1

TEST PRZED PRÓBNĄ MATURĄ 2008

MODELE ODPOWIEDZI DO PRZYKŁADOWEGO ARKUSZA

EGZAMINACYJNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać różną formę
językową, ale sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, należy
stosować punktację z modelu.

Część I

Nr

zadania

Modele odpowiedzi

Maksy-

malna

liczba

punktów

Kryteria

zaliczenia

odpowiedzi

1.

„I zawsze towarzyszyło mi przekonanie, że nie robię tego
najlepiej”.
„Wszelka niedoskonałość lżejsza jest do zniesienia, jeśli podaje
się ją w małych dawkach”.

2

2.

np.: żyjemy w czasach, w których wstyd przyznawać się do
bycia poetą; przyznawanie się do uprawiania tej profesji
wprawia rozmówcę w zakłopotanie i zaniepokojenie; słowa
„jestem poetą” brzmią niepoważnie

2

3.

np.: bycie profesorem poezji wymagałoby studiów; aby być
profesorem, trzeba mieć potwierdzający to dyplom

1

4.

„Przed kilkoma laty miałam zaszczyt i radość poznać Go
osobiście”.

1

5.

np.: cenią sobie ciszę salonów; tylko czasami uczestniczą w
widowiskach na użytek publiczny

1

6.

np.: trudno natchnienie przełożyć na materię filmową; filmy nic
nie mówią o natchnieniu

1

7.

np. „Czekanie na natchnienie”

2

8.

np.: nie – odnosi je również do lekarzy, pedagogów,
ogrodników i innych profesji; dotyczy tych wszystkich, dla
których praca jest ciągłą przygodą, którzy realizują swój zawód
z pasją

2

9.

np. Wykonują swoją pracę z pasją, a nie dlatego, że muszą.

1

10.

np. Celem jest podważenie tezy postawionej w akapicie 8.

1

11.

np. do podkreślenia tezy, że prawdziwa wielkość rodzi się ze
ś

wiadomości własnej niewiedzy.

1

12.

np.: świadczy o dystansie do poetyckiej profesji; ma wymowę
ironiczną

1

13.

np.: sceptyk, podejrzliwy, powtarzający „nie wiem”, ciekawy
itp.

2

za więcej niż 2
określenia

14.

Josef Brodski, Maria Skłodowska-Curie

1

15.

d) wszystkie te formy

1

2

Część II

I. ROZWINIĘCIE TEMATU (0–25 pkt)

Cierpienia młodego Wertera

1. Rozpoznanie wstępne (0–3)
– gatunek: powieść epistolarna okresu burzy i naporu
– Werter – narracja pierwszoosobowa, subiektywna
– Wilhelm – adresat listów

2. Miłość Wertera w kontekście wybranych fragmentów (0–5)
– miłość sensem i celem jego życia
– miłość idealistyczna
– kochanie wyobrażenia Loty
– miłość szalona (do szczęścia wystarczy pobyt z człowiekiem, na którym spoczęły oczy
ukochanej)
– emocje wyrażane na zewnątrz, reakcje spontaniczne, dziecięca radość na dzień, w którym
ujrzy Lotę
– przemożne pragnienie przebywania z ukochaną
– egzaltacja – używanie porównań
– świadomość, że może w swych zachowaniach, odczuciach przypominać dziecko
– płaczliwy kochanek
– wyjątkowa wrażliwość, uczuciowość

3. Osadzenie tematyki utworu w kontekście epoki (0–2)
– miłość destrukcyjna
– miłość prowadząca do duchowego obłędu
– miłość źródłem wyjątkowego bólu duszy
– samobójstwo bohatera formą ucieczki przed cierpieniem

Ja, kiedy usta…

4. Rozpoznanie wstępne (0–3)
– gatunek: erotyk
– K. Przerwa-Tetmajer jako autor licznych śmiałych erotyków
– liryka bezpośrednia, podmiot liryczny można utożsamiać z autorem

5. Podmiot liryczny wiersza wobec miłości (0–5)
– próba, poprzez doznanie fizyczne, ucieczki przed cierpieniem i smutkiem duszy
– pragnienie użycia zmysłowego podszyte rozpaczą i chęcią ucieczki od rzeczywistości
– świadomość, że rozkosz daje tylko chwilowe zapomnienie
– pragnie śmierci – w znaczeniu nirwany – stanu duchowego niebytu
– po przesycie fizycznym, chęć ucieczki w stan bezmyślenia, po nim, na nowo, pojawianie się
pożądania
– świadomość własnej bezsilności
– miłość nie jest źródłem szczęścia partnerów

3

6. Osadzenie tematyki wiersza w kontekście epoki (0–2)
– miłość w wydaniu młodopolskich twórców:

– jako doznanie fizyczne, nie duchowe,
– jako ucieczka przed bólem egzystencji,
– jako wyraz słabości, a zarazem ulegania zwierzęcej żądzy

– kobieta jako przedmiot, a nie podmiot (mizoginia)

7. Konteksty (0–2)
– literackie, np. Tristan i Izolda, Gustaw z IV cz. Dziadów
– filozoficzne: Schopenhauer

8. Podsumowanie (0–4)
Pełne podsumowanie – 4 pkt
Konwencja miłości romantycznej różni się znacznie od konwencji młodopolskiej. Zakłada
przede wszystkim połączenie duchowe kochanków, jest uczuciem od pierwszego wejrzenia,
staje się celem i sensem życia, źródłem wyjątkowych przeżyć – od duchowej ekstazy po męki
duszy. Jest uczuciem destrukcyjnym, prowadzącym do samobójstwa. Konwencja
młodopolska eksponuje fizyczną sferę miłości, traktowanej jako forma ucieczki przed bólem
egzystencji. Podobieństwo tkwi w tym jedynie, iż w obu przypadkach nie ma mowy o miłości
szczęśliwej.
Częściowe podsumowanie – 2 pkt
Dostrzeżenie różnic wynikających z obowiązującej w danej epoce konwencji.
Próba podsumowania – 1 pkt
Lakoniczne wskazanie różnic w obu tekstach.

II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za
rozwinięcie tematu.
– podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym – 5 pkt
– uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna graficzne, wyodrębnienie głównych
części – 3 pkt
– wskazująca na podjęcie próby podporządkowania tekstu, na ogół spójna – 1 pkt

Uwaga: Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

III. STYL (0–5 pkt)
– jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, urozmaicona leksyka –
5 pkt
– zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny, wystarczająca leksyka – 3 pkt
– na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe – 1 pkt

Uwaga: Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

4

IV. JĘZYK (0–12 pkt)
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne
słownictwo, frazeologia i fleksja – 12 pkt
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, poprawne składnia, słownictwo,
frazeologia i fleksja – 9 pkt
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia,
słownictwo, frazeologia – 6 pkt
– język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych,
frazeologicznych i fleksyjnych – 3 pkt
– język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych,
słownikowych i frazeologicznych – 1 pkt

Uwaga: Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

V. ZAPIS (0–3 pkt)
– bezbłędna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne błędy) – 3 pkt
– poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia), na ogół poprawna interpunkcja – 2 pkt
– poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia), interpunkcja niezakłócająca
komunikacji (mimo różnych błędów) – 1 pkt

Uwaga: Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4)