5. Bibliografia: Scenariusz
1. Maria Huma, Jak kupować, by się nie dać upolować. Poradnik odpowiedzialnego
Jak post powa odpowiedzialnie
konsumenta, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, Kraków 2006.
2. Maria Huma, Co młody konsument wiedzieć powinien? Poradnik dla uczniów szkół
z odpadami?
gimnazjalnych, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, Kraków 2006.
3. Maria Huma, Małgorzata Krzystkiewicz, Kupuj odpowiedzialnie. Twoje pieniądze
kształtują świat. Poradnik świadomego konsumenta, Polska Zielona Sieć, Kraków 2008.
4. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Konsumentów portret własny: - przedszkola - klasy IV-VI szkoły podstawowej
świadomość praw, sposoby podejmowania decyzji, bariery utrudniające bezpieczne
- klasy I-III szkoły podstawowej - szkoły ponadpodstawowe
i satysfakcjonujące uczestnictwo w rynku raport z badań, Warszawa 2007.
5. www.ekonsument.pl
6. www.ekoland.org.pl
Cel główny Poznanie sposobów ograniczania ilości odpadów
7. www.sprawiedliwyhandel.pl
8. www.fairtrade.pl
Uczeń:
9. www.sprawiedliwy-handel.pl
Cele operacyjne
- wie, czym są odpady,
10. www.recykling.pl
11. www.naszaziemia.pl
- wie, jak można przeciwdziałać nadmiernemu wytwarzaniu
12. www.greenpeace.pl
odpadów w gospodarstwie domowym, wymienia przykłady
13. www.wwfpl.panda.org
właściwego postępowania,
- potrafi prawidłowo segregować odpady,
- wymienia następstwa zaśmiecania środowiska,
- wie, jak długo rozkładają się przykładowe odpady w glebie,
- rozumie pojęcie: surowce wtórne,
recykling, utylizacja,
- wyjaśnia pojęcie odpady niebezpieczne,
- rozpoznaje ekoznaki związane z recyklingiem,
- zna pojęcie: odpady komunalne,
- zna hierarchę postępowania z odpadami (zasadę 3R , 3U).
Czas trwania zajęć 90 minut
Miejsce klasa
Pora roku cały rok
załącznik nr 1 Jak długo żyją śmieci , załącznik nr 2 Jak
Środki
prawidłowo segregować śmieci , załącznik nr 3 Ekoznaki , kartki
dydaktyczne
papieru, karteczki samoprzylepne, tablica, długopisy, kredki,
wielki arkusz papieru, klej, kosz na śmieci, różnorakie odpady,
worki ze śmieciami, karty pracy
Metody pogadanka, burza mózgów, dyskusja, praca zespołowa
169
c
1
z od
k
Scenariusz
od
Odpowiedzialny onsument
p
Jak ost powa
powiedzialnie
padami? z.
Przebieg zajęć
- przedszkola
przedszkola i klasy I-III SP Podsumowanie:
- klasy I-III szkoły podstawowej Prowadzący prowadzi pogadankę na temat tego, jak każdy z uczniów może we własnym
domu ograniczyć liczbę wytwarzanych odpadów.
Propozycją dla przedszkolaków może być wykonanie zadania Śmieciowy labirynt
1. Prowadzący stawia na ławce lub stoliku kosz klasowy i zaczyna wyjmować z niego
z Zadań aktywizujących dzieci i młodzież, zadań dla pojedynczego ucznia .
jego zawartość, jednocześnie prosi uczniów, by opisali, jakie rzeczy nazywamy
odpadami lub śmieciami.
Uczniowie uzupełniają karty pracy.
2. Prowadzący tłumaczy uczniom, że nie każda rzecz, która jest już nam
niepotrzebna, musi stać się odpadem i że zawsze przed wyrzuceniem
czegokolwiek trzeba się zastanowić, czy na pewno jej miejsce jest w koszu, czy
można ją wykorzystać ponownie. Aby zobrazować swoją wypowiedz, bierze
Przebieg zajęć - klasy IV-VI szkoły podstawowej
przykładowy odpad z kosza, np. pudełko po lodach (wcześniej musi zadbać,
klasy IV-VI, szkoły ponadpodstawowe
by taki odpad znalazł się w tym koszu) i mówi: Lody zostały zjedzone i pudełko
- szkoły ponadpodstawowe
nie jest już mi potrzebne do ich przechowywania, więc stało się śmieciem, ale czy
na pewno nie mogę go wykorzystać w inny sposób? . Prosi uczniów, by wymienili
sposoby powtórnego wykorzystania pudełka oraz innych przedmiotów, które
1. Prowadzący pyta uczniów, czym są i z czym im się kojarzą odpady. Zapisuje
znajdowały się w koszu.
odpowiedzi na tablicy, a następnie wspólnie z uczniami wybiera najlepsze
wyjaśnienie słowa śmieć (odpad) .
3. Prowadzący, korzystając z załącznika nr 1, informuje uczniów, jak długi okres
Wspólnie z nimi definiuje pojęcie odpady komunalne .
rozkładu w glebie mają przykładowe opakowania.
4. Prowadzący dzieli uczniów na 4-osobowe grupy i prosi, by wspólnie w grupie
2. Prowadzący tłumaczy uczniom, że nie każda rzecz, która nam jest już niepotrzebna,
zastanowili się, w jaki sposób mogą ograniczyć wytwarzanie odpadów we
musi stać się odpadem i że zawsze przed wyrzuceniem czegokolwiek trzeba się
własnych domach. Następnie jedna osoby z grupy kolejno przedstawia
zastanowić, czy na pewno jego miejsce jest w koszu, czy można go wykorzystać
propozycje, a prowadzący zapisuje je na tablicy.
ponownie.
3. Prowadzący, korzystając z załącznika nr 1, podaje uczniom, jak długi okres
5. Prowadzący prosi uczniów, by opisali w jaki sposób postępuje się w ich domu
rozkładu w glebie mają przykładowe opakowania.
z odpadami i czy wyrzuca się wszystkie do jednego pojemnika, czy może
segreguje i wyrzuca do różnych kontenerów. Pyta, czy uczniowie wiedzą, co się
Następnie przedstawia uczniom dane statystyczne ilustrujące ilość odpadów
dalej dzieje ze śmieciami wyrzuconymi do osiedlowych śmietników.
produkowanym w Polsce w 2007 r. i podsumowując, wskazuje uczniom, jak ważną
6. Prowadzący wyjaśnia uczniom, co oznacza pojecie surowce wtórne i w jaki sposób
dla naszego środowiska sprawą jest odpowiednie postępowanie z odpadami.
mogą być one ponownie wykorzystane.
7. Prowadzący dzieli klasę ponownie na 4-osobowe grupy i daje każdej z grup
4. Prowadzący dzieli uczniów na 4-osobowe grupy i prosi, aby na samoprzylepnych
jednorazowe rękawiczki i worek z odpadami, zawierającymi różnorodne śmieci,
kartkach napisali swoje propozycje, w jaki sposób mogą ograniczyć wytwarzanie
np. gazety, plastikowe butelki, słoiki, puszki aluminiowe. Prosi uczniów, aby
odpadów we własnym gospodarstwie domowym. Następnie grupy kolejno
posegregowali śmieci i powkładali je do odpowiednich kartonów z napisem
przedstawiają swoje propozycje.
papier, szkło, metal, plastik, imitujących kontenery do selektywnej zbiórki 5. Prowadzący wyjaśnia, co oznacza pojęcia surowce wtórne , utylizacja , recykling .
odpadów. Jeśli zdarzyły się błędy, omawia je z uczniami i korzystając z załącznika
6. Prowadzący wyjaśnia zasadę 3R (polska wersja 3U). Rysuje na tablicy tabelę
nr 2 tłumaczy, jakie odpady powinno się wyrzucać do poszczególnych
z 3 kolumnami, w które wpisuje kolejno hasła: ogranicz powstawanie
pojemników.
odpadów , używaj ponownie , odzyskuj i prosi uczniów, by przykleili karteczki
z propozycjami w odpowiedniej kolumnie. Wspólnie z uczniami uzupełnia
8. Prowadzący rozdaje uczniom przykładowe opakowania po produktach i prosi,
przykłady działań, które przyszły do głowy uczniom po wklejeniu kartek do tabeli.
by uczniowie dokładnie przyjrzeli się etykietom i opisali, co się na nich znajduje.
Po tym jak wymieniony zostanie ekoznak, prowadzący tłumaczy uczniom jaka jest
7. Prowadzący wyjaśnia pojęcie odpady niebezpieczne i mówi, że muszą być
jego rola i o czym świadczy.
oddawane do specjalnej utylizacji i nie wolno ich wyrzucać do zwykłych
śmietników.
9. Korzystając z załącznika nr 3, prowadzący omawia znak dbaj o czystość i znak
8. Prowadzący dzieli klasę ponownie na 4-osobowe grupy i daje każdej z grup
opakowanie nadaje się do recyklingu oraz zielony punkt i tłumaczy uczniom,
jednorazowe rękawiczki i worek z odpadami, zawierającymi różnorodne
dlaczego należy zwracać uwagę na to, czy takie oznaczenia znajdują się na
śmieci, np. kartkę papieru zapisaną jednostronnie, butelkę plastikową, szklaną
opakowaniu kupowanego przedmiotu.
170
c
3
c
2
z od
z od
Scenariusz
Scenariusz
od
od
p
p
Jak ost powa
powiedzialnie
padami? z.
Jak ost powa
powiedzialnie
padami? z.
Pojęcia, informacje, definicje
butelkę zwrotną, kapsel metalowy, baterię, opakowanie po lekarstwach,
koperty z plastikowym okienkiem, karton po napojach, obierki po ziemniakach
Śmieć (odpad)
w foliowym woreczku, butelkę po oleju, jogurt, folię aluminiową. Każda grupa
przedmiot, rzecz, która jest już zużyta, zepsuta, która jest nam już niepotrzebna lub
otrzymuje też kartkę z następującą tabelką do uzupełnienia:
nie może już spełniać swojej funkcji.
Odpady komunalne
Rodzaj Można go Surowiec Nie nadaje się Jest Propozycje
odpadu ponownie nadający do recyklingu niebezpiecznym jak zmniejszyć
odpady produkowane przez ludzi w ich życiu codziennym, np. w domu lub w pracy,
wykorzystać w się do /musi zostać odpadem, musi ilość takich
w odróżnieniu od odpadów przemysłowych, które powstają np. w fabrykach.
innym celu ponownego wyrzucony ulec specjalnej odpadów
przetworzenia do zwykłego utylizacji w koszu na
Ilość odpadów komunalnych wyprodukowanych przez Polaków w 2007r.:
śmietnika/ śmieci
" odpady komunalne ogółem stanowiły 10083 tys. ton (tj. o 17,5% mniej niż w 2000 r. oraz
więcej o 7,8% niż w 2005 r. i o 2,1% niż w 2006 r.),
" na składowiskach zdeponowano 9098 tys. ton odpadów komunalnych (w 2000 r. - 11965
tys. ton, w 2005 r. - 8623 tys. ton i w 2006 r. - 8987 tys. ton),
" ilość wyselekcjonowanych odpadów 513 tys. ton, z tego recyklingowi (bez odpadów
biodegradowalnych) poddano 319 tys. ton (w 2000 r. - 248 tys. ton, w 2005 r. - 362 tys.
ton i w 2006 r.- 342 tys. ton),
" ilość składowisk 929 + 112 zamkniętych (w 2000 r.- 999 składowisk, w 2005 r. - 1025
i w 2006 r. - 1008),
" powierzchnia składowisk 3085,6 + 286,1 ha,
" ogółem w przeliczeniu na jednego mieszkańca zebrano 265 kg.
9. Po wykonaniu przez uczniów zadania, prowadzący wspólnie z nimi omawia
tabelkę.
Surowce wtórne
10. Prowadzący pyta uczniów, na co zwracają uwagę wybierając produkt w sklepie
użyteczne materiały odpadowe, które powstały w procesach produkcyjnych (odpady
i czy oglądają dokładnie jego opakowanie, etykietę i jej oznaczenia. Pyta uczniów,
poprodukcyjne) oraz wyroby zużyte (odpady poużytkowe), niemogące być racjonalnie
czy wiedzą, co znaczy pojęcie ekoznak .
wykorzystane przez ich posiadacza, a nadające się do ponownego przetworzenia
11. Prowadzący dzieli uczniów ponownie na 4-osobowe grupy. Każdej z nich daje
i wykorzystania również w innym celu niż pierwotny.
powielony załącznik nr 3 z ekoznakami oraz zestaw opakowań z ekoznakami:
a) dbaj o czystość,
Recykling
b) zielony punkt,
przetwarzanie odpadów, ponowne użycie ich surowców do produkcji nowych tworzyw
c) opakowanie nadające się do recyklingu,
d) opakowanie zostało wytworzone z surowców wtórnych,
ZASADA 3 R = REDUCE + REUSE + RECYCLE
e) znak CE,
REDUCE - OGRANICZAJ powstawanie odpadów
g) Błękitny Anioł (Niemcy),
REUSE - UŻYWAJ ponownie
h) Aabędz (Skandynawia).
RECYCLE ODZYSKUJ
12. Prowadzący prosi uczniów, by dokładnie obejrzeli etykiety na opakowaniach,
Spolszczona wersja
poszukali na nich ekoznaków i zapoznali się z ich znaczeniem.
ZASADA 3U = UNIKAJ kupowania zbędnych rzeczy + UŻYJ ponownie + UTYLIZUJ
13. Prowadzący przydziela każdej grupie jeden lub dwa znaki, daje kartki A4 i kredki
i prosi by uczniowie przerysowali symbol na kartkę i opisali, co oznacza (na jednej
Odpady niebezpieczne
kartce jeden ekoznak) i na jakich produktach można go znalezć. Po wykonaniu
odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, właściwości
zadania uczniowie nakleją przygotowane kartki na wielki arkusz papieru, tworząc
biologiczne lub inne właściwości wymagają odpowiedniego składowania i utylizacji, gdyż
tym samym plakat, który zawieszają w klasie.
w czasie ich rozkładu mogą wydzielać się trujące związki, zanieczyszczać glebę, wodę
i powietrze.
Ekoznak
symbol świadczący o tym, że produkt wytworzono w sposób przyjazny dla środowiska.
Podsumowanie:
Prowadzący prowadzi pogadankę na temat tego, jak każdy z uczniów może we własnym
domu ograniczyć liczbę wytwarzanych odpadów.
Uczniowie uzupełniają karty pracy.
171
c
4
c
5
z od
z od
Scenariusz
Scenariusz
od
od
p
p
Jak ost powa
powiedzialnie
padami? z.
Jak ost powa
powiedzialnie
padami? z.
Imięinazwisko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak postępować odpowiedzialnie
z odpadami?
1. Rozwiąż krzyżówkę:
1
2
3
4
5
6
1. Inaczej kosz.
2. Niepotrzebny zużyty papier, który można powtórnie przetworzyć.
3. Z tego surowca wykonane są reklamówki.
4. Puszki aluminiowe wyrzucamy do pojemnika z napisem . . . . . . . . . . . . . . .
5. Dbając o porządek, dbamy o . . . . . . . . . . . . . . . . . naszego środowiska.
6. Miejsce składowania śmieci.
2. Rozwiąż rebus:
+ +
SZARKA OWER
wtórne
172
c
1
z
klasy I - III szkoły podstawowej
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
3. Posegreguj śmieci do odpowiednich kontenerów w sposób podany na przykładzie:
SZKAO METAL
PAPIER PLASTIK
4. Z tabeli zakreśl co 3 literę, zaczynając od literki A.
R A N E T D C W I Y L U K W S L B K I N O N A J G
R _ _ _ _ _ _ _ _ - powtórne przetwarzanie odpadów
173
c
2
z
klasy I - III szkoły podstawowej
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
Imięinazwisko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak postępować odpowiedzialnie
z odpadami?
1. Wyjaśnij, co oznacza przedstawiony poniżej znak, który można znalezć na opakowaniach
produktów.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Wykreślanka - w rozsypanych w tabeli literach zostały ukryte wyrazy, które oznaczają
4 surowce wtórne (papier, plastik, szkło, metal) nadające się do powtórnego
przetworzenia. Zostały one zapisane poziomo, pionowo lub ukośnie w różnych
kierunkach. Znajdz je i zakreśl.
P S P M S K Z I
A A P E T I O S
P I M S O N Z Z
I K E E I K O K
E I T O A O B A
R W A O E N I O
S P L A S T I K
R U S I N O Z S
174
c
1
z
klasy IV - VI szkoły podstawowej
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
3. Zaznacz, który z poniższych zużytych produktów nie powinno się wrzucać do pojemnika
na papier:
a) gazet
b) kartonów
c) kopert z foliowym okienkiem
d) książek w miękkich okładkach
4. Zaznacz prawidłową odpowiedz.
Lekarstwa:
a) można wyrzucać do zwykłych śmietników.
b) nie muszą podlegać specjalnej utylizacji, gdyż leki po upływie daty ważności tracą
swoje właściwości i łatwo ulegają rozkładowi.
c) powinno się wyrzucać do kanalizacji zamiast do śmietnika, żeby nie dostały się
w niepowołane ręce.
d) uznawane są za odpady niebezpieczne, gdyż zbudowane są ze związków chemicznych,
które mimo upływu daty ważności zachowują swoją aktywność biologiczną.
5. Podaj przykłady, w jaki sposób można ograniczyć liczbę śmieci:
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Rozwiąż rebus:
ATOR
1
2
CH
U
ARKA
DZIE
F
175
c
2
z
klasy IV - VI szkoły podstawowej
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
Imięinazwisko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak postępować odpowiedzialnie
z odpadami?
1. Przyporządkuj odpowiednie ekoznaki do ich opisów i dopisz, na jakich produktach można
je spotkać:
Drewno z lasów zarządzanych według
standardów ekologicznych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Błękitny Anioł (Niemcy) - wyprodukowano
z poszanowaniem środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zgodne z normami Unii Europejskiej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niskie zużycie energii i łatwy recykling
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rolnictwo ekologiczne (Unia Europejska)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Opakowanie nadaje się do recyklingu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
176
c
1
z
szkoły ponadpodstawowe
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
2. Zaznacz prawidłową odpowiedz.
Kartoniki po mleku i napojach, zawierające papier i folię:
a) należy wrzucać do pojemników na papier.
b) należy wrzucać do pojemników na plastik.
c) nie można wykorzystać do ponownego przetworzenia.
d) można wykorzystać jako surowiec wtórny po dokładnym umyciu.
3. Zaznacz prawidłową odpowiedz:
a) Do pojemników na papier można wrzucać tapety i papier pakowy.
b) Do pojemników na szkło można wrzucać szklane talerze i lustra.
c) Do pojemników na metal nie można wrzucać puszek po konserwach i metali kolorowych.
d) Do pojemników na tworzywa sztuczne nie można wrzucać opakowań po wyrobach
garmażeryjnych i płynach chłodniczych.
4. Zaznacz prawidłową odpowiedz.
Kompostowniki to pojemniki, do których można wrzucać:
a) resztki mięsa.
b) resztki potraw ostro przyprawionych.
c) fusy z kawy i herbaty.
d) resztki jedzenia w opakowaniach.
5. Wykreślanka - w liniach poziomych, pionowych i ukośnych, zapisano w różnych kierunkach
9 odpadów uważanych za niebezpieczne, których nie należy wyrzucać do pojemników
na śmieci (akumulatory, lekarstwa, żarówki, azbest, odpady medyczne, oleje smarowe,
baterie, lodówki). Znajdz je i zakreśl.
A D I F O G I E S F O C T I T S E B Z A
S I Ż O C W F O W Y N I E O S I K A D K
I F K A I L G O Z P O D S C S E G B N U
C O Ż S R G O Z E W I E K W O W I B U M
K W Ó L E Ó F E W O E G U S D B O S Ż U
O D D S R W A I C Z I E D P S T W A L
C I N O K I K F N I E M I A S M Ó W A
W Ó T L C D S E I E P E W K D Z I E K T
J E R I I T O P P W O P I O Y O S K I O
O K O L Z K I S S O W I D R M M I S K R
H L E K A R S T W A I K O C E W O T E Y
R E H A M W O E P I S O Z O D O D O P E
Y I R C U L E S Z S D Z E B Y G I E D U
R Z E U P U P W L O W I A I C I O G S U
D O L I W F I A C L S T K E Z E W I F O
S Z I E Y P E I R Z E T K N N N I P Y K
I K I Z I G E S Z R Z W O W E S B Y S W
E W L O D Ó W K I W O S S O Z C E D G E
P E P A N B I E K O J O P F I Y R Y W R
I O L E J E S M A R O W E O K O K U E S
177
c
2
z
szkoły ponadpodstawowe
o
p
Jak ostępować dpowiedzialnie
odpadami? z.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Klasa 1 lubimy się uczyć zintegrowane karty pracy b fajne na wszystkie pory rokuKarty pracy matematycznekarty pracykarty pracy cz 2lektury scenariusze i karty pracy(1)karty pracywięcej podobnych podstron