BENTOS

Definicja:

Bentos

- ogół organizmów zwierzęcych i roślinnych, zamieszkujących dno zbiorników

wodnych, przytwierdzonych lub osiadłych na nim, albo zamieszkujących osady denne.

Królestwo: zwierzęta
Typ: parzydełkowce
Gromada: Stułbiopławy (HYDROZOA) Stułbiopławy (HYDROZOA) Zwierzęta o symetrii
promienistej, o miękkim workowatym ciele, długości maksymalnie do kilku mm, z
widocznymi (w powiększeniu) licznymi długimi, cienkimi czułkami, pojedyncze lub
kolonijne.
Za typowego pod względem budowy ciała przedstawiciela tej gromady można jednak uznać
stułbię płową (Hydra vulgaris) - pospolity krajowy gatunek słodkowodny. Stułbie te żyją na
dnie i na roślinach wodnych w stawach, jeziorach i rzekach. Mają one postać polipów
wielkości 1--3 mm. Na górnym odcinku ciała znajduje się wieniec czułków (ramion)
okalających otwór gębowy. Otwór ten prowadzi do obszernej jamy gastralnej zwanej jamą
chłonąco-trawiącą. Stułbie prowadzą życie osiadłe. Przyczepione są do podłoża dolnym,
rozszerzonym końcem ciała, tzw. stopką. Mogą też poruszać się, krocząc" wygięte w łuk na
stopce i ramionach lub przytwierdzając się na przemian to stopką, to ramionami.
Ciało stułbi jest zbudowane z dwóch warstw komórek - epidermy i gastrodermy. W skład
epidermy wchodzą komórki nabłonkowo-mięśniowe i rozrzucone wśród nich komórki
czuciowe i parzydełkowe. Gastrodermę tworzą komórki nabłonkowo-mięśniowe.
Występujące w epidermie (szczególnie licznie na ramionach) komórki parzydełkowe, będące
rodzajem komórek gruczołowych, służą do obezwładniania ofiar za pomocą zawartej w
parzydełkach toksycznej cieczy.
Stułbie są drapieżne. Żywią się pierwotniakami i drobnymi zwierzętami (małymi
skorupiakami, larwami owadów). Ofiary chwytane są ramionami, obezwładniane
parzydełkami i kierowane przez otwór gębowy do jamy chłonąco - trawiącej, gdzie ulegają
trawieniu - najpierw pozakomórkowemu, następnie wewnątrzkomórkowemu.
Rozmnażanie stułbi odbywa się bezpłciowo lub płciowo. Bezpłciowo stułbie rozmnażają się
przez pączkowanie: powstawanie młodych osobników przez uwypuklenie się ciała osobnika
macierzystego. Po wykształceniu własnego otworu gębowego nowo powstała stułbia odrywa
się od osobnika macierzystego, by rozpocząć samodzielne życie. Rozmnażanie płciowe
występuje zwykle jesienią, a także w związku z pogorszeniem się warunków środowiska
(temperatury i zasobności pokarmowej). Na ciele stułbi tworzą się wówczas gonady w formie
dwojakiego rodzaju nabrzmień: stożkowatych (w górnej części polipa, pod ramionami) -
wypełnionych plemnikami, i półkulistych (w dolnych partiach ciała) - zawierających po
jednej dużej komórce jajowej. Gamety powstają z

komórek interstycjalnych

w epidermie.

Stułbia płowa jest obojnakiem; wśród stułbiopławów występują też gatunki
rozdzielnopłciowe. Zapłodnienie następuje wewnątrz organizmu macierzystego, który
wkrótce potem ginie. Otoczona grubą osłoną zygota zimuje, a wiosną rozwija się w młodego
polipa.

Hydra sp.

Hydra vulgaris

Hydra sp

Hydra

vulgaris

Domena: eukarioty
Królestwo: zwierzęta
Typ: czułkowce
Gromada: Mszywioły Mszywioły (BRYOZA)
Gromada wodnych bezkręgowców z typu

czułkowców,

często traktowana jako oddzielny typ;

znane od ordowiku, współcześnie ok. 4 tys. gat.; tworzą osiadłe lub pełzające kolonie, okryte
galaretowatą lub chitynową osłoną; w budowie pojedynczego osobnika rozróżnia się: część
głowową (polipid), zaopatrzoną w aparat czułkowy (lofofor) dookoła otworu gębowego, oraz
część tylną (cystyd) łączącą się z pniem kolonii; obojnaki, rozwój ze swobodnie pływającą
larwą (cyfonautes); bezpłciowo rozmnażają się przez pączkowanie lub

statoblasty

; tworzą

mszyste powłoki na roślinach i przedmiotach podwodnych w przybrzeżnej strefie, gł. mórz
tropik. oraz wód słodkich (np. rozpiórek, Plumatella repens).
Kształt kolonii bardzo zróżnicowany (drzewkowaty, wydłużony, buławkowaty), różna też ich
konsystencja, (galaretowate, skórzaste etc.), kolonie galaretowate mogą się bardzo powoli
poruszać. Roztarte nie pachną jodem. Pod niewielkim powiększeniem (ok. 10x) widać
pojedyncze osobniki, tkwiące w chitynowych rurkach i zaopatrzone w wieniec czułków.

BRYOZA

(kolonia)

BRYOZA

(szkielet

kolonii)

Plumatella

fungosa

(schemat
budowy)

rozpiórek

Plumatella

repens

rozpiórek

Plumatella

repens

GĄBKI (PONIFERA)

Typ: Gąbki (PONIFERIA)
Rząd: (CORNACUSPONGIA)
Gromada: (INCALCAREA) gąbki nie wapienne
Rodzaj: Ephydatia
Rodzaj: Spongilla
Gąbki słodkowodne nie mają określonego kształtu. Ich forma zależy od podłoża, na którym
porastają. Mogą tworzyć warstwę o grubości kilku centymetrów z licznymi naroślami i

odgałęzieniami. Ephydatia jest bardziej płaska, Spongilla ma liczne gałązkowate wyrostki.
Wielkość kolonii jest bardzo zmienna. Barwa żółtozielona zależna od koloru detritusu
unoszącego się w wodzie. Na powierzchni gąbki widoczne mogą być dość szerokie (2-3 mm)
oscula, u żywych osobników w postaci niewielkich rurek lekko wystających ponad
powierzchnię. Widać wyraźnie, że każdy otwór otoczony jest jedną komórką. Ponad
powierzchnię gąbki wystają liczne zakończenia igieł szkieletalnych.

Spongilla sp.

(kolonia)

Epydatia

fluviatilis

Spongilla

lacustris

Spongilla

lacustris

Mięczaki (Mollusca)

Ślimaki (Gastropoda)

Należą do typu mięczaków (Mollusca). Gromada ta liczy około 90 tys. gatunków. Mają
pojedynczą skorupę, zwykle zwiniętą spiralnie, która w razie potrzeby służy za schronienie
dla reszty ciała, tj. nogi wraz z głową. Ślimaki poruszają się za pomocą silnie rozwiniętej
podeszwowatej nogi, wydzielającej obficie śluz, dzięki czemu następuje zmniejszenie tarcia
między nogą a podłożem. Oprócz nogi w ciele ślimaka odróżnić można głowę zaopatrzoną w
czułki (tzw. "różki"), oczy oraz otwór gębowy i wór trzewiowy, okryty muszlą.
Najpospolitszym ślimakiem żyjącym we wszystkich rodzajach naszych wód (stawy, rzeki)
jest błotniarka (Lymnaea stagnalis), należąca, tak jak zatoczek i rozdętka, do rodziny
ślimaków płucodysznych. Posiada stożkowato skręconą muszlę. Wyróżnia się niebywałą
żarłocznością; przywleczona do akwarium może zniszczyć w krótkim czasie wszystkie
rośliny. Niektóre gatunki (np. b. moczarowa (Galba truncatula) mogą być żywicielami
pośrednimi niebezpiecznych pasożytów. Innym rozpowszechnionym ślimakiem jest rozdętka
(Physa gyrina), charakteryzująca się bardzo dużą płodnością, z tego względu zawleczona
wraz z roślinnością lub planktonem do akwarium może stać się plagą. W środowisku
słodkowodnym żyje zatoczek (Planorbarius corneus) o skorupie średnicy do 4 cm, zwiniętej
w jednej płaszczyźnie. Jest gatunkiem jajorodnym, odżywiającym się drobnymi wodorostami.
Wymienione ślimaki mają jamę płucną, która umożliwia im oddychanie tlenem
atmosferycznym, dlatego też zaliczy się je do ślimaków płucodysznych. Są jednak gatunki
oddychające za pomocą skrzeli powietrzem rozpuszczonym w wodzie. Są to ślimaki
skrzelodyszne. Do nich należy żyjąca w jeziorach, stawach i rzekach żyworódka (Viviparus
viviparus). Jej muszla zwinięta spiralnie dochodzi do 4 cm.
Oddycha skrzelami, przebywając w słodkich wodach stojących i płynących, zarośniętych
roślinami, o mulistym dnie. Żyworódka jest rozdzielnopłciowa, przy czym zaznacza się u niej
dymorfizm płciowy. U ślimaka tego zachodzi zjawisko żyworodności. Młode rodzą się
uwolnione od błony jajowej i od razu pełzają jak osobniki dorosłe.

Błotniarka

Lymnaea
stagnalis

Rozdętka

Physa gyrina

Zatoczek

Planorbarius

corneus

Żyworódka

Viviparus

viviparus

Małże (Bivalvia).

Jest to gromada mięczaków obejmująca zarówno gatunki morskie, jak i słodkowodne (około
15 tys.) o ciele zróżnicowanym na worek trzewiowy i nogę, całkowicie okrytym dwoma
fałdami płaszcza, w której znajduje się para skrzel, i wytworzoną przez płaszcz dwuklapową
muszlą. Żerując na dnie oczyszczają one nieco wodę z zawiesin organicznych, niszcząc
jednak urządzone podłoże i wykopując rośliny wysuwaną ze skorup mięsistą nogą. Ponadto
zużywają duże ilości tlenu, a ich larwy, zwane glochidiami, przytwierdzają się za pomocą
specjalnych haczyków i gruczołów bisiorowych do płetw i skóry ryb, pasożytując na nich
przez okres jednego do dwu miesięcy, po czym porzucają żywiciela, opadają na dno i
rozpoczynają samodzielny tryb życia. Z tych względów małże nie nadają się do trzymania w
zbiornikach z rybami. Jedynie dopuszczalne w sadzawkach są racicznice (Dreissena
polymorpha). Ich larwy nie pasożytują na rybach, wolno pływając dają początek nowym
koloniom. Są to niewielkie - ok. 2-3 cm długości małże, prowadzące osiadły tryb życia,
świetnie oczyszczają wodę z organicznych cząstek i drobnych, pływających glonów.
Pospolitymi i często spotykanymi na całym niżu Polski w wodach stojących i wolno
płynących o dnie piaszczystym i mulistym są: szczeżuja Anadonta cygnea i skójka (Unio
pictorum). Są to rozdzielnopłciowe małże, niepożądane w sadzawkach. Jedynie w przypadku
hodowli różanki trzeba na czas rozmnażania umieścić je w sadzawce. Ich dwupłatowe skrzela
służą jako komory lęgowe dla ikry.

Racicznica

Dreissena

polymorpha

Szczeżuja

Anadonta

cygnea

Skójka

Unio pictorum

Skójka

Unio pictorum

(glonhidium)

Skójka

Unio pictorum

(glonhidium

na skrzelach)

Skójka

Unio pictorum

(glonhidium -

cysta)

Skorupiaki (Crustacea)

Kiełż zdrojowy (Gammarus pulex).

Jest to drobny słodkowodny skorupiak denny, należący do podgromady pancerzowców

(Malacostraca) rzędu obunogów (Amphipoda). Bytuje głównie w płynących wodach o
piaszczystym dnie, występuje również w wodach stojących. Ten pospolity gatunek
skorupiaka dorasta do 2 cm długości. Jest dosyć pospolity w naszych wodach, stanowiąc
doskonałe pożywienie dla ryb. Odżywia się częściami roślinnymi, napastując również
mniejsze zwierzęta wodne.

Gammarus

pulex

Gammarus

pulex

Gammarus

pulex

samiec +

samica

Ośliczka wodna (Asellus aquaticus).

Często spotykanym zwierzęciem słodkowodnym, występującym w stojących lub wolno
płynących wodach, gdzie pełza po dnie, odżywiając się szczątkami roślin jest ośliczka wodna,
należąca do tej samej gromady, co kiełż, rzędu równonogów (Isopoda). Dorasta do 15 mm
długości. Należy jednak uważać, aby nie posiadały one na grzbiecie czerwonych pasów i
kropek, gdyż świadczy to o tym, iż są nosicielami pasożytów szkodliwych dla ryb.

Asellus

aquaticus

Asellus

aquaticus

Asellus

aquaticus

Asellus

aquaticus
na muszli
Viviparus

viviparus

Rakowce, raki (Malacostraca)

Rakowce, Raki(Decapoda)

Są przedstawicielami gromady skorupiaków, dzielącej się na dwie podgromady: pancerzowce
(Malacostraca) - organizmy o wyższym stopniu rozwoju, żyjące w wodach morskich,
słodkich i na lądzie; są skorupiakami o stałej liczbie segmentów, i członowce (Entomostraca)
- drobne zwierzęta niżej uorganizowane, z których wiele wchodzi w skład planktonu.
Podgromada pancerzowców dzieli się na kilka rzędów, z których wyodrębniamy rząd
dziesięcionogów (Decapoda). Do rzędu tego, dzielącego się na dwa podrzędy: (Natantia) -
pływające i (Repetantia) - pełzające, należą raki. Są to jedni z największych w naszych
wodach przedstawiciele gromady skorupiaków. Ich ciało okryte jest twardym dobrze
rozwiniętym pancerzem barwy brunatnej, zgniłozielonej lub błękitnej, pokrywającym część
przednią, jednolitą, zwaną głowotułowiem i tylną, członowaną, zwaną odwłokiem.

W naszym kraju występują cztery gatunki raków:

Rak szlachetny lub r. rzeczny (Astacus astacus, Potamobius fluviatilis).
Odznacza się krótkimi i grubymi kleszczami, zwierającymi się nieszczelnie oraz kolcami
karkowymi na pancerzu. Występuje na terenach nizinnych w wolno płynących, dobrze
natlenionych, czystych rzekach i strumieniach.

Rak szlachetny

(Astacus astacus

Rak stawowy lub r. błotny (Astacus leptodaktylus).
Charakteryzuje się długimi, wąskimi i szczelnie zamykającymi się szczypcami. Zamieszkuje
stawy, jeziora i rzeki o mulistym dnie, występując również w wodach słonawych (np. ujścia
rzek do morza). Raki unikają silnego światła, kryją się w norach przybrzeżnych, pod
kamieniami, między zatopionymi korzeniami drzew. W dzień siedzą w norach, a żerują nocą
(są wszystkożerne). Rak jest zwierzęciem rozdzielnopłciowym. Samica składa jesienią
kilkaset jaj, które nosi na stronie brzusznej, pod odwłokiem. Do wiosny z jaj wylęgają się
młode i po 10 dniach opuszczają ciało matki, rozpoczynając samodzielne życie. Ze względu
na rozród i przebieg linienia raki stanowią interesujący obiekt obserwacji. W ciągu
pierwszego roku linieją kilkakrotnie; z wiekiem liczba wylinek w ciągu roku ulega
zmniejszeniu.
Barwa pancerza zmienia się w zależności od temperatury, naświetlenia oraz środowiska. Raki
przebywające w wodzie przezroczystej mają barwę jaśniejszą, żyjące zaś w wodzie mętnej są
ciemniejsze.
Za pokarm dla raków mogą służyć rośliny wodne jako pokarm podstawowy, a larwy owadów,
dżdżownice, martwe ryby, jako pokarm dodatkowy lub w przypadku braku pokarmu
roślinnego.

Rak stawowy

(Astacus

leptodactylus)

Rak pręgowaty lub r. amerykański (Orconectes limosus).
Nie jest gatunkiem rodzimym, Został sprowadzony w 1890 r. z USA i wydostał się z hodowli,
rozprzestrzenił się bardzo szybko po wodach Polski i Europy. Jest najmniejszym z
występujących w kraju raków, a jednocześnie jest bardzo odporny na zanieczyszczenia wody,
można go spotkać nawet w wodach pozaklasowych.

Rak pręgowaty

(Orconectes

lenisculus)

Rak sygnałowy (Pacifastacus lenisculus), jak na razie nie notuje się występowania tego raka
na wodach otwartych, poza obiektami hodowlanymi. Również nie jest gatunkiem rodzimym.
W roku 1970 trafił on z USA do Polski w celach czysto komercyjnych.

Rak sygnałowy

(Pacifastacus

lenisculus)

Owady (Insekta)

Larwy ważek.

Larwy różnych gatunków ważek np.: żagnica ( Aeshna cyanea Muller, 1764.), coenagrion
(Coenagrion puella Linneaus, 1758.), tężnica wytworna (Ischnura elegans Vander Linden,
1823), pałątka pospolita (Lestes sponsa Hansemann, 1823). pałątka zielona (Lestes viridis
Linneaus), ważka płaskobrzucha (Libellula depresa) i inne, żerują ma dnie sadzawki i na
zanurzonych łodygach roślin. Larwy prowadzą drapieżny tryb życia, polują na drobne
organizmy wodne, jedynie larwy żagnicy mogą polować na drobny narybek.

Ważki równoskrzydłe (ZYGOPTERA)

Ważki różnoskrzydłe (ANISOPTERA)

Coenagrion

puella

Ischnura

elegans

Lestes sponsa

Aeshna

cyanea

Aeshna

grandis

Libellula

depressa

Larwy chruścików (Trichoptera).

Są to larwy owadów siatkoskrzydłych, podobnych w wyglądzie do motyla, składających jaja
na roślinach wodnych. Drapieżne larwy chruścików żyją w wodach stojących i bieżących,

odżywiają się pokarmem roślinnym i drobnymi zwierzętami wodnymi. Budują one z piasku,
żwiru, kawałków drewna, kory, liści, muszelek ślimaków itp. kunsztowne domki a niektóre,
w których chronią swój miękki, pozbawiony pancerza odwłok. Zależnie od gatunku budują je
na swój własny sposób, wykorzystując przy tym rozmaity materiał budulcowy, zależnie od
podłoża na jakim bytują. W tych to domkach, z których wystaje tylko głowa i przednia część
ciała, następuje przeobrażenie larwy w poczwarkę, z której z kolei wylatuje dorosły owad.

Anabolia lecis bezdomkowa domkowa

n/n

Limnephilus sp.

Neuroclipsis

bimaculata

Sieci trąbkowe

typy domków

Hydropsyche

sp.

haczyki na

odwłoku

Larwy ochotek (Chironomidae).

Larwy ochotkowatych zamieszkują prawie wszystkie środowiska związane z wodą. Niekiedy

w pojedynczych, żyznych jeziorach można znaleźć nawet do 100 gatunków. Czerwone

zabarwienie zawdzięczają obecności hemoglobiny, która ułatwia wychwytywanie tlenu ze

środowiska (często bowiem żyją w warunkach niedobory tlenu i stąd jego przystosowanie).

Larwy potrafią przeżyć nie tylko w warunkach o niskiej zawartości tlenu, potrafią bez szkody

dla siebie przez dłuższy czas żyć w wodzie zupełnie go pozbawionej! Zawdzięczają to

zdolności do przechodzenia na tzw. oddychanie beztlenowe, kiedy potrzebny tlen czerpany

jest z chemicznego rozkładu związków zapasowych. Jednak warto wiedzieć, że wśród

ochotkowatych są także formy tlenolubne, np. Tanytarsus żyjący w wodach dobrze

natlenionych, u którego nie występuje czerwone zabarwienie.

Najogólniej mówiąc, larwy ochotkowatych to mieszkańcy dna i osadów. Z tego właśnie

powodu dawniej były uważane za mułojady, jednak okazało się, że ich pokarm stanowią

cząstki zawiesiny lub glony osiadające na powierzchni osadów. Niekiedy zżeranie glonów

porastających dno może być bardzo intensywne i masa owadów sięga 10% ogólnej masy

występujących tam glonów.

Ponieważ larwy występują w różnych środowiskach, odmienne bywają także ich zachowania.

Drapieżne Crytpochironomus są bardzo ruchliwe, aktywnie poszukują ofiary, zupełnie inaczej

postępują roślinożerne larwy minujące, np. Tendipes, które drążą korytarze w roślinach

wodnych (te właśnie owady często bywają szkodnikami roślin stawowych). Bywają i takie,

które budują struktury wapienne, jak Lithotanytarsus spotykany w potokach płynących przez

wapienne skały. Ma on zdolność wytrącania wapnia, który następnie zużyty zostaje do

budowy domku - rurki wapiennej. Wiele pokoleń owadów przez wiele sezonów tworzy w

efekcie na dnie gąbczastą warstwę związków wapnia zwaną tufem chironomidowym. Wiele

larw buduje domki - rurki wapienne, skórzaste lub śluzowe. Larwy ochotkowatych mogą żyć

także w wodach słonych, np. Chironomus halophilus, który znosi zasolenie do 24 promili.

Niektóre ochotkowate żyją w tzw. fitotelmach, czyli zbiornikach tworzących się w obrębie

ciała rośliny (np. dziupla zwalonego drzewa lub wnętrze rozetki liściowej). Najdziwniejszym

jednak miejscem bytowania dla owada jest chyba wnętrze komory trawiącej wewnątrz rośliny

owadożernej! Okazało się, że istnieje kilka gatunków ochotek, które dzięki odporności na

roślinne wydzieliny trawiące mogą żyć w takich warunkach. Zadziwiające są także
doniesienia o występowaniu ochotkowatych w oceanie na głębokości 600 m oraz o

niemożności rozwoju larw Ch. bathophilius na głębokości mniejszej niż 16 m. Również

odporność na zmiany temperatury jest imponująca - larwy żyjące w okolicach Alaski mogą

bez żadnego uszczerbku dla zdrowia przetrwać wielokrotne odmrażanie i zamrażanie.

Chironomus

sp.
jaja

Chironomus sp.

larwa

Chironomus sp.

larwa

Chironomus sp.

imago

Płoszczyca szara (Nepa cinerea).

Należy do rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych (Hemiptera) - owadów wodnych, mających
narządy gębowe kłująco-ssące. Oprócz płoszczycy należą tu również pluskolce, topielice,
nartniki. Zamieszkują wolno płynące i stojące wody, gdzie przechodzą tzw. przeobrażenie
niezupełne. Płoszczyca jest pluskwiakiem, podobnie jak topielica, drapieżnym, mało
ruchliwym, o płaskim, szarobrązowym ciele. Żyje zwykle zagrzebana w mule na dnie rowów,
bajor, stawów itp. Z jaj wylęgają się nie larwy, lecz nie umiejące jeszcze latać, budową ciała
zbliżone do dorosłych, owady młodociane.

Nepa cinerea sp. Nepa cinerea sp. Nepa cinerea sp.

Nepa rubra

Topielica (Ranatra linealis).

Jest spokrewniona z płoszczycą. Żyje ukryta wśród roślin wodnych. Do łapania zdobyczy
służą jej chwytne odnóża pierwszej pary. Atakuje nawet zwierzęta większe od siebie.
Schwytane ofiary obezwładnia i wysysa. Topielica jest największa ze środkowoeuropejskich
pluskwiaków i mierzy wraz z odnóżami 7,5 cm długości.

Ranatra linealis Ranatra linealis Ranatra linealis Ranatra linealis

Pierścienice (Annelida)

Pijawki (Hirudinea)

Pijawki stanowią gromadę pierścienic i są blisko spokrewnione z rurecznikami. Pijawki są
zwierzętami głównie słodkowodnymi, znane są jednak formy lądowe oraz morskie. Silnie
rozwinięty wór skórno-mięśniowy pozwala pijawkom poruszać się w wodzie, prześlizgiwać
się przez niewielkie szczeliny, przenikać w głąb mułu dennego. Można je spotkać nawet w
niewielkich zbiornikach wodnych w ciepłej porze roku. Pospolitymi w naszych wodach
pijawkami są, należące do rzędu pijawek szczękowych (GNATHOBDELLIDA): pijawka
lekarska (Hirudo medicinalis) i wielożerna, zwana również pijawką końską (Haemopis
sanguisuga), do rzędu pijawek gardzielowych (PHARYNGOBDELLIDA): (Helobdella sp.)
i (Erpobdella punctata) oraz do rzędu pijawek ryjkowych (RHYNCHOBDELLIDA):
odlepka (Glossiphonia sp.), pijawka rybia (Piscicola geometra), pijawka kacza
(Theromyzon sp.), pijawka żółwia syn. Placobdella costata

Pijawka lekarska (Hirudo medicinalis).
Osiąga długość 10-15 cm . Odżywia się krwią kręgowców. Można ją znaleźć w stawach i
rzekach o mulistym dnie z dużą ilością roślin wodnych, gdzie odznacza się doskonałością w
pływaniu. Jest zwierzęciem długowiecznym, bo wiek jej dochodzi nawet do dwudziestu lat.
Pijawka wielożerna lub końska (Haemopis sanguisuga)
Jest ciemnozielona, brunatna, szara nawet czarna. W przedniej części ciała ma pięć par oczu,
przy średnim skurczeniu ciała ma od 50 do 100 mm długości. Wbrew nazwie nie jest
pasożytem i nie odżywia się krwią, mając bardzo słabe szczęki nie atakuje większych ssaków,
gdyż nie może przegryzać ich skóry, ale jest drapieżna i żywi się połykając skąposzczety,
ślimaki, kijanki i narybek. Żyje w wodach stojących i rzekach nizinnych.
Erpobdella punctata.
Ma ciało o zmiennej barwie, najczęściej brązowe z jaśniejszymi plamkami, do 60 mm
długości, z czterema parami oczu. Odżywia się drobnymi bezkręgowcami. Jest pospolita,
występuje też w sucharach.
Pijawka rybia (Piscicola geometra)
Należy do rzędu pijawek ryjkowych (Rhynchobdellae) są one zupełnie pozbawione szczęk,
mają jedynie otwór gębowy zaopatrzony w wysuwalny ryjek. Bardzo pospolita w jeziorach,
stawach i rzekach, odżywia się krwią głównie ryb karpiowatych i innych, drążąc otwór w
skórze ryby i wysysając krew. Osiąga 2-5 cm długości.
Odlepka (Glossiphonia sp.)
Jest pospolicie występującym gatunkiem na kamieniach lub roślinach, w przybrzeżnej strefie
jezior. Ciało tych polujących na ślimaki pijawek szorstkie), co chroni je przed drapieżnikami.
Znane są z opieki nad potomstwem.
Pijawka kacza (Theromyzon tessulatum O.F.Müller, 1774)

Ma miękkie, lekko spłaszczone ciało z płaską stroną brzuszną i wypukłą stroną grzbietową.
Pijawka kacza jest koloru oliwkowego lub brunatnego z sześcioma rzędami żółtych lub
pomarańczowych plam wzdłuż ciała. Jest pasożytem ptaków wodnych, żyje w wolu lub
dziobie, odżywiając się krwią. Można ją spotkać na dnie i wśród roślinności wodnej.
Pijawka żółwiowa (Haementeria costata syn. Placobdella costata)
Pasożyt żółwia błotnego (Emys orbicularis Linnaeus.)

Hirudo

medicinalis

Hirudo

medicinalis

Hirudo

medicinalis

Hirudo

medicinalis

Hirudo

medicinalis

Haemopis

sanguisuga

Haemopis

sanguisuga

Erpobdella

punctata

Erpobdella

punctata

Erpobdella

punctata

Piscicola

geometra

- pijawka rybia

Piscicola

geometra

- pijawka rybia

Glosiphonia

sp.

- góra

Glosiphonia

sp.

- spód

Glosiphonia

sp.

- plamki oczne

Glossiphonia

complanata

- góra

Glossiphonia

complanata

- spód

Theromyzon sp.

Theromyzon

tessulatum

- pijawka

kacza

Haementeria

costata

- pijawka

żółwia

Rurecznik mułowy (Tubifex tubifex).

Należy, tak jak pijawki, do typu pierścienic (Annelida), gromady skąposzczetów
(Oligochaeta) i tak samo, jak pijawki są obojnakami. Występują powszechnie w ubogich w
tlen zbiornikach wodnych, jak również w niewielkich strumieniach i rzeczkach, gdzie

występują nierzadko w olbrzymiej ilości, drążąc w mule dennym rurkowate jamki, skąd
wystaje im tylko tylny koniec ciała. Osiągają długość 1-12 cm.

Tubifex tubifex

Tubifex

tubifex