1

"Wiedzie

ć, że się wie, co się wie i

wiedzie

ć czego się nie wie - oto

prawdziwa wiedza." Konfucjusz

Ekonomia

Zagadnienia wprowadzaj

ące

2

1. Poj

ęcie ekonomii.

2. G

łówny problem ekonomii.

3. Podzia

ł dyscyplin ekonomicznych.

4. G

łówne nurty ekonomii

5. Podstawowe poj

ęcia ekonomiczne.

3

Czym jest ekonomia?

– „niegdy

ś dział filozofii

— Ksenofont, Arystoteles.

gr. oicos - dom, nomos - prawo (czyli wiedza

o prawach rz

ądzących gospodarstwem domowym)

– „królowa nauk" - narodziny zwi

ązane

z publikacj

ą A. Smitha w 1776 r. „Badania nad

natur

ą i przyczynami bogactwa narodów"

(ekonomia -jako nauka teoretyczna)

– nauka spo

łeczna (ekonomia polityczna=ekonomia

spo

łeczna)

4

„Ekonomia to co

ś, czym zajmują się ekonomiści"

J. Viner

„Po co wymy

ślono ekonomistów? Żeby astrologia

wygl

ądała na poważną naukę"

K. Rybi

ński

bada sposób wykorzystania przez ludzi ograniczonych
zasobów do wytwarzania ró

żnych produktów i usług oraz

sposób, w jaki dzielone s

ą uzyskane efekty między

poszczególnych cz

łonków społeczeństwa

Naczelny problem:

pogodzenie sprzeczno

ści między nieograniczonymi

potrzebami ludzkimi w zakresie dóbr i us

ług

a ograniczono

ścią niezbędnych

do ich wytwarzania zasobów

5

Ekonomia:

– to nauka o zjawiskach ekonomicznych -

o procesie produkcii, dystrybucji i konsumpcii dóbr i

us

ług:

czyli o gospodarowaniu

"Ekonomia zajmuje si

ę fundamentalnymi problemami

spo

łeczeństwa; jest sprawą każdego z nas i dotyczy

wszystkich. Jest g

łównym i właściwym studium każdego

obywatela(...)„

L von Mises

6

Ekonomia:

– to badanie tych dzia

łań, które

(za po

średnictwem pieniądza lub bezpośrednio

- gospodarka barterowa) wi

ążą się z

transakcjami wymiany mi

ędzy ludźmi

– to badanie bogactwa

7

Ekonomia:

– to nauka o sposobach doskonalenia

spo

łeczeństwa i tworzenia cywilizacji zgodnej

z zasadami humanizmu

– to badanie decyzji, podejmowanych przez jednostki

i spo

łeczeństwa, które dotyczą zastosowania

ograniczonych zasobów produkcyjnych o ró

żnych

mo

żliwych zastosowaniach do wytwarzania różnych

produktów oraz przeznaczania wyprodukowanych
dóbr na zaspokojenie potrzeb (bie

żących lub

przysz

łych).

8

Ekonomia:

– analizuje nak

łady i efekty związane

z doskonaleniem metod wykorzystywania
zasobów

– jest nauk

ą badającą zachowanie się ludzi -

jak ludzie radz

ą sobie z rzadkością, jak

rozwijaj

ą dotkliwy problem alokacji

ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia
konkurencyjnych ch

ęci

.

9

Ekonomia:

– bada, w jaki sposób spo

łeczeństwo

decyduje:

-co?

-jak?

- i dla kogo?

... wytwarza

ć

.

10

Ekonomia - resume:

·

podmiot: cz

łowiek

•

przedmiot: obszar ludzkich zachowa

ń

obejmuj

ący produkcję, wymianę i użytek

czyniony z dóbr i us

ług

·

cel: formu

łowanie teorii ludzkich

zachowa

ń i ich weryfikacja w zestawieniu

z rzeczywisto

ścią

11

Ekonomia: podzia

ł

– ekonomia skali globalnej

(ekonomia

gospodarki

światowej)

– makroekonomia

(badanie wielko

ści

zagregowanych)

– mezoekonomia

(ekonomia bran

ży, teoria

struktury bran

żowe

– mikroekonomia

(bada poszczególne

elementy gospodarki - jednostki,

gospodarstwa domowe, przedsi

ębiorstwa)

12

Ekonomia

pozytywna i normatywna

— eksplanacja (wyja

śnianie):

...„W ekonomii wyja

śnianiu poddanych jest sześć grup

zjawisk:

- preferowane cele gospodarcze
- ekonomiczna wiedza
- decyzje
- rezultaty decyzji (czynno

ści gospodarcze)

- stan gospodarek
- procesy gospodarcze"

W. Balicki

.

13

Eksplanacja s

łaba i mocna

słaba: wskazywanie na zjawisko

nieekonomiczne jako przyczyn

ę zjawiska

ekonomicznego

mocna: ma miejsce, gdy zjawisko

gospodarcze jest skutkiem zmian w innym
procesie lub stanie gospodarczym

14

Ekonomia pozytywna

(ekonomia opisu):

zbiór twierdze

ń zawierających obiektywne

i naukowe wyja

śnienie rzeczywistości (jak jest?)

Nurty:

1.

wypowiedzi o charakterze
czasoprzestrzennym (ekonografia)

2.

o charakterze prawa nauki (teoria ekonomii)

3.

tezy zdroworozs

ądkowe (ekonomia

zdroworozs

ądkowa)

15

Ekonomia normatywna

(ekonomia wyja

śniania):

zbiór ocen i zalece

ń opartych na subiektywnym

warto

ściowaniu zjawisk (dlaczego jest tak, jak jest?)

Nurty:

- ekonomia postulatu (Jak by

ć powinno?)

- moralistyka gospodarcza {co jest dobre, a co z

łe?)

- postulatywny {co warto tworzy

ć, a co likwidować?)

- in

żynieria gospodarcza {co należy robić, aby było

tak, jak by

ć powinno?)

16

Rzadko

ść:

jest podstaw

ą racji bytu ekonomii - konieczność

racjonalnego, efektywnego podzia

łu ograniczonych

zasobów mi

ędzy nieograniczone potrzeby

Poj

ęcie przeciwstawne nieograniczonej obfitości

Zasób rzadki (ograniczony) - taki, na który popyt

przy cenie równej zero przewy

ższa dostępną podaż

17

Potrzeba:

to odczucie konieczno

ści posiadania lub użytkowania

rzeczy lub us

ługi

Np. tzw. piramida Maslowa

(uk

ład hierarchiczny potrzeb):

potrzeby biologiczne(fizjologiczne)-

potrzeby bezpiecze

ństwa-

potrzeby afiliacyjne (spo

łeczne)-

potrzeby osi

ągnięć (prestiżu)-

potrzeby samorealizacji

18

Racjonalne gospodarowanie:

dokonywanie najbardziej korzystnych (optymalnych) wyborów

przy podejmowaniu decyzji w zakresie celów spo

łeczno-

gospodarczych oraz

środków

i metod (sposobów) realizacji tych celów

Zasada racjonalnego gospodarowania

(zasada

gospodarno

ści) - dwa wymiary:

1. najwi

ększego

efektu przy danym nak

ładzie środków

2.

najmniejszego nak

ładu

środków na osiągnięcie danego

efektu

.

19

Rachunek ekonomiczny:

porównywanie uzyskanych z danej
dzia

łalności gospodarczej efektów

z ponoszonymi w zwi

ązku z tą działalnością

nak

ładami w celu wyboru możliwie

najlepszych, czyli najbardziej efektywnych
ekonomicznie, wariantów podejmowanych

decyzji

20

Koszt alternatywny:

czyli koszt utraconych mo

żliwości -wielkość

dochodów, korzy

ści utraconych w wyniku

niewykorzystania posiadanych zasobów

w sposób inny (alternatywny)

21

Użyteczność:

zadowolenie uzyskiwane z zaspokojenia danej
potrzeby, mo

żliwe dzięki posiadaniu określonej

ilo

ści danego produktu

B. Oyrzanowski

Użyteczność ogólna (całkowita)

- suma poszczególnych

użyteczności danych dóbr

Użyteczność krańcowa

-

użyteczność płynąca z nabycia

ostatniej dodatkowej jednostki danego towaru - maleje

w miar

ę nabywania kolejnych jednostek danego dobra

22

. "To co sprawia, że jest ona [ekonomia]

najbardziej fascynującą jest to, że jej
fundamentalne zasady są tak proste, że każdy jest

w stanieje zrozumieć, jednak,,, niewielu je
rozumie,,

M. Friedman

23