Microsoft Word - Fascynujace psy.doc

Drodzy Nauczyciele

Psy odgrywaj

rol

w naszym codziennym

yciu i w

yciu naszych bliskich. W milionach

europejskich domów mieszka około 56 milionów psów b

cych członkami rodzin.

Wiele dzieci marzy o tym, by mie

w domu psa, jednak s

dzieci, które boj

psów. Przyczyn

ich strachu jest zwykle brak wiedzy lub okazji do przebywania w towarzystwie psów b

niemiłe

wiadczenia w kontaktach z tymi zwierz

tami. Zdarza si

równie

e w niektórych przypadkach

osoba z rodziny lub przyjaciel przenosi na dziecko własny strach lub niech

ęć

do psów.

Celem broszury pt. „Fascynuj

ce psy” jest przekazanie dzieciom w prosty, ciekawy i interaktywny

sposób informacji o pochodzeniu psów, ich udomowieniu, biologii, niektórych rasach oraz ich roli
w społecze

stwie, a w szczególno

ci o tym, jak zachowuj

psy, i jak zachowywa

w ich

pobli

u. Tak, jak nale

y nauczy

de dziecko bezpiecznego przechodzenia przez jezdni

, tak

naszym zdaniem wszystkie dzieci powinny dowiedzie

, jak porozumiewa

z psem i jak

zachowywa

w pobli

u psów, równie

tych, które maj

w domu.

„Fascynuj

ce psy” to publikacja przygotowana przez ekspertów ds. o

wiaty, która jest ju

z powodzeniem wykorzystywana przez nauczycieli i uczniów w niemieckich szkołach. Nauczyciele
szkół podstawowych chwal

za to, i

dostarcza interesuj

cego, po

ytecznego i dobrze

udokumentowanego tematu lekcji, natomiast uczniowie ciesz

e tak ciekawy temat jest cz

ęś

ich programu nauczania.

Niniejsz

darmow

publikacj

na pobra

ze strony internetowej organizacji FEDIAF.

Broszura ta jest „

ywym” dokumentem, wi

c je

li maj

stwo jakiekolwiek uwagi, pomysły lub

sugestie dotycz

ce sposobów, w jakie mo

na j

jeszcze lepiej wykorzysta

podczas zaj

ęć

, b

dziemy

wdzi

czni za ich przesłanie.

Mamy nadziej

e publikacja pt. „Fascynuj

ce psy” b

dzie podstaw

przyjemnych i udanych lekcji.

Z powa

aniem

Thomas Meyer
Sekretarz Generalny FEDIAF

Pies jest wa

nym członkiem rodziny

Uwagi dotycz

ce nauczania

Drodzy Nauczyciele

Obserwowanie psów i przebywanie w ich towarzystwie jest fascynuj

ce. Materiały dydaktyczne

zawarte w publikacji pt. „Fascynuj

ce psy” w interesuj

cy sposób przekazuj

podstawowe informacje

na temat tych popularnych zwierz

t domowych. Materiały zamieszczone w tej broszurze s

pełne

praktycznej wiedzy i odpowiednich informacji o psach, dzi

ki którym uczniowie w wieku 8-12 lat mog

nauczy

zrozumienia, szacunku i wra

liwo

ci w odniesieniu do psów i ich potrzeb. Naszym celem

jest wyja

nienie uczniom jak bezpiecznie przebywa

z psami, jak rozwija

w sobie poczucie

obowi

zku, a tak

e co powinni wiedzie

o biologii, zachowaniach i „j

zyku” psów.

Zrozumienie potrzeb i instynktownych zachowa

psa jest kluczem do nawi

zania z nim bezpiecznej

i satysfakcjonuj

cej relacji. Zapytane o własne do

wiadczenia, dzieci opisuj

te relacje jako czułe,

przyjacielskie i partnerskie. Dzi

ki tej publikacji uczniowie szkół podstawowych dowiedz

, w jaki

sposób zachowywa

w pobli

u psa, aby kontakt z nim był bezpieczny i radosny. Sami równie

lubimy uczy

nowych rzeczy. Dlatego te

dziemy wdzi

czni za Pa

stwa uwagi, sugestie

i konkretne pomysły, które pozwol

udoskonali

zamieszczone tu materiały, aby zawarto

ść

kolejnego

wydania tej publikacji równie

była przydatna podczas lekcji.

Autorzy publikacji pt

. „Fascynuj

ce psy”

„Fascynuj

ce psy”

Spis tre

Pochodzenie psów

Wataha wilków

Rodzina psa

Pies w rodzinie

-> Zestaw zada

Jak zachowywa

w pobli

u obcego psa?

-> Zestaw zada

Psi j

zyk

-> Zestaw zada

Rasy psów

-> Zestaw zada

Psy pracuj

-> Zestaw zada

Biologia psów I: Anatomia i uz

bienie

-> Zestaw zada

Biologia psów II: Wyostrzone zmysły

-> Zestaw zada

10a

Etapy

ycia psa

Typowy dzie

ycia psa

Zakup psa

Szkolenie psa

Piel

gnacja psa

Koszty utrzymania psa

Klucz odpowiedzi dla nauczycieli: Zestawy zada

4a-12

Sprawdzian: „Co wiem o psach?”

wiadectwo do sprawdzianu: „Co wiem o psach?”

Klucz odpowiedzi dla nauczycieli:
„Co wiem o psach?”

Słowniczek: Wa

ne terminy dotycz

ce psów

Informacje prawne

Arkusze informacyjne:

Arkusze informacyjne s

przeznaczone zarówno dla nauczycieli jak i uczniów. Zawieraj

one

informacje z zakresu tematycznego niniejszej publikacji i stanowi

podstaw

umo

liwiaj

rozwi

zanie zestawów zada

Zestawy zada

Zestawy zada

, które uczniowie mog

rozwi

podczas lekcji lub w grupach roboczych, s

umieszczone z tyłu poszczególnych arkuszy informacyjnych.

Arkusz informacyjny

„Fascynuj

ce psy” – szablony do kopiowania

Psy i ich dzicy krewni

Nasze domowe psy maj

wielu dzikich krewnych w ró

nych cz

ęś

ciach

wiata. Nale

żą

do nich m.in.

wilki, lisy, szakale i kojoty. Jednym ze starszych podgatunków dzikich psów jest australijski dingo.
Wszyscy przedstawiciele rodziny psowatych s

drapie

nikami. W ich diecie znajduj

równie

liny i owoce, przez co, pomimo,

e nale

żą

do kategorii zwierz

t mi

ernych psy nazywamy

oportunistycznymi wszystko

ercami.

Wilk

Pies

Szakal

Lis

Od wilka do psa domowego
Około 10000-14000 lat temu (w epoce mezolitu, czyli w

rodkowym okresie epoki kamienia) wilki

yły

i polowały na tych samych obszarach, co ludzie. Niektóre z nich szukały po

ywienia w miejscach,

gdzie mieszka

cy mezolitycznych osad składowali odpady. W efekcie ludzie oswajali wilki, co robi

tej pory. Najwi

cej po

ywienia udawało si

zdoby

tym wilkom, które nie bały si

ludzi, pozostawały

w pobli

u osad i wydawały potomstwo, które stawało si

jeszcze bardziej przyjazne człowiekowi.

Najbardziej oswojone zwierz

ta wkraczały na teren osad w poszukiwaniu pokarmu, co pozwoliło

ludziom zbli

do ich młodych. W ko

cu człowiek zacz

ł kontrolowa

rozmna

anie psów

i dobierał sobie te zwierz

ta, których naturalne zachowania były najbardziej u

yteczne na przykład

w zakresie polowania, zaganiania stada czy pilnowania dobytku.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Psy maj

wielu dzikich krewnych, takich jak wilki, lisy i szakale. Dawno temu niektóre wilki zacz

ły

zbli

do ludzi, aby podkrada

jedzenie. Nast

piło ich stopniowe oswajanie, po czym

ludzie zacz

li je hodowa

, rozwijaj

c w nich cechy korzystne dla

ycia osady.

Arkusz informacyjny

Pochodzenie psów

Arkusz informacyjny

ycie w watasze

Przed wielu laty ewolucja sprawiła,

e z wilka narodził si

pies domowy. Dlatego te

niektórzy

uwa

e nawet obecnie psy nale

y traktowa

jak wilki. Zachowanie współczesnych psów znacznie

jednak ró

ni si

od zachowania wilków i nie powinni

my traktowa

ich jednakowo. Psy lubi

członkami rodziny człowieka i nie chc

traktowane jak wilki

ce w watahach.

Mit samca alfa
Dawniej wierzono,

e przywódca watahy był

dominuj

cym osobnikiem alfa gotowym walczy

z ka

dym członkiem grupy, dopóki wszyscy nie

uznaj

jego wy

szo

ci. Nie jest to prawd

Samce i samice alfa w watasze to zwykle po
prostu

„rodzice” maj

potomstwo,

które

wychowuj

z pomoc

przedstawicieli starszych

pokole

Działanie w grupie
Zamiast cały czas walczy

ze sob

i ustala

, kto

jest przywódc

watahy, wilki

i współpracuj

ze sob

niczym członkowie rodziny. Wspólnie

poluj

na wi

ksz

zwierzyn

, której nie byłyby

w stanie zabi

w pojedynk

. Współpracuj

równie

podczas

wychowywania

młodych

i dostarczania im po

ywienia.

Jedzenie
Dawniej niektórzy ludzie s

dzili,

e przywódca

watahy

jako

pierwszy.

Wniosek

ten

wyci

gni

to na podstawie obserwacji wilków

cych w niewoli, a nie tych na wolno

ci. W

naturze,

dost

pna

była

ilo

ść

ywienia, wszyscy członkowie grupy jedli

naraz, przy czym priorytet miało karmienie
młodych.

Przebywanie razem
Watahy/rodziny wilków cz

sto piel

gnowały si

nawzajem. Zachowania społeczne, takie jak
pomaganie sobie w utrzymaniu czysto

ci futer

i usuwaniu paso

ytów, wzmacniały wi

zi mi

dzy

ich członkami.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Wilki zwykle

w rodzinach/watahach, w ramach których współpracuj

podczas polowa

i wychowywania młodych

Arkusz informacyjny

Wataha wilków

Arkusz informacyjny

Zrozumienie psich potrzeb

W odró

nieniu od wilków psy – równie

te dzikie – nie

w rodzinnych watahach. Udomowione psy

lubi

mieszka

w naszych domach i by

ęś

naszego

ycia, natomiast nie lubi

pozostawiane

same na zbyt długo. Pies jest szcz

ęś

liwy, gdy bierze udział w naszych rodzinnych czynno

ciach, i

uwielbia wspóln

nauk

, zabaw

i przytulanie. Psu nale

y zapewni

odpowiednio du

o ruchu oraz

miło

ci, a ponadto musimy go chroni

, dba

o jego zdrowie i karmi

go.

Wilk i jego wataha

Pies i jego wła

ciciele

Wilki zwykle

w watahach.

Dzikie psy zwykle nie

w grupach, podczas

gdy psy domowe lubi

ęś

ludzkiej

rodziny, z któr

i mieszkaj

Wilki musz

same szuka

pokarmu, chroni

młode i walczy

o przetrwanie.

To my odpowiadamy za to, by pies dostał
wszystko, czego potrzebuje: pokarm, opiek

zdrowotn

, ruch, wygodne posłanie i du

miło

ci.

li polowanie si

nie uda, wilk mo

e zdechn

ąć

z głodu, dlatego cz

sto współpracuje z innymi

wilkami, poluj

c na wi

ksz

zwierzyn

i walcz

o przetrwanie watahy.

Psy mog

broni

swojego po

ywienia, dlatego

jedz

cego psa nale

y zostawi

w spokoju.

Chocia

psy mo

na od małego uczy

tak, aby nie

uwa

ały człowieka za zagro

enie dla ich

ywienia, to jednak lepiej nie zakłóca

ich

posiłku.

Wilki

na otwartych przestrzeniach

i przemieszczaj

po rozległym terytorium.

Psy

w naszych domach, ale lubi

wychodzi

na zewn

trz i zwiedza

ró

ne miejsca podczas

spacerów.

Dzi

ruchowi

sprawne

i szcz

ęś

liwe.

Wilki li

żą

siebie i inne wilki w celu utrzymania

sier

ci w czysto

ci.

Za czysto

ść

psa domowego odpowiadamy my –

naszym

zadaniem

jest

szczotkowanie

i czesanie sier

ci oraz k

panie psa, gdy jest to

konieczne. U niektórych psów sier

ść

musi by

podstrzygana lub przycinana.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
W odró

nieniu od wilków psy nie

w watahach, lecz bycie członkiem rodziny sprawia im

przyjemno

ść

. To my jeste

my odpowiedzialni za dbanie o potrzeby, zdrowie,

zadowolenie i bezpiecze

stwo psa.

Arkusz informacyjny

Rodzina psa

Arkusz informacyjny

Co robi

, by psu dobrze

yło si

z ludzk

rodzin

Gdy pies po raz pierwszy pojawia si

w domu, potrzebuje czasu i nauki, aby dostosowa

ycia

rodziny. Ka

dy dom jest inny. Na przykład niektórzy ludzie nie chc

, aby ich pies le

ał na sofie,

podczas gdy inni mog

go do tego wr

cz zach

. Wa

ne, aby wszyscy członkowie rodziny

uzgodnili zasady panuj

ce w domu przed przybyciem psa, a nast

pnie przestrzegali ich, aby pies te

do nich przyzwyczaił.

Jasne komendy

Poza okre

leniem zasad obowi

zuj

cych w

domu nale

y te

uzgodni

komendy wydawane w

ramach nauki. Na przykład, je

li kto

ywa

komendy „waruj”, jako nakazu zej

cia z sofy, gdy

wszyscy inni u

ywaj

komendy „waruj”, ka

żą

psu si

poło

(a jako nakazu zej

cia z sofy

ywaj

komendy „zejd

”), wówczas wiadomo,

e pies w reakcji na t

komend

poło

y si

sofie.

Pies aktywny to pies szcz

ęś

liwy

Psy uwielbiaj

wysiłek fizyczny i umysłowy. Psy

biegaj

c i bawi

c si

na zewn

trz, mog

poznawa

otoczenie przy u

yciu wszystkich

zmysłów, dzi

ki czemu zaspokajaj

swoje

potrzeby fizyczne i psychiczne. Zanim spu

cisz

psa ze smyczy upewnij si

e wróci do ciebie,

kiedy go zawołasz oraz,

e swobodne bieganie

dzie bezpieczne dla niego i dla otoczenia.

Zabawa

Zabawa jest bardzo wa

na dla

wszystkich młodych zwierz

Poprzez zabaw

mog

one

uczy

wiczy

naturalne

zachowania, takie jak polowanie.
Ponadto

szczeniaki

rozwijaj

ten

sposób

umiej

tno

społeczne (np. zakaz gryzienia),
a

tak

wicz

równowag

i koordynacj

. Zabawa to dla psa

okazja, aby da

upust swojej

energii,

wiczy

lenie

i zbli

do rodziny (ludzkiej

lub psiej).

Miło

ść

i czuło

ść

Psy

okazuj

nam

wiele

lojalno

ci i czuło

ci i ciesz

gdy

miło

ść

jest

odwzajemniana. Psy zwykle
wol

, aby zamiast głaska

po głowie, delikatnie masowa

lub

łaskota

ich

uszy,

podgardle lub klatk

piersiow

Sen

Pies musi mie

miejsce, które

nale

y tylko do niego, np.

posłanie, poduszk

czy klatk

dla szczeniaków, gdzie mo

bez zakłóce

odpocz

ąć

, kiedy

potrzebuje

odrobiny

ciszy

i spokoju. Tu

po doł

czeniu do

nowej

rodziny

pies

nieprzyzwyczajony do spania
w

samotno

niespokojny w nocy i szuka

kontaktu z domownikami, ale
potem przyzwyczaja si

nowego otoczenia.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Nale

y pami

o potrzebach psa, aby czuł si

szcz

ęś

liwy,

c w domu z lud

mi. Staraj

c si

„my

jak pies”, mo

na lepiej zrozumie

to, jak pies postrzega

wiat, a tak

e wzmocni

nawi

zan

z nim wi

ęź

Arkusz informacyjny

Pies w rodzinie

Arkusz informacyjny

1 Przeczytaj poni

sze stwierdzenia. Je

li Twoim zdaniem dane stwierdzenie jest prawdziwe,

wpisz w polu obok literk

P (prawda), a je

li nie jest prawdziwe, wpisz w polu literk

F (fałsz).

(Uwaga: czasem obie odpowiedzi mog

prawdziwe lub fałszywe)

kszo

ść

psów woli zostawa

przez cały dzie

w domu.

kszo

ść

psów lubi chodzi

na spacer kilka razy dziennie.

Gdy pies pojawia si

w rodzinie, od razu zna zasady panuj

ce w domu.

Gdy pies pojawia si

w rodzinie, nale

y nauczy

go tego, co jest i tego, co nie

jest akceptowane w domu.

Członkowie rodziny powinni uzgodni

komendy, jakimi b

posługiwa

np. „siad”, „waruj”, „zejd

”, „zostaw”, „zosta

” i „do mnie”.

Psy wiedz

, o co nam chodzi, bez wzgl

du na słowa, jakich u

ywamy.

Psy lubi

łaskotane po klatce piersiowej.

Psy nie lubi

głaskania.

Zabawa jest dla dzieci, a nie dla psów.

Poprzez zabaw

psy ucz

i rozwijaj

ró

ne umiej

tno

ci.

Pies musi mie

własne, wygodne miejsce do spania, gdzie nikt nie b

dzie go

niepokoił.

Pies mo

e potrzebowa

kilku nocy, aby przyzwyczai

do nowego domu.

Zestaw zada

Pies w rodzinie

Zestaw zada

Zasady bezpiecze

stwa podczas kontaktu z obcym psem

Podczas spaceru pies nie zawsze wie, czy napotykane psy i ludzie nale

żą

do jego rodziny, czy nie.

Gdy dwa psy, które si

nie znaj

, spotkaj

, mog

na pocz

tku niepewne. Ich mowa ciała

wskazuje na to, czy s

przyja

nie nastawione, czy nie. Przyjazny pies macha ogonem i mo

zach

drugiego psa do zabawy. Nieprzyjazny lub agresywny pies mo

e warcze

, naje

i gro

nie wygl

. Je

li oba psy s

spokojne, zaczn

obw

chiwa

. W

chanie najpierw nosa, a

potem ogona drugiego psa, dostarcza psu wielu informacji. Wyczuwaj

, czy napotkany pies jest

samcem czy samic

, czy jest zdolny do rozmna

ania, ile ma lat i czy jest zdrowy.

Najpierw

zapytaj,

potem

pogłaskaj
Obcy pies doskonale wie,

nie

jeste

członkiem

jego

rodziny. Nigdy nie głaskaj go
bez

zapytania

zgod

wła

ciciela. Pozwól, aby pies

powoli pow

chał Twoj

aby dowiedział si

, kim jeste

Nie wypada si

gapi

Natarczywe patrzenie na psa
(lub człowieka) mo

e wywoła

u niego poczucie dyskomfortu
i zagro

enia. Psy odbieraj

patrzenie

oczy,

jako

wyzwanie

konfrontacji.

Najlepiej nie patrz psu prosto
w oczy, dopóki Ci

dobrze nie

pozna i Ci nie zaufa.

Podchod

zawsze od przodu

Psy

zwykle

podchodz

siebie  od  przodu.  Pies,  do
którego  inny  pies  podchodzi  do
tyłu,  mo

e si

nagle odwróci

i go ugry

źć

. Podchod

do psa

zawsze od przodu, ale nie
bezpo

rednio na wprost, aby

widział, jak si

zbli

asz, i

eby

nie wystraszył.

Gdy pies Ci zagra

a, sta

w bezruchu

Pies naje

a si

po to, aby wygl

na du

ego

i przera

cego, macha powoli opuszczonym

ogonem, opuszcza lekko głow

, mo

e te

sta

na lekko zgi

tych łapach – gotowy do skoku.

Patrz

c Ci wówczas prosto w oczy, mo

e w ten

sposób Ci grozi

. Sta

w bezruchu i nie wydawaj

adnego d

ku, nie wykonuj gwałtownych

ruchów, odwró

wzrok od psa i trzymaj r

ce przy

ciele i powoli wycofaj si

na bezpieczn

odległo

ść

Nie dra

nij psów

Nie wolno dra

ani dokucza

psu, który jest na

uwi

zi lub biega w t

i z powrotem za płotem

ogródka. Wystarczy przej

ść

obok i zignorowa

psa, aby mógł si

uspokoi

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Gdy psy spotykaj

inne psy lub nieznane osoby, zachowuj

w okre

lony sposób. Je

li zapami

tam

opisane tu zasady i b

ich przestrzega

podczas spotkania z obcym psem, mog

unikn

ąć

ugryzienia przez nerwowego, złego lub przestraszonego psa.

Arkusz informacyjny

Jak zachowywa

w pobli

u obcego psa?

Arkusz informacyjny

Jak psy si

porozumiewaj

Psy do komunikacji z innymi psami wykorzystuj

mow

ciała, wyraz pyska i d

ki. Na przykład pies

wygl

daj

cy na spokojnego – machaj

cy energicznie ogonem podniesionym do góry, z sier

uło

gładko na grzbiecie i zwisaj

cymi lub skierowanymi do przodu uszami – jest w dobrym

humorze. Pies mo

e si

ponadto komunikowa

przy u

yciu d

ków – mo

e szczeka

, warcze

skomle

, skowycze

lub wy

. Przyjrzyj si

poni

szym ilustracjom, a nast

pnie przeczytaj opis tego, jak

pies si

czuje:

Pies podskakuje:
Je

li pies jest wyra

nie zadowolony wówczas jest

to oznaka bardzo przyjaznego nastawienia. Mo

wykona

ukłon z wysoko uniesion

tyln

ęś

ciała i przednimi łapami uło

onymi na ziemi

(zaproszenie

zabawy).

rado

nie

macha

ogonem

tyln

ęś

ciała,

podskakiwa

w miejscu lub nawet przynie

ść

zabawk

i rzuci

do Twoich stóp, aby nie było

tpliwo

ci, co chce robi

Pies

jest

zrelaksowany,

pewny

siebie,

spokojny i okazuje zainteresowanie:
Pies nie jest spi

ty ani usztywniony. Ma

podniesione uszy, a jego oczy s

szeroko

otwarte i maj

przyjazny wyraz. Mo

e ponadto

macha

ogonem.

Pies jest przyja

nie nastawiony.

Pies le

y na plecach:

W ten sposób cz

sto zachowuj

szczeniaki

oraz mniej pewne siebie psy, gdy poznaj

nowych ludzi lub psy. Jest to gest poddania,
który pokazuje,

e nie stanowi

one zagro

enia.

Niektóre psy oddaj

mocz w takiej pozycji, co

dodatkowo podkre

la ich podda

postaw

Pies mo

e odwraca

wzrok i mruga

. Jego uszy

żą

płasko, mo

e liza

powietrze lub próbowa

poliza

twarz napotkanej osoby lub pysk innego

psa.

Pies ma podwini

ty ogon i uszy poło

one po

sobie:
Pies si

boi. Uwa

aj, przestraszony pies mo

e w

obronie próbowa

ugry

źć

Pies ma stercz

cy ogon i pokazuje z

by:

Pies jest agresywny. Mo

e sta

w bezruchu,

wyra

nie napi

ty, pochyla

do przodu

i patrzy

nieruchomym

wzrokiem.

dzie

próbował wygl

na tak du

ego i strasznego,

jak to tylko mo

liwe. Marszczy nos, warczy,

naje

a si

i pokazuje z

by.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Pies mo

e si

komunikowa

przy u

yciu d

ków i mowy ciała. Je

li poznam jego j

zyk, b

wiedzie

, czy i kiedy mog

podej

ść

do psa, którego nie znam.

Arkusz informacyjny

Psi j

zyk

Arkusz informacyjny

1 Jak psy si

komunikuj

2 Spójrz na poni

sze ilustracje. Wpisz numer danej postawy psa obok zdania, które najlepiej

opisuje to, co pies chce przez ni

powiedzie

„Nie podchod

zbyt blisko – to moje terytorium!"

„Boj

. Nie podchod

zbyt blisko! Czy zamierzasz mnie skrzywdzi

?”

„Wiem,

e jeste

silniejszy ode mnie, i chc

pokaza

e nie stanowi

zagro

enia”.

„Jestem bardzo podekscytowany. Chod

i pobaw si

ze mn

!”

„Nie bój si

podej

ść

bli

ej. Jestem przyja

nie nastawiony i chc

pozna

”.

Zestaw zada

Psi j

zyk

Zestaw zada

dy pies jest inny

Chocia

wszystkie psy maj

wspólnego przodka – wilka – wyst

puj

dzy nimi du

e ró

nice.

Istnieje ponad 350 ras psów oraz wiele odmian mieszanych (b

cych poł

czeniem co najmniej

dwóch ró

nych ras). Psy maj

ró

ne kształty i rozmiary – od malutkich po wielkie. Niektóre maj

dług

sier

ść

, a inne kr

con

lub krótk

. Istniej

rasy (np. nagi pies meksyka

ski) całkowicie pozbawione

sier

ci! Sier

ść

psa mo

e te

mie

wiele kolorów i odcieni. Pies mo

e by

jedno-, dwu- lub

trójkolorowy, mo

e by

w łaty, c

tki lub kropki. Chocia

psy bardzo ró

wygl

dem, wszystkie

zachowuj

w podobny sposób.

Chow chow

Owczarek szkocki długowłosy

Golden retriever

West Highland terrier

Jamnik szorstkowłosy

Yorkshire terrier

Mieszaniec

Doberman

Pudel

Owczarek alzacki lub niemiecki

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Istnieje wiele ró

nych ras psów, ale cho

bardzo ró

wygl

dem, wszystkie zachowuj

w podobny sposób i maj

wspólnego przodka – wilka.

Arkusz informacyjny

Rasy psów

Arkusz informacyjny

1 Czy potrafisz dopasowa

nazwy ras do poni

szych ilustracji?

Wpisz litery w odpowiednie pola.

Pudel

West Highland terrier

Doberman

Golden retriever

Yorkshire terrier

Jamnik szorstkowłosy

Owczarek

alzacki

lub

niemiecki

Chow chow

2 Zgromad

rysunki, zdj

cia i ilustracje przedstawiaj

ce psy. Stwórz plakat z ró

nymi rasami

psów i przynie

go na zaj

cia.

3 Zdob

jak najwi

cej informacji na temat Twojej ulubionej rasy psa. Zastanów si

, dlaczego

lubisz akurat t

ras

. Porównaj j

z ulubionymi rasami kolegi lub kole

anki.

4 Je

li Ty lub kto

z Twoich bliskich ma psa, opisz go kolegom i kole

ankom.

Zestaw zada

Rasy psów

Zestaw zada

Psy potrafi

nie tylko bawi

, je

ść

i spa

Człowiek zajmuje si

hodowl

psów od setek lat. W tym czasie nauczył si

wykształca

w psach

okre

lone cechy i zachowania, które mog

przydatne dla ludzi. Do pierwszych zada

psa nale

ało

pilnowanie osad ludzkich, pomaganie my

liwym oraz zaganianie stada. Dzisiaj wiele psów nadal si

tym zajmuje, ale niektóre z nich wykonuj

dla nas tak

e inne fascynuj

ce zadania: przeprowadzaj

bezpiecznie niewidomych lub niepełnosprawnych przez ulic

, szukaj

zaginionych osób oraz

pomagaj

wydosta

na powierzchnie ludziom zasypanym w wyniku osuni

cia ziemi, lawiny,

zawalenia si

budynku i innych katastrof. Specjalnie szkolone psy policyjne potrafi

natomiast goni

przest

pców oraz wyczuwa

narkotyki i materiały wybuchowe.

Pies obronny
Psie zmysły w

chu i słuchu s

o wiele lepsze od naszych.

Poprzez gło

ne szczekanie psy mog

nas ostrzega

o zbli

cym

niebezpiecze

stwie lub obcej osobie.

Pies my

liwski

Psy towarzysz

ludziom w polowaniach od zarania dziejów. Dzi

doskonałemu zmysłowi w

chu pies potrafi wytropi

zwierz

ta,

takie jak króliki, lisy i jelenie. Niektóre psy (np. charty) potrafi

goni

i schwyta

zwierz

ta, podczas gdy inne (np. jamniki) mog

wchodzi

do nor królików i lisów i je stamt

d wypłoszy

na otwarty

teren. Psy my

liwskie, takie jak spaniele i golden retrievery, mog

wydoby

upolowan

zwierzyn

z zaro

li lub wody i przynie

ść

liwemu.

Psy pasterskie
Psy pasterskie, (np. owczarek szkocki), wykorzystuj

swój

liwski instynkt tropienia i gonienia do kierowania stadem

owiec.

Ich

zadaniem

jest

chronienie

stada

przed

niebezpiecze

stwem i zaprowadzanie go do zagrody.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Poszczególne rasy psów powstały po to, aby pomaga

ludziom w polowaniu, chronieniu dobytku lub

zaganianiu stad, a tak

e w innych, bardziej skomplikowanych zadaniach, takich jak praca w policji lub

z osobami niepełnosprawnymi. Wiele współczesnych ras wyhodowano na kochaj

psy domowe.

Arkusz informacyjny

Psy pracuj

Arkusz informacyjny

1 Spójrz na poni

sze ilustracje. Nast

pnie przeczytaj zakresy obowi

zków znajduj

ce si

pod

nimi.
Czy potrafisz dopasowa

poszczególne zakresy obowi

zków do ilustracji? Wpisz odpowiedni

numer w polu obok ilustracji.

Obowi

zki:

Te psy pomagaj

bezpiecznie porusza

niewidomym.

Ostrzegaj

ich

stopniach,

schodach, samochodach i innych przeszkodach.
Psy mog

prowadzi

niewidomych do miejsca,

w którym chc

oni usi

ąść

, lub oprowadza

ich po

sklepach. Pies przewodnik musi by

zawsze w

pełni czujny, wi

c nie wolno ich w

aden sposób

rozprasza

Obowi

zki:

Te psy pracuj

dla policji. Potrafi

wyw

cha

nielegalne przedmioty, takie jak narkotyki lub
materiały wybuchowe na lotniskach. Potrafi

tak

e wytropi

i schwyta

zbiegłych przest

pców.

Psy pomagaj

zapobiec bójkom na stadionach

oraz pilnuj

budynków i innych obiektów.

Obowi

zki:

Te psy szukaj

zaginionych osób. Znajduj

pod gruzami po trz

sieniach ziemi lub zasypane

niegiem po przej

ciu lawiny. Mog

nawet

dotrze

do osób znajduj

cych si

pod wod

wywróceniu si

łodzi. Te psy ratuj

ludzkie

ycie.

Obowi

zki:

Te psy ci

sanie przewo

żą

ce ludzi lub towary

w mro

nych krajach i obszarach, do których nie

docieraj

samochody, statki lub samoloty. Nawet

z ci

ęż

kim ładunkiem potrafi

całymi godzinami

przemierza

e odległo

ci.

Zestaw zada

Psy pracuj

Zestaw zada

1. Uz

bienie psa

Pokarm dzikiego psa składa si

głównie z innych zwierz

t (upolowanych lub padliny) i ro

lin. Z

i szcz

ki psa musz

c by

dostosowane do chwytania, przytrzymywania, rozdrabniania

i prze

uwania pokarmu. Aby móc to robi

skutecznie, pies posiada cztery rodzaje z

bów. Tak jak

dzieci, szczeni

ta maj

28 z

bów mlecznych, które zaczynaj

im wypada

w wieku 3-4 miesi

cy. Jak

wida

na poni

szym rysunku, w wieku 7 miesi

cy psy maj

42 z

by stałe:

a: Siekacze
b: Kły
c: Z

przedtrzonowe
i trzonowe
d: Łamacze

W przedniej cz

ęś

ci jamy ustnej znajduje si

sze

ść

siekaczy o ostrych kraw

dziach, które słu

żą

obgryzania mi

sa przy ko

ci.

Cztery długie i ostro zako

czone kły, które s

widoczne od razu, gdy tylko pies otworzy jam

ustn

słu

żą

do przytrzymywania i rozrywania wi

kszych cz

ęś

ci pokarmu.

by przedtrzonowe i trzonowe słu

żą

do rozdrabniania pokarmu. Do przecinania i dzielenia du

ych

i twardych k

sów na mniejsze kawałki słu

żą

głównie łamacze.

2. Anatomia psa

Poni

szy schemat przedstawia cz

ęś

ci ciała psa (jego anatomi

Pysk

Przednie
łapy

Ogon

Tylne
łapy

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Pies w naturalnym

rodowisku jest drapie

nikiem, wi

c ma ostre z

by. Nale

y pami

e szcz

i z

by psa s

mocne, przez co mog

niebezpieczne. Do ka

dego psa nale

y podchodzi

z respektem. Powinienem przestrzega

poznanych wcze

niej zasad, aby unikn

ąć

ugryzienia..

Arkusz informacyjny

Biologia psów I:

Anatomia i uz

bienie

Arkusz informacyjny

1. Wypełnij luki w poni

szym tek

cie.

Sze

ść

małych z

bów w przedniej cz

ęś

ci jamy ustnej psa to 1)

Słu

żą

one do 2)

e, ostro zako

czone z

by to 3)

. S

one mocne i ostre. Psy u

ywaj

ich do

przytrzymywania i pokarmu, a czasem równie

do zabijania zdobyczy. Gdy pies zaciska z

by, nie

stykaj

, lecz mijaj

, jak ostrza w no

ycach.

Do przecinania i obgryzania ko

ci i mi

sa słu

żą

e, nierówne z

by w tylnej cz

ęś

ci psiego pyska

zwane 4)

Nast

pnie pies prze

uwa i mieli pokarm przy u

yciu du

ych, płaskich z

bów znajduj

cych si

z tyłu

pyska i nazywanych 5)

ęść

psiej głowy obejmuj

ca nos, jam

ustn

i szcz

to 6)

Przy u

yciu mowy ciała pies wyra

a to, jak si

czuje. Gdy jest podekscytowany, macha 7)

li chce przyci

ąć

Twoj

uwag

, mo

e Ci

stukn

ąć

2. Poni

sza ilustracja przedstawia czaszk

psa.

Pokoloruj co najmniej jeden kieł na czerwono, jeden siekacz na zielono, jeden z z

bów trzonowych na

ółto i jeden łamacz na niebiesko.

Zestaw zada

Biologia psów I:

Anatomia i uz

bienie

Zestaw zada

Wyostrzone zmysły

Chocia

współczesne psy nie musz

polowa

, aby prze

, wiele ras zachowało bardzo czułe

zmysły. Jednym z najbardziej wyostrzonych i najwa

niejszych zmysłów psa jest w

ch. Podczas gdy

ludzki nos zawiera 5 milionów komórek w

chowych słu

żą

cych do w

chania, w psim nosie jest ich

ponad 220 milionów! Oznacza to,

e zmysł w

chu u psa jest co najmniej 1000 razy lepszy ni

człowieka! Pies ma te

bardzo dobry słuch, wi

c nie musimy krzycze

, zwracaj

c si

do niego. Wzrok

psa jest ju

jednak mniej rozwini

ty od naszego, je

li chodzi o rozpoznawanie szczegółów i kolorów.

Pies za to o wiele szybciej zauwa

a nawet najmniejszy ruch w swoim otoczeniu, potrafi te

lepiej ni

człowiek widzie

w ciemno

ciach.

W porównaniu z człowiekiem psi zmysł smaku równie

nie jest tak dobrze rozwini

ty. W celu

okre

lenia, czy pokarm jest smaczny czy nie, pies woli u

ywa

nosa, wi

c cz

sto najpierw w

cha

jedzenie, a potem szybko je połyka. J

zyk słu

y psu do innych zada

, na przykład chłeptania wody

lub ochładzania organizmu. Gdy jest ciepło b

po wysiłku, pies wykonuje szybkie i płytkie oddechy

z j

zykiem zwisaj

cym na zewn

trz. Gdy pies dyszy, wilgo

znajduj

ca si

na j

zyku i w jamie ustnej

paruje i schładza wdychane powietrze, co ochładza jego organizm.

Uszy

Uszy psów s

stoj

ce lub zwisaj

ce, mog

szpiczaste lub zaokr

glone albo

maj

kształt po

redni. Psy nie musz

obraca

głowy, aby lepiej co

usłysze

poniewa

wystarczy,

e poruszaj

uszami, które mog

ustawia

w ró

nych

kierunkach (oba razem lub ka

de z osobna). Słuch u psa jest znacznie lepszy

u człowieka. Psy słysz

ki pochodz

ce z daleka o wiele lepiej ni

my, a

nawet d

ki o wysokiej cz

stotliwo

ci, których my w ogóle nie słyszymy.

Oczy

Wzrok psa nie jest ani tak wyostrzony, ani tak czuły na kolory jak nasz, ale to
dlatego,

e nie ma takiej potrzeby. Psy potrafi

za to bardzo szybko wykry

nawet najmniejszy ruch w swoim polu widzenia. Niektóre rasy (na przykład te,
które poluj

wzrokiem) widz

, co si

dzieje z ich lewej lub prawej strony bez

potrzeby obracania głowy, poniewa

ich oczy s

umieszczone bardziej z boku

z przodu głowy. W przeciwie

stwie do nas psy widz

równie dobrze w nocy,

jak i za dnia.

Nos

Zmysł w

chu jest dla psa bardzo wa

ny. Dzi

ki niemu potrafi i

ść

tropem w

poszukiwaniu zwierz

t znajduj

cych si

pod ziemi

, rozpoznawa

inne psy,

które poszły tym samym tropem, a tak

e okre

, czy pokarm jest smaczny.

Pies potrafi rozpozna

zapach członków swojej rodziny w

ród tysi

ca innych

zapachów. Oczywi

cie potrafi te

wyw

cha

, czy masz dla niego co

smacznego w kieszeni!

Co widz

ja?

Co widzi pies?

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Pies u

ywa swych zmysłów do odkrywania

wiata wokół siebie. Psy nie maj

dobrze rozwini

tego

zmysłu smaku, ale mog

wyczu

i usłysze

to, czego my nie potrafimy. W dodatku psy dostrzegaj

ruch na znacznie wi

ksz

odległo

ść

Arkusz informacyjny

Biologia psów II:

Wyostrzone zmysły

Arkusz informacyjny

1. Przeczytaj pytania i zdecyduj, które z dwóch stwierdze

jest wła

ciwe.

Zaznacz pole obok stwierdzenia, które jest prawidłow

odpowiedzi

na dane pytanie.

Uwaga: w niektórych przypadkach obie odpowiedzi s

prawidłowe!

O ile lepszy jest psi w

ch od ludzkiego?

Nos psa zawiera ponad 220 milionów komórek u

ywanych podczas

chania.

Nos psa działa o 1000 razy lepiej ni

nos człowieka.

Jak pies wykorzystuje swój j

zyk?

Pies u

ywa j

zyka do smakowania swojego pokarmu.

Pies potrafi zgina

zyk w kształt przypominaj

cy ły

w celu

chłeptania płynów.

Co jest niezwykłego w tym, jak psy widz

Potrafi

wykry

nawet najmniejszy ruch.

Dostrzegaj

kolory lepiej ni

ludzie.

Co ró

ni uszy psa od ludzkich?

bardziej ruchome ni

uszy człowieka.

Mog

stercz

ce, zwisaj

ce lub mie

kształt po

redni.

Jaka jest ró

nica mi

dzy słuchem psa i człowieka?

Słuch psa jest o wiele bardziej czuły i potrafi wychwyci

ki, których

my nie słyszymy.

Psy nie słysz

tak dobrze, jak ludzie.

Które stwierdzenie na temat psiego nosa jest prawdziwe?

Nos jest dla psa bardzo wa

nym organem czuciowym.

Psi nos nie działa tak dobrze, jak ludzki.

Dlaczego psi nos jest tak wa

ny?

Pies potrafi rozpozna

ludzi i inne zwierz

ta po zapachu.

Pies potrafi wyw

cha

trop pozostawiony przez zwierz

ta i ludzi.

Do czego poza piciem pies wykorzystuje swój j

zyk?

zyk nie ma innych funkcji

Pies u

ywa j

zyka do chłodzenia organizmu.

Zestaw zada

Biologia psów II:

Wyostrzone zmysły

10a

Zestaw zada

Od szczeni

cia do dorosłego psa

Psy, tak jak ludzie, s

ssakami. Szczeni

ta rodz

bezbronne i wymagaj

troski ze strony matki

przez pierwszych sze

ść

do o

miu tygodni

ycia. W tym okresie matka karmi je mlekiem. Po szóstym

tygodniu

ycia szczeniaki zaczynaj

spo

ywa

pokarm stały i uniezale

niaj

nieco od matki. To w

tym okresie s

sto sprzedawane i trafiaj

do nowych domów. Psy rosn

szybko i niejednokrotnie

osi

gaj

pełne rozmiary w chwili uko

czenia 1 roku

ycia (psy małych ras) lub 2 lat (psy ras

olbrzymich).
Samica psa jest okre

lana jako „suka”. W wieku od 9 miesi

cy do 2 lat (w zale

ci od wielko

ci i

rasy psa) suka osi

ga dojrzało

ść

płciow

rednio dwa razy w roku ma ruj

(inaczej nazywan

cieczk

) i w tym czasie mo

e by

zapłodniona. Po około 63 dniach ci

ąż

y rodzi młode. Wielko

ść

miotu

jest bardzo zmienna, i głównie zale

y od rasy i wielko

ci psów oraz ich ogólnego stanu zdrowia.

Pierwsze tygodnie

ycia szczeniaka

Pies rodzi si

głuchy i

lepy. Jego wzrok i słuch powoli rozwijaj

gu pierwszych 2 tygodni. Szczeniaki otwieraj

oczy po około 10-14

dniach. Odczuwa ciepło ciała swojej matki i ma od urodzenia dobry
zmysł w

chu, co pomaga mu w znalezieniu matki, kiedy jest głodny.

Szczeniaki przytulaj

do swojej mamy oraz braci i sióstr, aby si

ogrza

. W wieku około 2 tygodni szczeniak zaczyna stawia

pierwsze

niepewne kroki, a w ci

gu kolejnych 4 tygodni zaczyna zwiedza

swoje

otoczenie i nabywa pierwszych umiej

tno

ci społecznych pod czujnym

okiem matki.

Szczeniak doł

cza do rodziny

W wieku około 6 tygodni szczeni

zaczyna spo

ywa

pokarm stały i w

wieku 8 tygodni jest gotowe zamieszka

ród ludzi u swojej nowej

rodziny. Na tym etapie szczeniak dowiaduje si

e ludzie s

dobrzy,

oswaja si

z widokami i d

kami domu. Musi si

jeszcze wiele

nauczy

w nowym domu, na przykład swojego imienia i podstawowych

zasad

ycia w ludzkiej rodzinie (obejmuj

cych np. załatwianie potrzeb

fizjologicznych). Jest to te

czas, aby zobaczył i do

wiadczył rzeczy i

zjawisk, z którymi b

dzie miał styczno

ść

w całym swoim

yciu (np.

samochód, autobus, ulica, ludzie, rowery itp.).

Dorastanie

W pierwszych kilku miesi

cach

ycia psa człowiek odpowiada za

nauczenie psa czysto

ci, znaczenia komend „zosta

”, „na miejsce”, „do

mnie” itp., zasad obowi

zuj

cych w domu i tego, jak powinien si

zachowywa

w towarzystwie innych zwierz

t i ludzi. Ponadto dzi

zabawom z innymi psami szczeniak uczy si

z nimi komunikowa

. Na

spacerze (po wykonaniu niezb

dnych szczepie

) pies uczy si

chodzi

przy nodze (tu

obok Ciebie) i przyzwyczaja si

do ulicznego hałasu

ęż

arówek, motorów, samolotów, syren itd.

Dorosły pies

Pies nigdy nie przestaje si

uczy

– jego nauka trwa całe

ycie, które

e trwa

do 15 lat, w zale

ci o wielko

ci i ogólnego stanu zdrowia

psa. Dorosły pies uwielbia sp

dza

czas ze swoj

rodzin

. Jest

szcz

ęś

liwy, gdy si

z nim bawimy i przytulamy si

do niego, gdy

znajdujemy mu zadania do wykonania, uczymy go i chwalimy, kiedy
zrobi co

dobrze.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Tak jak u człowieka, potrzeby psa zmieniaj

wraz z tym, jak przekształca si

ze szczeniaka w

młodego psa, a potem w dorosłego psa. Pies wiele si

uczy w młodym wieku, ale nauka trwa

dalej przez całe

ycie.

Arkusz informacyjny

Etapy

ycia psa

Arkusz informacyjny

Jaki pies jest dla mnie odpowiedni?

Obecnie na

wiecie jest ponad 350 ró

nych psich ras i jeszcze wi

cej odmian mieszanych. Tak jak

ludzie, psy mog

ciche lub pełne

ycia, grube lub chude, du

e lub małe, mog

sportowcami

lub domatorami oraz posiada

wszystkie cechy po

rednie. Niektóre psy lubi

tropi

zapachy w lesie, a

inne biega

w wy

cigach. Podczas wyboru psa jego wygl

d lub kolor sier

ci nie powinny by

jedynym

kryterium. Musisz wci

ąć

pod uwag

swój styl

ycia i zastanowi

, która rasa b

dzie najlepiej

pasowa

do Twojej rodziny. W domu rodzinnym naprawd

szcz

ęś

liwe b

tylko psy dobrze

dopasowane do wła

cicieli. Szczegółowe opisy cech zewn

trznych i wewn

trznych ró

nych ras

na znale

źć

w encyklopediach psów oraz w internecie. Mo

esz te

wybra

na wystaw

psów,

gdzie zobaczysz mnóstwo ró

nych ras, a hodowcy ch

tnie udziel

Ci porady i informacji o rasie, która

interesuje.

Pies z rodowodem
Prawidłowo wychowany szczeniak z hodowli powinien
dorasta

w towarzystwie swojej matki i rodze

stwa, a

tak

e rodziny hodowcy i czasem równie

innych zwierz

na przykład kotów. Powinni o niego dobrze dba

zarówno

członkowie jego ludzkiej rodziny, jak i lekarz weterynarii.

c w rodzinie szczeniak powinien nauczy

podstawowych

zasad

obejmuj

cych

przykład

załatwianie potrzeb i zosta

zapoznany z ró

nymi lud

mi.

Taki pies b

dzie ch

tnie kontynuowa

uczenie si

doł

czeniu do nowej rodziny. Jest jeszcze tyle rzeczy na

wiecie, które musi odkry

! Nauka młodych psów wymaga

sporo czasu i cierpliwo

ci, na co musz

gotowi

wszyscy członkowie rodziny.

Pies ze schroniska
Chocia

szczeniaki s

sto dost

pne, wiele psów czekaj

cych w schroniskach na nowy dom jest ju

starszym wieku. Opiekunowie w schronisku dobrze je znaj

i powinni by

w stanie dopasowa

psy do

odpowiednich rodzin. Takie psy s

zwykle nauczone czysto

ci, zaszczepione, wysterylizowane (niemog

mie

potomstwa), odrobaczone i zbadane przez weterynarza pod k

tem ogólnego stanu zdrowia. Ponadto

w wielu przypadkach maj

za sob

odrobin

tresury. Niektóre psy mog

mie

jednak złe do

wiadczenia

i wymaga

specjalnej porady behawioralnej, tresury i du

ej cierpliwo

ci, aby mogły wymaza

złe

wspomnienia.

Pies czy suka?
Samce s

zwykle wi

ksze, bardziej umi

ęś

nione i ci

ęż

sze ni

samice (suki). Je

li suka nie została

wysterylizowana i jest gotowa do rozmna

ania, samce cz

sto b

pod

ąż

za swoim silnym instynktem i

mog

ucieka

z domu, by j

znale

źć

. Suki maj

cieczk

zwykle dwa razy w roku i cz

sto wabi

wówczas

wszystkie samce psów z s

siedztwa. W tym okresie musz

wychodzi

na spacer na smyczy, poniewa

przeciwnym razie łatwo o nieplanowane potomstwo! Zaleca si

sterylizowanie wszystkich psów, poniewa

nie tylko zapobiega to niechcianej ci

ąż

y, ale równie

zmniejsza ryzyko zachorowania na niektóre choroby

oraz zmniejsza ilo

ść

ucieczek psów i zmniejsza ryzyko wypadków.

Pies w małym domu lub mieszkaniu
Nie wszystkie psy potrzebuj

ogrodu. Wiele psów mo

e z powodzeniem

w mieszkaniu, o ile tylko b

regularnie wychodzi

na spacer (co najmniej dwa razy dziennie). Małe psy, takie jak mops i Cavalier King

Charles spaniel, lubi

bawi

, sp

dza

czas na wolnym powietrzu i wymagaj

nieco mniej ruchu ni

bardziej aktywne rasy, takie jak bokser lub Golden retriever, które faktycznie potrzebuj

przestrzeni, gdzie

mog

„wyszale

” i bawi

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Przed nabyciem psa członkowie rodziny powinni zastanowi

nad wszystkimi potrzebami psa

i wybra

takiego, którego wielko

ść

i rasa b

odpowiednie dla ich domu i stylu

ycia.

Arkusz informacyjny

Zakup psa

Arkusz informacyjny

Pies powinien i

ść

do „szkoły”

Gdy szczeniak osi

gnie wiek około 12-20 tygodni, powinno si

go nauczy

interakcji z innymi psami i

lud

mi oraz podstawowych komend. Po zako

czeniu tego etapu nale

y dalej uczy

psa reagowania

na nowe sytuacje i wła

ciwego zachowania. Przez całe dorosłe

ycie pies ch

tnie b

dzie

wiczył

lenie, nabywał nowe umiej

tno

ci, poznawał

wiczenia sportowe i budował wi

ęź

z Tob

i Twoimi

bliskimi. Edukacja psa obejmuje nauk

chodzenia na smyczy bez ci

gni

cia, siadania i kładzenia si

na rozkaz, warowania i – co wa

ne – przybiegania na zawołanie jak równie

chodzenia na swoje

miejsce. Ponadto mo

e si

nauczy

m.in. zostawia

lub odkłada

rzeczy na rozkaz, a tak

e pozna

zabawne sztuczki.

Pies uczy si

komendy „siad” szybko. Jest ona

na, gdy chcemy przej

ść

przez ulic

i musimy

poczeka

, a

dzie to bezpieczne, lub wtedy, gdy

spotykamy

innych

ludzi

chcemy

nimi

porozmawia

kilka minut.

Po usłyszeniu komendy „zostaw” pies powinien
odło

lub wypu

z pyska to, co w nim trzyma.

ten

sposób

powstrzymujemy

przed

połkni

ciem

czego

niebezpiecznego

lub

gryzieniem czego

, co nie jest zabawk

– na

przykład smyczy lub naszych butów!

Gdy pies opanuje komend

„do nogi”, mo

emy z

nim chodzi

na spacer bez smyczy tam, gdzie jest

to bezpieczne. Niemniej, id

c po chodniku lub

nieogrodzonych terenach w pobli

u dróg, pies

zawsze powinien by

na smyczy. Je

li co

przestraszy lub zobaczy co

, co chce goni

, mo

zapomnie

o nauczonych nawykach i wybiec na

drog

Komenda „waruj" równie

jest przydatna w wielu

sytuacjach – u lekarza weterynarii, podczas
odwiedzin u znajomych, w domu, gdy s

w nim

cie, oraz wtedy, gdy pies musi zosta

sam. Gdy

pies si

poło

y, wówczas si

uspokaja i powinien

czeka

na kolejne komendy lub po prostu

wypoczywa

Szczeniaki uwielbiaj

blisko rodziny, chodzi

za wła

cicielem i przytula

do niego.

sto b

sprawdza

, jak reagujesz na nowe rzeczy pojawiaj

ce si

w ich otoczeniu.

Po zawołaniu szczeniaka zwykle przybiegnie do Ciebie, wi

c warto go nauczy

przybiegania na zawołanie, gdy jeszcze jest młody i z entuzjazmem reaguje na Twoje
towarzystwo. Gdy pies uro

nie i b

dzie zaj

ty zabaw

z innymi psami lub pod

ąż

aniem za

interesuj

cym go zapachem, przyci

gniesz jego uwag

i namówisz go do podbiegni

cia,

li b

dzie to si

zało z czym

ciekawym i jak

ąś

nagrod

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Tak jak ucze

w szkole, pies musi si

uczy

nowych rzeczy. Wa

ne, aby ju

za młodu nabył

umiej

tno

ci społecznych i poznał podstawowe komendy. Psy lubi

uczy

przez całe

ycie, a nauka psa to zabawne

wiczenie, które mo

emy robi

razem.

Arkusz informacyjny

Szkolenie psa

Arkusz informacyjny

Czego pies potrzebuje?

Psy potrzebuj

pokarmu do

ść

ró

cego si

od naszego. Wiele rzeczy, które nam smakuj

, jest

niedobrych dla psiego zdrowia, a nawet truj

cych – np. czekolada. Musimy te

dba

o ich sier

ść

, aby

nie była popl

tana i aby nie zadomowiły si

w niej paso

yty, takie jak pchły. Piel

gnacja z

bów jest

równie

bardzo wa

na. Najlepiej my

je codziennie specjaln

past

i szczoteczk

dla psów. S

dost

pne specjalne gryzaki, które pomagaj

czy

psie z

by.

Piel

gnacja

Dbanie o psa nie oznacza wył

cznie regularnego karmienia. Oprócz tego pies

wychodzi z Tob

codziennie na spacer lub biega po podwórku, a przecie

lubi

tarza

w błocie i innych niezbyt higienicznych miejscach. Psy z krótk

sier

nale

y czesa

raz na tydzie

. Wszystkie pozostałe psy nale

y szczotkowa

bardziej regularnie, a je

li maj

dług

sier

ść

, to codziennie. Szczotkowanie usuwa

martwe włosy i pomaga zachowa

blask sier

ci poprzez rozprowadzanie

naturalnych psich substancji, produkowanych przez skór

psa. K

piel psa jest

zwykle wymagana tylko wtedy, gdy jest naprawd

brudny lub wytarzał si

czym

brzydko pachn

cym. Nale

y u

ywa

specjalnego szamponu dla psów.

Karmienie

Psy maj

specjalne potrzeby

ywieniowe, które ró

od naszych. Mo

esz

kupi

gotow

karm

dla psów, która jest zbilansowana, zawiera odpowiednie

składniki od

ywcze i zaspokoi wszystkie jego potrzeby. Karma ta jest smaczna i

dostarcza psu wszelkich składników potrzebnych do rozwoju i do tego, by był
sprawny i zdrowy. Karma mo

e by

sucha, mokra lub półsucha, a w

ród

gotowych karm s

produkty dla młodych, dorosłych, a nawet starych psów.

Wszystkie gotowe karmy dla psów zawieraj

wskazówki

ywieniowe, których

nale

y przestrzega

, aby pies nie miał nadwagi. Ponadto zaleca si

regularne

enie psa. Je

li jedzenie ma by

nagrod

podczas tresury, powinna by

wliczona w dzienn

ilo

ść

pokarmu psa, aby nie zjadł wi

cej ni

potrzebuje.

Smakołyki nigdy nie powinny stanowi

ponad 10% dziennej porcji jedzenia psa.

Nale

y te

pami

eby pies zawsze miał dost

p do

wie

ej wody.

Pierwsza pomoc
Gdy pies doznał urazu lub jest chory, nale

y go jak najszybciej zawie

źć

do lekarza weterynarii. Nie

wolno podawa

psu leków przeznaczonych dla ludzi, gdy

mog

truj

ce! Do chorego psa nale

podchodzi

z zachowaniem ostro

ci, poniewa

w wyniku bólu mo

e on ró

nie reagowa

. W

nagłych wypadkach s

pewne sposoby na to, aby ul

cierpieniom psa przed dostarczeniem go do

weterynarza. Je

li pies dostał na przykład udaru cieplnego lub słonecznego, nale

y go uło

w cieniu

lub na chłodnej powierzchni i podawa

mu wod

do picia. Krwawi

ce rany nale

y szybko

zabanda

owa

, aby zatamowa

krwawienie.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Posiadanie psa oznacza,

e odpowiadam za wszystkie jego potrzeby, które musz

zaspokojone,

aby był szcz

ęś

liwy i zdrowy. Pies wymaga karmienia, pojenia, czesania i opieki zdrowotnej

odpowiedniej dla jego wielko

ci, wieku i rasy. Niektóre produkty spo

ywcze, które nam

smakuj

, s

dla psów truj

ce.

Arkusz informacyjny

Piel

gnacja psa

Arkusz informacyjny

Zakup i utrzymanie psa kosztuje

Pies potrzebuje od swojej rodziny nie tylko miło

ci, uwagi, tresury i dobrych warunków do

ycia. Pies

to równie

wydatki – nie chodzi wył

cznie o cen

jego zakupu, ale równie

o koszt wy

ywienia i opieki

przez całe jego

ycie. Je

li bierzesz psa ze schroniska, placówka ta zwykle prosi o darowizn

, ale

e równie

pobiera

okre

lon

opłat

. Psy z rodowodem kupowane od hodowcy s

zwykle o wiele

dro

sze.

Na pocz

tek opiekun psa powinien naby

kilka przedmiotów, dzi

ki którym pies poczuje si

u Ciebie

jak u siebie w domu:

koc i posłanie

smycz lub szelki i obro

a z identyfikatorem

miski na jedzenie i wod

szczotka i grzebie

Wszystkie te koszty ponosisz tylko raz lub raz na kilka lat. Do tego dochodz

regularne wydatki na

karm

, opiek

zdrowotn

, smakołyki i zabawki, które pies dostaje w nagrod

. Pami

taj równie

innych kosztach – np. szkoła nauki dla psów lub trener, a tak

e kosztach zajmowania si

psem w

czasie Twoich wyjazdów, kiedy nie mo

na zabra

psa ze sob

. Oto lista kosztów, które nale

y wzi

ąć

pod uwag

przed nabyciem psa:

Koszty utrzymania psa
Pies ze schroniska lub od hodowcy

Podstawowe wyposa

enie

Posłanie i koc

Miski na jedzenie i wod

Smycz/szelki/obro

a z identyfikatorem

Szczotka i grzebie

Koszty ponoszone regularnie przez całe

ycie psa

Karma

Smakołyki

Odpchlenie (raz w miesi

cu) i odrobaczenie (raz na 3 miesi

ce)

Pozostałe koszty

Microchip +/- koszty rejestracji (jednorazowo)

Sterylizacja (jednorazowo)

Wizyty u lekarza weterynarii/szczepienia (raz w roku)

Szkoła dla psów lub trener

Wizyta u lekarza weterynarii
Nawet je

li pies jest zdrowy, i tak powinien regularnie chodzi

do lekarza weterynarii – co najmniej raz

w roku. Lekarz weterynarii dokładnie go zbada i zaszczepi przeciw gro

nym chorobom. Twój pies

e równie

wymaga

usuni

cia kamienia naz

bnego. Lekarz weterynarii doradzi Ci, jak cz

sto pies

musi by

odrobaczany i zabezpieczany przed pchłami i kleszczami.

Podsumowanie zdobytej wiedzy:
Dbanie o psa wi

ąż

e si

z wydatkami, a ponadto wymaga du

o czasu i uwagi. Rodzina musi

wyznaczy

odpowiedni bud

et na karm

, wyposa

enie i regularne wizyty u lekarza weterynarii,

aby pies był zdrowy i w najwy

szej formie.

Arkusz informacyjny

Koszty utrzymania psa

Arkusz informacyjny

4a Pies w rodzinie

1.a) F / P

1.b) F / P

1.c) P / F

1.d) P / F

1.e) F / P

1.f) P / P

5a Jak zachowywa

w pobli

u obcego psa?

1.a) Dziecko podchodzi do psa od tyłu, co grozi ugryzieniem. Musz

zawsze podchodzi

do psa od

przodu, aby widział,

e nie stanowi

zagro

enia.

1.b) Dziecko głaszcze psa bez uprzedniego zapytania wła

ciciela. Pies mo

e poczu

zaatakowany

i ugry

źć

dziecko. Musz

zawsze zapyta

wła

ciciela, czy mog

pogłaska

jego psa.

1.c) Dziecko patrzy psu prosto w oczy. Pies mo

e si

z tego powodu zdenerwowa

i zacz

ąć

zachowywa

agresywnie. Dlatego nie nale

y uporczywie patrze

psu prosto w oczy.

1.d) Dziecko dra

ni psa znajduj

cego si

za ogrodzeniem. W przypadku psów przekonanych,

czego

strzeg

, najlepiej je zignorowa

1.e) Dziecko ucieka przed warcz

cym psem. Pies zacznie teraz biec za dzieckiem i spróbuje je

dogoni

. Nawet je

li si

boj

, musz

sta

nieruchomo i próbowa

zignorowa

psa.

6a Psi j

zyk

1. Pies mo

e si

komunikowa

przy u

yciu głosu i ciała. Mowa jego ciała i ruchy ogona informuj

nas

o jego nastroju. Pies do komunikacji u

ywa równie

ków: warczenia, szczekania, skomlenia lub

skowytu.
2.a) 3

2.b) 5

2.c) 4

2.d) 1

2.e) 2

7a Rasy psów

1.a) West Highland terrier

1.b) Pudel

1.c) Yorkshire terrier

1.d) Jamnik szorstkowłosy

1.e) Doberman

1.f) Chow chow

1.g) Golden retriever

1.h) Owczarek alzacki lub niemiecki

8a Psy pracuj

1.a) 2 – Pies przewodnik

1.b) 4 – Pies policyjny/celny

1.c) 1 – Pies ratownik

1.d) 3 – Pies ratowniczy

Klucz odpowiedzi dla nauczycieli:

Zestawy zada

4a-8a

17.1

9a Biologia psów I: Anatomia i uz

bienie

1.
1) siekacze

2) obgryzanie mi

sa przy ko

3) kły

4) łamaczami

bami przedtrzonowymi i trzonowymi

6) pysk

7) ogonem

8) łap

2. Z

by i szcz

ki psa

a: Siekacze
b: Kły
c: Z

by przedtrzonowe i

trzonowe
d: Łamacze

10a Biologia psów II: Wyostrzone zmysły

1.a) V / V

1.b) - / V

1.c) V / -

1.d) V / V

1.e) V / -

1.f) V / -

1.g) V / V

1.h) - / V

12 Typowy dzie

ycia psa

•

Gdy dziecko wstaje rano, pies zwykle ju

nie

pi i wita si

, machaj

c ogonem,

eby okaza

swoj

rado

ść

•

Wkrótce po przebudzeniu pies musi i

ść

na spacer.

•

Po powrocie i odpoczynku pies je

niadanie.

•

Gdy dziecko jest w szkole, pies zostaje w domu sam lub z członkiem rodziny. Po powrocie

dziecka ze szkoły pies wita go w domu z rado

, poniewa

e teraz pój

ść

po raz drugi na

spacer lub si

pobawi

•

Gdy dziecko odrabia lekcje, pies drzemie na swoim posłaniu.

•

Nast

pnie pies i dziecko mog

ze sob

pobawi

•

Pies idzie na ostatni spacer przed za

ciem.

2. Pies potrzebuje stałych zasad obowi

zuj

cych w domu i lubi w swoim

yciu rutyn

, na przykład je

chodzi o karmienie i ruch. Codzienna rutyna daje mu poczucie bezpiecze

stwa. Ponadto wie

dokładnie, kiedy dziecko zwykle wraca do domu ze szkoły i mo

e je z wielk

rado

powita

Klucz odpowiedzi dla nauczycieli:

Zestawy zada

9a, 10a i 12

17.2

Pies w rodzinie

Przeczytaj poni

sze stwierdzenia. Zaznacz pole, je

li uwa

asz,

e dane zdanie mówi prawd

temat

ycia psa w domu rodzinnym:

Psy wol

zostawa

przez cały dzie

w domu.

Psy mog

wiele nauczy

podczas zabawy.

Członkowie rodziny musz

uzgodni

zasady panuj

ce w domu.

Psy nie lubi

głaskania.

Pies musi mie

własne, wygodne miejsce do spania, gdzie mo

e odpocz

ąć

nie

niepokojone.

Pies mo

e wy

przez kilka nocy zanim przyzwyczai si

do nowego domu.

Psi j

zyk

W jaki sposób pies informuje o swoim samopoczuciu?

Jak zachowywa

w pobli

u obcego psa?

Zaznacz pole obok ka

dego stwierdzenia, które Twoim zdaniem stanowi dobr

porad

dotycz

zachowania w momencie spotkania z obcym psem:

Zanim pogłaskam psa musz

zapyta

jego wła

ciciela o zgod

Musz

zawsze patrze

psu prosto w oczy, poniewa

w przeciwnym razie b

dzie si

czuł niepewnie.

Nigdy nie mog

podchodzi

do psa od tylu.

Gdy pies na mnie warczy, musz

bardzo szybko ucieka

Nale

y zignorowa

psa obronnego znajduj

cego si

za ogrodzeniem. Nie wolno mi go

dra

Typowy dzie

ycia psa

Opisz typowy dzie

ycia psa w rodzinie.

Po przebudzeniu / rano

Po południu

Wieczorem

Sprawdzian:
„Co wiem o psach?”

Rasy psów

Czy potrafisz wymieni

nazwy sze

ciu psich ras?

Anatomia, z

by i szcz

ki psa

Jak du

o wiesz o anatomii, z

bach i szcz

kach psa? Odpowiedz na poni

sze pytania:

a) Jak nazywamy z

by psa słu

żą

ce do przytrzymywania i rozdrabniania pokarmu?

b) Jak nazywamy stopy psa?

c) Jak nazywamy z

by psa słu

żą

ce do przecinania pokarmu i obgryzania ko

ci?

d) Jak nazywamy okolice jamy ustnej psa?

e) Czym macha pies, kiedy jest szcz

ęś

liwy?

Zmysły psa

Które z poni

szych stwierdze

na temat psich zmysłów s

prawdziwe? Zaznacz pole:

Psi zmysł w

chu jest 20 razy lepszy od ludzkiego.

Słuch u psa jest gorszy ni

u człowieka.

Pies potrafi zauwa

nawet najmniejszy ruch w swoim otoczeniu.

Nos jest najbardziej czułym organem zmysłów psa.

Pies u

ywa j

zyka do smakowania swojego pokarmu.

Uszy psa s

bardziej ruchome ni

uszy człowieka.

Psy pracuj

Czy mo

esz zidentyfikowa

psy pracuj

ce na podstawie opisu ich zakresu obowi

zków?

a) Te psy potrafi

wyw

cha

nielegalne przedmioty, takie jak narkotyki:

b) Te psy znajduj

ludzi pod gruzami:

c) Te psy pomagaj

bezpiecznie porusza

niewidomym:

d) Te psy pomagaj

rolnikowi pilnowa

stada:

Sprawdzian:
„Co wiem o psach?”

Pies w rodzinie

a) -

b) V

c) V

d) -

e) V

f) V

Psi j

zyk

Pies do komunikacji wykorzystuje mow

ciała, wyrazy pyska oraz swój ogon, pokazuj

c co czuje.

Komunikuje si

równie

za pomoc

ków: warczenia, szczekania, skomlenia lub skowytu.

Jak zachowywa

w pobli

u obcego psa?

a) V

b) -

c) V

d) -

e) V

Typowy dzie

ycia psa

Po przebudzeniu / rano pies zwykle wstaje wcze

nie i cieszy si

, gdy jego rodzina te

budzi –

e wtedy pój

ść

na pierwszy spacer tego dnia. Nast

pnie odpoczywa i zjada

niadanie. Gdy

dzieci s

w szkole, pies zostaje w domu i mo

e si

wtedy zdrzemn

ąć

. Po południu pies chce si

załatwi

i pobiega

w ogrodzie lub pój

ść

na spacer. Gdy dzieci wracaj

ze szkoły, pies z rado

wita je w domu. Je

li dzieci musz

odrobi

lekcje, pies ucina sobie drzemk

w ich pobli

u. Pó

niej

wszyscy znów mog

bawi

razem. Wieczorem pies lubi wyj

ść

jeszcze raz na spacer przed

ciem.

Rasy psów

Owczarek alzacki lub niemiecki, jamnik szorstkowłosy, golden retriever, beagle, Yorkshire terrier,
West Highland terrier, chow chow, dalmaty

czyk, owczarek szkocki, doberman, pudel, spaniel,

mops, bokser

Anatomia, z

by i szcz

ki psa

a) Kły

b) Łapy

c) Siekacze

d) Pysk

e) Ogon

Zmysły psa

a) -

b) -

c) V

d) V

e) -

f) V

Psy pracuj

a) Pies policyjny/celny

b) Pies ratownik

c) Pies przewodnik

d) Pies pasterski

Uwaga:

Do sprawdzianu pt. „Co wiem o psach?” doł

czone jest

wiadectwo, które mo

na wr

czy

uczniom.

Zalecamy uznanie sprawdzianu za zaliczony, je

li udzielono co najmniej 50% poprawnych

odpowiedzi.

Klucz odpowiedzi dla nauczycieli:

Sprawdzian: „Co wiem o psach?”

Krótkie obja

nienie terminów u

ytych

w materiałach lekcyjnych pt. „Fascynuj

ce psy”.

Cieczka

Termin „cieczka” odnosi si

do okresu, w którym suka mo

e ł

czy

z -> samcem psa w celu

spłodzenia szczeni

t. Gdy suka poł

czy si

z samcem psa w czasie cieczki, zwykle około 63 dni

pó

niej rodzi szczeni

ta. Suki maj

cieczk

raz lub dwa razy w roku.

Dieta

Psy to zwierz

ta historycznie mi

erne. Tysi

clecia przebywania z człowiekiem spowodowały,

psy stały si

praktycznie wszystko

erne, co oznacza,

e jedz

zarówno mi

so jak i warzywa i owoce.

Nie oznacza to jednak,

e powinni

my dzieli

swoimi posiłkami z psami, poniewa

niektóre

produkty, w tym cebula, winogrona i czekolada, s

dla psa truj

ce i mog

przyczyn

jego choroby

mierci. Ponadto jedzenie dla ludzi nie jest zawsze kompletne pod wzgl

dem niezb

dnych dla psa

składników od

ywczych. Z tych powodów

najlepiej dawa

psu specjalnie opracowan

, kompletn

zbilansowan

karm

, która zawiera wszystkie niezb

dne składniki w odpowiednich proporcjach. Psu

nale

y ponadto zapewni

stały dost

p do

wie

ej, czystej wody pitnej.

Higiena

Higiena to termin oznaczaj

cy zasady dbania o zdrowie. Innymi słowy, chc

c mieszka

razem z

psem, musimy przestrzega

pewnych zasad. Musimy na przykład zawsze my

ce po głaskaniu psa.

Nie mo

emy je

ść

niczego z psiej miski, a pies nie powinien nigdy je

ść

niczego z naszych talerzy.

Dobry stan zdrowia psa pomagaj

zapewni

regularne szczepienia u lekarza weterynarii,

odrobaczanie oraz profilaktyka przeciwko wyst

powaniu kleszczy i pcheł (wykonywana w domu

zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii). W efekcie ryzyko złapania przez psa paso

ytów i chorób

przenoszonych z psa lub człowieka jest znacznie ni

sze.

Hodowca psów

Hodowca psów to osoba prowadz

ca hodowl

psów.

Hodowla psów

Gdy samica psa (suka) ł

czy si

z -> samcem psa, zwykle pó

niej rodzi młode. Ludzie, którzy kojarz

samców z danej -> rasy psów z samicami z tej samej rasy, to hodowcy. Gdy suka urodzi młode,
hodowcy pomagaj

je piel

gnowa

i organizuj

im pierwsze szczepienia. Szczeniaki, które s

na tyle

e, aby mogły

bez matki (zwykle jest to wiek około 8 tygodni), trafiaj

nast

pnie do nowych

wła

cicieli. Hodowle psów s

zrzeszone w zwi

zkach kynologicznych, które organizuj

wystawy psów,

na których ocenia si

psy i ich cechy oraz warto

ść

hodowlan

Instynkty

To zespół naturalnych zachowa

, z którymi zwierz

rodzi, i które pomagaj

mu przetrwa

Instynktem jest pogo

za uciekaj

cym przedmiotem lub zwierz

ciem, lub kopanie w celu znalezienia

ywienia lub wykopania nory gdzie suka mo

e urodzi

bezpiecznie szczeni

ta.

Arkusz informacyjny

Słowniczek:

ne terminy dotycz

ce psów

21.1

Arkusz informacyjny

Krótkie obja

nienie terminów u

ytych w materiałach lekcyjnych pt.

„Fascynuj

ce psy”.

Komenda (polecenie)

Podczas szkolenia psa wa

ne jest wydawanie psu jasnych komend, aby rozumiał, co musi zrobi

Komenda to nakaz wykonania pewnej czynno

ci, na przykład „siad”. Dobrze,

eby wszyscy

członkowie rodziny posługiwali si

tymi samymi komendami, poniewa

inaczej pies mo

e by

zdezorientowany. Najbardziej przydatne komendy to: „waruj”, „siad”, „do mnie”, „zostaw”, „zosta

” i

„do nogi”.

Łapa

Łapa to zako

czenie psiej nogi i odpowiednik ludzkiej r

ki (przednia łapa) lub stopy (tylna łapa).

Mieszaniec

wiecie istnieje ponad 350 ró

nych -> ras psów, na przykład owczarek niemiecki, jamnik i golden

retriever. Je

li owczarek niemiecki poł

czy si

z golden retrieverem, ich szczeni

dzie miało cechy

obojga rodziców. Taki pies jest nazywany miesza

cem.

Nauka czysto

Psy nie lubi

brudzi

swojej przestrzeni. S

to czyste zwierz

ta, które lubi

załatwia

z dala od

swojego posłania (legowiska). Psu rodzinnemu nale

y pokaza

, gdzie ma załatwia

swoje potrzeby

(np. w ogrodzie), i nale

y go zaprowadza

tam regularnie, aby nauczy

go czysto

ci (porz

dku). Gdy

pies musi si

załatwi

, zwykle zaczyna kr

w kółko i w

cha

wokół. Nale

y go wówczas szybko

wyprowadzi

na zewn

trz, aby mógł si

wypró

w odpowiednim miejscu. Ponadto psa nale

wyprowadza

z samego rana, tu

przez nocnym odpoczynkiem, przed i po drzemce oraz po posiłku.

Pies wyprowadzany wielokrotnie w ci

gu dnia nigdy nie b

dzie musiał załatwi

w domu i nie

potraktuje dywanu lub podłogi jako toalety.

Ogon

Ogony słu

żą

psom do „rozmawiania”.

Przywódca watahy

Dawniej my

lano,

e przywódc

watahy był -> samiec alfa,

e to on podejmował najwa

niejsze

decyzje, wydawał innym członkom polecenia i walczył z tymi, którzy nie s

mu posłuszni. Obecnie

wiadomo ju

e samiec alfa jest odpowiedzialny za rozmna

anie i ma kilka innych zada

, w tym

polowanie i ochrona rodziny, a nie zajmuje si

wydawaniem wszystkim rozkazów. Owszem, mo

podejmowa

pewne decyzje, ale robi

to te

inni członkowie watahy. Wataha funkcjonuje jak

rozbudowana rodzina, w której ka

dy członek jest wa

ny i szanowany, a młode na ogół słuchaj

polece

rodziców.

Psowate

Psowate (Canidae) to nazwa stosowana w biologii okre

laj

ca rodzin

dowych ssaków drapie

nych

(Carnivora) Do psowatych zalicza si

psy i wszystkie zwierz

ta do nich podobne (łac. Canidae, od

Canis – pies). Oprócz psa do rodziny tej nale

y równie

wilk, kojot, szakal i lis.

Arkusz informacyjny

Słowniczek:

ne terminy dotycz

ce psów

21.2

Arkusz informacyjny

Krótkie obja

nienie terminów u

ytych w materiałach lekcyjnych pt.

„Fascynuj

ce psy”.

Pysk

Prawidłowy termin okre

laj

cy nos i okolice jamy ustnej psa to pysk.

Rasa psa

Rasa to grupa zwierz

t w obr

bie tego samego gatunku, która posiada swoiste, dziedziczne cechy.

Cechy rasowe wykształcaj

w procesach naturalnych (rasy prymitywne) b

w hodowlanych

(rasy wyhodowane przez człowieka).

Przykładami psów rasowych s

owczarek niemiecki, golden

retriever i jamnik. Psy z rodowodem ró

od miesza

ców tym,

e ich rodzice oraz wszyscy

rodzice ich rodziców s

przedstawicielami tej samej rasy. Psy rasowe otrzymuj

rodowód nadawany

na podstawie pochodzenia (rodzice z rodowodem) i oceny dokonanej przez kwalifikowanych s

dziów

kynologicznych. Zwykle wiemy, jak psy z rodowodem wygl

daj

, jakie maj

ogólne cechy i do jakich

konkretnych zada

nadaj

(psy my

liwskie, psy obronne i psy rodzinne itd.). Na

wiecie istnieje

około 350 ró

nych ras.

Samica psa

Samica psa jest nazywana suk

Samiec psa

Samiec psa jest nazywany psem.

Samiec alfa, samica alfa

Rodzina -> wataha wilków zwykle składa si

z dwojga rodziców i ich potomstwa. Samica alfa i ->

samiec alfa to rodzice.

Szczeniak

Młody pies przed osi

gni

ciem dojrzało

ci.

Szkolenie

Pies musi si

nauczy

, jak si

zachowywa

wiecie ludzi i w rodzinnym domu. Psy s

bardzo m

dre

i szybko ucz

nowych

wicze

, o ile nauka jest zabaw

z nagrodami. O tym, czego masz uczy

swojego psa, mo

esz si

dowiedzie

w -> szkole nauki, w której Twój pies mo

e spotka

inne psy i

ludzi.

Szkoła dla szczeni

Tak jak istniej

szkoły przeznaczone dla starszych psów, tak i istniej

szkoły dla szczeni

t, w których

młode mog

odkrywa

wiat wspólnie ze swoim wła

cicielem. Podczas zaj

ęć

poznaje inne szczeniaki

i osoby, przechodzi podstawow

tresur

oraz uczy si

reagowa

na komendy głosowe typu „siad”, „do

mnie” itp., a czasem równie

na komendy wizualne (np. gesty wykonywane r

). Szczeni

powtarza

zachowania, które s

dla niego przyjemne, wi

c najlepszym sposobem na zach

cenie go do nauki

jest nagradzanie go.

Arkusz informacyjny

Słowniczek:

ne terminy dotycz

ce psów

21.3

Arkusz informacyjny

Krótkie obja

nienie terminów u

ytych w materiałach lekcyjnych pt.

„Fascynuj

ce psy”.

Szkoła nauki dla psów

Jest to miejsce, w którym psy ucz

wykonywa

ró

wiczenia (np. „waruj” lub „do mnie”). Pod

okiem do

wiadczonego trenera psów uczymy si

tak wydawania tych samych, jasnych komend.

Dzi

ki temu nauczymy psa jak radzi

sobie w codziennym

yciu, na ulicy i w interakcji z lud

mi bez

nara

ania siebie lub innych na niebezpiecze

stwo.

Terytorium

Terytorium to obszar zamieszkany przez kogo

/co

. Wilki

ce w -> watasze ogólnie mieszkaj

konkretnym terenie okre

lanym jako terytorium. Jest to ich dom, którego broni

przed intruzami, na

przykład innymi wilkami. W przypadku psa jego terytorium jest dom i ogród.

Udomowienie

Gdy dzikie zwierz

z czasem ewoluuje i zostaje oswojone przez człowieka, proces ten naukowo

nazywa si

udomowieniem. Przykład: około 10000-14000 lat temu wilki zacz

ły odwiedza

ludzkie

osady, szukaj

ywno

ci w odpadach. Stopniowo niektóre z nich przestawały si

ludzi. Z

poł

czenia takich wilków narodził si

pies. Nie był on tak dziki i agresywny jak pierwotny wilk. W

efekcie ewolucji jego wygl

d bardzo si

zmienił i powstały odmiany o zró

nicowaniu wi

kszym ni

przypadku wilków. Ludzie rozpocz

li selektywn

hodowl

psów, w wyniku czego obecnie mamy na

wiecie setki ras psa domowego.

Wataha

Wataha to termin okre

laj

cy rodzin

cych razem wilków. Wataha zwykle składa si

z dwojga

rodziców, tj. -> samca alfa i samicy alfa, oraz ich dzieci (młodych). Gdy młode wilki dorastaj

kszo

ść

pozostaje z rodzicami, aby pomóc im wychowa

cej potomstwa. Niektóre mog

opu

rodzin

w poszukiwaniu partnera oraz nowego terytorium, gdzie mog

zało

własn

watah

Arkusz informacyjny

Słowniczek:

ne terminy dotycz

ce psów

21.4

Arkusz informacyjny

Wydawnictwo:

FEDIAF
Avenue Louise 89
B-1050 Bruksela (Belgia)
Tel.: +32 2 536 05 20
fediaf@fediaf.org
www.fediaf.org

Redaktor:

Thomas Meyer

Ilustracje:

Szablony na str. 2, 4, 4a, 5, 5a, 9, 9a, 12, 14, 15, 17, 18, 19:

Jeanne Kloepfer, www.illustration-kloepfer.de

Szablony na str. 8a, plakat „Psy pracuj

ce”**: Heike Kreye

Autorzy zdj

ęć

Szablony na str. 1:

Szablony na str. 3:

Gajada Fotolia.com

Szablony na str. 6, 6a, 15:

Szablony na str. 7, 7a:

chow  chow,  owczarek  szkocki  długowłosy,  pudel,  jamnik  szorstkowłosy,
owczarek  alzacki,  Yorkshire  terrier:  ©  IVH,  golden  retriever:  ©  Lisa  Svara  -
Fotolia.com, West Highland white terrier: ©   Eric

Isselee

Fotolia.com,

Szablony na str. 8:

Pies my

pies

Szablony na str. 9:

Szablony na str. 10:

Adamczyk - Fotolia.com

Szablony na str. 11:

Suka ze szczeni

tami, rodzina u hodowcy, młody pies ucz

cy si

Szablony na str. 13:

Szablony na str. 16:

Polskie Stowarzyszenie Producentów

rmy dla Zwierz

t Domowych

ul. Goszczy

skiego 28 A, 02-610 Warszawa

tel. (22) 646-88-18, fax (22) 646 -97-55
sekretariat@polkarma.pl

ci i w cz

ęś

ci s

chronione prawem autorskim. Mog

powielane na

potrzeby zaj

ęć

szkolnych lub pracy w szkolnych grupach roboczych. Udost

pnianie cz

ęś

ci lub cało

ci materiałów

lekcyjnych osobom trzecim w innych celach – w szczególno

ci w celach komercyjnych – jest zabronione.

Fascynuj

ce psy

Informacje prawne