Spokojnych i mi"ych ÂwiÄ…t BoÅ»ego Narodzenia
Spokojnych i mi"ych ÂwiÄ…t BoÅ»ego Narodzenia
oraz szcz´Ä˜cia i pomyĘlnoĘci w Nowym Roku
oraz szcz´Ä˜cia i pomyĘlnoĘci w Nowym Roku
Życzą wszystkim Czytelnikom
Życzą wszystkim Czytelnikom
redaktorzy i wydawcy Âwiata Nauki
redaktorzy i wydawcy Âwiata Nauki
LISTY
runach, które Pana zaniepokoi"o, opisuje
PierĘcienie szybsze niŻ Ęwiat"o
bardzo podobnÄ… sytuacj´. Mowa tam
o kulistej fali elektromagnetycznej, która
estem sta"ym czytelnikiem Waszych w próŻni. JeĘli jednak chcemy przes"aç tÄ… biegnie ku górze z pr´dkoĘciÄ… Ęwiat"a.
J
bardzo dobrych i ciekawych miesi´cz- drogÄ… jakiĘ sygna", to okazuje si´, Å»e roz- Punkty, w których czo"o fali osiÄ…ga pew-
ników. Dlatego teÅ» ze zdziwieniem i pew- chodzi si´ on z zupe"nie innÄ… pr´dkoĘciÄ…, nÄ… wysokoĘç, leŻą na okr´gu. PromieÅ‚
te-
nÄ… niewiarÄ… przeczyta"em w paÄ™dzierni- w"aĘnie pr´dkoĘciÄ… grupowÄ…, która nigdy go okr´gu zwi´ksza si´ w miar´ rozcho-
kowym numerze Âwiata Nauki w artykule nie moÅ»e byç wi´ksza od pr´dkoĘci Ęwia- dzenia si´ fali. Dla niezbyt duÅ»ych war-
pt.  Wy"adowania atmosferyczne ponad t"a w próŻni. Polecam ksiÄ…Å»k´ Jaya Ore- toĘci tego promienia szybkoĘç jego wzro-
chmurami nast´pujÄ…cÄ… informacj´:  Pier- ara Fizyka (WNT, Warszaw a 1993), t. 2, stu jest wi´ksza od pr´dkoĘci Ęwiat"a. Nie
Ęcienie rozbiegajÄ… si´ tak szybko (w rze- p. 21.6, s. 36 i 37. Sprawa ta jest teÅ» bar- jest to jednak pr´dkoĘç ruchu Å»adnej czÄ…st-
czywistoĘci szybciej niÅ» Ęwiat"o), Å»e sÄ… wi- dzo obszernie omówiona w tomie o fa- ki ani sygna"u, szcz´Ä˜liwie wi´c nie ma tu
doczne jako p"aski dysk. lach berkeleyowskiego kursu fizyki (F. C. sprzecznoĘci z prawami fizyki.
JeÅ»eli nie jest to b"Ä…d t"umaczenia lub Crawford, Fale, PWN, Warszawa 1972), Gratuluj´ dociekliwoĘci.
lapsus, prosi"bym o bardziej wyczerpu- gdzie moÅ»na znaleÄ™ç bardzo pi´knÄ… ana- Dr Miros"aw ¸ukaszewski
jÄ…cÄ… informacj´. W mojej ocenie takie liz´ tego problemu na przyk"adzie sprz´- Szko"a Nauk Âcis"ych
stwierdzenie obala jedną z podstawo- Żonych wahade". Zdanie w artykule o pio- Instytut Fizyki PAN
wych zasad fizyki.
Robert Grzywacz
Kraków
RozwaŻania o klimacie
*
Drogi Czytelniku, duŻym zainteresowaniem przeczy- wet w stosunkowo niedawnych epokach
prosz´ spaç spokojnie. Podstawowe za- Zta"em artyku" o klimacie [ Klimat lodowcowych.
sady fizyki nadal obowiÄ…zujÄ…, a informa- przysz"oĘci ; Âwiat Nauki, lipiec 1997]. Nic dziwnego, Å»e dyskusje dotyczÄ…ce
cja w artykule o piorunach im nie prze- Autorzy jasno i przejrzyĘcie omówili w konsekwencji globalnego ocieplenia nadal
czy. Zasady te mówią, Że szybciej niŻ nim ograniczenia komputerowych mo- nie wyjaĘniają politykom i obywatelom
Ęwiat"o nie moÅ»e poruszaç si´ nic, co nie- deli klimatycznych skonstruowanych na przysz"oĘci klimatu. Wiemy jednak, iÅ»
sie jakÄ…kolwiek informacj´, a wi´c na przy- podstawie obserwacji z ostatnich stu lat. ocieplenie to moÅ»e uchroniç nas przed
k"ad cia"o, cząstka czy energia. Nie ozna- Kluczy do wyjaĘnienia zmian klimatu d"ugoterminowym przechodzeniem do
cza to jednak, Å»e w opisie pewnych nie naleÅ»y jednak szukaç w zapisach z kolejnej epoki lodowcowej. Istnieje tylko
zjawisk nie moÅ»e si´ pojawiç pr´dkoĘç najbliÅ»szej przesz"oĘci; zagadnienie to jedna korzyĘç wynikajÄ…ca z redukcji emi-
wi´ksza od pr´dkoĘci Ęwiat"a. wymaga podejĘcia globalnego i uwzgl´d- sji gazów cieplarnianych: idzie o lepsze
Klasycznego przyk"adu dostarcza fizy- niającego zamierzch"e dzieje. gospodarowanie energią Ęwiatową; juŻ
ka fal, w której trzeba odróŻniaç pr´dkoĘç Na podstawie obecnych modeli nie to samo powinno uruchomiç Ęrodki po-
fali (nazywanÄ… teÅ» pr´dkoĘciÄ… fazowÄ…) od da"oby si´ przewidzieç takich ekstremów trzebne do uporania si´ z nieunikniony-
tzw. pr´dkoĘci grupowej. Ta pierwsza klimatycznych jak na przyk"ad w mioce- mi przemianami, jakie przyniesie nam
moÅ»e byç w pewnych warunkach (np. nie (24 5 mln lat temu) oraz cz´Ä˜ciowo przysz"oĘç.
przy rozchodzeniu si´ fal radiowych w jo- w eocenie (56 34 mln lat temu), kiedy to Andrew V. Okulitch
nosferze) wi´ksza od pr´dkoĘci Ęwiat"a aligatory zamieszkiwa"y Arktyk´, ani na- Geological Survey of Canada
ÂWIAT NAUKI GrudzieÅ‚
1997 7