
„wymiar wspólnotowy” i wówczas podlega zg∏oszeniu Ko-
misji Europejskiej. SpoÊród transakcji z udzia∏em polskich
przedsi´biorców taki wymiar osiàgn´∏a m.in. zg∏oszona Ko-
misji w 2006 r. transakcja polegajàca na przej´ciu przez
PKN Orlen litewskiej rafinerii w Mo˝ejkach oraz zg∏oszona
w bie˝àcym roku transakcja polegajàca na przej´ciu przez
Carrefour Polska konkurenta na rynku sprzeda˝y detalicz-
nej, spó∏ki Ahold Polska, w∏aÊciciela sieci hipermarketów
Hypernova i supermarketów Albert.
Ze wzgl´du na znaczne rozmiary dzia∏alnoÊci prowadzonej
przez uczestników transakcji, Komisji Europejskiej zosta∏a
zg∏oszona fuzja bankowa o znacznym wp∏ywie na rynek
us∏ug bankowych w Polsce. Zgoda Komisji z 2005 r. doty-
czy∏a utworzenia drugiego co do wielkoÊci, po PKO BP, ban-
ku powsta∏ego z po∏àczenia Pekao i BPH wskutek nabycia
przez w∏oski bank Unicredito (w∏aÊciciela Pekao) niemiec-
kiego banku Bayerische Hypo- und Vereinsbank, który
z kolei by∏ w∏aÊcicielem BPH (sprawa Unicredit/HVB).

A JEDNAK WARSZAWA?

Koncentracja, która nie ma wymiaru wspólnotowego, mo˝e
podlegaç zg∏oszeniu Prezesowi UOKiK. Jest to obowiàzek na-
bywcy, jeÊli jest przekroczony próg ∏àcznego Êwiatowego obro-
tu w wysokoÊci 1 mld euro lub próg obrotu w Polsce w wyso-
koÊci 50 mln euro. Szczegó∏owe informacje o progach zg∏osze-
niowych decydujàcych o zg∏oszeniu w Polsce zawiera wykres.

LICZY SI¢ SKUTEK

Obowiàzek zg∏oszenia powstaje bez wzgl´du na to, gdzie
koncentracja jest dokonywana lub te˝ gdzie swoje zak∏ady
produkcyjne lub siedziby majà ∏àczàcy si´ przedsi´biorcy.
Oczywisty wp∏yw na rynek w ramach Unii Europejskiej czy
te˝ na rynki obejmujàce Polsk´ mogà mieç transakcje za-
wierane pomi´dzy przedsi´biorcami prowadzàcymi dzia∏al-
noÊç poza ich obszarami, jeÊli tylko przedsi´biorcy sà
obecni, odpowiednio, w Unii Europejskiej lub Polsce.
Opisywana powy˝ej transakcja General Electric/Honeywell
mia∏a zostaç dokonana pomi´dzy dwoma amerykaƒskimi
koncernami, a Komisja Europejska by∏a w stanie wydaç za-
kaz jej przeprowadzenia ze wzgl´du na znaczny negatywny
wp∏yw na konkurencj´ w Europie. Podobnie, fuzja na rynku
farmaceutycznym pomi´dzy Sanofi-Synthélabo i Aventis
odbywa∏a si´ poza Polskà pomi´dzy spó∏kami francuskimi.
Mimo to podlega∏a zg∏oszeniu Prezesowi Urz´du, który
swoje badanie wp∏ywu na rynek polski zakoƒczy∏ decyzjà
warunkowà nakazujàcà zbycie ca∏ej dotychczasowej dzia-
∏alnoÊci Sanofi-Synthélabo zwiàzanej ze sprzeda˝à leków
przeciwkrzepliwych (heparyn).

OCENA OBOWIÑZKU ZG¸OSZENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ

Punktem wyjÊcia dla zbadania obowiàzku zg∏oszenia Komisji Europejskiej jest ustalenie wielkoÊci obrotów uczestników
koncentracji osiàgni´tych w poprzednim roku finansowym. Najpierw na poziomie Êwiatowym i europejskim. JeÊli te ob-
roty nie przekraczajà ∏àcznie podstawowego progu obrotów w wysokoÊci 5 mld euro na Êwiecie i 250 mln euro
w Unii Europejskiej, sprawdzamy dalej.
Dalsze badanie oznacza koniecznoÊç ustalenia, czy uczestnicy koncentracji osiàgn´li ∏àcznie Êwiatowy obrót
w wysokoÊci 2,5 mld euro oraz jakie obroty osiàgn´li w poszczególnych paƒstwach cz∏onkowskich. Wymagane
jest jednoczesne przekroczenie ∏àcznego obrotu w wysokoÊci 2,5 mld euro na Êwiecie, ∏àcznego obrotu w wyso-
koÊci 100 mln euro w co najmniej trzech paƒstwach, przekroczenie 25 mln euro obrotu w ka˝dym z co najmniej
tych trzech paƒstw oraz przekroczenie przez co najmniej dwóch uczestników koncentracji progu obrotu w wyso-
koÊci 100 mln euro na poziomie europejskim. Ponadto konieczne jest wykluczenie okolicznoÊci, ˝e uczestnicy
koncentracji uzyskujà co najmniej 2/3 swoich obrotów w jednym i tym samym paƒstwie cz∏onkowskim.

NIE WSZYSTKIE FUZJE LUB PRZEJ¢CIA PODLEGAJÑ UWA˚NEJ OCENIE ORGANU OCHRONY KONKURENCJI. PO PIERW-
SZE, TYLKO TE, KTÓRE SÑ KONCENTRACJAMI W ROZUMIENIU PRAWA KONKURENCJI, CZYLI POLEGAJÑ NA PO¸ÑCZE-
NIU, PRZEJ¢CIU KONTROLI LUB UTWORZENIU WSPÓLNEGO PRZEDSI¢BIORCY. PO DRUGIE, TYLKO TE, KTÓRE MOGÑ
MIEå POTENCJALNIE ZNACZNY WP¸YW NA KONKURENCJ¢ I KONSUMENTÓW. TEN POTENCJALNY WP¸YW WYNIKA
Z ROZMIARÓW PROWADZONEJ DZIA¸ALNOÂCI GOSPODARCZEJ MIERZONEJ WIELKOÂCIÑ OSIÑGANYCH PRZEZ PRZED-
SI¢BIORCÓW OBROTÓW.

KIEDY KONCENTRACJA WYMAGA ZG¸OSZENIA

DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ?

¸ÑCZNY ÂWIATOWY OBRÓT

PRZEDSI¢BIORCÓW PRZEKRACZA

5 MLD EUR

¸ÑCZNY ÂWIATOWY OBRÓT

PRZEDSI¢BIORCÓW PRZEKRACZA

2,5 MLD EUR

W KA˚DYM Z CO NAJMNIEJ TRZECH

PA¡STW CZ¸ONKOWSKICH

¸ÑCZNY OBRÓT WSZYSTKICH

PRZEDSI¢BIORCÓW WYNOSI

WI¢CEJ NI˚ 100 MLN EUR

KA˚DY Z CO NAJMNIEJ DWÓCH

PRZEDSI¢BIORCÓW OSIÑGA
NA TERYTORIUM WE OBRÓT

PRZEKRACZAJÑCY 100 MLN EUR

KA˚DY Z PRZEDSI¢BIORCÓW OSIÑGA

WI¢CEJ NI˚ 2/3 SWOICH OBROTÓW

PRZYPADAJÑCYCH NA WE W JEDNYM

I TYM SAMYM PA¡STWIE CZ¸ONKOWSKIM

NIIE

E M

A Z

G¸

¸O

NIIA

A D

O K

MIIS

SJJII E

EJJS

KIIE

EJJ..

E˚

˚Y

Y S

ZIIå

å O

WIIÑ

ÑZ

K Z

G¸

¸O

NIIA

AJJO

M O

Y K

CJJII

KA˚DY Z CO NAJMNIEJ DWÓCH

PRZEDSI¢BIORCÓW OSIÑGA
NA TERYTORIUM WE OBRÓT

PRZEKRACZAJÑCY 250 MLN EUR

KA˚DY Z PRZEDSI¢BIORCÓW OSIÑGA

WI¢CEJ NI˚ 2/3 SWOICH OBROTÓW

PRZYPADAJÑCYCH NA WE W JEDNYM

I TYM SAMYM PA¡STWIE

CZ¸ONKOWSKIM

WIIÑ

ÑZ

K Z

G¸

¸O

NIIA

O K

MIIS

SJJII E

EJJS

KIIE

EJJ

W KA˚DYM Z POWY˚SZYCH PA¡STW

CZ¸ONKOWSKICH KA˚DY Z DWÓCH

PRZEDSI¢BIORCÓW OSIÑGA OBRÓT

PRZEKRACZAJÑCY 25 MLN EUR

JEÂLI NIE BRUKSELA, TO GDZIE?

Zasada skutku podobnie dzia∏a w odniesieniu do transakcji
zawieranych mi´dzy przedsi´biorcami polskimi. Koncentra-
cja, która nie musi byç zg∏oszona Komisji Europejskiej, mo˝e
byç badana – obok Prezesa UOKiK – przez inny krajowy or-
gan ochrony konkurencji. Zale˝y to od tego, czy transakcja
przekracza progi obrotów okreÊlone w tych krajach. Na przy-
k∏ad „polska” koncentracja musi byç zg∏oszona w Niem-
czech, jeÊli jednoczeÊnie przekroczony zostanie próg ∏àczne-

go Êwiatowego obrotu uczestników koncentracji w wysoko-
Êci 500 mln euro oraz próg obrotu w Niemczech jednego
z nich w wysokoÊci 25 mln euro. Coraz cz´Êciej zdarza si´, ˝e
ekspansja gospodarcza polskich przedsi´biorstw dokonujà-
ca si´ poprzez fuzje i przej´cia wià˝e si´ z koniecznoÊcià
ubiegania si´ o zgody organów ochrony konkurencji,
w szczególnoÊci w krajach oÊciennych. A nale˝y pami´taç, ˝e
wszystkie paƒstwa cz∏onkowskie (z wyjàtkiem Luksembur-
ga) majà w∏asne regu∏y kontroli koncentracji.

NIE

TAK

NIE

TAK

I TU, I TAM

Koncentracja o wymiarze wspólnotowym podlega zg∏osze-
niu tylko Komisji Europejskiej, z pomini´ciem innych kra-
jowych organów ochrony konkurencji. Nawet jeÊli progi
osiàganych obrotów wskazywa∏yby na taki obowiàzek.
Dzieje si´ tak dzi´ki zasadzie rozstrzygania koncentracji
przed jednym tylko organem (ang. one-stop-shop).
W jednym „sklepie” mo˝na za∏atwiç wszystkie „sprawun-
ki”, tj. uzyskaç zgod´ jednego organu ochrony konkuren-
cji w miejsce kilku.
Wspólnotowe regu∏y kontroli koncentracji idà jeszcze dalej
w u∏atwieniach dla przedsi´biorców. Pod pewnymi warun-
kami umo˝liwiajà im zwrócenie si´ do Komisji o zbadanie
koncentracji, która formalnie nie podlega jej ocenie, a jed-
noczeÊnie powinna byç zg∏oszona w co najmniej trzech
paƒstwach cz∏onkowskich. Taka mo˝liwoÊç pozwala przed-
si´biorcom na unikni´cie cz´sto znacznych kosztów, które
by ponosili, dokonujàc zg∏oszeƒ w wielu krajach. Jednocze-
Ênie pozwala na unikni´cie nieefektywnego dublowania
pracy krajowych organów ochrony konkurencji.
Uczestnicy koncentracji mogà równie˝ wystàpiç do Komi-
sji, by transakcja o wymiarze wspólnotowym zosta∏a prze-
kazana do zbadania, w ca∏oÊci lub cz´Êci, krajowemu orga-
nowi ochrony konkurencji. Taka mo˝liwoÊç obwarowana
jest zgodà danego organu.
Mo˝liwe jest równie˝ odes∏anie przez krajowy organ ochro-
ny konkurencji sprawy do rozpatrzenia przez Komisj´ Euro-
pejskà. Najcz´Êciej dzieje si´ tak, gdy ze wzgl´du na zasi´g
rynków geograficznych, których dotyczy transakcja,
sprawa mo˝e mieç wp∏yw na handel mi´dzy paƒstwami

cz∏onkowskimi oraz stan konkurencji na szerszym rynku
ni˝ krajowy.
Gdy, odwrotnie, sprawa formalnie wymaga zgody Komisji,
ale dotyczy rynku krajowego (najcz´Êciej rynku lokalnego
w ramach paƒstwa cz∏onkowskiego), krajowy organ ochrony
konkurencji mo˝e zwróciç si´ do Komisji o przekazanie spra-
wy, w ca∏oÊci lub w cz´Êci, do rozpoznania w danym kraju.
Prezes UOKiK korzysta∏ z takiej mo˝liwoÊci kilkakrotnie.
Miedzy innymi zwróci∏ si´ o przekazanie do rozpoznania
w Polsce sprawy Linde/BOC. Sprawa ta dotyczy∏a przej´cia
przez niemieckà spó∏k´ Linde AG brytyjskiego konkurenta
na rynku gazów technicznych, BOC plc. Motywacja po stro-
nie Prezesa UOKiK by∏a oczywista: po∏àczenie dzia∏alnoÊci
Linde i BOC w Polsce oznacza∏oby utworzenie silnie domi-
nujàcego przedsi´biorcy na wielu krajowych rynkach
sprzeda˝y gazów technicznych, takich jak m.in. tlen czy
wodór stosowany w szpitalach. Prezes UOKiK chcia∏ temu
zapobiec i wycofa∏ swój wniosek o przekazanie sprawy do-
piero wówczas, gdy Linde zobowiàza∏a si´ wobec Komisji
do odsprzeda˝y spó∏ki BOC Gazy (czyli polskiej spó∏ki za-
le˝nej BOC plc), co faktycznie oznacza∏o zakaz transakcji
w odniesieniu do skutków na polskim rynku.
Podobnie Prezes UOKiK wyrazi∏ ch´ç zaj´cia si´ koncentra-
cjà na rynku hiper- i supermarketów w Polsce pomi´dzy
Carrefour i Ahold, wyjaÊniajàc Komisji Europejskiej, ˝e
transakcja b´dzie mieç wp∏yw na kilka odr´bnych rynków
w Polsce. Komisja Europejska przychyli∏a si´ do tego wnio-
sku i decyzjà z 10 kwietnia 2007 r. przekaza∏a spraw´ w ca-
∏oÊci do zbadania przez Prezesa UOKiK. Obecnie (maj
2007) sprawa czeka na rozstrzygni´cie UOKiK.

KIEDY KONCENTRACJA WYMAGA ZG¸OSZENIA DO PREZESA UOKIK?

KONCENTRACJA SPE¸NIA KRYTERIA

ZG¸OSZENIE ZAMIARU

OBOWIÑZKU ZG¸OSZENIA

KONCENTRACJI

DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ?

DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ

¸ÑCZNY ÂWIATOWY OBRÓT

PRZEDSI¢BIORCÓW PRZEKRACZA 1 MLD EUR

¸ÑCZNY OBRÓT PRZEDSI¢BIORCÓW

W POLSCE PRZEKRACZA 50 MLN EUR

NIIE

E M

A Z

G¸

¸O

NIIA

A D

O P

A U

KIIK

OBRÓT W POLSCE PRZEDSI¢BIORCY/MIENIA,

NAD KTÓRYM NAST¢PUJE PRZEJ¢CIE

KONTROLI W KTÓRYMKOLWIEK Z DWÓCH

POPRZEDNICH LAT OBROTOWYCH

PRZEKROCZY¸ 10 MLN EUR

WIIÑ

ÑZ

K Z

G¸

¸O

NIIA

O P

A U

KIIK

NIE

TAK

TYLKO BRUKSELA!

Rozporzàdzenie wspólnotowe bardzo dobitnie wskazuje,
˝e Komisja Europejska jest jedynym organem uprawnio-
nym do kontroli koncentracji o wymiarze wspólnotowym.
KategorycznoÊç, z jakà zakazuje paƒstwom UE stosowania
przepisów krajowych do takich koncentracji, podyktowana
jest ch´cià zapobie˝enia narodowemu protekcjonalizmowi
w gospodarce. K∏óci si´ on bowiem z ideà wspólnego ryn-
ku i europejskimi zasadami gwarantujàcymi swobod´
przep∏ywu kapita∏u i ludzi, a jednak nadal jest ˝ywy.
Ilustracjà sporu pomi´dzy interesem wspólnoty reprezen-
towanym przez Komisj´ Europejskà a interesem narodo-
wym jest sprawa zamiaru koncentracji E.ON/Endesa. En-
desa prowadzi dzia∏alnoÊç w sektorze energetycznym
w Europie, zw∏aszcza w Portugalii, Francji, W∏oszech,
Niemczech i Polsce oraz w Ameryce Po∏udniowej i Pó∏noc-
nej. Jest równie˝ dystrybutorem gazu w Hiszpanii. E.ON
jest niemieckà spó∏kà energetycznà zajmujàcà si´ wytwa-
rzaniem, przesy∏em i dostarczaniem energii elektrycznej
i gazu w krajach europejskich (ale nie w Hiszpanii) oraz
w USA. W lutym 2006 r. E.ON og∏osi∏ publicznà ofert´ na-
bycia Endesy, a w kwietniu 2006 r. uzyska∏ bezwarunko-
wà zgod´ Komisji na przej´cie kontroli. W swojej decyzji
europejski organ ochrony konkurencji jedynie nadmieni∏,
˝e w odpowiedzi na og∏oszonà informacj´ o koncentracji
niektórzy przedsi´biorcy zwracali uwag´ na stan konku-
rencji na niemieckim i hiszpaƒskim rynku energetycznym.
Tymczasem Hiszpania, wkrótce po og∏oszeniu oferty E.ON
nabycia Endesy, uchwali∏a dekret przewidujàcy obowià-
zek uzyskania zgody krajowego regulatora energetyki na

transakcje na rynku energetycznym. E.ON. zmuszony by∏
poddaç si´ re˝imowi dekretu, wystàpi∏ o zgod´ i 27 lipca
2006 r. jà uzyska∏, ale pod dziewi´tnastoma warunkami,
m.in. pod warunkiem wyzbycia si´ dzia∏alnoÊci Endesy na
Balearach, Wyspach Kanaryjskich i hiszpaƒskich teryto-
riach Afryki Pó∏nocnej oraz sprzeda˝y elektrowni jàdro-
wej. W post´powaniu wszcz´tym przeciwko Hiszpanii Ko-
misja Europejska uzna∏a, ˝e dzia∏anie Hiszpanii stanowi
naruszenie zasady wy∏àcznej kompetencji Komisji o decy-
dowaniu w sprawach dotyczàcych konkurencji w odnie-
sieniu do koncentracji o wymiarze wspólnotowym. Po-
nadto Komisja Europejska za˝àda∏a, by hiszpaƒski organ
regulacji rynku energetycznego wycofa∏ warunki na∏o˝o-
ne na E.ON. Poniewa˝ tego nie zrobi∏, 28 marca 2007 r.
Komisja skierowa∏a spraw´ przeciwko Hiszpanii do Trybu-
na∏u SprawiedliwoÊci.

TYLKO KOMISJA EUROPEJSKA

Komisja Europejska ma wy∏àczne kompetencje do roz-
strzygania o dopuszczalnoÊci koncentracji o wymiarze
wspólnotowym. Podejmowanie dzia∏aƒ przez poszczegól-
ne paƒstwa UE w celu ochrony uzasadnionych interesów
narodowych innych ni˝ dotyczàcych ochrony konkurencji
jest mo˝liwe jedynie, jeÊli dotyczy bezpieczeƒstwa pu-
blicznego, pluralizmu Êrodków przekazu oraz czynnoÊci
nadzorczych wobec sektora finansowego. Dzia∏ania doty-
czàce ka˝dego innego interesu publicznego muszà byç
konsultowane z Komisjà.

SŁOWNICZEK POJĘĆ

efekt skali

– zjawisko ekonomiczne polegajàce na zmniej-

szaniu si´ kosztu wytworzenia i dystrybucji jednej sztuki
danego produktu wraz ze wzrostem wielkoÊci ca∏kowitej
jego produkcji.

koncentracja

– po∏àczenie dwóch lub wi´cej niezale˝nych

od siebie do tej pory przedsi´biorców, przej´cie kontroli
nad ca∏ym lub cz´Êcià innego przedsi´biorcy oraz utworze-
nie wspólnego przedsi´biorcy przez dwóch lub wi´cej nie-
zale˝nych dotàd przedsi´biorców.

koncentracja horyzontalna

– koncentracja, której strona-

mi sà przedsi´biorcy dotychczas konkurujàcy ze sobà.

koncentracja konglomeratowa

– koncentracja, której

stronami sà przedsi´biorcy nieb´dàcy konkurentami, któ-
rzy nawet potencjalnie nie sà równie˝ powiàzani ze sobà
relacjà sprzedawca – odbiorca.

koncentracja wertykalna

– koncentracja, której stronami

sà przedsi´biorcy dzia∏ajàcy na sàsiadujàcych ze sobà
szczeblach obrotu, tzn. pomi´dzy którymi mo˝e wystàpiç
relacja sprzedawca – odbiorca, nawet je˝eli do tej pory nie
wyst´powa∏a w praktyce.

Komisja Europejska

– organ Wspólnoty Europejskiej od-

powiedzialny m.in. za ochron´ konkurencji we Wspólnocie,
w tym równie˝ za kontrol´ koncentracji przedsi´biorców.

joint venture

– angielski termin na okreÊlenie wspólnego

przedsi´biorcy. Utworzenie przez dwóch lub wi´cej przed-
si´biorców nowego przedsi´biorcy stanowi jednà z form
koncentracji, w wyniku której dochodzi do powstania no-
wego podmiotu prawnego przy jednoczesnym zachowaniu
osobowoÊci prawnej przez przedsi´biorców tworzàcych go.

Prezes UOKiK

– polski organ administracji paƒstwowej

odpowiedzialny m.in. za ochron´ konkurencji w Polsce,
w tym równie˝ za kontrol´ koncentracji przedsi´biorców.

próg zg∏oszeniowy

– wielkoÊç obrotów uzyskanych przez

przedsi´biorc´ we wczeÊniejszym okresie, od której przepisy
prawa uzale˝niajà powstanie obowiàzku zg∏oszenia zamiaru
koncentracji w∏aÊciwym organom ochrony konkurencji.

po∏àczenie (fuzja)

– zespolenie majàtku i dotychczasowej

dzia∏alnoÊci prowadzonej przed dwóch lub wi´cej niezale˝-
nych wczeÊniej od siebie przedsi´biorców w nowy podmiot
prawny, po∏àczone z jednoczesnà utratà osobowoÊci praw-
nej przez ∏àczàcych si´ przedsi´biorców.

pozycja dominujàca

– pozycja posiadana przez przedsi´-

biorc´ na rynku umo˝liwiajàca mu podejmowanie dzia∏aƒ
bez koniecznoÊci liczenia si´ z reakcjà konkurentów, kon-
trahentów lub konsumentów; w polskim prawie domnie-
mywa si´, ˝e przedsi´biorca ma pozycj´ dominujàcà, je˝e-
li jego udzia∏ w rynku przekracza 40%.

przedsi´biorca

– ka˝da osoba fizyczna, osoba prawna,

a tak˝e jednostka organizacyjna nieposiadajàca osobowo-
Êci prawnej wykonujàca we w∏asnym imieniu dzia∏alnoÊç
gospodarczà, a tak˝e organizujàca lub Êwiadczàca us∏ugi
o charakterze u˝ytecznoÊci publicznej. Przedsi´biorcà jest
równie˝ osoba fizyczna wykonujàca we w∏asnym imieniu
i na w∏asny rachunek zawód lub prowadzàca dzia∏alnoÊç
w ramach takiego zawodu (np. lekarze, adwokaci), a tak˝e
osoba fizyczna, która posiada kontrol´ nad co najmniej
jednym przedsi´biorcà i podejmuje dzia∏ania stanowiàce
jakàkolwiek form´ koncentracji przedsi´biorców.

przej´cie kontroli

– uzyskanie przez przedsi´biorc´ mo˝li-

woÊci wywierania decydujàcego wp∏ywu na dzia∏alnoÊç go-
spodarczà prowadzonà przez innego wczeÊniej niezale˝ne-
go przedsi´biorc´ poprzez nabycie akcji lub udzia∏ów, na-
bycie jego majàtku lub w jakikolwiek inny sposób.

rozporzàdzenie w sprawie kontroli koncentracji

– pod-

stawowy akt prawa wspólnotowego okreÊlajàcy zasady
kontroli koncentracji.

sprzeda˝ wiàzana

– forma sprzeda˝y polegajàca na dà˝e-

niu do sprzedawania dwóch lub wi´kszej liczby produktów
jednoczeÊnie. Mo˝e ona przybieraç form´ np. zmuszania
klientów do zakupu produktu A wraz z produktem B lub
oferowania za produkty A i B nabywane razem ceny, która
jest ni˝sza ni˝ suma cen tych samych produktów nabywa-
nych osobno.

test SNIP

(ang. Significant but Non-Transitory Increase of

Price, w wolnym t∏umaczeniu: niewielki, ale istotny, sta∏y
wzrost ceny) – test stosowany przez organ ochrony kon-
kurencji w procesie wyznaczania rynków w∏aÊciwych. Ma
na celu zbadanie, czy produkty nale˝à do tego samego
rynku i polega na ustaleniu, jak konsumenci zachowaliby
si´ w przypadku hipotetycznego, niewielkiego (o 5–10%),
ale sta∏ego podwy˝szenia ceny przez po∏àczonych przed-
si´biorców.

w∏aÊciwy rynek produktowy

– rynek produktów, które ze

wzgl´du na ich przeznaczenie, cen´ oraz w∏aÊciwoÊci, w tym
jakoÊç, sà uznawane przez ich nabywców za substytuty.

w∏aÊciwy rynek geograficzny

– obszar, na którym panujà

zbli˝one warunki konkurencji ze wzgl´du na rodzaj i w∏a-
ÊciwoÊci produktów, istnienie barier dost´pu do rynku,
preferencje konsumentów, znaczàce ró˝nice cen i koszty
transportu.

wymiar wspólnotowy

– europejski charakter koncentracji

mierzony poziomem obrotów osiàganych przez jej uczest-
ników okreÊlonych w rozporzàdzeniu dotyczàcym kontroli
koncentracji decydujàcym o koniecznoÊci zg∏oszenia kon-
centracji Komisji Europejskiej.

PRAKTYCZNY PRZEWODNIK

LISTA U˚YTECZNYCH AKTÓW PRAWNYCH

POLSKIE AKTY PRAWNE

Ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsu-
mentów (Dz.U. z 2007 r., nr 50, poz. 3149)

Rozporzàdzenie Rady Ministrów z 3 kwietnia 2002 r.
w sprawie zg∏oszenia zamiaru koncentracji przedsi´bior-
ców (Dz.U. z 2002 r., nr 37, poz. 334)

Rozporzàdzenie Rady Ministrów z 23 maja 2001 r. w spra-
wie sposobu obliczania obrotu przedsi´biorców uczest-
niczàcych w koncentracji (Dz.U. z 2001 r., nr 60, poz. 611)

WSPÓLNOTOWE AKTY PRAWNE

Rozporzàdzenie Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia
2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsi´biorstw
(Dz.Urz. WE, L 24/1 z 29.01.2004)

Rozporzàdzenie Komisji (WE) nr 802/2004 z dnia 7 kwiet-
nia 2004 r. wykonujàce rozporzàdzenie Rady (WE)
nr 139/2004 (Dz.Urz. WE, L 133/1 z 30.04.2004)

Aneks I: Formularz CO (Dz.Urz. WE, L 133/9 z 30.04.2004)

Aneks II: Formularz CO (wersja skrócona) (Dz.Urz. WE,
L 133/22 z 30.04.2004)

Aneks III: Formularz Uzasadnionego Wniosku (Dz.Urz. WE,
L 133/31 z 30.04.2004)

Wytyczne w sprawie oceny horyzontalnych koncentracji
przedsi´biorstw na mocy rozporzàdzenia Rady w sprawie
kontroli koncentracji przedsi´biorstw (Dz.Urz. WE, C 31/5
z 05.02.2004)

Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku w∏aÊciwe-
go do celów wspólnotowego prawa konkurencji (Dz.Urz.
WE, C 372/5 z 09.12.1997)

Obwieszczenie Komisji w sprawie Êrodków zaradczych do-
puszczalnych na podstawie rozporzàdzenia Rady (EWG)
nr 4064/89 i rozporzàdzenia Komisji (WE) nr 447/98
(2001/C 68/03) (Dz.Urz. WE, C 68/3 z 02.03.2001)

Obwieszczenie Komisji w sprawie poj´cia „koncentracja”
przyj´tego w rozporzàdzeniu Rady (EWG) nr 4064/89
w sprawie kontroli koncentracji przedsi´biorstw (Dz.Urz.
WE, C 66/5 z 02.03.1998)

Obwieszczenie Komisji w sprawie poj´cia „wspólne
przedsi´biorstwa o pe∏nym zakresie funkcji” przewidzia-
nego w rozporzàdzeniu Rady (EWG) nr 4064/89 w spra-
wie kontroli koncentracji przedsi´biorstw (Dz.Urz. WE,
C 66/1 z 02.03.1998)

Obwieszczenie Komisji dotyczàce poj´cia „przedsi´bior-
stwa uczestniczàce” przyj´tego w rozporzàdzeniu Rady
(EWG) nr 4064/89 w sprawie kontroli koncentracji przed-
si´biorstw (Dz.Urz. WE, C 66/14 z 02.03.1998)

Obwieszczenie Komisji w sprawie obliczania obrotu zgod-
nie z rozporzàdzeniem Rady (EWG) nr 4064/89 w sprawie
kontroli koncentracji przedsi´biorstw (Dz.Urz. WE, C 66/25
z 02.03.1998)

Obwieszczenie Komisji w sprawie dost´pu do akt spraw
(Dz.Urz. WE, C 23/3 z 23.01.1997)

Obwieszczenie Komisji w sprawie przekazywania spraw
(Dz.Urz. WE, C 56/2 z 05.03.2005)

Obwieszczenie Komisji w sprawie ograniczeƒ bezpoÊred-
nio zwiàzanych i koniecznych do realizacji koncentracji
przedsi´biorstw (Dz.Urz. WE, C 56/3 z 05.03.2005)

Obwieszczenie Komisji w sprawie uproszczonej procedury
stosowanej do niektórych koncentracji zgodnie z rozporzà-
dzeniem Rady (WE) nr 139/2004 (Dz.Urz. WE, C 56/4
z 05.03.2005)

LITERATURA

1. Bellamy & Child, European Community Law of Competi-

tion, wyd. 5, Londyn 2001.

2. Brodecki Z. (red.), Konkurencja, Warszawa 2004.

3. Cook C.J., Kerse C.S., EC Merger Control, Londyn 2005.

4. Drauz G., Jones C., EU Competition Law, vol. II, Mergers

and Acquisitions, Leuven 2006.

5. Gronowski S., Ustawa antymonopolowa. Komentarz,

Warszawa 1996.

6. Modzelewska-Wàchal E., Ustawa o ochronie konkurencji

i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2002.

7. Olszewski J., Nadzór nad koncentracjà przedsi´biorców jako

forma prewencyjnej ochrony konkurencji, PrzemyÊl 2004.

8. Skoczny T., Kontrola po∏àczeƒ przedsi´biorstw, t I-III,

Warszawa 1995.

9. Stankiewicz R., Niedziƒski T., Kontrola koncentracji przed-

si´biorstw w ustawie o ochronie konkurencji i konsumen-
tów z 15 grudnia 2000 r., „Radca Prawny” nr 5, 2003.

10. Wish R., Competition Law, wyd. 5, Londyn, 2003.

STRONY INTERNETOWE

•

Prezes UOKiK:

www.uokik.gov.pl

•

Komisja Europejska:

http://ec.europa.eu/comm/competition

•

Kontakt z urz´dnikami Komisji Europejskiej:

http://ec.europa.eu/comm/competition/contact_en.html

•

Formularz informacyjny kierowany do Urz´dnika ds. kontaktów z konsumentami:

http://ec.europa.eu/comm/competition/forms/consumer_form.html

•

EUR-lex – internetowa baza aktów prawnych Unii Europejskiej:

http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm

1. Carey Agri/Jab∏onna – decyzja nr DOK-41/06 z 4 maja

2006 r.

2. Carey Agri/Polmos Bia∏ystok – decyzja nr DOK-123/05

z 30 wrzeÊnia 2005 r.

3. Cementownia O˝arów/Faelbud – decyzja nr RLV-

23/1998 z 14 sierpnia 1998 r.

4. Cersanit/Opoczno – decyzja nr DOK-150/06 z 8 grudnia

2006 r.

5. Elite Cafe/MK Cafe – decyzja nr DOK-95/05 z 30 sierpnia

2005 r.

6. IVAX/Polfa Kutno – decyzja nr DOK-39/04 z 21 maja

2004 r.

7. PKN Orlen/Naftoport – decyzja nr DDI-38/2001 z 29 czer-

wca 2001 r.

8. Sanofi Synthélabo/Aventis – decyzja nr DOK-36/2004

z 18 maja 2004 r.

9. Tesco/Leader Price – decyzja nr DOK-146/2006 z 21 li-

stopada 2006 r.

10. TVN S.A./Telewizja Polsat S.A. – decyzja nr DOK-

134/2005 z 28 paêdziernika 2005 r.

11. Vistula/Wólczanka – decyzja nr RKR-29/2006 z 27 czer-

wca 2006 r.

ORZECZENIA PREZESA UOKIK

1. AOL/Time Warner – decyzja nr COMP/M.1845 z 11 paê-

dziernika 2000 r.

2. BASF/Eurodiol/Pantochim – decyzja nr COMP/M.2314

z 11 lipca 2001 r.

3. Bertelsmann/Kirch/Premiere – decyzja nr IV/M.993

z 27 maja 1998 r.

4. Carrefour/Ahold Polska – decyzja nr COMP/M.4522 z 10

kwietnia 2007 r.

5. E.ON/Endeka – decyzja nr COMP/M. 4110 z 25 kwietnia

2006 r.

6. General Electric/Honeywell – decyzja nr COMP/M.2220

z 3 lipca 2001 r.

7. Linde/BOC– decyzja nr COMP/M.4141 z 6 czerwca 2006 r.

8. Nestlé/Perrier – decyzja nr IV/M. 190 z 22 lipca 1992 r.

9. NewsCorp/Telepiu’ – decyzja nr COMP/M.2876

z 2 kwietnia 2003 r.

10. Magneti Marelli/CEAc – decyzja nr COMP/M.43

z 29 maja 1991 r.

11. MCI WorldCom/Sprint – decyzja nr COMP/M.1741

z 28 czerwca 2000 r.

12. Piaggio/Aprilia – decyzja nr COMP/M.3570 z 22 listo-

pada 2004 r.

13. PKN/Mazeikiu – decyzja nr COMP/M.4348 z 7 listopa-

da 2006 r.

14. Procter & Gamble/VP

Schickedanz – decyzja

nr COMP/M.430 z 21 stycznia 1994 r.

15. Procter & Gamble/Gillette – decyzja nr COMP/M.3732

z 15 lipca 2005 r.

16. Skanska/Scancem – decyzja nr IV/M.1157 z 11 listopa-

da 1998 r.

17. TetraLaval/Sidel – decyzja nr COMP/M.2416 z 30 paê-

dziernika 2001 r.

18. TPG/Tecnologistica – decyzja nr IV/M.1500 z 11 maja

1999 r.

19. Unicredito/HVB – decyzja nr COMP/M.3894 z 18 paê-

dziernika 2005 r.

20. Varta/Bosch – decyzja nr I/M.012 z 31 lipca 1991 r.

ORZECZENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ

Ma∏gorzata Szwaj

–

radca prawny i szef grupy ds. prawa konkurencji i prawa euro-

pejskiego w warszawskiej kancelarii prawniczej. Posiada wieloletnie doÊwiadczenie
w zakresie stosowania krajowego i wspólnotowego prawa konkurencji, w tym regu∏
kontroli koncentracji. Jest autorkà wielu publikacji na temat krajowego i wspólnoto-
wego prawa konkurencji oraz wyk∏adowcà Krajowej Szko∏y Administracji Publicznej.
Uznawana za wiodàcego eksperta prawa konkurencji w Polsce m.in. w: „PLC Which
lawyer? Yearbook 2006”, „An International Who’s Who of Competition Lawyers”,
„Guide to the World’s Leading Competition and Antitrust Lawyers” oraz w rankingu
dziennika „Rzeczpospolita”.
W 2007 r. zosta∏a uznana przez miesi´cznik „Forbes” za najlepszego prawnika
w Polsce w kategorii prawo konkurencji.

Autorka dzi´kuje Piotrowi Skurzyƒskiemu, doktorantowi Wydzia∏u Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego,
za pomoc w przygotowaniu biuletynu.

W nast´pnym numerze biuletynu znajdziecie Paƒstwo szczegó∏owe informacje na temat:
„GMINY A PRAWO ANTYMONOPOLOWE – KONSUMENT NA RYNKU LOKALNYCH US¸UG
KOMUNALNYCH”

URZÑD OCHRONY KONKURENCJI
I KONSUMENTÓW

Pl. Powstaƒców Warszawy 1
00-950 Warszawa
Tel. (22) 556 08 00
Fax: (22) 826 50 76

E-mail: uokik@uokik.gov.pl

DELEGATURY UOKIK

DELEGATURA W BYDGOSZCZY

ul. Jagielloƒska 34
85-097 Bydgoszcz
Tel.: (52) 345 56 44, 325 42 67
Fax: (52) 345 56 17

E-mail: bydgoszcz@uokik.gov.pl

DELEGATURA W GDA¡SKU

ul. Podwale Przedmiejskie 30
80-824 Gdaƒsk
Tel.: (58) 301 51 75
Fax: (58) 346 29 32

E-mail: gdansk@uokik.gov.pl

DELEGATURA W KATOWICACH

ul. Powstaƒców 41a
40-024 Katowice
Tel.: (32) 255 26 47, (32) 256 46 96,

(32) 255 44 04
Fax: (32) 256 37 64

E-mail: katowice@uokik.gov.pl

DELEGATURA W KRAKOWIE

Pl. Szczepaƒski 5
31-011 Kraków
Tel.: (12) 422 96 16, (12) 421 75 79
Fax: (12) 421 75 79, (12) 421 74 98

E-mail: krakow@uokik.gov.pl

DELEGATURA W LUBLINIE

ul. Dolna 3-go Maja 5
20-079 Lublin
Tel.: (81) 532 35 31, (81) 532 54 48
Fax: (81) 532 08 26

E-mail: lublin@uokik.gov.pl

DELEGATURA W ¸ODZI

Al. Pi∏sudskiego 8
90-051 ¸ódê
Tel.: (42) 636 36 89, (42) 637 51 51
Fax: (42) 636 07 12

E-mail: lodz@uokik.gov.pl

DELEGATURA W POZNANIU

ul. Zielona 8
61-851 Poznaƒ

Tel.: (61) 852 15 17, (61) 852 77 50
Fax: (61) 851 86 44

E-mail: poznan@uokik.gov.pl

DELEGATURA W WARSZAWIE

Pl. Powstaƒców Warszawy 1
00-950 Warszawa
Tel.: (22) 826 89 54
Fax: (22) 827 67 41

E-mail: warszawa@uokik.gov.pl

DELEGATURA WE WROC¸AWIU

ul. Waloƒska 3–5
50-413 Wroc∏aw
Tel.: (71) 344 65 87
Fax: (71) 340 59 22

E-mail: wroclaw@uokik.gov.pl

NIIA

A E

EJJS

Komisja Europejska
Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji
Rue Joseph II 70
1000 Bruksela
Belgia

ORGANY OCHRONY KONKURENCJI

ZESPÓ¸ EKSPERTÓW OPRACOWUJÑCYCH BIULETYN „PRAWO KONKURENCJI NA CO DZIE¡”

Dr hab. Ewa Nowiƒska

Profesor Uniwersytetu Jagielloƒskiego

Dr hab. Micha∏ du Vall

Profesor Uniwersytetu Jagielloƒskiego

Dr Justyna Maliszewska-Nienartowicz

Uniwersytet Miko∏aja Kopernika w Toruniu

Dr Marta Sendrowicz

Uniwersytet Warszawski

Agnieszka Stefanowicz-Baraƒska

radca prawny

Ma∏gorzata Szwaj

radca prawny

przy wspó∏pracy z Departamentem Wspó∏pracy z Zagranicà i Komunikacji Spo∏ecznej UOKiK

Autor biuletynu nr 4 „Wp∏yw fuzji i przej´ç na pozycj´ konsumentów na rynku”

Biuletyn jest wspó∏finansowany z funduszy Unii Europejskiej oraz Urz´du Ochrony Konkurencji i Konsumentów w ramach
projektu Transition Facility 2004/016-829.02.03 „Ochrona konkurencji”, nr ref.: 2004/016-829.02.03.03/P2 – Cz´Êç 3

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Biuletyn 11 OK id 89409 Nieznany
GPW biuletyn 2011 01 id 194038 Nieznany
GPW biuletyn 2011 05 id 194042 Nieznany
biuletyn katechetyczny pdf id 8 Nieznany
biuletyn epstal id 89417 Nieznany (2)
biuletyn mrr nr 17 317 id 89427 Nieznany (2)
biuletyn 27 id 89412 Nieznany (2)
biuletyn net id 89428 Nieznany (2)
Biuletyn FRP 48 49 id 89419 Nieznany
BIULETYN 75 LAT ZUS id 89414 Nieznany
biuletynPRC08[1] id 89447 Nieznany (2)
Acta Militaria Luty 2006 NR4 id Nieznany (2)
biuletyn mir nr48 397 id 89425 Nieznany (2)
biuletyn 2 id 89411 Nieznany (2)
Biuletyn informacyjny id 89420 Nieznany

więcej podobnych podstron