Katarzyna Dworecka, I rok Polityki społecznej,

308768

M

i

Ä™

d

z

y
n

a

r

o
d
o

w

y

P

a

k

t

P

r

a

w

O

b
y

w

a

t

e

l

s

k

i

c

h

i

P

o

l
i
t

y

c
z

n
y

c

h

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, (często
używany skrót MPPOiP) to dokument, który powstał w wyniku konferencji
ONZ w Nowym Jorku w 1966 roku obok Międzynarodowego Paktu Praw
Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Wraz z tym dokumentem
stanowił kontynuację procesu kodyfikacji w dziedzinie praw człowieka.
Zakładał podstawowe prawa i wolności człowieka oraz zobowiązania Państwa
wobec obywateli. Posiada wiążący charakter prawny w przeciwieństwie do
Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku.

Postanowienia Paktu dotyczą: prawa narodów do samostanowienia i
swobodnego dysponowania bogactwami, gwarancji równości praw dla
różnych płci, grup społecznych i etnicznych, prawa do życia, i bezpieczeństwa
osobistego, do swobody poruszania się, ochrony prywatności, do wolności
myśli, sumienia i wyznania, gromadzenia się i stowarzyszania, do udziału w
życiu politycznym, do humanitarnego traktowania, ochrony przed torturami,
do sprawiedliwego, równego traktowania przed sądami. Dokument wprowadza
zakaz niewolnictwa.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych został otwarty
do ratyfikacji przez państwa, które zobowiązywały się przestrzegać jego
postanowień na własnym terytorium. Dlatego Głównym założeniem tego
traktatu jest zobowiązanie państwa, jakie ma ono w stosunku do swoich
obywateli. Chodzi tu przede wszystkim o poszanowanie prawa wolności i
swobód obywatelskich. Obecnie na świecie jest tylko kilka państw, które się
nie zdecydowały na podpisanie traktatu, ( Kuba, Arabia Saudyjska, Laos, Oman,
Zjednoczone Emiraty Arabskie, Birma) lub podpisały, a nie ratyfikowały, czyli
nie zatwierdziły jego wprowadzenia, zrobiły tak m.in. Chiny.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych składa się z pięciu
części. Czwarta część Paktu powoływała do życia Komitet Praw Człowieka,
który stoi na straży przestrzegania postanowień Paktu, rozpatruje sprawozdania
państw –stron oraz zawiadomienia indywidualne. Kompetencja Komitetu
jest jednak uzależniona od ratyfikowania protokołu opcyjnego do tego paktu.
Mimo iż ewentualnemu zaleceniu przestrzegania paktu i naprawienia krzywd
nie towarzyszy żadna, poza moralno-polityczną, sankcja, niewiele państw
sygnowało protokół.

Szczegóły działalności Komitetu określał wydany tego samego roku Pierwszy
Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i
Politycznych. Uchwalony 16 grudnia 1966 roku w Nowym Jorku. Obywatele
Państw, które go ratyfikowały mogą składać skargi do Komitetu Praw
Człowieka, a Komitet może interweniować w przypadku stwierdzenia
naruszenia postanowień MPPOiP na terenie Państw-Stron. Określa ponadto
zasady składania skargi do Komitetu. Polska ratyfikowała 1. Protokół
Fakultatywny do MPPOiP w 1991 roku.

Każdy obywatel państwa, które ratyfikowało Pierwszy Protokół ma prawo
składać skargę na swoje władze, jeśli wyczerpie już wszystkie drogi prawne
w swoim kraju. Sprawa oczywiście musi dotyczyć łamania praw człowieka
i obywatela. W piątej zawarto formalno-prawne postanowienia końcowe. W

grudniu 1989 roku, na kolejnym zjeździe ONZ w Nowym Jorku sporządzony
został Drugi Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich i Politycznych, postulujący zniesienie kary śmierci, w krajach
które go ratyfikowały wyłączając jedynie czas wojny, kiedy dopuszcza on
możliwość jej wykonywania za dokonanie zbrodni wojennych. Polska podpisała
ten protokół w roku 2000, ale dotychczas go nie ratyfikowała.

Dotychczas Pakt ratyfikowało 166 państw (sierpień 2010), w tym Polska, która
ratyfikowała go w roku 1977.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych dzieli się na
cztery części, z których każda określa inne zadania

Część I (art. 1) - nadanie Narodom prawo do samostanowienia i decydowania
o kierunkach własnego rozwoju oraz prawo do korzystania z własnych bogactw
naturalnych; nakazuje także wzajemne poszanowanie tych praw przez Państwa-
Strony, zgodnie z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych.

Część II (art. 2-5) - określa zobowiązania Państw-Stron Paktu wobec
wykonywania jego postanowień; zapewnienie praw obywatelskich i
politycznych kobietom i mężczyznom na równych zasadach; Państwo może
podjąć kroki mające na celu częściowe ograniczenie niektórych praw wobec
zagrożenia Narodu, jednak działania takie muszą być adekwatne do zaistniałej
sytuacji i nie mogą pociągać za sobą dyskryminacji ze względu na rasę, płeć,
język, religię lub pochodzenie społeczne.

Część III (art. 6-27) - zapewnia podstawowe prawa obywatelskie i polityczne
takie jak: zakaz dyskryminacji, prawo do życia, zakaz tortur i nieludzkiego
traktowania, prawo do wolności osobistej, humanitarne traktowanie więźniów,
wolność poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania, obowiązek argumentacji
wydalenia obcokrajowca, równość przed sądami i trybunałami, prawo do
uznawania swojej podmiotowości prawnej wszędzie, ochrona życia prywatnego,
wolność myśli, sumienia i wyznania, prawo do posiadania własnych poglądów,
prawo do gromadzenia się i tworzenia stowarzyszeń (w tym związków
zawodowych), ochrona rodziny ze strony Państwa, prawo uczestniczenia w
wyborze władzy, równość wobec prawa, ochrona mniejszości etnicznych,
religijnych i językowych.

Strony i sygnatariusze MPPOiP:
podpisany i ratyfikowany
podpisany, ale nie ratyfikowany
nie podpisany i nie ratyfikowany