UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO
WYDZIAŁ MATEMATYKI, FIZYKI I TECHNIKI
INSTYTUT TECHNIKI
PROGRAM NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW
EDUKACJA TECHNICZNO - INFORMATYCZNA
I rok, studia pierwszego stopnia
Nazwa przedmiotu: NAUKA O MATERIAŁACH I INŻYNIERIA WYTWARZANIA I
(TWORZYWA SZTUCZNE)
Prowadzący zajęcia: Prof. dr. hab.inż. Marian Żenkiewicz (W)
Dr Piotr Rytlewski (W)
Mgr inż. Krzysztof Moraczewski (L)
Mgr inż. Magdalena Stepczyńska (L)
Rodzaj zajęć
realizowanych
w ramach
przedmiotu:
W
Ć
K
L
Liczba godzin na studiach:
stacjonarnych
niestacjonarnych
45
20
75
40
Liczba punktów ECTS
stacjonarnych
niestacjonarnych
9
8
Przedmioty wprowadzające wraz z wymaganiami wstępnymi:
fizyka - w zakresie podstaw teorii ciała stałego,
chemia – w zakresie chemii organicznej, w tym chemii polimerów,
matematyka – zakresie podstaw analizy matematycznej i statystyki matematycznej.
Założenia i cele przedmiotu:
Przygotowanie studenta do rozumienia i interpretowania wiedzy z zakresu:
syntezy, budowy, klasyfikacji, właściwości i zastosowań polimerów,
wpływu napełniaczy i środków pomocniczych na właściwości materiałów
polimerowych,
konstrukcji maszyn przetwórczych i metod przetwórstwa polimerów oraz możliwości
właściwego ich wykorzystania w procesach produkcyjnych.
Metody dydaktyczne:
wykład: konwencjonalno – problemowy z wykorzystaniem prezentacji
komputerowej,
ćwiczenia: metoda problemowa, ćwiczenia laboratoryjne według instrukcji.
Treści programowe:
pojęcia podstawowe, wybrane elementy współczesnej teorii atomistycznej, budowa
atomu i wiązania chemiczne oraz właściwości węglowodorów,
przebieg, rodzaje i techniczne metody polimeryzacji, inicjatory tego procesu.
budowa polimerów; struktury: cząsteczkowa, nadcząsteczkowa i makroskopowa.
ciężar cząsteczkowy, średni ciężar cząsteczkowy polimeru i metody jego obliczania.
stany fizyczne polimerów; zmiany właściwości mechanicznych materiałów
polimerowych pod wpływem ciepła (wraz ze wzrostem temperatury).
klasyfikacja polimerów ze względu na: sposób powstawania polimeru, według
właściwości cieplno-mechanicznych i według właściwości cieplno-przetwórczych.
podział polimerów według budowy chemicznej i zwięzła charakterystyka ich
właściwości.
rodzaje, budowa i zastosowania różnych składników dodatkowych w procesach
otrzymywania i kształtowania odpowiednich właściwości materiałów polimerowych.
zastosowanie i produkcja tworzyw w Polsce i na świecie. Perspektywiczne kieru
nki
badań i technologii.
ogólna charakterystyka przetwórstwa. Istota i cele przetwórstwa. Podział metod
przetwórstwa według kryterium zjawisk wiodących. Kierunki rozwoju przetwórstwa.
przemiany stanów skupienia tworzywa w różnych metodach przetwórstwa. Różnice
w przetwórstwie tworzyw termoplastycznych i termoutwardzalnych.
podstawy fizyczne przekazywania ciepła w procesach przetwórstwa. Sposoby
obliczeń przekazywania ciepła w różnych układach rzeczywistych. Urządzenia
ogrzewające w maszynach do przetwórstwa tworzyw.
ochładzanie wytworów tworzywowych. Rodzaje i sposoby obliczania skurczu
cieplnego wytworów tworzywowych. Temperaturowo-czasowy obszar przetwórstwa.
wybrane elementy reologii tworzyw. Krzywe płynięcia.
charakterystyka metod przetwórstwa fizyczno-chemicznego I rodzaju i urządzeń
przetwórczych. Spajanie, porowanie, rozdzielanie cieplne, suszenie i ogrzewanie,
ulepszanie fizyczne.
charakterystyka metod przetwórstwa fizyczno-chemicznego II rodzaju. Metody
uplastyczniania tworzyw i konstrukcje różnych układów uplastyczniających oraz
konstrukcje urządzeń stosowanych w tym przetwórstwie. Wytłaczanie, wtryskiwanie,
prasowanie, formowanie próżniowe, kalandrowanie.
charakterystyka metod przetwórstwa chemicznego-fizycznego. Nanoszenie powłok,
klejenie i kitowanie, zamszowanie, drukowanie, metalizowanie, formowanie
polimeryzacyjne. Charakterystyka urządzeń przetwórczych
recykling poużytkowych materiałów polimerowych oraz produktów ubocznych
syntezy i przetwórstwa. Recykling materiałowy, surowcowy, energetyczny oraz
składowanie odpadów.
Laboratoria:
identyfikacja tworzyw sztucznych,
wyznaczanie gęstości i chłonności wody,
badanie wytrzymałości na rozciąganie, udarności twardości,
badanie ścieralności tworzyw sztucznych,
badanie właściwości termicznych tworzyw polimerowych metodą Martena,
metody cięcia i rozdrabniania tworzyw sztucznych,
metody powierzchniowej obróbki tworzyw sztucznych,
łączenie tworzyw sztucznych metodami fizykochemicznymi. Klejenie i zgrzewanie,
wytwarzanie folii płaskiej metodą wytłaczania z użyciem głowicy szczelinowej,
wytwarzanie folii metodą wytłaczanie z rozdmuchiwaniem,
sporządzanie granulatu z mieszanin polimerowych,
fluidyzacyjne wytwarzanie powłok,
formowanie próżniowe tworzyw sztucznych,
wytwarzanie elementów tworzywowych metodą wtryskiwania.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
umiejętności oceny i badań tworzyw polimerowych,
umiejętności wykonywanie analiz i doboru tworzyw polimerowych,
wiedza ogólna z zakresu budowy, syntezy i przetwórstwa polimerów.
LITERATURA:
Podstawowa:
Żenkiewicz M.: „Przetwórstwo tworzyw wielkocząsteczkowych. Charakterystyka,
podstawy fizyczne, metody”, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2002.
Szlezyngier W.: „Tworzywa sztuczne”, WPL, Rzeszów 1999.
Szlezyngie W.: „Tworzywa sztuczne : chemia, technologia wytwarzania,
właściwości, przetwórstwo, zastosowanie”, WPL, Rzeszów 1996.
Pielichowski J., Pruszyński A.: „Technologia tworzyw sztucznych”, WNT, Warszawa
2003.
Dobrosz K., Matysiak A.; „Tworzywa sztuczne, materiałoznawstwo i przetwórstwo”,
WSiP, Warszawa 1994 (lub 1986).
Wilczyński K.: „Reologia w przetwórstwie tworzyw sztucznych”, WNT, Warszawa
2001.
Uzupełniająca:
Zawistowski H. (red.): „Formowanie wyrobów z tworzyw sztucznych metodą
rozdmuchiwania”, Plastech, Warszawa 1998.
Urbaniak Z.: „Zgrzewania tworzyw sztucznych”, WNT, Warszawa 1997.
Smorawiński A.: „Technologia wtrysku”. WNT, Warszawa 1984.
Kozłowski M.: „Podstawy recyklingu tworzyw sztucznych”, OWPW, Wrocław 1998
FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
aktywne uczestnictwo w zajęciach i opanowanie treści ćwiczeń laboratoryjnych,
opanowanie treści prezentowanych na wykładach,
pozytywnie zdany egzamin.