Odkrywamy

Wschód 2015

Przewodnik po miejscach

wyjątkowych

NOWY

NUMER

JUŻ W S

PRZEDA

ŻY!

3

SpiS treści

G ó r n y B u G :

powiat hrubieszowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Hrubieszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
gmina Hrubieszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Lokalna Grupa Działania Hrubieszów . 10
gmina Mircze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
gmina Horodło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
gmina Dołohobyczów . . . . . . . . . . . . . . . .13
gmina Uhanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
Włodawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
gmina Włodawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

Ś r o d k o w y B u G :

miasto i gmina Łosice . . . . . . . . . . . . . . . .18
powiat łosicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
powiat bialski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Międzyrzec Podlaski . . . . . . . . . . . . . . . . .24
gmina Piszczac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
gmina Drelów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Bialsko-Podlaska
Lokalna Grupa Działania . . . . . . . . . . . . .30
gmina Drohiczyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Siedlce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Siemiatycze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
gmina Siemiatycze . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

d o l n y B u G :

gmina Repki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
miasto i gmina Serock . . . . . . . . . . . . . . . .48
gmina Małkinia Górna . . . . . . . . . . . . . . . .49
gmina Łochów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
Muzeum w Liwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
gmina Brok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
gmina Andrzejewo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
gmina Ciechanowiec . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Sokołów Podlaski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
Węgrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

wydawca:
5 STRONA sp. z o.o.

redaktor prowadzący:
Anna Kłosowska

koordynacja wydania:
Krzysztof Sobota

Projekt i skład:
VIZARD Andrzej Zawadzki

korekta:
Monika Mikołajczuk

Zdjęcia:
Michał Rząca
Bartek Kosiński
Kamil Oleksiuk

współpraca:
Elżbieta Michalczuk
Agata Filipczak
Katarzyna Turosieńska-Durlik

AUtOrZY ZDJĘĆ

powiat hrubieszowski: archiwum

Starostwa Powiatowego
w Hrubieszowie, archiwum Muzeum
im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie

miasto Hrubieszów: archiwum UM

Hrubieszów

gmina Hrubieszów: J. Fuchs, archiwum UG

Hrubieszów

lokalna Grupa działania Hrubieszów:

archiwum LGD Hrubieszów

gmina Mircze: archiwum UG Mircze
gmina Horodło: archiwum UG Horodło

gmina dołhobyczów: archiwum UG

Dołhobyczów

gmina uchanie: archiwum UG Uchanie
gmina miejska włodawa: archiwum UM

we Włodawie

gmina włodawa: P. Bajuk, P. Wittman,

K. Kowalski, archiwum UG Włodawa

miasto i gmina Łosice: archiwum UMiG

Łosice

powiat łosicki: archiwum Starostwa

Powiatowego w Łosicach

powiat bialski: archiwum Starostwa

Powiatowego w Białej Podlaskiej

miasto Międzyrzec Podlaski: archiwum

UM Międzyrzec Podlaski

gmina Piszczac: archiwum UG Piszczac
gmina drelów: archiwum UG Drelów
Bialskopodlaska lokalna Grupa działania:

archiwum BLGD

gmina drohiczyn: archiwum UG Drohiczyn
miasto Siedlce: archiwum UM Siedlce
miasto Siemiatycze: archiwum UM

Siemiatycze

gmina Siemiatycze: archiwum UG

Siemiatycze

gmina repki: archiwum UG Repki
miasto i gmina Serock: M. Rosolska,

B. Roszkowska

gmina Małkinia Górna: archiwum UG

Małkinia Górna

gmina Łochów: archiwum UG Łochów
Muzeum w liwie: A. Kruszewska, R. Postek
gmina Brok: archiwum UG Brok
gmina Andrzejewo: archiwum UG

Andrzejewo

gmina Ciechanowiec: archiwum UG

Ciechanowiec

miasto Sokołów Podlaski: archiwum UM

Sokołów Podlaski

węgrów: M. Rząca, J. M. Jeliński, M. Dębiec

Odkrywamy

Wschód 2015

Przewodnik po miejscach

wyjątkowych

¢

¢

[\

¢

¢

¢

¢

¢

¢

tel. [phone]

www.palacsieniawa.pl

tel. [phone]

www.palaclochow.pl

tel. [phone]

www.hoteltobaco.pl

tel. [phone]

Otwarcie w 2015 r.

Hotele Arche

Z nutą historii

∑

www.arche.pl

[\

[\

[\

6

Mały wszechświat nad Bugiem

pOWiat hrubieszóW

Wynalazca i twórca pojazdu księżyco‑
wego, Mieczysław „Gregory” Bekker,
urodził się właśnie na Hrubieszowsz‑
czyźnie. To ziemia tęgich umysłów
i niespotykanej urody.
300 km od Warszawy, ale tylko 160 km
od Lwowa, położony jest powiat hru‑
bieszowski. Administracyjnie przydzie‑
lony woj. lubelskiemu, zajmuje obszary
pogranicza Wyżyny Lubelskiej i Wołyń‑
skiej oraz polesia Lubelskiego. Od północ‑
nego‑wschodu okala go Bug, a za nim

rozciąga się już Ukraina – spływający tym
odcinkiem meandrującej wśród zarośli
i drzew rzeki turyści nie mogą wypływać
poza jej środek, aby nie przekroczyć grani‑
cy. to dodatkowy dreszczyk emocji dla ka‑
jakarzy, podobnie jak zakole Bugu w Zo‑
sinie, będące najbardziej wysuniętym
na wschód punktem kraju. Nota bene,
pełniący rolę stolicy powiatu, 19‑tys. Hru‑
bieszów, jest najbardziej na wschód wy‑
suniętym miastem polski!

Sensacyjna machina rachunkowa

Stworzył ją, urodzony w Hrubieszowie
polski Żyd Abraham Jakub Stern, pra‑
dziad poety Antoniego Słonimskiego.
Arytmometry jego konstrukcji używane
były do i wojny światowej, a w ulepszonej
wersji jeszcze do poł. XX w. Jego opieku‑
nem był Stanisław Staszic, jeden z najwy‑
bitniejszych działaczy polskiego Oświe‑
cenia. Zakładając towarzystwo rolnicze
Hrubieszowskie – dla którego Stern robił
maszyny rolnicze – stał się prekursorem
spółdzielczości w polsce. Muzeum regio‑
nalne im. Stanisława Staszica znajduje się
w jednym z najcenniejszych zabytków
Hrubieszowa, XViii/XiX‑w. dworze du cha‑
teau – przez wiele dziesięcioleci własno‑
ści znanej tutejszej rodziny wywodzącej

się od napoleońskiego oficera. Jego an‑
tenat, architekt Stefan du chateau, to ko‑
lejna, wybitna, uhonorowana francuską
Legią Honorową postać związana z Hru‑
bieszowem. rozwiązania konstrukcyjne
du chateau użyto przy budowie żelbe‑
tonowego mauzoleum uszkodzonego
reaktora w czarnobylu. inni hrubieszo‑
wianie to autor m.in. „Lalki” i „Faraona”
Bolesław prus oraz mistrz telewizyjnego
„piórka i węgla”, światowej sławy architekt
prof. Wiktor Zin. Będąc ministrem kultu‑
ry ocalił wybudowaną za cara, a potem
przemianowaną na rzymsko‑katolicką
świątynię p.w. Matki Bożej Nieustającej
pomocy, kiedy komunistyczne władze
chciały ją zburzyć.

Noc w pałacu, dzień we dworze

Gościniec Agroturystyczny „Królewski
Kąt” oferuje noclegi „na salonach”, a ści‑
ślej w części eklektycznego, XiX‑w. pa‑
łacyku pohoreckich w czumowie. Hru‑
bieszowszczyzna takich atrakcji letnikom
funduje sporo. Na tym terenie zachowały
się liczne, dawne siedziby rodów magnac‑
kich i szlacheckich. choćby zespół pała‑
cowy w Dołhobyczowie z i poł. XiX w.,
z piętrem zaprojektowanym przez Anto‑
nio corazziego, architekta warszawskiej

7

pOWiat hrubieszóW

opery. W samym Hrubieszowie, oprócz
wspomnianego dworu du chateau oto‑
czonego parkiem, są dwa dworki klasycy‑
styczne – przy ul. 3 Maja 17 i ul. Staszica
12 b. Odremontowany, barokowy dwór
stoi w Oszczowie. Aleja kasztanowa pro‑
wadzi do położonego malowniczo nad
Bugiem pałacu w Strzyżowie z końca XViii
w. Oryginalne, ośmioboczne pawilony
nakryte kopułami stoją po obu stronach
tej dawnej siedziby Lubomirskich. Wśród
obiektów zrujnowanych na uwagę zasłu‑
gują neogotycka brama wjazdowa oraz
budynki gospodarcze dawnego zespołu
dworskiego chrzanowskich w Kryłowie,
otoczonego parkiem – idealnym miej‑
scem na piknik. Kryłów kryje też na wy‑
spie w rozwidleniu Bugu ruiny zamku z ar‑
cybogatą historią, przechodzącego z rąk
do rąk niekiedy tak znacznych jak Jan tę‑
czyński, wojewoda krakowski czy Hiero‑
nim radziejowski, podkanclerzy koronny.
Wiele obiektów rozbudowywanej z im‑
petem bazy noclegowo ‑restauracyjnej
stylizowanych jest na dawną architektu‑
rę. Jak choćby Zajazd Dworek w Mirczu –
zupełnie jak z „pana tadeusza”. Ale spa‑
nie znajdzie w powiecie hrubieszowskim
każdy, niezależnie od zawartości portfe‑
la: kwater, gospodarstw turystycznych

z regionalną kuchnią, małych hotelików
tu nie brakuje.

Tarcze Gotów

powiat oplata aż sześć tras turystycznych.
Nadbużański Szlak rowerowy biegnie
przez łąki pełne ptactwa i nadbużańskie
oczka wodne w teptiukowie. tadeusza
Kościuszki i staszicowski przybliża miej‑
sca związane z oboma wybitnymi pola‑
kami. Historyczny jest wycieczką w prze‑
szłość, po cerkwiach, cmentarzach żydow‑
skich, ale i dawnych dworach i pałacach
oraz innych miejscach związanych z dzie‑
jami Hrubieszowszczyzny. Jego część po‑
krywa się ze szlakiem cerkiewnym, wio‑
dącym od Hrubieszowa do Lisek. powiat
najdumniejszy jest jednak ze szlaku gockie‑
go, przypominającego stacjonujące tutaj
w ii w n.e. plemię przybyłe ze Skandynawii.
W ramach specjalnego projektu stworzo‑
no tutaj nowoczesny produkt turystyczny,
krainę Gotanię z czołową atrakcją, Wioską
Gotów w Masłomęczu. Wioski tematycz‑
ne są świetnym pomysłem na aktywno‑
‑edukacyjny wypoczynek rodzinny. Wśród
nich na Hrubieszowszczyźnie działają m.in.
„einstein na Łące” w Stefankowicach Kolo‑
nii z pokazami zjawisk fizyczno‑przyrodni‑
czych czy Wioska Strachów w Moroczynie.

Starostwo Powiatowe
w Hrubieszowie
ul. Narutowicza 34
22-500 Hrubieszów
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat hrubieszowski

odległości:
Białystok: 320 km, 4 h 39 min
Lublin: 123 km, 1 h 43 min
Warszawa: 295 km, 4 h 5 min

dojazd:
PKS Hrubieszów
ul. Nowa 14, tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Transgraniczne Centrum Informacji
Turystycznej w Hrubieszowie
ul. 3-go Maja 15
tel. [phone] w. 42

Imprezy:
• Piknik w Kopyłowie

czerwiec, Kopyłów
www.domhor.com

• Wojewódzki Festiwal Kapel Ulicznych

i Podwórkowych
czerwiec, Werbkowice
www.werbkowice.pl

• Międzypowiatowy Festiwal Zespołów

Śpiewaczych
listopad, Werbkowice
www.werbkowice.pl

• Granica – 835 Europejskie Dni Do-

brosąsiedztwa,
sierpień, Krylów/Krecziw (woj. lubel-
skie, pow. Hrubieszów, gm. Mircze)

• Nadbużańskie Spotkania Artystyczne,

czerwiec, Hrubieszów

• Biesiada Archeologiczna

w Masłomęczu, lipiec

Przydatne linki:
www.starostwo.hrubieszow.pl
www.hrubieszow.info
www.lubiehrubie.pl
www.muzeum-hrubieszow.com.pl
www.werbkowice.pl
www.powiathrubieszow.pl

8

Rowerem po kresowym

Hrubieszowie

Położony nad Huczwą Hrubieszów jest
najbardziej na wschód wysuniętym mia‑
stem Polski. Prawa miejskie nadał mu
król Władysław Jagiełło w 1400 r. Jego
wielokulturowość wpisana w historię
przyciąga rowerzystów z całego kraju.
Na  stronie www.hrubieszownarowe‑
rach.pl znajduje się kalendarium imprez
dla amatorów dwóch kółek, a na stronie
www.miasto.hrubieszow.pl opis czte‑
rech tras rowerowych, które rozpoczy‑
nają i kończą swój bieg w Hrubieszowie,
odkrywającym przed rowerzystami nie‑
jedną tajemnicę.

tu urodził się autor „Lalki” Bolesław prus

oraz mistrz „piórka i węgla”, wybitny ar‑
chitekt prof. Wiktor Zin. Będąc ministrem
kultury ocalił jeden z najcenniejszych za‑
bytków, wybudowaną za cara, a potem
rzymsko‑katolicką świątynię pw. Matki
Bożej Nieustającej pomocy, którą w prze‑
szłości chciano zburzyć. W innej lokal‑
nej perełce, dworku Du chateau, należą‑
cym przez wiele dziesięcioleci do znanej
hrubieszowskiej rodziny, wywodzącej się
od napoleońskiego żołnierza, mieści się
teraz muzeum im. Ks. Stanisława Staszica.

ten czołowy uczony polskiego oświece‑
nia założył towarzystwo rolnicze Hrubie‑
szowskie, stając się tym samym prekurso‑
rem spółdzielczości nie tylko na ziemiach
polskich, ale i w europie. W Hrubieszowie
zachwyca też 13‑kopułowa cerkiew pw.
Zaśnięcia NMp, jedna z niewielu czynnych
w regionie oraz „sutki”, uliczka z kramami
przypominająca wschodnie targowiska
(arabski souk to targ). ponadto znajduje
się tu klasycystyczny pałac Kiesewette‑
rów, w którym działała pierwsza drukar‑
nia w mieście. Hrubieszów leży w sercu
Gotanii, krainy–marki turystycznej stwo‑
rzonej na podstawie wykopalisk na tere‑
nach zamieszkiwanych w ii/iii w n.e. przez
Gotów z kapitalnie zrekonstruowaną ich
wioską w Masłomęczu.

urząd Miasta Hrubieszów
ul. mjr. H. Dobrzańskiego 1
22-500 Hrubieszów
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat hrubieszowski

odległości:
Białystok: 320 km, 4 h 39 min
Lublin: 123 km, 1 h 43 min
Warszawa: 295 km, 4 h 5 min

dojazd:
PKS Hrubieszów
ul. Nowa 14
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Transgraniczne Centrum Informacji
Turystycznej
ul. mjr. H. Dobrzańskiego 1
22-500 Hrubieszów
tel. [phone]

Imprezy:
• Jarmark Hrubieszowski

czerwiec, Hrubieszów
www.hdk.hrubieszow.info

• Rajd Rowerowy „Malownicze tereny

wśród pagórków i wzniesień”
sierpień, Hrubieszów-Nieledew-
-Zadębce-Chyżowice-Uchanie-
-Jarosławiec-Teratyn-Hrubieszów
www.hrubieszownarowerach.pl

• Jesień Plastyczna – Hrubieszów 2015

paździenik/listopad, Hrubieszów
www.hdk.hrubieszow.info

Przydatne linki:
www.miasto.hrubieszow.pl
www.hrubieszow.info
www.lubiehrubie.pl
www.muzeum-hrubieszow.com.pl

miastO hrubieszóW

9

Gmina dla ciekawych

Położona nad Bugiem przy granicy
z Ukrainą, w południowo‑wschodniej
części województwa lubelskiego, wo‑
kół najdalej na wschód wysuniętego
miasta Polski, Hrubieszowa, jest ide‑
alnym miejscem na letnią kanikułę.
Gwarantuje czyste powietrze (wielki prze‑
mysł jest daleko), dziewiczą przyrodę
i moc rekreacji. turystyczną atrakcją nr1
jest Wioska Gotów w Masłomęczu, jed‑
na z 10 wiosek tematycznych w gminie.
Wizyta w skansenie gwarantuje podróż
do przeszłości – poznamy życie plemie‑
nia ze Skandynawii, które przywędrowało

do Kotliny Hrubieszowskiej w ii w n.e.,
aby na 200 lat osiąść w widłach Huczwy
i Bugu. Kapitalnie odtworzony długi dom,
zagroda garncarza, półziemianka tkacz‑
ki, chata wojownika, chata kowala i inne
obiekty, a także pokazy dawnych rzemiosł
i walk, lepienie garnków, degustacja goc‑
kich potraw nie wyczerpują propozycji
dla zwiedzających. W Gródku czeka gro‑
dzisko, pozostałość po jednym z Grodów
czerwieńskich – Wołyniu – to od żyjące‑
go tu plemienia Wołynian powstała po‑
tem nazwa krainy geograficznej. W Kró‑
lewskim Kącie, na którego skraju wyra‑
sta inna atrakcja – Wieża Widokowa, Bug
przekraczał Bolesław chrobry w zwycię‑
skiej wyprawie na Kijów w 1018 r. W Bugu
można złowić suma, a także zachwycać
się jego malowniczym przełomem w ślip‑
czu, płynąc po granicznej rzece kajakiem.
Do czumowa warto zawitać, aby obejrzeć
regionalną izbę historyczną w pałacu wy‑
budowanym w XiX w. przez pohoreckich.
czapliniec słynie z największej na Zamoj‑
szczyźnie kolonii czapli siwej, a Husynne
ze szlaku bocianich gniazd. Gminę prze‑
cinają: Szlak Nadbużański i Szlak Gocki,
Nadbużański Szlak rowerowy czy samo‑
chodowy „turystyczny Szlak transgranicz‑
ny Bełżec‑Bełz‑Bełżec”.

urząd Gminy Hrubieszów
ul. Bolesława Prusa 8
tel. [phone]
sekretariat@hrubieszow‑gmina.pl

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat hrubieszowski

odległości:
Białystok: 320 km, 4 h 39 min
Lublin: 123 km, 1 h 43 min
Warszawa: 295 km, 4 h 5 min
Kraków: 354 km, 4 h 13 min
Wrocław: 624 km, 6 h, 31 min

Informacja udzielana jest w:
Urzędzie Gminy Hrubieszów
i Gminnym Ośrodku Kultury
w Hrubieszowie z siedzibą
w Wołajowicach
tel. [phone]

Imprezy:
• Biesiada Archeologiczna

lipiec, Masłomęcz

• Rekonstrukcja bitwy

pod Stefankowicami 1920 r.
wrzesień, Stefankowice

• Dzień Samorządowca

maj, Lasek Czumowski

• Regionalne Obchody Staszicowskie

maj, Dziekanów

Przydatne linki:
www.hrubieszow-gmina.pl
www.gok-wolajowice.pl
www.lubiehrubie.pl
www.muzeum-hrubieszow.com.pl
www.wioska-gotow.pl

gmina hrubieszóW

Turystyczne Wrota

nad Huczwę i Bug

Taką nazwę nosi produkt turystyczny
stworzony przez Lokalną Grupę Dzia‑
łania w Hrubieszowie.
W skład oferty wchodzi siedem propo‑
zycji. Jedną z nich jest Wioska Gotów
w Masłomęczu. Wybudowana w miej‑
scu, gdzie w ii w. żył wywodzący się ze
Skandynawii lud pochodzenia germań‑
skiego ‑ Goci. trwające od 25 lat wyko‑
paliska pozwoliły na odkrycie historii
tego miejsca. Wioskę‑skansen można
zwiedzać z przewodnikiem, uczestni‑
czyć w warsztatach dawnych rzemiosł,
opanować sztukę strzelania z łuku, być
świadkiem pokazów walk gockich. Oglą‑
danie Zagrody Wandalskiej w Kotorowie
jest okazją do degustacji wandalskich
potraw z kociołka, ale i też bliższego
poznania stylu życia wandalów pod‑
czas organizowanych biesiad. Kolejną
atrakcję sieciowego produktu stanowi
Wioska tematyczna „einstein na łące”
w Stefankowicach Kolonii. Na turystów

czekają tu pokazy zjawisk przyrodniczo‑
fizycznych, tor przeszkód ze zjazdem li‑
nowym, corocznie organizowany piknik
Historyczny połączony z rekonstrukcją
bitwy z 1920 r. czy mini‑skansen będą‑
cy powrotem do przeszłości Stefankowic
z przełomu XiX i XX w. rodziny z dzieć‑
mi skorzystają z oferty Wioski Strachów
– Bajkowej Krainy Gotanii w Moroczynie.
O niejeden dreszcz emocji przyprawią
przejazd wozem po polach pełnych stra‑
chów czy spotkanie z wiedźmą. Zachwyt
zaś wzbudzą bajkowe domki Smerfów,
Duszka Kacperka czy pszczółki Mai. Ak‑
tywna Farma w Dziekanowie stwarza
warunki do organizacji imprez integra‑
cyjnych z jazdą na quadach i paintbal‑
lem. Agroturystyka „Nad strugą” w pre‑
horyłem oferuje miejsca noclegowe,
tradycyjną kuchnię, warsztaty kulinar‑
ne i zajęcia zumby, zaś „turystyka pod
strzechą” w Kryłowie biwaki i spływy ka‑
jakowe Bugiem i Huczwą.

Masłomęcz – wioska Gotów
zwiedzanie: maj-październik, wt.-nd.
w godz. 10.00–18.00
Piotr Grzymała, Masłomęcz 99,
22-500 Hrubieszów,
tel. [phone]
email: mswg@wioska‑gotow.pl
www.wioska‑gotow.pl

kotorów – Zagroda wandalska
Natalia Bednarczuk, Kotorów 54,
22-550 Werbkowice,
tel. [phone]
email: [e-mail]
www.wandalowie.werbkowice.pl

wioska tematyczna „Einstein
na łące”
Janina Mróz, Stefankowice Kolonia 16,
22-500 Hrubieszów,
tel. [phone]
email: [e-mail]

wioska Strachów Bajkowa kraina
Gotanii
Irena Czerwińska, Moroczyn 87,
22-500 Hrubieszów,
tel. [phone]
email: [e-mail]

dziekanów – Aktywna Farma
Robert Kozar, Dziekanów 140,
22-500 Hrubieszów,
tel. [phone]
email: [e-mail]
www.aktywnafarma.pl

Agroturystyka „nad Strugą”
Ewelina i Radosław Macheta,
Prehoryłe 113, 22-530 Mircze,
tel. [phone]
email: [e-mail]
www.agroturystyka.krylow.eu

Turystyka Pod Strzechą
Agnieszka Mazur-Leśniak, ul. Krótka 2,
Kryłów, 22-530 Mircze, tel. [phone]
email: [e-mail], www.kajakibug.pl

LOkaLna grupa działania hrubieszóW

europejski Fundusz rolny na rzecz rozwoju Obszarów Wiejskich. europa inwestująca w obszary wiejskie.

Ogłoszenie w prasie współfinansowane ze środków Unii europejskiej w ramach osi 4 LeADer.

Działanie 4.3.1 Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania nabywanie umiejętności i aktywizacja programu rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007‑2013

11

Kraina suma

Położona w  widłach rzek Huczwy
i Bugu, w powiecie hrubieszowskim,
gmina Mircze zachęca niestandardo‑
wą ofertą wakacyjną, na każdą kie‑
szeń. Jej atutem są profesjonalnie pro‑
wadzone gospodarstwa agroturystyczne,
oferujące zdrowe lokalne produkty oraz
ryby prosto z tutejszych rzek. Amatorzy
mogą złowić tutaj piękne okazy suma.
Nie bez powodu gmina Mircze zwana
jest jego krainą. Wschodnią granicę gmi‑
ny wyznacza rzeka Bug, stanowi ona kra‑
niec Unii europejskiej, na wschód rozcią‑
ga się terytorium Ukrainy. Na rzecznej
wyspie znajdują się ruiny zamku Ostro‑
rogów, będące najcenniejszym zabyt‑
kiem gminy. Będąc w  okolicy, warto
obejrzeć ogród klasztorny reformatorów
z XViii w. wraz z ceglanym ogrodzeniem,

neogotycką bramę z domkiem odźwier‑
nego oraz kamienną figurę św. Miko‑
łaja z  wilkiem. W  miejscowości Mir‑
cze znaleźć można także kilka cieka‑
wych przykładów dawnej architektury
drewnianej. Znajduje się tutaj budynek
dawnego urzędu gminy oraz aresztu
gminnego. powstanie obu obiektów da‑
tuje się na 1870 rok. Na terenie gminy,
w miejscowości Wiszniów, umiejscowio‑
na jest dawna cerkiew grekokatolicka.
Jest to drewniana świątynia pochodzą‑
ca z 2 połowy XiX w. rzymskokatolicki
kościół w Modryniu również stanowił
niegdyś cerkiew prawosławną. powstał
w 1740 roku w miejscu zniszczonej przez
Szwedów świątyni ufundowanej przez
Władysława Jagiełłę w 1406 roku.

Okolice Mircza są atrakcyjne turystycz‑

nie, zarówno ze względu na walory przy‑
rodnicze, jak i nieskażone środowisko na‑
turalne (w wielu miejscach objęte pro‑
gramem Natura 2000). rozległe nadbu‑
żańskie łąki i bezkresne pola rozbudzą
wyobraźnię podczas konnych lub pie‑
szych wycieczek. Gmina Mircze stanowi
także doskonałe tereny do wypraw ro‑
werowych. Dziewiczą przyrodą oraz wi‑
dokiem nieuregulowanego Bugu można
rozkoszować się także płynąc kajakiem.

urząd Gminy Mircze
ul. Kryłowska 20, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat hrubieszowki

odległości:
Białystok: 343 km, 5 h 7 min
Lublin: 145 km, 2 h 10 min
Warszawa: 317 km, 4 h 33 min

dojazd:
PKS w Hrubieszowie
ul. Nowa 14
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Gminny Ośrodek Kultury w Mirczu
ul. Kryłowska 18, tel. [phone]

Imprezy:
• VI Święto Suma

lipiec, Prehoryłe
www.mircze.pl

• Biesiada Pieczonego Ziemniaka

sierpień, Szychowice
www.mircze.pl

• Kiermasz Świąteczny

grudzień, Mircze
www.gokmircze.pl

Przydatne linki:
www.mircze.pl
www.krylow.info
www.wioska-gotow.pl

gmina mircze

12

Stepy, bociany i bogata

przeszłość

Historycznie kojarzy się z czasem naj‑
większej potęgi Rzeczypospolitej, kie‑
dy złączona z Wielkim Księstwem Li‑
tewskim potwierdzoną właśnie w Ho‑
rodle unią (1413 r.), rozciągała się
od Bałtyku do Morza Czarnego.
przypomina o niej kopiec pod miastem.
Współcześnie, właśnie tu, w gminie Ho‑
rodło znajduje się najdalej na wschód
wysunięty skrawek polski. Mowa o zako‑
lu Bugu, na którym stoi most przejścia gra‑
nicznego z Ukrainą, Zosin‑Uściług. cieka‑
wy to teren dla letnika. W Horodle, które
zachowało średniowieczny układ urbani‑
styczny, w parku na rynku stoją dwa lwy –
kiedyś pilnowały tutejszego zamku, gdzie
podpisano unię horodelską. Zburzony

przez Szwedów, jest dziś malowniczą ru‑
iną nad Bugiem. W palonym przez tatarów
i Kozaków dzisiejszym kościele parafial‑
nym przy rynku rezydowali dominikanie,
sprowadzeni tu przez siostrę Jagiełły, Alek‑
sandrę, a wygnani przez zaborcę. pamiątką
po zgodnej koegzystencji kultur jest daw‑
na cerkiew, również przy rynku z rokoko‑
wym ikonostasem z Wołynia. Osobliwość
stanowi drewniany kościół wyznania pol‑
sko‑katolickiego, które powstało w USA
wśród polskich emigrantów pod koniec
XiX w. a teraz ma w kraju ok. 50 tys. wier‑
nych. W gminie warto obejrzeć późno‑
barokowy pałac i cerkiew w Strzyżowie
oraz pozostałości zespołu dworskiego
z parkiem krajobrazowym w Wieniawce.
Zmęczeni wielkomiejskim gwarem turyści
odpoczną w ekologicznie czystym Strze‑
leckim parku Krajobrazowymi i Nadbużań‑
skim Obszarze chronionego Krajobrazu,
odkrywając urodę roślinności tundrowej
i stepowej, liczne, bocianie gniazda i Ka‑
capkę. to użytek ekologiczny pod Zosi‑
nem z polodowcowym, dwudennym, na‑
turalnym jeziorem śródpolnym, będącym
siedliskiem licznych ptaków chronionych.

urząd Gminy w Horodle
ul. Jurydyka 1
22-523 Horodło, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat hrubieszowski

odległości:
Białystok: 316 km, 4 h 42 min
Lublin: 123 km, 1 h 48 min
Warszawa: 295 km, 4 h 2 min

dojazd:
PKS Hrubieszów, ul. Nowa 14
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Gminny Ośrodek Kultury
ul. Hrubieszowska 1, tel. [phone]

Imprezy:
• Noc Świętojańska

czerwiec, Matcze, www.domhor.com

• Powiatowy Przegląd Piosenki

Biesiadnej i Weselnej
czerwiec, Strzyżów, www.domhor.com

• Powiatowy Nadbużański Jarmark

Kulinarny
lipiec, Horodło, www.domhor.com

• Święto pieczonego ziemniaka

wrzesień, Horodło, www.domhor.com

Przydatne linki:
www.horodlo.pl
www.starostwo.hrubieszow.pl

gmina hOrOdłO

13

Cerkwie, dwory i susły

Sąsiadująca z Ukrainą, Gmina Do‑
łhobyczów w woj. lubelskim, z hi‑
storią sięgającą średniowiecza, ko‑
jarzy się z miniaturową wieżą – po‑
dobną do tej z krakowskiego Kościoła
Mariackiego.
Należy ona do jednego z tutejszych za‑
bytków, neogotyckiej świątyni pw. Mat‑
ki Boskiej częstochowskiej, ze stojącą
przed nią figurką Matki Boskiej Niepoka‑
lanie poczętej. turysta zachwyci się Doliną
środkowego Bugu, obszarem należącym

do europejskiej Sieci ekologicznej “NAtU‑
rA 2000”, podobnie jak rezerwat Suśle
Wzgórza chroniący susła perełkowanego.
Na rowerze lub samochodem odwiedzi
Szlak cerkiewny: Dołhobyczów‑Sulimów‑
‑Dłużniów‑Wyżłów‑Myców‑Liski‑chłopia‑
tyn – w tej ostatniej miejscowości wejdzie
na wieżę widokową. Niespodzianką bę‑
dzie otoczony parkiem pałacyk w Gołębiu
nad Bugiem. Wśród atrakcji są cykliczne
imprezy, podczas których serwowane są
regionalne przysmaki.

urząd Gminy dołhobyczów
ul. Spółdzielcza 2a
22-540 Dołhobyczów, tel. [phone]

lokalizacja: województwo lubelskie,
powiat hrubieszowski

odległości:
Białystok: 353 km, 5 h 6 min
Lublin: 151 km, 2 h 7 min
Warszawa: 324 km, 4 h 18 min

dojazd:
PKS Hrubieszów, ul. Nowa 14
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Przygraniczne Centrum Kultury
i Rekreacji w Dołhobyczowie
ul. Spółdzielcza 8, tel. [phone]

Imprezy:

• Kresowe Spotkania Młodych

lipiec, Hulcze, www.dolhobyczow.pl

• Święto Fasoli

lipiec, Horoszczyce, www.dolhobyczow.pl

• Święto pieczonego ziemniaka

wrzesień, Honiatyn, www.dolhobyczow.pl

Przydane linki:
www.dolhobyczow.pl
www.lgdhrubieszow.pl

gmina dOłhObyczóW

Wrzosowiska, susły

i polskie dwory

Należąca do województwa lubelskiego
Gmina Uchanie w powiecie hrubieszow‑
skim słynie z unikatowego w Europie
rezerwatu faunistycznego w Gliniskach.
Na przypominających angielskie wrzosowi‑
skach buszują: tchórz stepowy, łasica i suseł
perełkowaty. Atutami gminy są lasy oraz
górzysto‑pagórkowate tereny Białowód,
Glinisk, pielak i rozkoszówki. turystów przy‑
ciągną: zabytek klasy „O” – kościół późno‑
renesansowy pw. NMp w Uchaniach i tam‑
tejsza drewniana, stara zabudowa, zespoły

parkowo‑pałacowe w chyżowicach, Wła‑
dzinie, Białowodach i Dąbrowie, blisko 500
stanowisk archeologicznych, w tym dwa
cmentarze kurhalne w Jarosławcu oraz
pozamkowe wzgórze w Uchaniach. Na‑
zwa gminy pochodzi od nazwiska pierw‑
szych panów tutejszej ziemi, rodu Uchań‑
skich. Miejscowa legenda głosi natomiast,
że przy budowie kościoła dwóch majstrów
tak się pokłóciło, że jeden drugiemu ob‑
ciął ucho, a poszkodowany zaczął krzyczeć,
że „ucha‑nie (ma)”. i tak już pozostało.

urząd Gminy uchanie
ul. Partyzantów 1
22-510 Uchanie, tel. [phone]

odległości:
Białystok: 303 km, 4 h 27 min
Lublin: 94,7 km, 1 h 16 min
Warszawa: 267 km, 3 h 32 min

dojazd:
PKS Hrubieszów, PKS Chełm

Punkt informacji turystycznej:
Gminny Ośrodek Kultury w Uchaniach
ul. Partyzantów 1, tel. [phone]

Imprezy:

• Gminny Przegląd Zespołów Kolęd-

niczych oraz Kolęd i Pastorałek
styczeń, Uchanie, www.gok.kultura‑uchanie.pl

• Międzynarodowy Festiwal Kultury

Antycznej – GOTANIA
lipiec, Uchanie, www.uchanie.pl

• „Wesoło i z humorem” – festyny

i pikniki letnie
lipiec, Uchanie, www.gok.kultura‑uchanie.pl

noclegi:
Gospodarstwo Agroturystyczne

„Popówka” – Agata i Waldemar Wrzyszcz
Wola Uchańska 58
tel. [phone]

gmina uchanie

14

Miasto trzech kultur

Urlop we Włodawie to jedyna okazja
do zagłębienia się w jej bogatą hi‑
storię i tradycję. Ale również możli‑
wość wypoczynku nad granicznym
Bugiem.
tam, gdzie wijąca się wśród pól i lasów
rzeka Włodawka wpada do Bugu, na Gar‑
bie Włodawskim leży Włodawa. Na ma‑
pie znajdziemy ją we wschodniej części

województwa lubelskiego, tuż przy gra‑
nicy z  Białorusią i  Ukrainą. Włodawa
to jedno z najstarszych osiedli nad środ‑
kowym Bugiem. pierwsze dane na temat
miasta zapisał w Kronice Halicko‑Wołyń‑
skiej ruski kronikarz, po najeździe tata‑
rów w 1241 r. turystów przyciąga hasłem
„miasta trzech kultur”: żydowskiej, pra‑
wosławnej i katolickiej. świadczące o ich
dawnej świetności i bogactwie zabyt‑
ki można dziś oglądać w ramach unikal‑
nego „Szlaku trzech Kultur”, biegnące‑
go przez Ziemię Włodawską. to kapital‑
na lekcja historii i tolerancji dla młodych
i starszych, którzy zechcą w tych okoli‑
cach spędzić urlop.

Podziemne szlaki

Zwiedzanie warto rozpocząć od kościo‑
ła parafialnego pw. św. Ludwika. Oka‑
zała, późnobarokowa świątynia zbudo‑
wana wg projektu słynnego włoskiego
architekta paola Fontany, ma rokokowe
wnętrze. prezbiterium zdobią portrety
fundatorów Ludwika Konstantego po‑
cieja i Adama Kazimierza czartoryskie‑
go. pierwszy z nich sprowadził z Jasnej
Góry do Włodawy paulinów, którym spre‑
zentował wspomniany kościół i klasztor.
Drugi, wraz z żoną izabelą, kojarzony jest

z puławami. czy znajdzie się śmiałek, który
w podziemiach włodawskiej świątyni tra‑
fi na korytarz prowadzący do kościołów
w różance, Orchówku i pod Bugiem –
do tomaszówki? O ich istnieniu mówi lo‑
kalna legenda. Burzliwe losy przeszedł ko‑
lejny zabytek na szlaku – cerkiew prawo‑
sławna pw. Narodzenia Najświętszej Marii
panny. Na przestrzeni trzech stuleci pło‑
nęła, była rozbierana, burzona i na nowo
wznoszona. Dziś znów można w niej usły‑
szeć cerkiewny śpiew. Ale nie tylko. Jej bo‑
gato zdobione wnętrza, podobnie jak ko‑
ścioła św. Ludwika, rozbrzmiewają co roku
– we wrześniowy lub październikowy
weekend muzyką zespołów zapraszanych
na Festiwal trzech Kultur. Zainicjowało go
przed laty Muzeum pojezierza Łęczyńsko‑
‑Włodawskiego, mieszczące się w trze‑
cim, najważniejszym zabytku Włodawy
– dawnej wielkiej synagodze. również
ją, dziś jeden z najcenniejszych w polsce
żydowskich budynków sakralnych, wznie‑
siono na podstawie projektu paola Fon‑
tany, a sypnął groszem hojny, ówczesny
właściciel Włodawy, czartoryski. Muzeum
ma stałą wystawę poświęconą historii

gmina miejska WłOdaWa

15

i kulturze polskich i włodawskich Żydów.
ci ostatni stanowili przed wojną 2/3 lud‑
ności miasta. Do najciekawszych ekspo‑
natów można zaliczyć: pochodzące z dru‑
giej połowy XiX wieku zwoje tory, XiX‑
‑wieczne rimonim, jady, mezuzy, korony
na torę. Na koniec – kramnice, zwane dziś
czworobokiem – budowla na planie kwa‑
dratu z dziedzińcem w środku. Należa‑
ła do włodawskich rajców, kupców i rze‑
mieślników, w większości Żydów. to ory‑
ginalne rozwiązanie architektoniczne za‑
budowy rynkowej, nieczęsto spotykane
jest w innych miastach kraju.

Włodawa imprez pełna

Festiwal trzech Kultur, w tym roku przy‑
padający na zazwyczaj jeszcze w polsce
słoneczny i ciepły wrzesień, to jest wła‑
śnie idealny czas na przedłużenie waka‑
cji albo urlop po sezonie. celem imprezy
jest przybliżenie i poznanie przeszłości
Włodawy z jej wielonarodowościowymi
cechami, pokazanie jej niepowtarzalno‑
ści. Muzeum – główny gospodarz i orga‑
nizator festiwalu realizuje w ten sposób
ekumeniczny program ochrony, edu‑
kacji i promocji miejscowej tradycji po‑
granicza kultur, tolerancji i koegzysten‑
cji wyznawców prawosławia, judaizmu

i katolicyzmu – twórców dziejów Włoda‑
wy. Oprócz muzyki odbywają się prezen‑
tacje i pokazy filmów dokumentalnych,
występy artystów. W środku lata nato‑
miast Włodawa rozbrzmiewa dźwiękami
kapel ludowych, jakie zjeżdżają do niej
corocznie na  Festiwal „poleskie Lato
z Folklorem”. rozpoczyna go barwna pa‑
rada ulicami miasta z udziałem wszyst‑
kich uczestników – zespołów przyby‑
łych z często bardzo odległych geogra‑
ficznie zakątków świata, jak peru, chiny
czy Kostaryka.

Nad wyjątkową rzeką

położenie nad Bugiem to jeden z głów‑
nych atutów miasta, który sprawia, że
turyści chętnie je odwiedzają. poza bo‑
gactwem historii i kultury mogą bowiem

skorzystać z bogactwa otaczającej ich
przyrody. czyste powietrze zapewniają
oddalone zaledwie o 10 km Lasy Wło‑
dawskie, prawdziwe bory z dominacją
sosny i dębu, zamieszkiwane przez wil‑
ki, bobry, żółwie i orły bieliki. rzeka za‑
chęca do uprawiania turystyki wodnej
– kajakami dysponuje prężnie działają‑
cy Miejski Ośrodek Sportu i rekreacji. Są
tu boiska piłkarskie, korty tenisowe, hala
treningowa i sportowa. MOSir organizuje
lub współuczestniczy w licznych impre‑
zach, jak Bieg Sobiborski, upamiętniający
pomordowanych w hitlerowskim obozie
zagłady w Sobiborze.

urząd Miejski we włodawie
Al. Józefa Piłsudskiego 41
22-200 Włodawa
z tel. kom. 82 546 16 00, 801 002 121

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat włodawski

odległości:
Białystok: 220 km, 3 h 14 min
Lublin: 98,9 km, 1 h 13 min
Warszawa: 223 km, 3h 9 min

dojazd:
PKS Wschód/Oddział Włodawa
ul. Żołnierzy WiN 14
tel. [phone] – dworzec
ul. Chełmska

Punkty informacji turystycznej:
• Punkt Informacji Turystycznej

ul. Rynek 4
tel. [phone]

• Punkt Informacji Turystycznej

ul. Partyzantów 25
tel. [phone]

Imprezy:
• Międzynarodowe Poleskie Lato

z Folklorem
lipiec, Włodawa
www.wdk.wlodawa.pl

• Festiwal Trzech Kultur

wrzesień, Włodawa
www.muzeumwlodawa.pl

• Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa

sierpień, Zbereże – Adamczuki
www.wolauhruska.pl

Przydatne linki:
www.um.wlodawa.eu
www.splywy bugiem.info
www.mosir.wlodawa.eu
www.informacja.wlodawa.pl
www.kultura.wlodawa.eu

gmina miejska WłOdaWa

16

Kresy piękne z natury

Skrzące drobinkami srebra polodow‑
cowe jezioro Białe kusi pływaków
i wędkarzy krystaliczną czystością
wód. Tak jak kajakarzy nurty Włodaw‑
ki i Bugu, a grzybiarzy gęste bory. Lato
w tej gminie to jednak nie tylko wypo‑
czynek pośród dziewiczej przyrody
Na styku granic polski, Ukrainy i Białorusi
w powiecie włodawskim w wojewódz‑
twie lubelskim leży jedna z najpiękniej‑
szych nizinnych krain w polsce. przecina
ją meandrujący Bug – świadek wielowie‑
kowego współistnienia trzech kultur, ja‑
kie na tym terenie pozostawiły bezcen‑
ne skarby.

Lecznicze wody

„Hitem” gminy jest jezioro Białe. Legenda
mówi, że powstało z kłębka białych nici,

którą tajemnicza panna wrzuciła bardzo
dawno temu do pobliskiego Jeziora czar‑
nego. Jezioro szczyci się i klasą czystości
wód i sięgającą nawet 4,5 m widoczno‑
ścią – jest więc idealnym „spotem” dla
nurków.  cechą charakterystyczną jest
jego zdolność samooczyszczania się. Za‑
warte w nim związki srebra przeciwdzia‑
łają rozrostowi glonów i zabijają bakterie.
Najnowsze badania naukowe wykazały,
że woda z Białego, zasilana siedmioma
podziemnymi, polodowcowymi źródłami,
ma właściwości lecznicze – niewykluczo‑
ne więc, że niedługo powstanie nad nim
uzdrowisko. Już teraz wczasowicze mogą
wypoczywać nad jeziorem, korzystając
z jego zdrowotnych właściwości. Okunin‑
ka obfituje w bazę noclegową na każdą

kieszeń (6100 łóżek), mającej szyld zna‑
nego letniska polski wschodniej. W sezo‑
nie letnim czynne są restauracje, kawiar‑
nie, wypożyczalnie sprzętu pływackiego,
boiska do piłki plażowej. Gospodarstwa
agroturystyczne oferują gościom wiele
atrakcji, w tym kuchnię regionalną, jazdę
konną (również na hucułach), a zimą kuligi.
co roku w Okunince organizowane są ob‑
chody Dnia Krokodyla – ponoć oprócz bo‑
gactwa ryb z sielawą, węgorzem, karpiem
i leszczem na czele, „drzewiej” widywano
tu krokodyla. Okuninkę otaczają sosno‑
we, pełne grzybów Lasy Włodawskie i za‑
mieszkały przez żółwie błotne Sobiborski
park Krajobrazowy. Znajduje się tutaj bole‑
sna pamiątka po holokauście – Muzeum
Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady
w Sobiborze. Miejsce to przybliżył światu
amerykański film Jacka Golda „Ucieczka
z Sobiboru” z polską aktorką Joanną pa‑
cułą w jednej z głównych ról. pobliskie je‑
zioro Glinki to raj dla wędkarzy. Z Okuninki
niedaleko jest do Zbereża, gdzie mostem
pontonowym na Bugu można wybrać się
za granicę nad „ukraiński Bajkał” – jezioro
świtaź, jedną z pereł tamtejszego pojezie‑
rza Szackiego. Ofertę turystyczną gminy
poszerza bliskość Bugu i Sobiborskiego

gmina WłOdaWa

17

parku Krajobrazowego. Spokojne nurty
Włodawki i meandrujące Bugu, nęcą ka‑
jakarzy. przez teren gminy przebiegają
liczne trasy rowerowe: Włodawa – Oku‑
ninka – Wola Uhruska oraz malownicza
trasa rowerowa nad rzeką Bug „Stykiem
granic”, która swój początek ma w Staw‑
kach. Wspomniany szlak rowerowy prowa‑
dzi wzdłuż Bugu do trójstyku granic polski,
Białorusi i Ukrainy, przecinając Włodawę
i Orchówek. przez gminę Włodawa prze‑
biega Wschodni Szlak rowerowy Green
Velo. Na terenie gminy Włodawa znajduje
się również znaczny odcinek trasy konnej
„Na huculskim grzbiecie”, łącząca kilkana‑
ście gmin powiatu chełmskiego i Włodaw‑
skiego. trasa ta jest wynikiem dużego za‑
interesowania turystyką konną oraz roz‑
powszechniającą się w gminie Włodawa
hodowlą koni wierzchowych. Kresy piękne
z natury – to hasło Gminy Włodawa w zu‑
pełności oddaje rzeczywistość.

Jak Pociej z armat strzelał

Miłorząb japoński czy drzewo cierniowe,
tak oryginalne gatunki porastają 12‑hek‑
tarowy park w różance – dawny ogród
francuski, jeden z najcenniejszych na

Lubelszczyźnie. Niegdyś okalał okazałą re‑
zydencję pociejów, Flemingów, czartory‑
skich i Zamoyskich, która spłonęła niemal
całkowicie podczas i wojny światowej.
Miejscowa legenda głosi, że rezydencję
Ludwika pocieja, zwaną w XVii w. Wer‑
salem północy – miał dla niego zbudo‑
wać sam car piotr i. inna legenda mówi,
że Ludwik pociej salwą z dział ustawio‑
nych na tarasie pałacu dawał znać prze‑
orowi paulinów we Włodawie, ilekroć pił
jego zdrowie. paulini natomiast odpowia‑
dali mu podobną salwą z włodawskiego
klasztoru. W centrum wsi różanka, będą‑
cym pozostałością dawnego rynku, stoi
neogotycki kościół fundacji Zamoyskich
z pocz. XX w. Architektura świątyni, bo‑
gata w ciekawe detale, przypomina raczej
zamek czy pałac niż budynek sakralny. co
ciekawe, różanka została lokowana pół
tysiąca lat temu jako miasto całkowicie
prywatne i leżała w granicach Wielkiego
Księstwa Litewskiego.

Kopia Częstochowskiej

cudowny wizerunek Matki Bożej Orchow‑
skiej, zwanej też Matką Boską pocieszenia,
zdobi ołtarz główny kościoła parafialnego

pw. św. Jana Jałmużnika, położonego ma‑
lowniczo na nadbużańskiej skarpie we wsi
Orchówek. Obraz, będący kopią obrazu
Matki Bożej częstochowskiej z przełomu
XVii/XViii w., przyciąga rokrocznie tysią‑
ce pielgrzymów do orchowskiego Sank‑
tuarium. Kościół jest przykładem późno‑
barokowej budowli sakralnej, jednonawo‑
wej, nakrytej sklepieniem kolebkowym
z lunetami w nawie i kolebkowo‑krzyżo‑
wym w prezbiterium. Został wpisany do
rejestru zabytków z całym wystrojem, nie‑
ruchomościami, a także otaczającym go
drzewostanem.

urząd Gminy we włodawie
al. Jana Pawła II 22
22-200 Włodawa
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat włodawski

odległości:
Białystok: 220 km, 3 h 14 min
Lublin: 98,9 km, 1 h 13 min
Warszawa: 223 km, 3 h 9 min

dojazd:
PKS Wschód/Oddział Włodawa
ul. Żołnierzy WiN 14
tel. [phone] – sekretariat
tel. [phone] – dworzec, ul. Chełmska

Punkty informacji turystycznej:
Punkt Informacji Turystycznej
• ul. Rynek 4, tel. [phone]
• Punkt Informacji Turystycznej
• Okuninka IV 187, tel. [phone]

Imprezy:
• Festiwal Kolęd i Szczodrywek nad

Bugiem
styczeń, Włodawa
www.wdk.wlodawa.pl

• Żelazny Bieg

czerwiec, Okuninka
www.powiatwlodawski.pl

• Weekend z Krokodylem nad Jeziorem

Białym
lipiec, Okuninka
www.gmina‑wlodawa.pl

• Bieg Sobiborski

październik, Sobibór-Włodawa
www.mosir.wlodawa.eu

Przydatne linki:
www.gmina-wlodawa.pl
www.splywy bugiem.info
www.informacja.wlodawa.pl
www.kultura.wlodawa.eu
www.turystyka-pojezierze.pl

gmina WłOdaWa

18

Na wypoczynek do Jubilata

750 lat świętują w tym roku Łosice.
Na turystów czekają więc nie tylko
piękne, nadbużańskie krajobrazy,
ale i wyjątkowe atrakcje. Również dla
maluchów!
pierwsze wzmianki o Łosicach pocho‑
dzą już z Xiii w. Natomiast 1505 r. stanowi

początek udokumentowanej historii
miasta. Zachował się bowiem w odpisie
przywilej króla Aleksandra Jagiellończy‑
ka, na mocy którego leżące w Wielkim
Księstwie Litewskim miasto Łosice zostało
przeniesione z prawa ruskiego i litewskie‑
go na magdeburskie. pochodzące od nie‑
mieckiego Magdeburga, w którym pięć‑
set lat wcześniej po raz pierwszy je za‑
stosowano, prawo oznaczało w praktyce
jego założenie, ale częściej nowy etap ży‑
cia miasta. Zgodnie z nim bowiem wyty‑
czono rynek i regularną sieć ulic. Z każde‑
go rogu rynku poprowadzono po dwie
ulice i taki plan zachował się do chwili
obecnej. prawa miejskie straciły Łosice
po powstaniu styczniowym. Była to kara
caratu za zaangażowanie i udział w nim

mieszkańców. Odzyskały je w 1915 r. Kil‑
kakrotnie burzone, m.in. podczas poto‑
pu i ii wojny światowej, uszczuplone li‑
czebnie o blisko połowę poprzez wysła‑
nie do komór gazowych niedalekiej tre‑
blinki mieszkających tu wcześniej Żydów,
Łosice zawsze się podnosiły. Dziś oferują
idealny klimat, wspaniałą przyrodę i wy‑
poczynek z ciekawą, aktywną rozrywką.

Polowanie z aparatem

ta miejsko‑wiejska gmina leży w woj. ma‑
zowieckim. przyroda jest tu zachwycają‑
ca. We wschodniej części warto zacza‑
ić się z aparatem fotograficznym, bo nie
brak w niej saren, dzików czy lisów, a cza‑
sem pojawia się i łoś. Na terenie całej gmi‑
ny żyje aż 115 gatunków ptaków lęgo‑
wych, zwłaszcza w obrębie stawów ryb‑
nych w Woźnikach i rudniku, w dolinie
tocznej.

Ikony, macewy i Napoleon

Zdecydowanie jest co oglądać w tej oko‑
licy. W samych Łosicach, we wnętrzu
neogotyckiego kościoła pw. św. Zygmun‑
ta, zachwycają dwa XVii‑w. dzieła sztuki:
obraz Matki Boskiej Szkaplerznej w ołta‑
rzu głównym i ikona Matki Bożej prze‑
czystej z Dzieciątkiem, namalowana tem‑
perą na ręcznie ciosanej desce jodłowej.

miastO i gmina łOsice

19

W kościele pw. Macierzyństwa Najświęt‑
szej Marii panny w Łuzkach, powstałym
w dwudziestoleciu międzywojennym, za‑
skakuje obicie budynku z zewnątrz i we‑
wnątrz deskami. W środku znajdują się
dwa obrazy Najświętszego Serca pana
Jezusa i świętego Józefa, namalowane
przez Zofię Grabską, córkę prezydenta
Warszawy Wojciechowskiego, żonę pisa‑
rza katolickiego Władysława Jana Grab‑
skiego, autora m.in. „rapsodii świdnic‑
kiej” i „Sagi o Jarlu Broniszu”. Nota bene
był on synem Władysława Grabskiego,
autora słynnej reformy walutowej, gdy
był ministrem skarbu w rządzie Włady‑
sława Sikorskie go. W okolicy znajdują się
też dwa XVii‑w. dwory – w chotyczach
i toporowie. W tym ostatnim miał się za‑
trzymać sam Napoleon podczas kampa‑
nii moskiewskiej. W patkowie, zabytkowy
spichlerz z 1930 r. otaczają pozostałości
parku krajobrazowego z pięknymi, stary‑
mi kasztanami, a na wschód od wsi, nad
rzeką toczną stoi młyn wodny w świerko‑
wej otulinie. ciekawą architekturę ma no‑
woczesny kościół parafialny pw. trójcy św.
w Łosicach. przy okazji, goszcząc w sto‑
licy gminy, warto zajrzeć na odnowiony

przed kilkoma laty tutejszy kirkut, wy‑
różniający się ciekawymi polichromia‑
mi macew.

Wielkie świętowanie

Obchody 750‑lecia, połączone z otwar‑
ciem transgranicznego centrum Dia‑
logu Kultur, realizowanego w ramach

programu Współpracy transgranicznej
polska‑Białoruś‑Ukraina, zaplanowano
na wrzesień br. 13 tego miesiąca przez
miasto przejdzie historyczna parada i od‑
będzie się inscenizacja przedstawienia
dokumentującego wydarzenia sprzed
wieków. W programie również Jarmark

miastO i gmina łOsice

20

urząd Miasta i Gminy w Łosicach
ul. Piłsudskiego 6
08-200 Łosice
tel. [phone], fax [phone]
e‑mail: [e-mail]
www.facebook.com/umiglosice

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat łosicki

odległości:
Białystok – 125 km, 1 h 53 min
Lublin – 124 km, 1 h 40 min
Warszawa – 129 km, 1 h 55 min

dojazd:
PKS Łosice
ul. Kolejowa 22, tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Łosicki Dom Kultury i Łosickie Centrum
Informacji
ul. Piłsudskiego 4, tel. [phone]

Imprezy:
• Powiatowy Festiwal Kolęd i Pastorałek

styczeń, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

• Łosicki Jarmark Wielkanocny

marzec, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

• Otwarty Turniej Tańca Nowoczesnego

kwiecień, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

• Western Piknik „W samo południe”

czerwiec, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

• Obchody 750-lecia Łosic

połączone z Dniami Miasta
wrzesień, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

• Ogólnopolski Konkurs Literacki

im. Romualda III Mikoszewskiego
ph. „Ziemia Najbliższa”
listopad, Łosice
www.facebook.com/umiglosice

Przydatne linki:
www.powiat.losice.pl
www.losice.info
www.polinow.pl

miastO i gmina łOsice

produktu Lokalnego, pokazy sztuk walki,
zawody sportowe, Dzień przedsiębiorczo‑
ści i rękodzieła, połączony z Dniem po‑
trawy regionalnej. Uroczystości wzbo‑
gaci Sesja Historyczno‑Naukowa.pod‑
czas niej będzie miała miejsce promocja
książki pt. „750 lat Ziemi Łosickiej. Łosi‑
ce w latach 1264–1939”. Dla aktywnych
ciekawą propozycją będą Biegi Uliczne
z okazji 750‑lecia Ziemi Łosickiej. pod ko‑
niec września nastąpi uroczyste otwarcie
wyremontowanej sali widowiskowej Ło‑
sickiego Domu Kultury.

Kulturalne lato

Jednak wcześniej w sezonie letnim Mia‑
sto i Gmina Łosice też proponują ciekawy
program. Już 4 lipca br. na placu przy Ko‑
ściele trójcy świętej w Łosicach przewi‑
dziano „rodzinne spotkania z folklorem”,
które ubarwią występy: Zespołu wokalne‑
go działającego przy parafii trójcy świętej
w Łosicach, Zespołu Folklorystycznego
„Zaranek” z Białorusi, Kabaretu „Sex Bom‑
by” (Białoruś) oraz Kapeli podlaskiej. Dzień
później można się przenieść do rudnika
na Festyn rodzinny. W programie: wystę‑
py artystyczne, konkursy, potyczki rodzin‑
ne oraz wiele innych atrakcji i słodkich nie‑
spodzianek. W sierpniu do startu powinni

przygotować się amatorzy dwóch kółek,
bo startuje rodzinny rajd rowerowy Szla‑
kiem Oddziału partyzanckiego „Zenona”.
to okazja do poznania fascynującej po‑
staci Stefana Wyrzykowskiego, pseudo‑
nim „Zenon”,  majora Armii Krajowej, do‑
wódcy Oddziału partyzanckiego 34 puł‑
ku piechoty Armii Krajowej 9 podlaskiej
Dywizji piechoty AK. Najpierw jego od‑
dział osłaniał radiostację r‑31 Komendy
Głównej AK, która zapewniała łączność
z rządem polskim na uchodźstwie w Lon‑
dynie. ten działający właśnie w okoli‑
cach Łosic oddział w chwili największej
liczebności liczył 200 osób! Jednak ab‑
solutnie spektakularnym wyczynem było
wydobycie z rozlewiska Bugu niewybu‑
chu niemieckiej rakiety V2, a następnie
przekazanie jej do Londynu. Na szczę‑
ście Wyrzykowski nie został zamordo‑
wany przez władzę ludową – karę śmier‑
ci zamieniono mu na dożywocie w stali‑
nowskim więzieniu, a po odwilży wyszedł
na wolność i dożył połowy lat 80 XX w.
Wracając zaś do programu na wakacje
w gminie Łosice, na ich finał szykuje się
mocny akcent, czyli otwarcie Zalewu Ło‑
sickiego (po zagospodarowaniu terenu
wokół Zalewu Łosickiego na potrzeby
sportowo‑rekreacyjne).

21

Nad rzekę,

w cień drzew

Logo Powiatu Łosickiego to wstęga
Bugu przecinająca zielone, nizinne
połacie wschodniego skraju Mazow‑
sza. Na terenie liczącego sześć gmin
Powiatu Łosickiego rozpościera się
Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom
Bugu”, który jest ptasią ostoją i miej‑
scem wyjątkowej różnorodności zbio‑
rowisk roślinnych.
Bug, jedna z niewielu już w europie nie‑
ujarzmionych rzek, sprzyja turystyce ka‑
jakowej, która zwłaszcza na tym obszarze
jest jedną z najważniejszych atrakcji tury‑
stycznych. po meandrującym Bugu od‑
bywają się też rejsy statkiem i przeprawy
promowe (Mielnik przedmieście – Zabu‑
że, Niemirów – Gnojno). W Mierzwicach
znajduje się rezerwat leśny „Zabuże”, któ‑
rego leśne ścieżki ukazują nam wąwozy,
głazy narzutowe i pomnikowe drzewa.
Nadbużańskie plaże to idealne miejsca
do fotograficznego polowania. Na ak‑
tywnych turystów poszukujących kon‑
taktu z naturą czekają: niebieski Nadbu‑
żański Szlak rowerowy i  równoległy
do niego, czerwony Nadbużański Szlak
przyjaźni: pieszy oraz wodny, natomiast

Nadbużański Szlak Konny zachęca do od‑
krywania walorów ziemi łosickiej z per‑
spektywy jeźdźca.

powiat łosicki można zwiedzić również

samochodem jadąc szlakiem nadbużań‑
skich dworków (Borsuki, Zabuże, Sarnaki)
czy też zabytków sakralnych. W Nadle‑
śnictwie Sarnaki znajduje się kolekcja tro‑
feów myśliwskich, izba edukacyjna (z kil‑
kuset eksponatami przyrodniczymi) oraz
zagroda dzikich zwierząt. W Sarnakach
warto odwiedzić zabytkowy kościół pa‑
rafialny pw. św. Stanisława Biskupa i Mę‑
czennika z pomalowanymi na zielono
ścianami z bali sosnowych oraz nowo‑
budowaną świątynię. Duchowy wymiar
ma Kalwaria podlaska, replika Drogi Męki
pańskiej z Jerozolimy w przepięknym oto‑
czeniu pachnących żywicą serpelickich
borów sosnowych. turyści przenocują
w licznych gospodarstwach agrotury‑
stycznych, skosztują przysmaków regio‑
nalnej kuchni oraz zabawią się w lipcu
na 16. już Festynie Nadbużańskim w Ser‑
pelicach, a początku sierpnia na Festiwalu
Muzyki Granej na Żywo „GrAMY SWOJe”
w platerowie.

Starostwo Powiatowe w Łosicach
ul. Narutowicza 6
08-200 Łosice, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat łosicki

odległości:
Białystok – 125 km, 1 h 53 min
Lublin – 124 km, 1 h 40 min
Warszawa – 129 km, 1 h 55 min

dojazd:
PKS Łosice
ul. Kolejowa 22, tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Łosicki Dom Kultury i Łosickie
Centrum Informacji
ul. Piłsudskiego 4, tel. [phone]

Imprezy:
• Biegiem przez Platerów

czerwiec, Platerów
www.bieg.platerow.com.pl

• Festyn Nadbużański – Przegląd

Zespołów Pieśni Ludowych
Doliny Bugu
lipiec, Serpelice
www.powiat.losice.pl

• Gramy Swoje

sierpień, Platerów
www.gok.platerow.com.pl

• Golgota Młodych

sierpień, Serpelice
www.golgotamlodych.pl

Przydatne linki:
www.powiat.losice.pl
www.losice.info
www.platerow.com.pl
www.sarnaki.pl

pOWiat łOsicki

22

Bialski kalejdoskop

pOWiat biaLski

Nocleg w łóżku perkusisty Rolling Sto‑
nesów, udział w aukcji koni dla szejka,
spływ wzdłuż granicy na Bugu, wizyta
w najpiękniejszej cerkwi Podlasia, bie‑
siady w szlacheckich dworach i pała‑
cach – w tym powiecie co krok będzie‑
my zaskakiwani. Pozytywnie.
powiat bialski jest niekwestionowanym
liderem pod względem powierzch‑
ni w województwie lubelskim i trzecim
co do wielkości powiatem w polsce. Dla
turystów‑letników, zafascynowanych po‑
graniczem kultur i pięknem natury, to raj
na ziemi. podobnie jak dla spragnionych
niezwykłej przygody.

Z aniołem w herbie

Siedzibą powiatu bialskiego jest Biała
podlaska. Niebanalny herb depczącego

smoka i dzierżącego miecz Michała Ar‑
chanioła zawdzięcza legendzie. Zgod‑
nie z nią zmagającemu się z „jadźwingo‑
wym smokiem” królowi Leszkowi czar‑
nemu miał przyśnić się właśnie Michał
Archanioł i wręczyć ognisty miecz, ja‑
kim władca pokonał wroga. Założycie‑
lem miasta był w XV w. wojewoda trocki,
hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego
– piotr Janowicz Biały, stąd właśnie Biała.
Natomiast rozkwitło ono za radziwiłłów,
którym udało się je podnieść ponownie
po zniszczeniach potopu szwedzkiego.
i to po tym najpotężniejszym, litewskim
rodzie magnackim, pozostał najcenniejszy
zabytek Białej – Zespół Zamkowy radzi‑
wiłłów, który koniecznie trzeba zwiedzić.

Dziewiczy przełom Bugu

W powiecie bialskim znajduje się część
parku Krajobrazowego „podlaski przełom
Bugu”, zajmującego w całości 139 tys. ha,
a razem z otuliną 222 tys. ha i rozpościera‑
jącego się na cztery województwa. Obej‑
muje dolny biegu Bugu – fragment dolnej
Narwi i Liwca oraz duże obszary leśne pusz‑
czy Białej, Borów Łochowskich i Lasów ce‑
ranowskich. Można w nim podziwiać dzie‑
wiczą przyrodę ostatniej naturalnej doli‑
ny dużej nizinnej rzeki europy. to idealne

miejsce do uprawiania turystyki wodnej,
zwłaszcza kajakarstwa, co ułatwiają liczne
wypożyczalnie sprzętu dostosowanego
dla rodzin. Zapierające dech w piersiach,
zmieniające się jak obrazki w kalejdoskopie
za każdym zakrętem meandrującej rzeki
krajobrazy, cisza przerywana jedynie plu‑
skiem wody i krzykiem ptactwa pozwala‑
ją na wspaniały wypoczynek, choćby tyl‑
ko weekendowy. po Bugu można też pły‑
wać tratwami, a żegluga wzdłuż granicy
Ue przyprawia o dreszczyk emocji. Wod‑
niacy mogą też wybrać spływ rzeką Krzną,
obsługiwaną przez kilka stanic wodnych.
Nad dopływem Krzny, Klukówką, znajduje
się oddalona o 15 km od Białej podlaskiej
miejscowość Leśna podlaska. tutaj, w ba‑
rokowej bazylice mniejszej pw. św. piotra
i św. pawła, mieści się Sanktuarium Matki
Bożej Leśniańskiej, Opiekunki podlasia. Ka‑
mienną płaskorzeźbę Matki Boskiej z Dzie‑
ciątkiem, ukoronował diademami papie‑
skimi kardynał Stefan Wyszyński. Nieopo‑
dal wyrasta ponad 350‑letni Dąb Miłości,
dawne, tajemne miejsce spotkań Unitów,
a dziś zakochanych. Drugim ośrodkiem
kultu maryjnego na podlasiu jest Kodeń.
W tamtejszym Sanktuarium pw. św. Anny
znajduje się cudowny wizerunek Matki

23

pOWiat biaLski

Boskiej z Vi w. Obraz namalował podob‑
no w Vi wieku abp Augustyn z canterbu‑
ry na prośbę papieża Grzegorza i jako ko‑
pię rzeźby Matki Bożej, która znajdowała
się w jego prywatnej kaplicy.

Araby pełnej krwi

Stadnina Koni w Wygodzie pod Janowem
podlaskim jest najstarsza w polsce. Zabyt‑
kowe, białe stajnie, rozrzucone są pośród
wielohektarowego parku, a dostęp do peł‑
nej krwi arabów i półarabów, hasających
po pastwiskach, oddzielonych od ścieżek
tylko belkami, jest nieograniczony. pod‑
czas dorocznej aukcji pride of poland ko‑
nie kupują za gigantyczne kwoty nie tylko
szejkowie, ale i żona charliego Wattsa, per‑
skusisty rolling Stonesów, Shirley. Oboje
z mężem od lat nocują wtedy w pensjona‑
cie „Uroczysko Zaborek”, oddalonego kilka
kilometrów od Janowa. to przystosowany
do celów hotelowych skansen z dworkiem,
młynem i innymi, zabytkowymi obiekta‑
mi, ściągniętymi przez właścicieli – pań‑
stwa Okoniów z całego regionu. Kolacja

przy suto zastawionym stole przypomina
menu i zastawą dawne uczty szlacheckie.
Kontrpropozycją jest wizyta w neorene‑
sansowym pałacu w Nosowie, otoczonym
bajecznym ogrodem.

Dla aktywnych

Amatorzy dwóch kółek mogą dojść
do sezonowej kondycji na nieforsownej,
bo 50‑km trasie Biała podlaska – Łoma‑
zy – Ortel Królewski – Dokudów – Biała
podlaska. Na tej pętli czeka na rowerzy‑
stów sporo niebanalnych niespodzianek.
Już na początku, po starcie spod stacji

kolejowej i rozgrzewce na ulicach Sta‑
cyjnej i Łomaskiej, wjeżdża się na teren
dawnego lotniska i pedałuje po pasach
startowych. W Wólce plebańskiej mija się
stary cmentarz prawosławny, ale znacznie
ciekawsze są, liczące dziś zaledwie 1000
mieszkańców, Łomazy. przed wiekami
było to znaczne miasto Wielkiego Księ‑
stwa Litewskiego, położone w połowie
drogi między Wilnem a Krakowem. to wła‑
śnie w nim odbywały się sejmy polski i Li‑
twy, stawali królowie. W Studziance naj‑
starsze nagrobki muzułmańskiego cmen‑
tarza, zwanego mizarem, sięgają XVii w.
Natomiast w Ortelu Królewskim wznosi
się najpiękniejsza cerkiew podlasia.

Starostwo Powiatowe w Białej
Podlaskiej
ul. Brzeska 41
21-500 Biała Podlaska
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie, powiat bialski

odległości:
Białystok: 147 km, 2 h 12 min
Lublin: 132 km, 1 h 56 min
Warszawa: 161 km, 2 h 24 min

dojazd:
PKP Biała Podlaska
ul. Stacyjna 3,
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Centrum Informacji Turystycznej
Warszawska 11, tel. [phone]

Imprezy:
• Międzynarodowy Podlaski Jarmark

Folkloru
lipiec, Biała Podlaska
www.bckbialapodlaska.pl

• Międzynarodowy Plener Fotografic-

zny „Podlaski Przełom Bugu”
sierpień, Janów Podlaski
www.bckbialapodlaska.pl

• Bialski Festiwal Sękaczy

wrzesień, Biała Podlaska
www.powiatbialski.eu

• Międzynarodowy Podlasie Jazz

Festival
październik, Biała Podlaska
www.bsj.opx.pl

Przydatne linki:
www.powiatbialski.eu
www.muzeumbiala.pl
www.biala24.pl
www.janow.arabians.pl
www.bialapodlaska.naszemiasto.pl

24

Na żagle, narty

i miecze

Międzyrzec Podlaski to 17‑tys. mia‑
sto w pow. bialskim, znajdujące się
w województwie lubelskim. Zgodnie
ze swoją nazwą skupia rzeki Piszczka,
Krzna Północna i Krzna Południowa
oraz ujściowy odcinek 140 km Kanału
Wieprz –Krzna. Ten lewy dopływ Bugu
służy wędkarzom i kajakarzom, a tra‑
sa na bulwarze nad Krzną – spacero‑
wiczom i rowerzystom.
Atrakcyjnym miejscem są Międzyrzec‑
kie Jeziorka, czyli zespół pięciu akwe‑
nów na południowo‑wschodnich krań‑
cach miasta. Właśnie tam znajduje się
całoroczny stok igielitowy, a także stani‑
ca żeglarska i kąpielisko miejskie, domki
letniskowe, stanowiska do caravaningu,
miejsca do grilowania i na ognisko oraz
ławki, stoły i wiaty. Bogate w ryby – są
miejscem cyklicznych maratonów węd‑
karskich, również tych zaplanowanych
podczas wielkiego festynu rodzinnego
„Dni Międzyrzeca podlaskiego”. Najbliż‑
sze, 14 czerwca br., odbędą się w Zespole
parkowo‑pałacowym, siedzibie ostatnich
właścicieli Ordynacji Międzyrzeckiej, po‑
tockich. również w czerwcu międzyrzecki

park jest areną dorocznych, rycerskich po‑
tyczek podczas Wiwatów Królewskich,
gromadzących odtwórców średnio‑
wiecznych obyczajów, sztuki i kultury.
imprezę organizuje Zakon rycerski Zie‑
mi Międzyrzeckiej przy wsparciu Miasta. 
rejon i strefę podmiejską Międzyrzeca
oplata sieć szlaków turystycznych – „Doli‑
na Krzny”, „Szlak południowy”, ścieżki spa‑
cerowe i rowerowa trasa od zabytkowe‑
go, staromiejskiego rynku, czyli placu Jana
pawła ii do stanicy. Warto zobaczyć wie‑
kowy dąb przed plebanią kościoła św. Mi‑
kołaja, upamiętniający podpisanie Kon‑
stytucji 3 Maja. Więcej na świetnie zrobio‑
nej stronie miasta: www.miedzyrzec.pl.

urząd Miasta w Międzyrzecu
Podlaskim
ul. Pocztowa 8
21-560 Międzyrzec Podlaski
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie, powiat bialski

odległości:
Białystok: 151 km, 2 h 12 min
Lublin: 99,2 km, 1 h 30 min
Warszawa: 134 km, 2 h 1 min

dojazd:
PKS Międzyrzec Podlaski
ul. Radzyńska 8/10
tel. [phone]
Punkt informacji turystycznej:
Miejski Ośrodek Kultury w Międzyrzecu
Podlaskim
ul. Warszawska 37
tel. [phone]

Imprezy:
• Królewskie Wiwaty

czerwiec, Międzyrzec Podlaski
www.kultura.miedzyrzec.pl

• Noc Kupały

czerwiec, Międzyrzec Podlaski
www.kultura.miedzyrzec.pl

• Spływ Kajakowy

lipiec, Międzyrzec Podlaski – Biała
Podlaska – Międzyrzec Podlaski
www.mosir.miedzyrzec.org

• Dni Międzyrzeca

Przydatne linki:
www.miedzyrzec.pl
www.miedzyrzecgmina.pl
www.miedzyrzec.info

miastO międzyrzec pOdLaski

25

Ogród sztuk

W  wiekach średnich przywożono
tu zboże,  czyli  „piszczę”,  po które
ściągali  okoliczni smolarze, bartnicy
i myśliwi, wymieniając je na swoje to‑
wary – i stąd nietypowa nazwa.
Dziś do gminy piszczac na polesiu Za‑
chodnim w woj. lubelskim zjeżdżają się
amatorzy sztuki. pośród ekologicznie
czystej przyrody odkrywają perełki tej
ziemi: XVii–XiX‑w., drewniane cerkiewki
pounickie wznoszone rękoma miejsco‑
wych cieśli, w niepowtarzalnym w żad‑
nej innej części polski stylu. Najsławniej‑
sza z nich to obecnie kościół rzymsko‑ka‑
tolicki w Ortelu, dawnej wsi królewskiej
zamieszkiwanej kiedyś przez tatarów.
po pieczołowitej renowacji światło dzien‑
ne w pełni ujrzały bezcenne freski baro‑
kowego wnętrza. W pobliżu wsi znajdują
się pozostałości jednego z największych

grodzisk średniowiecznych na podlasiu.
Dawne cerkwie można zobaczyć też w po‑
łoskach i Kościeniewiczach. W murowa‑
nym dworze rodziny Komorowskich w Za‑
lutyniu z ii poł. XiX w., otoczonym parkiem
krajobrazowym, mieści się szkoła. W stylu
dworkowym utrzymana jest zabytkowa
stacja kolejowa w chotyłowie, działają‑
ca od debiutu kolei żelaznej z Warszawy
do terespola w 1867 r. Dziś zatrzymują
się tu pociągi na trasie Berlin‑Warszawa‑
‑Moskwa. Gmina jest wyjątkowo twórcza.
Działa tu 12 kół gospodyń wiejskich, wie‑
le zespołów ludowych śpiewaczych i ta‑
necznych. Bardzo prężnie działają świe‑
tlice wiejskie w całej gminie, organizując
lokalne imprezy, warsztaty i spotkania. po‑
przez stronę www.piszczac.pl można od‑
być wirtualne spacery po najciekawszych
miejscowościach regionu.

urząd Gminy Piszczac
ul. Włodawska 8
21-530 Piszczac, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie, powiat bialski

odległości:
Białystok: 170 km, 2 h 29 min
Lublin: 124 km, 1 h 55 min
Warszawa: 184 km, 2 h 41 min

Imprezy:
• Otwarcie kąpieliska „Kubiki”

5 lipca, www.piszczac.pl

• Letnie Kino Plenerowe

3–5 lipca, www.piszczac.pl

• Memoriał Kapysia

26 lipca, www.piszczac.pl

• Letnie Kino Plenerowe

16 sierpnia, www.piszczac.pl

Przydatne linki:
www.piszczac.pl
www.powiatbialski.eu

gmina piszczac

26

Drelowskim szlakiem unitów

Pamięć 13 unitów zabitych przez
carskie wojsko jest tu nadal żywa.
Do tego stopnia, że w zeszłym roku
odbyła się rekonstrukcja historyczna
tragicznych wydarzeń sprzed 130 lat.
położona 150 km od Warszawy, w rozle‑
głej nizinie, w zachodniej części powiatu
bialskiego i północno‑wschodniej części
województwa lubelskiego, gmina Dre‑
lów jest dumna z 500 lat swojej historii.
i to ją właśnie pragnie przede wszystkim
promować wśród odwiedzających te te‑
reny turystów.

Nie rzucim wiary

Zawarta w  1596 r. w  Brześciu Litew‑
skim unia brzeska  połączyła  cerkiew
prawosławną z  kościołem łacińskim

w  rzeczpospolitej Obojga Narodów.
część duchownych prawosławnych i wy‑
znawców  prawosławia  uznała  papie‑
ża za głowę Kościoła i przyjęła dogma‑
ty katolickie, zachowując przy tym bi‑
zantyjski ryt liturgiczny. Unia podzieliła
społeczność prawosławną na zwolenni‑
ków nowego porządku, unitów i przeciw‑
ników, dyzunitów. Gdy rzeczpospolita
w wyniku rozbiorów utraciła niepodle‑
głość, unici pod zaborem rosyjskim za‑
częli być prześladowani. carowie Mikołaj
i i Aleksander ii za cel przyjęli sobie likwi‑
dację unii brzeskiej. Wśród tych, którzy
postawili się zaborcy, byli mieszkańcy Dre‑
lowszczyzny z ich proboszczem, Janem
Welinowiczem na czele (został za to inter‑
nowany w chełmie). Niestety, syn Jana,

teodor rozpoczął ścisłą współpracę z za‑
borcą, ogłaszając pewnego dnia, że bę‑
dzie odprawiał tylko liturgię prawosław‑
ną. reakcja wiernych była bardzo gwał‑
towna. Wzburzony tłum wyprowadził
kapłana na plebanię, cerkiew zamknię‑
to na trzy spusty, a klucze ukryto. W ten
sposób Drelów stał się – promieniującym
przykładem na okolicę – centrum oporu
przeciwko zaborcy, narzucającemu nowy
porządek. Jakkolwiek bowiem Drelowsz‑
czyzna tak pod względem geograficz‑
nym, jak i etnicznym związana była z ru‑
sią, lud ją zamieszkujący wybrał przynależ‑
ność do kultury łacińskiej i polski. to przy‑
kład niezwykłego fenomenu dojrzałości
niewykształconych w większości miesz‑
kańców, świadomości obywatelskiej,

gmina dreLóW

27

podjęcia decyzji brzemiennej w skutki.
Drelowiacy wiedzieli bowiem, że gdyby
zostali „przy carze” – wiedliby żywot spo‑
kojny, a nawet mogliby czerpać z tego
profity. Konsekwencją opozycji były zaś
prześladowania i śmierć. Drelowszczy‑
zna poniosła w tym zakresie ogromną
ofiarę. Ks. teodor bowiem nie pozostał
dłużny przeciwstawiającym mu się para‑
fianom i zaraz doniósł na nich władzom.
ponieważ mimo apeli policji carskiej set‑
ki wiernych otoczyły ochronnym kordo‑
nem świątynię, nie chciały zrezygnować
z jej obrony ani tym bardziej nawrócić się
na prawosławie. Kozacy urządzili wśród
niej prawdziwy pogrom: najpierw wojsko
ruszyło z rózgami i nahajkami, a potem
otworzyło do ludzi ogień, lecz mimo ofiar,
ci nie chcieli odstąpić świątyni – byli tacy,
co padali przed nią na kolana, wystawia‑
jąc pierś do strzału. Ludzie nie zlękli się też
groźby deportacji na Syberię. Nie oszczę‑
dzono nawet kobiet i dzieci. Z odniesio‑
nych ran zmarło 13 unitów, a 50 kolejnych
odniosło obrażenia (dwie osoby zmarły
potem z ich powodu). Kościół, wbrew woli
mieszkańców, zamieniono na cerkiew,
zaś unici zeszli do „podziemia”, cierpiąc

dalsze prześladowania aż do ogłoszenia
w 1905 r. aktu tolerancyjnego. Wielką re‑
konstrukcję tych wydarzeń gminne wła‑
dze z pełną pieczołowitością zorganizo‑
wały w ich rocznicę, 30 marca 2014 r. pod
świątynią, gdzie się one rozegrały. Współ‑
organizatorami wydarzenia były: Gimna‑
zjum im. Unitów Drelowskich w Drelo‑
wie oraz parafia Niepokalanego poczęcia
N.M.p. w Drelowie.

Nocleg u Potockich

Gmina Drelów kryje jeszcze więcej fascy‑
nujących historii dla turystów‑pasjona‑
tów. Mogą oni wybrać nocleg w XiX‑w.
dworku w  Aleksandrówce. Założenie
dworsko‑ogrodowe w Aleksandrówce

było własnością rodziny potockich i jed‑
nym z ich najmłodszych folwarków. Nie‑
stety, ze wszystkich zabudowań zacho‑
wało się jedynie skrzydło tzw. drewniaka.
Dziś, zgodnie z zachowaną dokumenta‑
cją, odnowione wnętrza pełnią nie tyl‑
ko funkcje hotelowe czy konferencyjne.
Wyjątkowa akustyka pomieszczeń spra‑
wiła, że zostały one wykorzystane rów‑
nież jako studio nagraniowe. ciekawost‑
ką jest fakt, że w graniczących z dworem
gospodarstwach obradzają co rok bujnie
antonówki. to pozostałość po rozległym
ongiś sadzie dawnych właścicieli majątku.
Na tym nie koniec, ponieważ dzięki in‑
westycjom gminnym adaptowano starą

gmina dreLóW

28

szkołę w Aleksandrówce na pracownię
obróbki lnu. Dzięki temu dziś przyjezdny
może poznać ten interesujący proces. po‑
kazy technik stolarsko‑tartacznych pod‑
patrzeć natomiast można w całkowicie
odrestaurowanym drelowskim tartaku.

to kolejny przykład jednej z wielu inicja‑
tyw prężnie działających władz gminnych,
które stworzyły i zrealizowały projekt
pod nazwą „Adaptacja tartaku na cen‑
trum edukacji Warsztatowej – tradycja
i Współczesność w Drelowie”. Wracając
zaś do historii, zwiedzając gminę nie moż‑
na przeoczyć jeszcze jednego związane‑
go z historią miejsca. Jest to kopiec po‑
święcony pobytowi Józefa piłsudskiego
w Żerocinie w 1915 r. Upamiętnia on prze‑
marsz pierwszej Brygady podlaskim szla‑
kiem wiodącym przez Żakowolę, Kąko‑
lewnicę, Szóstkę, Żerocin i Sycynę. Kopiec,
na który zużyto 7 tys. m

3

ziemi i odsłonię‑

to na trzy lata przed ii wojną światową,
został w okresie stalinowskim zniszczony.
po zmianach ustrojowych ponownie go
usypano, przy czym replika kopca z hi‑
storycznego miejsca przeniesiona została
do centrum wsi. Zdobią go krzyż Virtu‑
ti Militari z mosiądzu oraz granitowa ta‑
blica

z napisem „pierwszemu Marszałko‑

wi polski Józefowi piłsudskiemu dla upa‑
miętnienia pobytu i Brygady w Żerocinie
w dniach 15 i 16 Viii 1915 r. Ludność gmi‑
ny Żerocin. Odbudowano w 85. rocznicę:

Zarząd Gminy Drelów i Społeczeństwo
wsi Żerocin 15 sierpnia 2000 r.”

Zabytek klasy zerowej

W  Witorożu, miejscowości oddalonej
o 10 km od Drelowa, stoi modrzewiowy
kościół pod wezwaniem św. Michała Ar‑
chanioła. Dziś rzymsko‑katolicki, został
wybudowany w i poł. XViii w. jako cer‑
kiew unicka, ale potem został przekształ‑
cony w cerkiew prawosławną. choć z ze‑
wnątrz wygląda skromnie, jest zabytkiem
klasy zerowej. W ołtarzu głównym znaj‑
duje się barokowy wizerunek Maryi. Jed‑
nymi z najcenniejszych obiektów są: ba‑
rokowy krucyfiks i krzyż procesyjny. inny
święty patronuje leśnej kaplicy w miejscu
zwanym Horodek. to Onufry żyjący na po‑
czątku iV wieku święty Kościoła katolickie‑
go i cerkwi prawosławnej pustelnik, wg le‑
gendy syn perskiego władcy. Na wizerun‑
kach przedstawiany jest zazwyczaj jako
starzec z długimi, białymi włosami i brodą
sięgającą aż do ziemi oraz przepaską z ga‑
łęzi i liści, czasem ubrany tylko w płaszcz
z własnych długich włosów. W sprawach
wyboru małżonka i posiadania potomstwa

gmina dreLóW

29

urząd Gminy drelów
ul. Szkolna 12
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie, powiat bialski

odległości:
Białystok: 162 km, 2 h 24 min
Lublin: 98,8 km, 1 h 33 min
Warszawa: 145 km, 2 h 13 min

Punkt informacji turystycznej:
Punkt Informacji Turystycznej
przy Urzędzie Gminy
ul. Szkolna 12, tel. [phone]

Gminne Centrum kultury w drelowie
ul. Ogrodowa 2, tel. [phone]

Imprezy:
• Wielkanocne spotkania z kulturą

kwiecień, Żerocin
www.gck.drelow.pl

• Powiatowy Przegląd Teatrów

Obrzędowych
kwiecień, Drelów
www.powiatbialski.eu

• Powiatowy Przegląd Kapel

i Śpiewaków Ludowych
maj, Drelów
www.powiatbialski.eu

• Jesienne Spotkania z Folklorem

październik, Zahajki
www.gck.drelow.pl

Przydatne linki:
www.drelow.pl
www.gck.drelow.pl
www.biblioteka.drelow.pl

można się modlić właśnie do niego. Z oso‑
bą zacnego świętego związany jest do‑
roczny, huczny odpust, gromadzący setki
wiernych z gminy i okolic.

Rezerwaty, uroczyska, rowery

Aż 40 proc. powierzchni gminy porasta‑
ją lasy, gwarantując letnikom czyste po‑
wietrze. Na dwóch kółkach lub własnych
nogach warto zapuścić się do obu utwo‑
rzonych tu rezerwatów: „Liski” (128 ha)
oraz „Omelno” (27 ha). przez pierwszy
z nich przebiega piesza ścieżka dydak‑
tyczna (czerwony szlak). po drodze jest
okazja do podziwiania różnorodnego
drzewostanu z przewagą sosnowo‑dę‑
bowego z domieszką grabu, brzozy i osiki.
Z grupy roślin objętych ochroną całkowi‑
tą występują tu: widłak jałowcowaty, or‑
lik pospolity, lilia złotogłów oraz dwa ga‑
tunki storczyków: podkolan biały i krusz‑
czyk szerokolistny. Szczęściarze mogą li‑
czyć na spotkanie z rzadkim gatunkiem
ssaka, orzesznicą. po ścieżkach drepcze
jeż wschodni, a po konarach drzew ska‑
czą wiewiórki i wiele gatunków ptaków,

w tym kruk i dzięcioł średni. W mrowi‑
skowych kopcach kryje się mrówka rud‑
nica. ciekawymi miejscami są chronio‑
ne prawem uroczyska: „Dęboż” (37 ha),
„Zapowiednik Łózecki” (21 ha) i „Werszki
Małe” (15 ha). Gmina zadbała o stworze‑
nie szlaków turystycznych, m.in. pieszego
szlaku Dołha‑Sokule‑Danówka‑Witoroż
oraz rowerowego, obejmującego teren
całej gminy. Nie brak tu bazy noclego‑
wej. Mieszkańcy chętnie reklamują swoje
prawdziwie ekologiczne warzywa i owo‑
ce oraz czystość wód gruntowych, nama‑
wiając do odwiedzenia zbiornika retencyj‑
nego „Żelizna”, położonego w wyjątkowo
malowniczym miejscu. A także połowów
w lokalnych zbiornikach wodnych: kanale
Wieprz ‑Krzna i rzekach: Krzna, Białka, rud‑
ka, Danówka i Dziegciarka. Gminę oplata
gęsta siatka stale remontowanych dróg
i przebiega tu międzynarodowa linia kole‑
jowa e‑20, która jest częścią trasy Zachód
– Wschód łączącej  Berlin  z Moskwą. A za‑
tem turysta dojedzie do Drelowa nawet
z drugiego końca polski, o stolicy nie
wspominając.

gmina dreLóW

30

BLGD: Bialskie turystycznie

zaktywizowane

Wierzchem, na  dwóch kółkach,
z wody można zwiedzać powiat bial‑
ski. Niepowtarzalne trasy przygoto‑
wała Bialskopodlaska Lokalna Gru‑
pa Działania.
Jako stowarzyszenie Bialskopodlaska
Lokalna Grupa Działania jest aktywna
od 2006 r. przez ten czas rozrosła się do 55

członków, w tym 17 gmin składających się
na powiat bialski, lokalne stowarzysze‑
nia i osoby fizyczne. Z efektów ich pracy
mogą zaś skorzystać w pełni urlopowi‑
cze, przybywający z innych części polski.
Nie zawiodą się, gdyż oferta, jaką BLGD
stworzyła, jest różnorodna, a więc dla każ‑
dego. Warto dodać, że powiat bialski jest

największym w woj. lubelskim i trzecim
co do wielkości w polsce. Znajdują się tu‑
taj: stadnina koni w Janowie podlaskim,
Muzeum Józefa ignacego Kraszewskiego
w romanowie, forty twierdzy Brzeskiej,
zespoły pałacowo‑parkowe, m.in. w ciele‑
śnicy i romanowie, unikalne w skali kraju
obiekty sakralne katolickie, unickie, pra‑
wosławne. A przede wszystkim są to te‑
reny nadbużańskie z parkiem Krajobrazo‑
wym “podlaski przełom Bugu”.

Szlak kajakowy Bug‑Krzna

Liczy 150 km trasy wodnej, łączącej Bug
z jego lewym dopływem Krzną i prze‑
biega wyłącznie przez powiat bialski.
to jedno ze sztandarowych przedsię‑
wzięć BLGD w ramach międzynarodo‑
wego projektu pod nazwą „Boot2Lu‑
belskie”. Uczestniczyli w nim: rząd Flan‑
drii Zachodniej w Belgii, stowarzyszenie
theBoot, Samorząd Województwa Lu‑
belskiego, Lubelska regionalna Organi‑
zacja turystyczna Dom europy. Otwarty
od 2011 r. szlak wyposażony jest w od‑
powiednią infrastrukturę: dogodne zej‑
ścia i wyjścia umożliwiające wodowanie

biaLskOpOdLaska LOkaLna grupa działania

31

biaLskOpOdLaska LOkaLna grupa działania

sprzętu i kończenie spływów, parkingi
blisko miejsc wodowania, oznakowa‑
nie turystyczne, pola namiotowe i kam‑
pingi, gospodarstwa agroturystyczne,
domy pielgrzyma. Szlak został podzie‑
lony na trzy trasy:
1. Spływ Bugiem – odcinek wielokultu‑
rowy: Sławatycze – Jabłeczna – Kodeń.
Jednodniowa trasa zakłada oglądanie bi‑
zantyjsko‑rosyjskiej cerkwi Opieki Mat‑
ki Bożej w Sławatyczach, Monasteru św.
Onufrego w Jabłecznej z cudami słynącą
ikoną św. Onufrego, która miała przypły‑
nąć Bugiem oraz Sanktuarium Matki Bo‑
skiej Kodeńskiej Królowej podlasia wraz
z ogrodami różanymi. Warto wiedzieć, że
Gmina Kodeń w ramach konkursu orga‑
nizowanego przez BLGD otrzymała dofi‑
nansowanie na produkcję filmu na 500‑le‑
cie miejscowości, promującego dziedzic‑
two kulturowe, który dostępny jest w sieci
pod adresem: http://www.youtube.com/
watch?v=fLp2kxW_us8

Wśród innych propozycji są ponadto:

cerkiew unicka w Kostomłotach, jazda

konna, przejażdżki rowerem (przez Sława‑
tycze biegnie Nadbużański Szlak rowero‑
wy) lub bryczką, nordic walking, ognisko,
spotkania z folklorem ludowym. istnieje
możliwość wynajęcia przewodnika i or‑
ganizacji noclegu.
2. Spływ Bugiem – odcinek przyrodni‑
czy: Kuzawka – pratulin – Gnojno. Atrak‑
cją tej propozycji jest wybór między ka‑
jakiem a statkiem rzecznym, podziwianie
rezerwatu „Szwajcaria podlaska” oraz po‑
czątku „podlaskiego przełomu Bugu”. Dla
chętnych – wizyta w Sanktuarium Błogo‑
sławionych Męczenników podlaskich oraz
pobyt w pobliskich gospodarstwach agro‑
turystycznych. Można tu łowić ryby, jeździć
konno, poznawać ludowe obyczaje i rze‑
miosło, a przede wszystkim skosztować re‑
gionalnych potraw z ekologicznie czystych
produktów lokalnych, a także z dziczyzny
i dobrze, w absolutnej ciszy, się wyspać.
pod dachem lub na polu namiotowym.
3. Spływ Krzną – odcinek zapomniane
rzemiosła: Biała podlaska – Malowa Góra
– Neple.

Na jedno‑dwudniowej trasie jest sto‑

lica powiatu, Biała podlaska, z jej najcen‑
niejszym zabytkiem – Zespołem Zamko‑
wym radziwiłłów, który koniecznie trzeba
zwiedzić. A w okolicach Białej – Hrudzie,
Worońcu i Sistniku znajdują się właśnie

32

pracownie ginących zawodów. Można
wziąć udział w warsztatach garncarstwa,
tkactwa i malarstwa w Galerii Wiejskiej
w Husince, organizowanych przez artystę
plastyka Janusza Maksymiuka. Nad dopły‑
wem Krzny, Klukówką, znajduje się, drugie
obok Kodnia, miejsce kultu maryjnego
na podlasiu – Sanktuarium Matki Bożej
Leśniańskiej Opiekunki podlasia w Leśnej

podlaskiej. Niedawno, w ramach jednego
z projektów BLGD, miejscowość wzbo‑
gaciła się o tablicę informacyjną z mapą,
trasami rowerowymi, pieszymi i konnymi
oraz listą miejsc noclegowych.

Dla grup i singli

cała oferta przygotowana została dla
grup zorganizowanych lub turystów

indywidualnych. Obejmuje transport,
obiad na plaży, ubezpieczenie, opie‑
kę instruktorów kajakarstwa i ratowni‑
ka, zwiedzanie zabytków, prezentacje
i degustacje produktów regionalnych,
uczestnictwo w warsztatach rękodziel‑
niczych i inne. Oferta może być „szy‑
ta na miarę”, czyli dostosowana do ży‑
czeń klientów. Na  przykład w  wersji
skróconej, którą w tym sezonie oferu‑
je beneficjent Bialskopodlaskiej Lokal‑
nej Grupy Działania Marek pomietło,
organizator spływów kajakowych –
24‑km spływ z Jabłecznej do Kodnia.
Szlak Kajakowy Bug – Krzna na targach
turystycznych w poznaniu został uzna‑
ny przez internautów za najlepszy pro‑
dukt turystyczny 2011 r. Dzięki temu ten
produkt turystyczny uzyskał certyfikat
polskiej Organizacji turystycznej oraz na‑
grodę w postaci promocji Szlaku w ser‑
wisach Allegro.

Rowerem po południowym Podlasiu

Nowy projekt „Szlaki rowerowe połu‑
dniowego podlasia”, zrealizowany przez
Bialskopodlaską Lokalną Grupę Działa‑
nia, to przeszło 1000 km oznakowanych

biaLskOpOdLaska LOkaLna grupa działania

33

Bialskopodlaska lokalna Grupa
działania
ul. Bialska 30
21-542 Leśna Podlaska

Biuro:
ul. Jana III Sobieskiego 22
21-500 Biała Podlaska
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo lubelskie,
powiat bialski

odległości:
Białystok: 147 km, 2 h 9 min
Lublin: 130 km, 1 h 50 min
Warszawa: 161 km, 2 h 21 min

dojazd:
l PKP Biała Podlaska
ul. Stacyjna 3
tel. [phone]

Imprezy:
Warsztaty Wielkanocne
marzec, Leśna Podlaska
www.lesnapodlaska.pl

Atrakcje:
• Szlak Kajakowy Bug–Krzna

www.visiteast.eu

• Szlaki Rowerowe Południowego

Podlasia
www.visiteast.eu

Przydatne linki:
www.visiteast.eu
www.blgd.eu
www.kajaki.nadbugiem.pl
www.lesnapodlaska.pl

szlaków rowerowych, ponad 1200 zna‑
ków na tych szlakach (średnio co 1 km),
mapy i przewodniki oraz strona interne‑
towa. Zastosowano nową metodę znako‑
wania, w której numerycznie oznaczono
skrzyżowania na proponowanych szla‑
kach. indywidualne numery dla każde‑
go skrzyżowania pozwalają wyznaczyć
własną, niepowtarzalną trasę rowerową
każdemu rowerzyście. inauguracyjny rajd
„rowerowymi Szlakami południowego
podlasia” odbył się przed rokiem, w maju.
Na trasie są wszystkie największe atrakcje
powiatu bialskiego. W tym jeszcze nie wy‑
mienione: najstarsza w polsce Stadnina
Koni w Wygodzie pod Janowem podla‑
skim, gdzie konie kupują arabscy szejko‑
wie, otoczony parkiem neorenesansowy

pałac w Nosowie, najpiękniejsza cerkiew
podlasia w Ortelu Królewskim.

Niebanalne pomysły

Beneficjenci BLGD realizują mnóstwo
mniejszych projektów w gminach, zwięk‑
szając przez to potencjał turystyczny swo‑
jego regionu. Na przykład ogród zielar‑
ski w Dobryniu Dużym, dzięki któremu
dziś przybysze mogą zobaczyć, jak wy‑
glądają zioła lecznicze i dowiedzieć się
od właściciela, Andrzeja Karmasza o ich
zastosowaniu. Działający od ćwierćwie‑
cza zespół „podlasianki” z rokitna, znany
z występów na konkursach w regionie,
otrzymał 12 kompletów strojów ludo‑
wych. W gminie Sosnówka, po jednora‑
zowym zorganizowaniu imprezy kultural‑
no‑integracyjnej „święto sosny”, tutejsze

biaLskOpOdLaska LOkaLna grupa działania

gospodynie nadal produkują nalewkę
z sosny i jej suszu. powstał też szlak ro‑
werowy „W cieniu sosny”.

Spanie i rekreacja

Dużo projektów współfinansowanych
ze środków Bialskopodlaskiej LGD do‑
tyczy rozwoju infrastruktury rekreacyj‑
no‑noclegowej. W położonej na szlaku
wodnym Malowej Górze powstała sta‑
nica z kajakami. W miejscowości Łomazy
otwarto ogrodzone mini‑pole namioto‑
we z miejscem do grilowania. Zagospo‑
darowano plac na terenie Domu pomo‑
cy Społecznej w Kozuli, obok zabytko‑
wego pałacyku. Miejsce to stało się do‑
skonałym punktem przystankowym dla
turystów korzystających z rowerowego
szlaku turystycznego, przebiegającego
przez tę miejscowość. Są altany, punk‑
ty piknikowe, stojaki na rowery i miejsce
do grilowania.

34

Filmowe zakole Bugu

Spotkania ze słowiańskimi wojami
i Wikingami, ale i wielokulturowością
pogranicza, wiosłowanie Podlaskim
Przełomem Bugu, lokalne smakołyki…
– Gmina Drohiczyn zaprasza na pełne
słońca wakacje.
Największa atrakcja? przypłynąć do Drohi‑
czyna promem, który kursuje w sezonie,
łącząc miasto ze wsią Bużyska, położoną
po drugiej stronie rzeki. przeprawa trwa
kilka minut. Jednorazowo mogą się zmie‑
ścić dwa samochody lub cała gromada ro‑
werzystów. i, co najważniejsze, transport
jest bezpłatny. Zdążyć na nią przed zacho‑
dem słońca, to jak zagwarantować sobie
najlepsze miejsce na premierze produkcji
National Geographic. Koloryt chylącego

się ku końcowi dnia, cichutki szmer pły‑
nącego Bugu, szamotanie się ptaków
w  przybrzeżnych zaroślach, a  w  per‑
spektywie lśniący dach klasztoru…
Do tego niezrównany zapach ciągną‑
cy się od łąk i cisza, o której marzy każ‑
dy przybysz z wielkiego miasta. A potem
już Drohiczyn oczarowuje do reszty. tak
jak cała gmina Drohiczyn położona w woj.
podlaskim.

Nazwa od ruskiego księcia

choć ślady osadnictwa na tym terenie
pochodzą z X w. p.n.e., to gród założy‑
ła w i poł. Xi w. n.e. ludność ruska. We‑
dług legendy był to niejaki książę Dro‑
hit czy Drogit, który wędrując nadwi‑
ślańskimi bezdrożami przysnął na wzgó‑
rzu, a gdy się obudził – zachwycił go
widok z góry na zakole rzeki i postano‑
wił się tu osiedlić. Dziś jest to turystycz‑
ny punkt widokowy, jeden z „must see”,
czyli miejsc koniecznych do zobaczenia,
znajdujący się na Zamkowym Wzgórzu.
Aby wspiąć się na nie, trzeba mieć nieco
kondycji, ale panoramiczny obraz Bugu
jest dostateczną zapłatą za  wysiłek.
Zamku już na nim dawno nie ma. po śre‑
dniowiecznej warowni, zburzonej przez

Szwedów, została jedynie nazwa. Jeśli
wierzyć miejscowym podaniom, wznie‑
sienie kryje nie tylko bezcenne skarby, ale
i korytarz biegnący aż do Góry Zamko‑
wej w Mielniku, oraz wojów, którzy raz
na sto lat opuszczają swoją kryjówkę,
by wypłynąć na Bug. czy snują oni wte‑
dy opowieść o tym, że zamczysko, jak
i gród wydzierane były z rąk do rąk przez
władców ruskich, polskich i litewskich?
Szczyt wzgórza wieńczy obelisk posta‑
wiony tu na 10‑lecie odzyskania, przez
polskę niepodległości. Z Góry Zamkowej
można też lepiej zobaczyć jeden z bun‑
krów pozostałych po Linii Mołotowa –
kolejnej, niebanalnej atrakcji turystycz‑
nej w okolicy.

gmina drOhiczyn

35

gmina drOhiczyn

Mistyka i historia

W prawo do kościoła Wniebowzięcia Naj‑
świętszej Maryi panny, a w lewo do cer‑
kwi prawosławnej pw. św. Mikołaja cu‑
dotwórcy – tak rozchodzi się w niedzie‑
lę tłum wiernych, którzy wybrali świąty‑
nie w centrum miasteczka. Obie bowiem
stoją przy rynku. Klasycystyczna cerkiew
zachwyca zapachem świec i kadzideł, ja‑
kie otaczają XVii‑w. ikonostas, zdobiony
renesansowymi malowidłami, z otoczo‑
ną kultem ikoną Zesłania Ducha święte‑
go. Barokowy kościół WNMp ma wyjąt‑
kowo burzliwą przeszłość – tu właśnie
mógł się koronować jedyny w dziejach
rusi król Daniel romanowicz, po upad‑
ku powstania listopadowego świątynia
pełniła rolę cerkwi, a w czasie ii wojny So‑
wieci zdemolowali ją doszczętnie, zamie‑
niając w śmietnik. Dziś wzrok przyciąga
rokokowy ołtarz główny, podobnie jak
boczne, wsparty na kolumnach z różo‑
wego marmuru. Obok kościoła, w skrzy‑
dle pofranciszkańskiego klasztoru, mieści
się Muzeum Diecezjalne im. Jana pawła
ii. Najcenniejszym przedmiotem jest tron,
na którym zasiadał Ojciec święty pod‑
czas wizyty w Drohiczynie 10 czerw‑
ca 1999  r. W  muzeum zgromadzono

rekordową w polsce kolekcję naczyń z cyny.
W  Drohiczynie warto jeszcze zajrzeć
do  dwóch innych kościołów baroko‑
wych: katedralnego pw. trójcy przenaj‑
świętszej i Zakonu Benedyktynek pw.
Wszystkich świętych. ten ostatni nie
ma wieży, natomiast charakteryzuje go
nietypowa fasada z dwoma skrzydłami,

przypominającymi na wpół rozwinięty
wachlarz.

Grzebień z poroży jeleni

pasjonaci archeologii powinni skierować
pierwsze kroki w Drohiczynie do Nadbu‑
żańskiego parku Historyczno‑Kulturowe‑
go „Bug‑pogranicze kultur i religii”. Bez‑
płatnie obejrzą w tutejszym Muzeum

36

regionalnym bezcenne przedmioty po‑
chodzące z wykopalisk: szklane pacior‑
ki, bransolety z brązu, grzebienie z po‑
roży jeleni. te namacalne dowody daw‑
nej historii drohiczyńskiego grodu robią
niezwykłe wrażenie. podobnie jak, znaj‑
dujące się tutaj zbiory etnograficzne,

kolekcja glinianych skorup będących pa‑
miątką po średniowiecznym Drohiczynie
– dawnym ośrodku garncarstwa, wystawy
fotograficzne, malarskie. Amatorów jed‑
nośladów zainteresuje zapewne wysta‑
wa starych motocykli, ze stuletnim, fran‑
cuskim Armorem oraz perełką polskiej

motoryzacji, Sokołem 1000, w budynku
„Stara Gmina”. pasjonaci sportów wod‑
nych znajdą coś dla siebie w jedynym
w polsce Muzeum Kajakarstwa, z setką
eksponatów, liczących nawet pół wie‑
ku. Najcenniejszym zabytkiem jest Xii‑w.
Atlas świata z Amsterdamu! i to wszyst‑
ko zgromadzone pod jednym szyldem
Nadbużańskiego parku. cały kompleks,
obejmujący budynki „Starej Gminy” i Mu‑
zeum regionalnego, zrealizowano zale‑
dwie przed trzema laty dzięki wsparciu
z unijnych funduszy, w ramach projektu
„Bug rajem dla turysty”.

Gmina w pamiątki bogata

W Drohiczynie nie sposób pominąć Kop‑
ca pamięci podlasia, powstałego na pa‑
miątkę pobytu Jana pawła ii w miejscu,
gdzie odprawił on nabożeństwo eku‑
meniczne. to 10‑metrowe wzniesienie
zostało usypane z ziemi przywiezionej
przez wiernych z  całej diecezji drohi‑
czyńskiej. Już z daleka widać wieńczący
je krzyż z symbolicznym pęknięciem, ob‑
razującym podziały w chrześcijaństwie.
Gmina dba o historyczne symbole, cze‑
go dowodem są liczne pomniki: ściana

gmina drOhiczyn

37

Gmina drohiczyn
ul. Kraszewskiego 5
17-312 Drohiczyn, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo podlaskie,
powiat siemiatycki

odległości:
Białystok: 101 km, 1 h 32 min
Lublin: 167 km, 2 h 16 min
Warszawa: 130 km, 2 h 6 min

dojazd:
PKS w Siemiatyczach
ul. Kościuszki 88, tel. [phone]
www.e‑podroznik.pl

Punkt informacji turystycznej:
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Kraszewskiego 13
tel. [phone]

Imprezy:
• Noc Muzeów, maj
• Festyn Rodzinny, czerwiec
• Maratony Kresowe w Dolinie

Góry Zamkowej, czerwiec

• Nadbużańska Noc Świętojańska,

czerwiec

• Rajski Spływ Kajakowy Rzeką Bug,

lipiec

• Dni Drohiczyna, lipiec
• 500 kajaków, sierpień
• Dni Bugu, sierpień

Przydatne linki:
www.kultura-drohiczyn.pl
www.drohiczyn.pl
www.500kajakow.pl
www.drohiczyn.info

pamięci i pomnik Lotników na cmentarzu
parafialnym, pomnik Armii Krajowej, po‑
mnik Konstytucji 3 Maja. Wspomnieniem
po dawnej, znacznej obecności Żydów
w Drohiczynie, jest cmentarz z macewami.

Perełki Podlasia

Bez wątpienia jedną z nich jest drewnia‑
ny, Viii‑w. kościółek pw. św. rocha w Mił‑
kowicach Maćkach, ze źródełkiem o cu‑
downych, leczniczych właściwościach.
również z drewna jest niewielkie rozmia‑
rami, ale znaczne sławą Sanktuarium Ma‑
ryjne w Ostrożanach. tu miała ukazać się
Matka Boska, nakazując budowę świą‑
tyni i tu też miała zostawić ślady swo‑
ich stóp. Jej wizerunek w ołtarzu słynie
z licznych cudów.

500 kajaków na Bugu

Drohiczyn i cała gmina obfitują w sezonie
w imprezy, co sygnalizuje doskonale zro‑
biona, dynamiczna strona internetowa.
i tak już pierwsze pięć dni lipca zajmie Zlot
Wojowników Słowian Bałtów i Wikingów.
również w lipcu (tym razem 17–27 bm.),
jak co roku obchodzone są „Dni Drohi‑
czyna”, wypełnione koncertami znanych
zespołów i zawodami sportowymi dla
każdego. Na sierpień szykuje się kolejne
wydarzenie, tym razem dla wioślarzy, pt.
”500 kajaków”, które ma być Największym

Spływem Kajakowym na podlasiu. W dru‑
gi weekend sierpnia odbędą się doroczne
„Dni Bugu”. Mają one na celu promocję
jednej z nielicznych już, nieokiełznanych
rzek w kraju, będącą niekwestionowaną
atrakcją miasta. Wydarzeniu towarzyszy
spływ kajakowy i popularyzacja aktyw‑
nego, bezpiecznego wypoczynku nad
wodą. podczas „Dni Bugu” odbywają się
także Mistrzostwa podlasia w Sportach
Wodnych. Dla najmłodszych powstanie
miasteczko edukacyjne, będą również
uwielbiane, nie tylko przez dzieci, kule
wodne. Starsi uczestnicy imprezy rozła‑
dują energię na polu paintballowym, prze‑
testują nowoczesne modele kajaków i ka‑
noe albo wyruszą w rejs katamaranem,
stateczkiem czy smoczą łodzią. Wieczo‑
rem koncerty gwiazd estrady i dyskoteka. 
Wybierający nocleg w  Drohiczynie,
od 26 czerwca br. mogą uczestniczyć w każ‑
dy piątek, w seansach kina plenerowego.
Dobrych propozycji noclegu nie braku‑
je, zarówno w trzygwiazdkowym hotelu
„Drohickim”, jak i gospodarstwach agrotu‑
rystycznych czy na kwaterach. Gospoda‑
rze oferują zawsze place zabaw dla dzieci,
miejsca do wędkowania i grillowania czy
na ognisko i moc atrakcji. Nic, tylko wy‑
brać się tutaj choć na letni weekend…
i zostać na dłużej.

gmina drOhiczyn

38

miastO siedLce

Artykuł sponsorowany

1

MIASTO SIEDLCE

Jedyne w Polsce płótno El Greca,
pałac Ogińskich, międzynarodo-
we festiwale teatralne i muzyczne,
a przede wszystkim otwarta na
oścież brama do krainy Bugu – to
miasto ma dla turysty wiele atrakcji.

Tylko 90 km dzieli 80-tysięczne Siedlce
od stolicy. Położone administracyjnie
jeszcze na Mazowszu, geograficznie
znajdują się już na Podlasiu. Przeszło
550 lat historii pokazuje wspaniałe za-
bytki, ale jest to zarazem miasto idące
z duchem czasu. Przebiegająca 100 km
dalej na wschód granica UE zobowią-
zuje do wyzwań.

Zaczęło się od Aleksandry
Zwiedzanie Siedlec warto rozpocząć od
ich najcenniejszego zabytku, klasycy-

stycznego pałacu Ogińskich. Zawdzięcza
on swoją dzisiejszą postać, skoligaco-
nej z królem Stanisławem Augustem
Poniatowskim, Aleksandrze z Czarto-
ryskich Ogińskiej. To ona zafundowa-
ła swoim Siedlcom złoty wiek, dzięki
czemu w drugiej połowie XVIII w. stały
się jednym z najważniejszych ośrodków
kultury w kraju. Z tego też okresu po-
chodzą, klasycystyczny kościół pw. św.
Stanisława BM, zabytkowy park miejski
„Aleksandria” i ratusz miejski zwany „Jac-
kiem” z powodu wieńczącej go figury
Atlasa, ponoć wizerunku ulubionego
lokaja księżnej o imieniu Jacek.

Bezcenny obraz
Na turystycznej trasie nie może zabrak-
nąć jedynego w Polsce obrazu El Greca,

„Ekstaza św. Franciszka”, który przypad-
kowo został znaleziony 60 lat temu na
plebanii kościoła w Kosowie Lackim. Dziś
zdobi ścianę siedleckiego Muzeum Die-
cezjalnego. Jest to piąty pod względem
wartości obraz w polskich kolekcjach.
Sutanna, piuska, cztery pary obuwia,
swetry, ręczniki, okulary, zegarek ręcz-
ny – te wszystkie przedmioty należące
za życia do naszego papieża można
natomiast podziwiać w Muzeum Jana
Pawła II w Siedlcach. Tylu rzeczy osobi-
stych świętego nie posiadają nawet jego
rodzinne Wadowice! Włoski architekt
Antonio Corazzi pozostawił po sobie nie
tylko budynek opery, obecnego ratu-
sza i Pałacu Mostowskich w Warszawie.
W Siedlcach ten wybitny przedstawiciel
klasycyzmu zaprojektował teatr, pocztę

Tu po prostu trzeba być!

Centrum Siedlec zachowało XVIII-wieczne założenie urbanistyczne, z czasów księżnej Aleksandry Ogińskiej

„Ekstaza św. Franciszka”

pędzla El Greco

Pałac Ogińskich został przekazany przez władze miasta siedleckiemu Uniwersytetowi

39

miastO siedLce

Artykuł sponsorowany

2

MIASTO SIEDLCE

i gimnazjum. W progach wspomnianej
szkoły pobierał nauki Aleksander Głowac-
ki, czyli późniejszy autor „Lalki”, Bolesław
Prus. Pisarz, za udział w powstaniu stycz-
niowym był więziony właśnie w Siedlcach.
Warte odwiedzenia są też kamienica
będąca swoistą fuzją trzech stylów: re-
nesansu, baroku i klasycyzmu przy ul.
Floriańskiej 5 oraz zaskakujący kubistycz-
nymi kształtami modernistyczny kościół
garnizonowy będący wcześniej cerkwią.
Spore wrażenie robi katedra pw. NPN Marii
Panny, kojarząca się na pierwszy rzut oka
z krakowską i katedrami francuskimi, do
których wyraźnie nawiązuje choć powstała
później. Neogotycka budowla typu halo-
wego z cegły ma imponujące rozmiary: 52
m długości i 19 m szerokości, wysokość
nawy głównej 16,5 m, wysokość wież 75
m. Wyjątkowej urody są aż 33 witraże, przy
czym różnią się tematyką od oryginalnych,
które zniszczyła wojna. Przedstawiają m. in.
apostołów św. Szymona i Judę Tadeusza
– patronów diecezji, chrzest Polski, Matkę
Boską Kodeńską, sceny z życia Chrystusa
i Matki Bożej.

Teatr, taniec, folklor
Władze Siedlec postawiły na intensywny
rozwój kultury. Dlatego turysta nie ma
szans się nudzić, oglądając spektakle
i koncerty: Teatru ES, Teatru Tańca Caro
Dance, Chóru i Orkiestry Symfonicznej
Miasta Siedlce prezentowane na de-
skach nowoczesnej sceny w Centrum

Kultury i Sztuki. Powstała ona w ramach
niedawnej rozbudowy obiektu, zre-
alizowanej dzięki środkom unijnym.
W mieście działa też znany Zespół Pieśni
i Tańca Ziemi Siedleckiej „Chodowiacy”.
Założony przez wybitną pedagog i re-
żyser, Alicję Siwkiewicz w Chodowie
– stąd nazwa, dziś nosi jej imię. Tańczą

Budynek NBP, w którym przed II wojną światową zdeponowano polskie rezerwy złota

Katedra siedlecka pw. NPN Marii Panny

Festiwal Kataryniarzy

Orkiestra Wojskowa

Zespół „Chodowiacy”

40

miastO siedLce

Artykuł sponsorowany

3

MIASTO SIEDLCE

Zalew „Muchawka”

i śpiewają w zespole uczniowie szkół
podstawowych, gimnazjów i liceów
siedleckich, w wieku od 10 do 20 lat,
a przygrywa im kapela składająca się
z zawodowych muzyków. Chodowiacy
odbywali wielokrotne tournée arty-
styczne po krajach Europy. Pięć razy wy-
stępowali przed Jego Świątobliwością

Janem Pawłem II w Watykanie i Castel
Gandolfo. Planując wypad do Siedlec,
warto zapoznać się wcześniej z boga-
tym programem goszczących w mieście
międzynarodowych i ogólnopolskich
festiwali muzycznych, teatralnych i ta-
necznych, które co roku przyciągają
amatorów wyższej kultury. Ciekawą

propozycją są też występy tutejszej
Orkiestry Wojskowej, stale koncertującej
w kraju i zagranicą.

Sportowa rewolucja
Ostatnie lata to gruntowna przebudo-
wa miejskiej bazy sportowej. Powstał
nowoczesny, kryty stadion piłkarski
z zapleczem treningowym, składającym
się z trzech boisk. Oddany został także
nowoczesny aquaparku, który jest atrak-
cją nie tylko dla mieszkańców miasta
ale także regionu. Kolejnymi obiektami
w nowo powstałym kompleksie będą
hala widowiskowo-sportowa oraz bu-
dowany właśnie hotel. Wyremonto-
wane kryte sztuczne lodowisko bije
rekordy popularności. Powstało także
sześć wielofunkcyjnych boisk w ramach
programu „Orlik”, a młodzież chętnie
korzysta z jednej z najnowocześniej-
szych w kraju skateplazy. Świetnym
miejscem wypoczynku jest zmoderni-
zowany Zalew Muchawka. Ścieżki rowe-
rowe i spacerowe, urządzenia służące
rekreacji i odpoczynkowi zachęcają do
spędzania tu czasu.

S

pektakl plenerowy „Romeo i Julia” przygotowany przez Teatr Tańca

Park Wodny Siedlce

Mecz hokejowy na krytym lodowisku

Stadion piłkarski na siedleckich błoniach

41

miastO siedLce

Artykuł sponsorowany

4

MIASTO SIEDLCE

Inwestycji cała moc
Siedlce to silny ośrodek gospodarczy.
Działają tu potężne spółki giełdowe, ale
także ponad 8 tysięcy przedsiębiorstw
różnej wielkości. W ostatnich latach na
inwestycje w Siedlcach zdecydowały się
firmy ze: Szwajcarii (pojazdy szynowe),
Francji (przemysł spożywczy, telemarke-
ting, budownictwo, motoryzacja), USA
(maszty oświetleniowe, pasze, alkohole),
Niemiec (przetwórstwo owoców), Por-
tugalii (tworzywa sztuczne) oraz Szwecji
(motoryzacja). Zachętą inwestycyjną,
która przysporzyła wielu nowych miejsc
pracy było powstanie Specjalnej Strefy
Ekonomicznej oraz znaczące ulgi podat-
kowe i niezmieniane od ośmiu lat stawki
podatków lokalnych. Miejski samorząd
zapewnił także pełne uzbrojenie infra-
strukturalne na terenach inwestycyjnych.
Dobry klimat dla młodych i rodziny
Siedlce to miasto ludzi młodych, otwar-
tych, przyjaznych i dobrze wykształconych.

Wyższe uczelnie, a wśród nich Uniwersytet
Przyrodniczo-Humanistyczny, Collegium
Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa oraz
inne uczelnie kształcą 12 tys. studentów.
Z edukacji w 50 szkołach korzysta 18 tys.
dzieci i młodzieży. Siedlce od lat plasują
się na czołowych miejscach w rankingach
oceniających warunki i jakość życia w pol-
skich miastach. W ubiegłym roku dokona-
nia prospołeczne miejskiego samorządu,
a zwłaszcza unikalny w skali kraju program
budownictwa komunalnego, dostrzeżone
zostały przez Prezydenta RP, który uhono-
rował Siedlce główną nagrodą w konkursie
„Dobry klimat dla rodziny”.
Otwarta brama do doliny Bugu
Siedlce jest doskonałym miejscem do roz-
poczęcia wyprawy w dolinę Bugu. Płynąc
kajakiem czy tratwą z nurtem rzeki albo
jadąc wzdłuż niej rowerowym szlakiem,
można podziwiać za każdym zakrętem wy-
jątkowej urody przyrodę: nadrzeczne łęgi
wierzbowo-topolowe, starorzecza z typową

roślinnością pływającą, bogate pod wzglę-
dem faunistycznym czy położone wyżej
murawy porośnięte łąkowym kwieciem.
Jednym z najbardziej fotogenicznych wido-
ków jest ten rozpościerający się na zakole
Bugu spod Góry Zamkowej w Drohiczy-
nie ale również ten spod Góry Zamkowej
w Mielniku. Mielnik to jedno z wielu miejsc
pamiętających wielokulturowość tych te-
renów. Znajdują się tu zarówno Cerkiew
Prawosławna Narodzenia Bogurodzicy,
jak i Synagoga. Z Siedlec niedaleko też do
miejsca kultu prawosławnych, na Świętą
Górę Krzyży, Grabarkę. A także do najstar-
szej w Polsce państwowej stadniny koni we
wsi Wygoda pod Janowem Podlaskim. Czy-
stej krwi araby kupują tu szejkowie i znani
artyści. W pobliskiej, białowieskiej puszczy
wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa
UNESCO czekają natomiast żubry.

Urząd Miasta Siedlce

Skwer Niepodległości 2

08-110 Siedlce

tel. [phone]

Lokalizacja:

województwo mazowieckie,

powiat grodzki siedlecki

Odległości:

Białystok: 156 km, 2 h 21 min

Lublin: 125 km, 1 h 57 min

Warszawa: 91,8 km, 1 h 53 min

Dojazd:

•

Dworzec autobusowy

ul. Sienkiewicza, tel. [phone]

• Dworzec kolejowy

Pl. Zdanowskiego 1, tel. [phone]

Punkt Informacji Turystycznej:

ul. Pułaskiego 5,

tel. [phone]

Imprezy:

• Jarmark Św. Stanisława

maj, www.mok.siedlce.pl

• Festiwal Teatrów Ulicznych

„Pod Niebem”

czerwiec, www.mok.siedlce.pl

• Międzynarodowy Festiwal

Pieśni, Tańca i Folkloru

wrzesień, www.ckis.siedlce.pl

• DNI SIEDLEC

wrzesień, www.siedlce.pl

• Zaduszki Jazzowe

listopad, www.mok.siedlce.pl

Przydatne linki:

www.siedlce.pl

www.pttksiedlce.pl

www.turystyka.siedlce.pl

Majowy Jarmark Św. Stanisława

W Specjalnej Strefie Ekonomicznej zainwestowano już ponad 500 mln zł

W siedleckich zakładach Stadlera powstają nowoczesne pociągi

42

Przyjazne i gościnne miasto

Dni Siemiatycz, Blues Festiwal, Tar‑
gi Pogranicza, Międzynarodowy Fe‑
stiwal „Kultura bez granic”, a do tego
sporty wodne na trzech zalewach, bie‑
ganie i nordic walking. Wypoczywając
w Siemiatyczach nie można się nudzić!
Siemiatycze bez wątpienia zajmują

najładniejszy, bo południowy zakątek
województwa podlaskiego. Blisko stąd
zarówno do stolicy, jak i Białegostoku czy
Lublina. Miasto szanuje swoją pięćsetlet‑
nią historię, pielęgnuje zabytki świadczą‑
ce o jego wielokulturowości, ale i odważ‑
nie spogląda w przyszłość.

Pierścień znaleziony w rzece

Nieżyjący już przewodnik po Siemiaty‑
czach, eugeniusz Nowak, wywodził na‑
zwę miasta od ruskiego księcia Osiemiaty‑
cza. Urodzony pod Smoleńskiem, porzu‑
cił rodzinne strony, aby dotrzeć na ziemie
sąsiednich Lachów. tak go zachwyciły na‑
potkane po drodze zalesione wzgórze
nad jeziorkiem, ze wstęgą rzeki płynącą
opodal, polaną i łąkami, że postanowił
zbudować w tym miejscu osadę. Nazwa‑
na została od jego imienia, podobnie jak
rzeka od wyściełających dno głazów – Ka‑
mionka. podobno pierścień, który książę
wrzucił przed wiekami w jej nurt, został
ostatnio znaleziony! Z dokumentów hi‑
storycznych natomiast wynika, że prawa
miejskie nadał Siemiatyczom syn Bony
– król Zygmunt August, ostatni męski
przedstawiciel dynastii Jagiellonów. On
to udzielił zezwolenia na organizowanie
tutaj jarmarków i targów – tradycja ta kul‑
tywowana jest do dziś.

Oświecona Anna

przez wieki rozwój miasta wspierały moż‑
ne rody magnackie, a także osiedli tutaj
Żydzi. epidemia cholery, po której pamiąt‑
ką jest niedaleka Góra Krzyży, Grabarka,

miastO siemiatycze

43

miastO siemiatycze

tylko na krótko zahamowała rozwój Sie‑
miatycz, które rozkwitły za Sapiehów,
a zwłaszcza za Michała Sapiehy oraz Anny
z Sapiehów‑Jabłonowskiej. to jej miasto
zawdzięcza dziś najcenniejsze zabytki
i wspomnienie najprzedniejszych gości,
którzy odwiedzali pałac księżnej. Z ko‑
ronowanych głów byli to Stanisław Au‑
gust poniatowski i cesarz austriacki Józef
ii, ale również najwybitniejsi reprezentanci
Oświecenia: Hugo Kołłątaj, Stanisław Sta‑
szic, ignacy Krasicki, Fryderyk Karpiński.
ten pałac został bezpowrotnie zniszczo‑
ny podczas jednej z największych bitew
powstania styczniowego, kiedy mieszkań‑
cy jak jeden mąż stawili czoła rosyjskie‑
mu zaborcy. Boom przemysłowy XiX w.

ponownie ożywił miasto: rozwinęły się
przemysł włókienniczy, browary, kaflar‑
nie, cegielnie – większość w rękach Ży‑
dów, liczących wówczas ¾ całej ludności.
Współczesne Siemiatycze również kwit‑
ną, promując się jako doskonałe miejsce
na wypoczynek.

Egipt na Podlasiu

przed budynkiem starostwa w Siemia‑
tyczach stoją dwa sfinksy. Strzegły one
bramy wjazdowej do pałacu księżnej
Anny, która, jak głosi legenda, oba po‑
sągi przywiozła sobie znad Nilu. One
jako praktycznie jedyne zachowały się
po pożarze w powstaniu, a także podzie‑
mia, natomiast zrekonstruowana została

wcześniej zniszczona oranżeria. Na miej‑
scu dawnej siedziby magnackiej znajduje
się obecnie budynek starostwa. Dziełem
obrotnej księżnej Anny było wlanie no‑
wego ducha w jeden z dziś najcenniej‑
szych zabytków Siemiatycz. to z jej po‑
lecenia wykonano renowację kościoła
i klasztoru Misjonarzy św. Wincentego
a paulo, zakładając w nim jeden z pierw‑
szych w rzeczypospolitej, instytut po‑
łożniczy. Zlikwidowany w wyniku repre‑
sji po powstaniu listopadowym budy‑
nek klasztoru na szczęście zachował się
do dziś i w swoim założeniu architekto‑
nicznym nawiązuje do najlepszych euro‑
pejskich wzorów baroku. Do najpiękniej‑
szych w Diecezji Drohiczyńskiej należy

44

Kościół pw. Najświętszej Maryi panny,
późnorenesansowo‑barokowy w for‑
mie bazyliki z kwadratową wieżą o trzech
nawach. Wzniesiony przez dwóch Le‑
onów z rodu Sapiehów, po pożarze rów‑
nież został odnowiony z kiesy księżnej
Anny. Jego barokowe ołtarze boczne
figurują w rejestrze zabytków, a najstar‑
szym obiektem jest krucyfiks z 1400 r.

Wracając zaś do sfinksów, jest jeszcze
w Siemiatyczach jeden lew z ludzką gło‑
wą, już nie rodem z egiptu, ale wykuty
na wzór sfinksa przez kamieniarzy w Sar‑
nakach (dziś wieś woj. mazowieckiego
w pow. łosickim) na życzenie hr. ciecier‑
skiego. Był chlubą jego dworu, obecnie
można go oglądać przy Zespole Szkół
na ul. Kościuszki.

Synagoga i cerkiew

W mieście pozostały pamiątki po daw‑
nych obywatelach, których istnienie
próbował wymazać Holokaust. to syna‑
goga, którą Żydzi otrzymali od ks. Anny
jako zadośćuczynienie za likwidację ich
cmentarza w wyniku przebudowy mia‑
sta, mieszcząca Galerię Siemiatyckiego
Ośrodka Kultury oraz dom talmudycz‑
ny, dziś zagospodarowany przez szkołę
zawodową. cerkiew pw. św. Apostołów
piotra i pawła z wyraźnymi wpływami ro‑
syjskiego, XiX‑w. budownictwa sakralne‑
go, kryje we wnętrzu freski inspirowane
malarstwem bizantyjskim i ikonę Miko‑
łaja cudotwórcy. świątynia nadal służy
mieszkającym tu wyznawcom prawosła‑
wia, a w przyszłym roku obchodzić bę‑
dzie 585‑lecie powstania i 150‑lecie kon‑
sekracji, stąd turysta może akurat trafić
na prace remontowe. parafia ma też swój
wkład w życie kulturalne miasta, gdyż an‑
gażuje się w doroczny Międzynarodo‑
wy przegląd pieśni religijnej i paralitur‑
gicznej w Siemiatyczach. W siemiatyc‑
kich świątyniach regularnie obywają się
koncerty muzyki organowej oraz chórów
parafialnych.

miastO siemiatycze

45

urząd Miasta Siemiatycze
ul. Pałacowa 2, 17-300 Siemiatycze
tel. [phone], email: [e-mail]

lokalizacja:
województwo podlaskie,
powiat siemiatycki

odległości:
Białystok: 91,9 km, 1 h 21 min
Lublin: 157 km, 2 h 15 min
Warszawa: 146 km, 2 h 18 min

dojazd:
PKS Siemiatycze, tel. [phone] –
dworzec ul. Grodzieńska

Punkt informacji turystycznej:
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Plac Jana Pawła II 3A
tel. [phone]

wakacyjne imprezy cykliczne:
lipiec
• Siemiatycki Przegląd Kapel
• Międzynarodowy Festiwal Kultura

Bez Granic

• Międzynarodowe Siemiatyckie Targi

Pogranicza

sierpień
• Siemiatycze Blues Festiwal
• Siemiatycze Flow Festiwal

więcej na www.siemiatycze.eu

Imprez cała moc

rokrocznie na drugi weekend czerwca
przypada święto miasta – Dni Siemia‑
tycz. Na scenie występują liczne, lokal‑
ne zespoły, a także gwiazdy polskiej sce‑
ny muzycznej. Koncerty odbywają się
w amfiteatrze położonym na terenach
rekreacyjnych nad zalewem. podczas Dni
Siemiatycz rozgrywane są także turnieje
piłki nożnej, brydża oraz  szachowe o pu‑
char Burmistrza Miasta Siemiatycze. Mię‑
dzynarodowy Festiwal Kultura bez Gra‑
nic, zainicjowany w ramach obchodów
470‑lecia nadania praw miejskich, w lipcu
tego roku będzie miał już czwartą edycję.
to rzadka okazja posłuchania zespołów
cygańskich, łemkowskich, ukraińskich,
białoruskich i lokalnych, jak Omorfos i Ka‑
pela podlaska z Siemiatycz. Wcześniej,
bo na początek lipca, zaplanowano barw‑
ny Xiii. Międzynarodowy i XVii. Ogólno‑
polski turniej tańców polskich „O podla‑
ską Szyszkę – Siemiatycze 2015”. Od kilku
lat, w sierpniu amatorskie grupy blueso‑
we i blues‑rockowe rywalizują w konkur‑
sie o „Złoty kafel”, podczas Siemiatycze
Blues Festiwalu. Na występy zjeżdżają ar‑
tyści i zespoły cenione nie tylko w kraju.
Występowali już: Dżem, cree oraz tSA,

tym razem jako gwiazdy zagrają zespół
turbo i Juwana Jenkins and Old Dogs.
Okazją do zaznajomienia się z tutejszym
folklorem są cyklicznie odbywające się
targi pogranicza, podczas których lokal‑
ne firmy, rzemieślnicy i usługodawcy pre‑
zentują swoją ofertę. to przedsięwzięcie
jest dziełem powstałego w 2006 r. Siemia‑
tyckiego Konsorcjum inicjatyw Gospo‑
darczych. W czasie obchodów 470‑lecia
nadania praw miejskich Siemiatyczom
zainaugurowano imprezę Muzyczna Stro‑
na Siemiatycz. ten cykl koncertów odby‑
wających się na przełomie lutego i mar‑
ca stanowi propozycję dla osób, które
cenią niekomercyjne, ambitne dźwięki.
Siemiatycze gościły m.in. VooVoo, Stani‑
sława Soykę i Gabę Kulkę. Już dziś miasto
zaprasza na kolejną edycję.

Rekreacja na całego

czyste powietrze, uporządkowana zieleń,
trzy zalewy, kino plenerowe, dobrze rozwi‑
nięta baza sportowo‑rekreacyjna (stadion,
hala widowiskowo‑sportowa, dwa kom‑
pleksy boisk wielofunkcyjnych Orlik, trasy
biegowe) sprawiają, że w mieście można
zorganizować sobie aktywny wypoczy‑
nek. i, co najważniejsze – każdy znajdzie
zakwaterowanie na własną kieszeń.

miastO siemiatycze

46

Malowniczo

z perspektywy liny

Park linowy w Wólce Nadbużnej sta‑
nowi teraz najbardziej promowaną
atrakcję Gminy Siemiatycze w woj.
podlaskim. Jest efektem zrealizowa‑
nego przed rokiem projektu UE w ra‑
mach działania „Odnowa i rozwój wsi”
objętego PROW 2007–13.
rozpięte między drzewami, w otocze‑
niu lasu sosnowego trasy z przeszkoda‑
mi na wysokościach, zapewniają kapital‑
ną rozrywkę dla młodszych i starszych.
to całkowicie bezpieczna zabawa – za‑
pewnia gmina Siemiatycze, będąca wła‑
ścicielem parku. Wszystkie wchodzące
w jego skład urządzenia zostały wyko‑
nane z materiałów najwyższej jakości,
a całość przetestowana przed oddaniem

do użytku. Nad tym, aby nikomu nic się
nie stało, czuwa ponadto przeszkolona
kadra, asystująca korzystającym z parku.
Na terenie Bazy turystyczno‑rekreacyjnej
w Wólce Nadbużnej znajdują się też siłow‑
nia zewnętrzna oraz domki letniskowe
http://www.park.gminasiemiatycze.pl/
Gmina, w jednej czwartej zalesiona, po‑
łożona jest w dolinie Bugu, jednej z ostat‑
nich w europie dużej, nieuregulowanej,
a zatem dzikiej rzeki. Spływających nią ka‑
jakarzy zachwycą zmieniające się za każ‑
dym z licznych zakrętów krajobrazy: wy‑
sokie, piaszczyste skarpy, mielizny, wysep‑
ki i starorzecza z dopływami rzek Kamion‑
ka, Szysia i Moszczona. Wędkarze mogą
liczyć na mnogość łowisk. Szlak Nadbu‑
żańskich Grodzisk i przecinający puszcze
Białowieską i Mielnicką szlak Siemiatycze‑
‑czeremcha to tylko dwie z wielu tras ro‑
werowych. piechurów zafascynują Szlak
Bunkrów, Szlak Architektury Drewnianej
i Szlak Kupiecki – Siemiatycze wszak po‑
wstały w XV w. jako centrum dóbr królew‑
skich. Na letników czekają gospodarstwa
agroturystyczne z ofertą jazdy konnej, ku‑
ligów i pysznej, regionalnej kuchni.

urząd Gminy w Siemiatyczach
ul. Tadeusza Kościuszki 35
17-300 Siemiatycze
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo podlaskie,
powiat siemiatycki

odległości:
Białystok: 91,9 km, 1 h 21 min
Lublin: 157 km, 2 h 15 min
Warszawa: 146 km, 2 h 18 min

dojazd:
PKS Siemiatycze
ul. Kościuszki 88, tel. [phone]
tel. [phone] – dworzec
ul. Grodzieńska

Punkt informacji turystycznej:
Informacja Turystyczna
Baza Turystyczno-Rekreacyjna
w Wólce Nadbużnej

Imprezy:
• Festyn „Dzień Bacik”

w Bacikach Bliższych
lipiec

• Festyn w Kajance

czerwiec

Przydatne linki:
www.gminasiemiatycze.pl
www.park.gminasiemiatycze.pl
www.wycieczka.gminasiemiatycze.pl
www.facebook/gminasiemiatycze
www.youtube/gminasiemiatycze
www.pieknywschod.pl
www.eternite.pl
www.halgen.com.pl/sosna.php
www.restauracjafolwark.pl

gmina siemiatycze

47

Przyroda, historia i artyści

Położona w należącym do wojewódz‑
twa mazowieckiego powiecie soko‑
łowskim gmina Repki zapewnia let‑
nikom wiele niecodziennych atrakcji.
Magnesem jest przyroda: bogate w faunę
i florę (800 gatunków) łąki oraz lasy otu‑
lające Bug i jej lewy dopływ, rzekę Myśla.
cała gmina leży w obszarze funkcjonal‑
nym Zielonych płuc polski. tu znajdują się
Nadbużański park Krajobrazowy z otuli‑
ną oraz Obszar chronionego Krajobrazu
„Dolina Bugu”. Spadkiem po burzliwych
dziejach są takie atrakcje turystyczne, jak

„tureckie mogiły” w rogowie, czyli kurha‑
nowe cmentarzysko ciałopalne oraz gro‑
dzisko we Włodkach z Xi–Xii w. posiadacze
czterech lub dwóch kółek mogą wyty‑
czyć swój własny szlak szlachecki. W Moło‑
motkach czeka na nich dwór Kobylińskich,
herbu pobóg z kasztanową aleją dojazdo‑
wą, a w Karskich – jedna z najoryginalniej‑
szych siedzib ziemiańskich podlasia z dwo‑
rem otoczonym parkiem o dwusetletnich
drzewach. Z kolei w repkach po dworze
pozostał dziś tylko park z wieloma pomni‑
kami przyrody. Wśród licznych zabytków
sakralnych, nietypową bryłą w formie ro‑
tundy wyróżnia się kościół w Szkopach,
wcześniej cerkiew. przy okazji warto obej‑
rzeć tutejsze, kaskadowe stawy rybne –
unikat w skali nie tylko kraju. Bogactwem
gminy są jej artyści. W pracowni Sztuki
Użytkowej „re” ewy i Leszka Kunickich
w Skrzeszewie powstają unikatowe me‑
ble. W pasiece Nadbużańskiej piotr Kunicki
oferuje miody odmianowe, wyroby z wo‑
sku i propolisu. Od Agnieszki Lipki można
nabyć pastele – kopie obrazów starych mi‑
strzów, którzy ją inspirują. Na pobyt war‑
to wybrać jedno z rekomendowanych
gospodarstw agroturystycznych, gdzie
na stołach nie zabraknie domowych prze‑
tworów i regionalnych potraw.

urząd Gminy w repkach
ul. Parkowa 7
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat sokołowski

odległości:
Białystok: 120 km, 1 h 48 min
Lublin: 164 km, 2 h 25 min
Warszawa: 111 km, 1 h 50 min

dojazd:
PKS Sokołów Podlaski
Ząbkowska 2, Sokołów Podlaski
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Gminny Ośrodek Kultury w Repkach
ul. Osiedlowa 8, tel. [phone]

Imprezy:
• Podlaski Jarmark Wielkanocny

marzec, Repki
www.repki.pl

• Podlaskie Smaki

kwiecień, Repki
www.repki.pl

Przydatne linki:
www.repki.pl
www.e-tvbug.pl
www.pkssokolow.pl

gmina repki

48

Zachęca, inspiruje,

zaprasza!

Serock należy do gmin, gdzie rze‑
czywistość współistnieje z reliktami
przeszłości.
W sercu miasta – średniowieczny, bru‑
kowany rynek otoczony stylizowanymi
kamienicami, nowoczesny ratusz i ulicz‑
ki prowadzące do urokliwych zakątków
miasta. późnogotycki kościół pw. Zwia‑
stowania Najświętszej Marii panny osa‑
dzony na nadrzecznej, wysokiej skarpie,
kryje barokowe wnętrze, a taras widoko‑
wy za świątynią odkrywa panoramę Nar‑
wi i wpadającego do niej Bugu. tuż obok,
charakterystyczne dla serockiego krajo‑
brazu jary, oplatają wzgórze zwane Barbar‑
ką, gdzie gród istniał już w Xi wieku. O po‑
czątkach serockich dziejów z czasów ksią‑
żąt mazowieckich przypomina tu makieta

grodu i tablice historyczne. ścieżki tury‑
styczne wiodą nad Jezioro Zegrzyńskie,
którego powstanie w 1963 roku zdecydo‑
wało o turystyczno‑rekreacyjnym charak‑
terze Miasta i Gminy Serock. Nadnarwiań‑
ski brzeg, niegdyś miejsce pracy flisaków,
stało się obecnie miejscem wypoczynku
mieszkańców i turystów. Do serockiego
molo przypływają w letnie weekendy stat‑
ki z Warszawy. Stąd można wyruszyć w rej‑
sy krajoznawcze po Jeziorze lub Narwi,
a w Noc świętojańską rzucać ekologiczne
wianki na wodę. Z plaży, Bulwarem Nad‑
narwiańskim połączonym z ponad 80‑ki‑
lometrową siecią szlaków pieszo‑rowero‑
wych, warto ruszyć na zwiedzanie gminy.
Szlaki wiodą przez 3 rezerwaty przyrody
i urozmaicone krajobrazowo tereny na‑
leżące do Obszaru chronionego Krajo‑
brazu. prowadzą do gminnych zabytków,
ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych.
po drodze: dawny pałac Krasińskich w Ze‑
grzu, stare forty pamiętające czasy rosyj‑
skich zaborców, kasyno oficerskie w Ze‑
grzu, neobarokowy kościół pw. św. A. pa‑
dewskiego w Woli Kiełpińskiej. Serock za‑
chęca, inspiruje, zaprasza!

urząd Miasta i Gminy w Serocku
ul. Rynek 21
05-140 Serock, tel. [phone]

lokalizacja: województwo
mazowieckie, powiat legionowski

odległości:
Białystok: 168 km, 2 h 13 min
Lublin: 201 km, 2 h 56 min
Warszawa: 41 km, 55 min

dojazd:
Prywatne linie autobusowe z Warszawy
Zachodniej, Warszawy Gdańskiej

Punkt informacji turystycznej:
Urząd Miasta i Gminy Serock,
ul. Rynek 21, 05-140 Serock
Referat Komunikacji Społecznej
tel. [phone], www.serock.pl

Imprezy:

• „To Barbarki robota” – warsztaty

rzemieślnicze na podgrodziu
lipiec, Serock, www.serock.pl

• „Krzyśki”

lipiec, Nowa Wieś, www.serock.pl

• Święto Darów Ziemi

wrzesień, Wola Kiełpińska, www.serock.pl

• Bieg Niepodległości

październik, Serock, www.serock.pl

Przydatne linki:
www.serock.pl
www.kultura.serock.pl

miastO i gmina serOck

49

Zapraszamy

nad Bużysko

W tym starorzeczu Bugu rosną, ści‑
śle chronione: storczyk szerokolistny,
grążel żółty i grzybień biały. Żeruje
rzadka w kraju rybitwa białoskrzydła.
cały teren, idealnie nadający się na rezer‑
wat, obejmuje wody państwowe i tereny
prywatne wsi Borowe, prostyń i treblinka,
należące do bardzo przedsiębiorczej gmi‑
ny Małkinia Górna z panią wójt, która wie,
jak wykorzystać terytorialny potencjał.
turyści przybywają tu przede wszystkim
do Muzeum Walki i Męczeństwa w tre‑
blince, jednej z czterech największych „fa‑
bryk śmierci” na świecie, gdzie zginęło 800
tys. ludzi, przeważnie Żydów. Władzom
lokalnym zależy, aby przyjezdni odkryli

też inne miejsca. Są to tutejsze lasy, prze‑
ważnie iglaste, gdzie żyją łosie, jelenie,
sarny, dziki, lisy, jenoty, zające i bażanty.
Bug, po którym można spływać kajakiem
i w nim łowić. prywatne Muzeum etno‑
graficzne w prostyni w 150‑letniej stodo‑
le z bali, gdzie „miastowi” mogą poznać
dawne życie na wsi i skosztować smalcu
z ciepłym, prostyńskim chlebem i szarych
klusek. W prostyni, w Sanktuarium trójcy
świętej objawiła się św. Anna, dając po‑
czątek licznym ozdrowieniom – nawiedzi‑
ła je nawet matka ostatniego Jagiellona,
Bona Sforza. Niewykluczone, że znajdu‑
jącą się w ołtarzu głównym statuę świę‑
tej trójcy wsławioną cudami wyrzeźbił
sam Wit Stwosz (autor ołtarza w krakow‑
skim Kościele Mariackim), gdyż uderzające
jest podobieństwo warsztatu twórczego,
a data powstania dzieła też temu nie prze‑
czy. Sama wieś znalazła się na najstarszej
mapie polski opublikowanej ok. 1562 r.
w Bolonii! Są też ślady osady późnola‑
teńskiej w Orle. cisza, czyste powietrze,
baza noclegowa i położenie w woj. ma‑
zowieckim na trasie Warszawa‑Białystok
to najlepsza rekomendacja.

urząd Gminy w Małkini Górnej
ul. Przedszkolna 1
07-320 Małkinia Górna
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat ostrowski

odległości:
Białystok: 115 km, 1 h 31 min
Lublin: 220 km, 2 h 52 min
Warszawa: 98 km, 1 h 29 min

dojazd:
PKS Ostrów Mazowiecka
ul. Ludwika Mieczkowskiego 25
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Gminny Ośrodek Kultury i Sportu
w Małkini Górnej
ul. Przedszkolna 3
tel. [phone]

Imprezy:
• Nadbużańska Noc Świętojańska

czerwiec, Małkinia Górna
www.gok.malkinia.pl

• Letnie Kino – maraton filmowy

na łęgu
sierpień, okolice Małkini Górnej
www.gok.malkinia.pl

• „Hej wesele tańcowało” – Przegląd

Zespołów i Kapel Weselnych
sierpień, Małkinia Górna
www.gok.malkinia.pl

• Jesienne Biegi Małkińskie

październik, Małkinia Górna
www.gok.malkinia.pl

Przydatne linki:
www.malkiniagorna.pl
www.malkiniagorna.e-mapa.net

gmina małkinia górna

50

Ziemia wyjątkowych

ludzi

Za trwanie przy polskich wartościach
dostał medal od samego prezyden‑
ta Ignacego Mościckiego. Wcześniej,
za  zaborcy, odważnie nadstawiał
pierś pod nahajki kozackie w obro‑
nie ducha narodowego. Szymon Strąk
(1872–1929) ze wsi Matały w gminie Ło‑
chów, leżącej dziś w pow. węgrowskim
woj. mazowieckiego, która szczyci się
wyjątkową liczbą wyjątkowych postaci.
We wsi Kaliska, żona ignacego paderew‑
skiego otworzyła Wyższą Szkołę Hodowli
Drobiu dla dziewcząt, gdzie oprócz pracy
w gospodarstwie uczyły się języków ob‑
cych. W tym wypoczynkowym raju spę‑
dzał każde lato znany rysownik Szymon
Kobyliński, który zaprojektował pierwszy
herb Łochowa i medal paderewskiego,
przyznawany zasłużonym w gminie. roz‑
ciągająca się na tym terenie dolina Bugu
i rzeka Liwiec kuszą kajakarzy. Brzegi cie‑
ków polodowcowych, jak Ugoszcz, Dzię‑
ciołka oraz wydmy, pagórki i wzgórza mo‑
renowe są idealne do uprawiania turystyki
rowerowej. Dla piechurów przygotowano
liczne trasy, w tym „Szlak Zabytków przyro‑
dy” z odcinkiem w rezerwacie czaplowizna

oraz Szlak Wielkiej przygody w Nadbużań‑
skim parku Krajobrazowym. Zabytkową pe‑
rełką Łochowa jest odrestaurowany, XiX‑w.
zespół pałacowo‑parkowy. Dawna siedziba
rodów arystokratycznych: Hornowskich,
Zamoyskich, Kurnatowskich, pełni dziś
funkcję luksusowego hotelu. Na terenie
gminy pełno jest zresztą dworów, jak ten
z XViii w. Baczkach, w którym latem działa
pensjonat. prowadzi do niego 200‑letnia
aleja grabowa. ciekawostką jest Szkolne
Muzeum Gwizdka w Gwizdałach. Sam Ło‑
chów pięknieje w oczach. trwa moderni‑
zacja dworca kolejowego wraz z peronami
i przejściami podziemnymi, modernizowa‑
ne są główne drogi na wsi i ulice w mie‑
ście – nie tylko pod kątem mieszkańców,
ale i letników, którzy świetnie w gminie
Łochów wypoczną.

urząd Miejski w Łochowie
Al. Pokoju 75
07-130 Łochów, tel. [phone]

lokalizacja: województwo
mazowieckie, powiat węgrowski

odległości:
Białystok – 137 km, 1 h 42 min
Lublin – 183 km, 2 h 15 min
Warszawa – 73,8 km, 59 min

dojazd:
PKS Sokołów Podlaski
Ząbkowska 2, tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Miejski i Gminny Ośrodek Kultury
w Łochowie
ul. 1 Maja 22, tel. [phone]

Imprezy:
• Festiwal Teatrów Amatorskich

kwiecień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl

• Targi Kultury Ludowej

i Rękodzielniczej
wrzesień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl

• Łochowska Jesień Kultury

październik, Łochów, www.lochow.naszgok.pl

• Mazowiecki Konkurs Gry na Ligawce
• Festiwal Zbliżenia Kultur

grudzień, Łochów, www.lochow.naszgok.pl

Przydatne linki:
www.gminalochow.pl
www.palaclochow.pl
www.lochow.naszgok.pl

gmina łOchóW

51

Smakowicie, walecznie,

z dreszczykiem

II Międzynarodowy Turniej Smaków
i XIV Turniej Rycerski chyba najlepiej
promują Muzeum Zbrojownię na Zam‑
ku w Liwie.
podczas pierwszego z nich, 25 i 26 lipca
br., odbędą się konkursy na najsmaczniej‑
szą potrawę regionalną na szlaku Wiel‑
kiego Gościńca Litewskiego, przy któ‑
rym zamek stoi, oraz na najciekawszy ku‑
linarny prezent z podróży szlakiem WGL
– „Gościniec z podróży”. W programie
również degustacje, kiermasz kulinariów
regionalnych, konkursy kulinarne, targ
śniadaniowy i piknik nad Liwcem oraz
koncerty zespołów folkowych i folklory‑
stycznych. Gościem specjalnym będzie
dziennikarz kulinarny i kucharz tomasz

Jakubiak, a  w  Jury zasiądzie Giovanni
caldara, włoski dziennikarz – specjali‑
sta od enogastronomii (jedzenie i wino).
turniej rycerski o pierścień Księżnej Anny
będzie okazją do obejrzenia 15–16 sierpnia
zmagań współczesnych wojów z bractw
rycerskich, parad i  inscenizacji bitew
oraz do  zejścia do  gotyckich lochów.
Warownia w Liwie wzniesiona w XV w.
na nadrzecznych bagnach dla księcia Ja‑
nusza i Starszego z piastów Mazowieckich,
należała potem m.in. do królowej‑wdo‑
wy Bony Sforzy. podczas ii wojny świato‑
wej zabytek ocaliła bohaterska postawa
polskiego archeologa Otto Warpechow‑
skiego, który przekonał okupacyjnego sta‑
rostę powiatu sokołowsko‑węgrowskie‑
go, ernsta Gramssa, jakoby zamek zbu‑
dowali Krzyżacy. Dzięki temu nie został
rozebrany na cegły potrzebne Niemcom
do budowy obozu zagłady w treblince.
Nazwa muzeum liwskiego – Zbrojownia
sygnalizuje, że właśnie tutaj zgromadzono
jedną z największych kolekcji broni w pol‑
sce: białej, palnej i drzewcowej. Atmosfery
dopełniają batalistyczne płótna m.in. Kos‑
saków, grafiki oraz stylowe meble i tkaniny.

Muzeum Zbrojownia na Zamku
w liwie
ul. S. Batorego 2
07-100 Liw, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat węgrowski

odległości:
Białystok: 147 km, 2 h 5 min
Lublin: 166 km, 2 h 25 min
Warszawa: 81,6 km, 1 h 19 min

dojazd:
PKS Sokołów Podlaski
ul. Ząbkowska 2, tel. [phone]

Imprezy:
• Międzynarodowy Zlot Motocykliczny

czerwiec, Liw
www.liw‑zamek.pl

• Międzynarodowy Turniej Smaków

na Zamku w Liwie
lipiec, Liw
www.liw‑zamek.pl

• Ogólnopolski Turniej Rycerski

na Zamku w Liwie „O pierścień
Księżnej Anny”
sierpień, Liw
www.liw‑zamek.pl

Przydatne linki:
www.liw-zamek.pl
www.liw.pl
www.zamki.pl
www.wegrow.com.pl

muzeum W LiWie

52

Letnisko z unikalnym klimatem

gmina brOk

Przed wojną Brok dorównywał popular‑
ności Rabki ze względu na swój mikro‑
klimat. Dziś również szczyci się czystym
powietrzem, piękną przyrodą i mnogo‑
ścią turystycznych propozycji.
Samo położenie gminy Brok jest wyjątko‑
wo malownicze, gdyż zajmuje wysoki, pra‑
wy brzeg Bugu. Geograficznie ulokowana

w północno‑wschodniej części wojewódz‑
twa mazowieckiego, w otoczeniu puszczy
Białej i Nadbużańskiego parku Krajobrazo‑
wego, znajduje się na skrzyżowaniu głów‑
nych szlaków komunikacyjnych: drogi kra‑
jowej nr 50 Ostrów Mazowiecka‑Mińsk Ma‑
zowiecki oraz drogi wojewódzkiej nr 694
w kierunku ciechanowca i Białowieży.

Brok jest naj…

Nazwa gminy pochodzi od prawego do‑
pływu Bugu, liczącego aż 73  km. rzeka
Brok przepływa przez trzy powiaty, dwa
województwa (podlaskie i  mazowiec‑
kie), a jej lokalne nazwy to w górnym bie‑
gu Broczek, a w dolnym Broczysko. Z ko‑
lei etymologicznie słowo „brok” wywo‑
dzi się ze zwrotów ‘broczyć, ciec, sączyć
się jak woda’ lub ‘broczyć krwią  serdecz‑
ną w obronie tej ziemi nad rzeką’. Brok bo‑
wiem, dziś jedna z najmniejszych miejsco‑
wości w  europie na  prawach miejskich,
sporo ofiar poniósł na przestrzeni wieków.
istniejący już za Konrada Mazowieckiego
w pocz. Xiii w. jako prężny gród obronny
z kościołem i 18 wsiami, w XVi w. szczycący
się prawami miejskimi – został spustoszony
podczas potopu szwedzkiego, zaboru ro‑
syjskiego i obu wojen światowych. Okres
międzywojenny wystarczył jednak, aby

miasteczko rozkwitło jako kurort z mikro‑
klimatem porównywanym z rabką za spra‑
wą prof. tadeusza Wiktora Janiszewskiego
(1867–1939), cenionego lekarza, pierwsze‑
go Ministra Zdrowia odrodzonej polski, któ‑
ry walory klimatyczne Broku najpierw od‑
krył, aby w nim potem zamieszkać (jego
dom stoi przy ul. Brzostowej 24). Na letni‑
sko zaś zjeżdżało tu w sezonie 4 tys. wcza‑
sowiczów, w tym warszawska śmietanka
intelektualna.

Aktywny wypoczynek

Strzeżona, rozległa, piaszczysta plaża miej‑
ska, na której można się opalać, wdychając
czyste powietrze zaprawione zapachem
żywicy z  pobliskich lasów sosnowych –
to  tylko jeden z  atutów. Bugiem można
spływać wypożyczonym kajakiem. Okoli‑
cę zaś odkrywać choćby z grzbietu konia –
dla początkujących gospodarstwa agrotu‑
rystyczne oferują naukę jazdy, a dla zaawan‑
sowanych nawet kilkudniowe rajdy. Alter‑
natywą jest wyprawa na własnych czterech
kółkach lub „terenówkami” po dzikich za‑
kątkach doliny Bugu. Leśne dukty kuszą tak
piechurów, amatorów nordic‑walking, jak
i rowerzystów. tych ostatnich 13‑km ścież‑
ka rowerowa poprowadzi z Broku do Ostro‑
wi Mazowieckiej przez sosnowe bory,

53

gmina brOk

stanowiące pozostałość niegdyś dzikiej,
nieskażonej cywilizacją puszczy Białej. po‑
czątek bierze przy plaży, a po drodze mija
się ruiny Zamku Biskupów płockich w Broku
i Łyse Góry, czyli zalesione wydmy. ścieżce
patronuje prof. Wojciech Bogumił Jastrzę‑
bowski, przyrodnik i  krajoznawca, jeden
z twórców ergonomii (nauki o pracy) i au‑
tor zegara słonecznego w warszawskich Ła‑
zienkach. to on założył w Feliksowie koło
Broku Zakład praktyki Leśnej – Arboretum
(z  rozległymi plantacjami drzew leśnych
wszelkiego rodzaju), ale powstanie stycz‑
niowe przyniosło kres jego działalności.

Ruiny, kurhany, macewy

Warto zajrzeć na cmentarz żydowski, aby
zobaczyć macewy, czyli nagrobki z  poł.
XiX. w. Około 40 kamieni spoczywa na le‑
śnej ściółce w cieniu sosen – to bardzo na‑
strojowe miejsce, przypominające o przed‑
wojennych latach pokojowej koegzystencji
dwóch nacji i religii na tych ziemiach. tuż
obok cmentarza wznosi się kurhan grzebal‑
ny z XVii w., gdzie pochowano blisko 1500
ofiar epidemii dżumy. Najcenniejszym za‑
bytkiem gminy jest murowany kościół pw.
św. Andrzeja Apostoła z XVi w. Ufundowany

przez biskupów płockich Samuela Macie‑
jewskiego i Andrzeja Noskowskiego, po‑
wstał wg projektu Jana Babtysty z Wene‑
cji, który zręcznie połączył nadwiślański
gotyk z włoskim renesansem. We wnętrzu,
oprócz ołtarzy, uwagę przykuwa sklepie‑
nie dekorowane siatką sztukatorską typu
pułtuskiego, a tuż pod nim renesansowa
galeria postaci biblijnych, unikatowa w ska‑
li całego kraju. tuż przy kościele stoją naj‑
starsze, XiX‑wieczne domy w Broku, przy
czym każdy reprezentuje odmienny styl
architektoniczny. Dwa drewniane budynki
nawiązują odpowiednio do bogatej, wiej‑
skiej chaty i dworku polskiego, a trzeci, mu‑
rowany, to faktycznie kamieniczka. przed
pierwszym z nich znajduje się kamień upa‑
miętniający historię Broku.

Gdzie się bawić?

Gmina dostarcza letnikom sporo rozry‑
wek. W pierwszy weekend lipca odbywają
się „Dni Broku i puszczy Białej” – impreza
biesiadna pełna folkloru, muzyki, tańca, ale
i rywalizacji sportowej. tradycyjnie wystę‑
puje Zespół „Jarzębina” z Broku, promują‑
cy kulturę ludową Mazowsza. Wart pole‑
cenia jest ośrodek edukacyjny z parkiem

linowym, szkółką jeździecką, organizujący
spływy kajakowe. Sieć dobrze prosperują‑
cych ośrodków wypoczynkowych, gospo‑
darstw agroturystycznych i kwater zapew‑
nia przejażdżki konną bryczką, kuligi i inne
atrakcje.

urząd Gminy w Broku
Plac Kościelny 6
07-306 Brok
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat ostrowski

odległości:
Białystok: 117 km, 1 h 25 min
Lublin: 209 km, 2 h 49 min
Warszawa: 85,5 km, 1 h 20 min

dojazd:
Prus-Bus, tel. [phone]

Imprezy:

• Promocyjny Spływ Kajakowy rzeką Bug

Mielnik – Drohiczyn – Brok
czerwiec-lipiec, Mielnik, Drohiczyn,
Brok www.bug.pl

• Dni Broku i Puszczy Białej

lipiec, Brok

www.brok.pl

Przydatne linki:
www.brok.pl
www.nadrzecze.pl
www.osrodekwbroku.pl
www.binduga.pl
www.rzemieslnik.net
www.gracjabrok.pl
www.wiktoria-brok.pl

54

Tropem Wielkiego Polaka

gmina andrzejeWO

Tu mieszkał w dzieciństwie przyszły
Prymas Tysiąclecia, rozegrał się je‑
den z krwawych epizodów Kampa‑
nii Wrześniowej, a  dziś biegnący
nad Brokiem Małym szlak rowero‑
wy odkrywa niezwykłą urodę Gmi‑
ny Andrzejewo.
Andrzejewo znajduje się na terytorium hi‑
storycznego Mazowsza, a geograficznie
na Nizinie północnopolskiej, zwanej też
Niziną Mazowiecko‑podlaską. tą częścią
polski rządzili książęta z linii piastowskiej,
a po nich król Zygmunt Stary. to on wyra‑
ził zgodę, aby biskup Andrzej Krzycki ulo‑
kował miasto na miejscu stojącej tu wcze‑
śniej wsi Wronie i nadał mu własne imię.
i choć po powstaniu styczniowym An‑
drzejewo bezpowrotnie utraciło prawa
miejskie, jego herb białymi inicjałami Ac

na czerwonym polu przypomina o oso‑
bie fundatora.

Tu mieszkał Prymas

Krzyż prymasowski w herbie odnosi się
z kolei do kard. Stefana Wyszyńskiego.
Dlaczego? Otóż jako dziecko mieszkał
w Andrzejewie po tym, jak jego rodzice
– Julianna z domu Karp oraz Stanisław
przeprowadzili się z Zuzeli, gdzie chłopiec
się urodził. Julianna zmarła właśnie w An‑
drzejewie z powodu powikłań poporodo‑
wych, a groby jej oraz zmarłej siostrzyczki
Stefana znajdują się na cmentarzu, obok
najcenniejszego zabytku gminy – ko‑
ścioła pw. Wniebowzięcia NMp. to jed‑
na z najbardziej wysuniętych na wschod‑
nie rubieże polski świątyń późnogotyc‑
kich w kraju, przy czym – ponieważ jej

budowa trwała ponad 80 lat – zamknię‑
cie robót przypadło na czasy, gdy w eu‑
ropie rozpoczęła się już epoka baroku.
Obecny kościół, trójnawowy, bazylikowy
jest jednym z najcenniejszych obiektów
sakralnych północnowschodniego Ma‑
zowsza. O jego niepowtarzalności decy‑
dują zarówno architektura, jak i bogate
wyposażenie wnętrza, pełnego zabyt‑
kowych eksponatów. Wśród nich są: ob‑
raz z ołtarza bocznego, przedstawiający
św. Antoniego padewskiego, obraz na de‑
sce św. Bartłomieja oraz wizerunek św. Łu‑
kasza ewangelisty. pod koniec minionego
roku trzy dzieła zostały poddane konser‑
wacji. Odrestaurowane obrazy umiesz‑
czone są w kościele parafialnym w An‑
drzejewie, gdzie dostępne są również
dla osób przyjezdnych. W południowej
ścianie prezbiterium kościoła tkwi cegła
opatrzona datą 1526 r. i imieniem Mathia.
Zdaniem historyków jest to podpis kieru‑
jącego budowlaną ekipą murarza Macieja.
przed dwoma miesiącami parafia zawarła
z Samorządem Województwa Mazowiec‑
kiego umowę na dofinansowanie pro‑
jektu realizowanego w ramach regio‑
nalnego programu Operacyjnego Wo‑
jewództwa Mazowieckiego 2007 – 2013
priorytet Vi. – „Wykorzystanie walorów

55

gmina andrzejeWO

naturalnych i kulturowych dla rozwoju tu‑
rystyki i rekreacji Działanie 6.1”. pieniądze
zostaną przeznaczone na prace konser‑
watorskie w kościele. Na wspomnianym
wcześniej cmentarzu pochowanych jest
400 żołnierzy bitwy pod Andrzejewem
i Łętownicą. Miała ona miejsce w czasie
Kampanii Wrześniowej, kiedy 12–13 wrze‑
śnia 1939 r. w tej właśnie okolicy rozegrała
się krwawa bitwa, zakończona rozbiciem
przez Niemców 18. Dywizji piechoty.

Dzwon, którego słuchał Stefan

Zagospodarowano natomiast teren przy
kościele w ramach projektu pn. „Zwięk‑
szenie atrakcyjności turystycznej gminy
Andrzejewo poprzez zagospodarowa‑
nie skweru nad rzeką Mały Brok”, wyko‑
nywanego w ramach rpO Województwa
Mazowieckiego 2007 – 2013 „priorytet Vi.
Wykorzystanie walorów naturalnych i kul‑
turowych dla rozwoju turystyki i rekreacji
Działanie 6.2. turystyka”. prace budowla‑
ne prowadzone były w obrębie zabytko‑
wego założenia plebańsko‑ogrodowe‑
go. Obecnie zagospodarowany skwer
jest nie tylko miejscem, w którym można
będzie spędzić wolny czas, ale również

upamiętniającym postać Kardynała Stefa‑
na Wyszyńskiego. Znajduje się tam kamień
z wyrytymi słowami prymasa: „W tej świą‑
tyni w Andrzejewie kształtowało się, roz‑
wijało i dochodziło do świadomości moje
powołanie kapłańskie”. Ozdobą skweru
jest pięknie oczyszczony staw. to właśnie
w nim miał, zgodnie z miejscową legen‑
dą, ukryć się najwspanialszy z kościelnych
dzwonów, wykuty z mosiądzu, a zwany
Andrzejem. Nie chciał bowiem, aby pod‑
czas wojny przekuto go na armaty. Jani‑
na Jurkiewicz, siostra księdza Kardynała
Stefana Wyszyńskiego, w książce „Wspo‑
mnienia o Stefanie Kardynale Wyszyńskim.
czas go nigdy nie oddali” opisywała, jak
mały jeszcze Stefan próbował posłuchać

jego brzmienia, które – znów zgodnie
z tą samą legendą – mogło dotrzeć tyl‑
ko do ludzi o czystym sercu. W tym celu
chłopiec wsuwał deskę w trzciny, aby
dotrzeć do serca dzwonu, ale nigdy mu
się nie udało usłyszeć melodii Andrzeja.
Zrewitalizowany, pełen zieleni skwer z pla‑
cykiem zabaw dla dzieci jest wizytówką
Andrzejewa.

Przyroda to kapitał

Gmina ulokowana jest na obszarze Mię‑
dzyrzecza Łomżyńskiego, w obrębie mo‑
reny czerwonego Boru. pokryta lasem so‑
snowo‑dębowym, charakteryzuje się spo‑
rymi wahaniami wysokości terenu, któ‑
re zmieniają się od 120 do 170 m n.p.m.
Mając dużo cierpliwości można „wy‑
tropić” bobry, łasice i wydry. Natomiast
w nadrzecznych zaroślach kryją się ba‑
żanty. Dość liczna jest populacja myszo‑
łowów, sów i jastrzębi.

urząd Gminy w Andrzejewie
ul. Warszawska 36
07-305 Andrzejewo
tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat ostrowski

odległości:
Białystok: 95,1 km, 1 h 16 min
Lublin: 227 km, 3 h 6 min
Warszawa: 119 km, 1 h 42 min

dojazd:
PKS Ostrów Mazowiecka
ul. Ludwika Mieczkowskiego 25
tel. [phone]

Imprezy:
• Dni Kukurydzy

sierpień, Andrzejewo
www.andrzejewo.pl

Przydatne linki:
www.andrzejewo.pl
www.andrzejewo.info

56

Ciechanowiec – brama

na Podlasie

Należąca do województwa podlaskie‑
go Gmina Ciechanowiec jest jednym
z najbardziej malowniczych i najciekaw‑
szych zakątków „zielonych płuc Polski”.
Wijąca się pośród pól i lasów rzeka Nurzec
jest jej największym atutem – dolny bieg
przecina granice Obszaru chronionego
Krajobrazu „Dolina Bugu i Nurca”. Letnicy
wypoczną w gospodarstwach agrotury‑
stycznych nad oboma rzekami w Wojtko‑
wicach – Glinnej i Kozarzach. ciechano‑
wiec, z lotu ptaka przypominający wrze‑
ciono rozciągnięte wzdłuż nurtu Nurca,
zachował średniowieczny układ ulic. Bez‑
cennym zabytkiem jest odrestaurowa‑
ny zespół pałacowo‑parkowy. Goszczące
tu Muzeum rolnictwa na polach dawne‑
go majątku urządziło Skansen Budow‑
nictwa Wiejskiego, który zapełniają bu‑
dynki przeniesione z pogranicza dwóch
regionów Mazowsza i podlasia. W stolicy
gminy warto zobaczyć barokowy kościół,
dawną synagogę i cerkiew prawosławną,
w pobliskich pobikrach neogotycki ko‑
ściół, a w Winnie‑poświętnej drewniany
kościół na podmurówce z polnych kamie‑
ni z barokowym ołtarzem i dzwonami.

Zalew w centrum miasta to idealne miej‑
sce dla amatorów kąpieli, kajakarzy i węd‑
karzy. polecane są szlaki turystyczne: pie‑
szy pttK – ciechanowiec‑Gąsiorowo
i rowerowy Waniewo‑Wojtkowice‑Glin‑
na. Gmina ma też egzotyczne atrakcje –
w pobliżu wsi Bujenka znajduje się jedna
z największych w europie hodowla alpak
chilijskich, natomiast zwolennicy milita‑
riów chętnie zobaczą znajdujące się koło
wsi Kozarze schrony tworzące „Linię Mo‑
łotowa”. ciechanowiec, będący przez wie‑
ki tyglem i miastem pogranicza, w którym
mieszały się religie, narodowości i kultury,
wciąż otwiera się na gości i chętnie wita
wędrowców, którzy chcą związać z nim
swoją przyszłość.

urząd Miejski w Ciechanowcu
ul. Mickiewicza 1
18-230 Ciechanowiec, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo podlaskie,
powiat wysokomazowiecki

odległości:
Białystok: 82,7 km, 1 h 21 min
Lublin: 194 km, 2 h 39 min
Warszawa: 137 km, 2 h

dojazd:
PKS Zambrów
ul. Magazynowa 14, tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Plac 3 Maja 31, tel. [phone]

Imprezy:
• Festyn „Wianki na Nurcu”

czerwiec, Ciechanowiec
www.ciechanowiec.pl

• Międzynarodowy Festiwal Folkloru

„Podlaskie Spotkania”
sierpień, Ciechanowiec
www.ciechanowiec.pl

• Podlaskie Święto Chleba – sierpień,

Ciechanowiec, www.muzeumrolnictwa.pl

• Konkurs Gry na Instrumentach Paster-

skich „Ligawki” – grudzień, Ciecha-
nowiec, www.muzeumrolnictwa.pl

Przydatne linki:
www.ciechanowiec.pl

gmina ciechanOWiec

57

Od poloneza do jazzu

w Sokołowie Podlaskim

Europejskie Nadbużańskie Spotkania
Folklorystyczne z Jarmarkiem Sztuki
Ludowej, gdzie można kupić produk‑
ty z miodu pszczelego, swojskie wę‑
dliny czy biżuterię inspirowaną lokal‑
ną sztuką.
Międzynarodowy turniej tańców polskich
o pióro Michała Kleofasa Ogińskiego – au‑
tora słynnego poloneza „pożegnanie Oj‑
czyzny”, który tutaj mieszkał. to tylko dwie
imprezy z wielu organizowane przez So‑
kołowski Dom Kultury, „epicentrum” ak‑
tywności kulturalnej miasta. Sokołów pod‑
laski, położony na południowym podla‑
siu, w woj. mazowieckim nad rzeką cety‑
nią, ma historię sięgającą Vi w n.e. Zespół
pałacowo‑parkowy w obecnej dzielnicy
miasta, przeździatce, wzorowany na re‑
nesansowych, włoskich willach i konka‑
tedra pw. Niepokalanego Serca Najświęt‑
szej Maryi panny, ufundowana przez Mi‑
kołaja Sepieńskiego, doradcę i sekretarza
wielkiego księcia Witolda, który nadał mu
dobra sokołowskie – należą do najcen‑
niejszych zabytków. Sokołów czci swo‑
ich bohaterów. W tym roku – stracone‑
go dokładnie 150 lat temu ks. Stanisława

Brzóskę, którego pomnik upamiętnia miej‑
sce egzekucji tego ostatniego wodza po‑
wstania styczniowego, ale i walczących
o wolność poprzez pomnik czynu Nie‑
podległościowego wg proj. słynnego Je‑
rzego Kaliny i pomnik Żołnierzy AK pole‑
głych w walce również z sowieckim oku‑
pantem po wojnie. przede wszystkim
jednak zachęca mieszkańców i turystów
do korzystania z propozycji kulturalnych
od koncertów folklorystycznych po jazz,
bazy noclegowej, np. w komfortowych
pokojach zabytkowej, Starej Drukarni oraz
walorów przyrodniczych Zielonych płuc
polski i Nadbużańskiego parku Krajobra‑
zowego, na których terenie się znajduje.

urząd Miasta Sokołów Podlaski
ul. Wolności 21
08-300 Sokołów Podlaski
tel. [phone]

punkt informacji turystycznej:
pok. 119, tel. [phone]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat sokołowski

odległości:
Białystok: 124 km, 1 h 48 min
Lublin: 157 km, 2 h 21 min
Warszawa: 100 km, 1 h 41 min

dojazd:
PKS Sokołów Podlaski
ul. Ząbkowska 2, tel. [phone]

Imprezy:
• Europejskie Nadbużańskie Spotkania

Folklorystyczne
maj, Sokołów Podlaski
www.sok.sokolowpodl.pl

• Mazowsze w Koronie

wrzesień, Sokołów Podlaski
www.sok.sokolowpodl.pl

• Festiwal Kuchni Regionalnej

Jesień na Mazowszu i Podlasiu
październik, Sokołów Podlaski
www.sok.sokolowpodl.pl

• Zaduszki Jazzowe

listopad, Sokołów Podlaski
www.sok.sokolowpodl.pl

• Jarmark Bożonarodzeniowy i Konkurs

Gry na Ligwakach
grudzień, Sokołów Podlaski
www.sok.sokolowpodl.pl

Przydatne linki:
www.sokolowpodl.pl
www.gminasokolowpodl.pl
www.powiat-sokolowski.pl
www.wielkigoscinieclitewski.pl

miastO sOkOłóW pOdLaski

58

Zajrzyj w lustro

Twardowskiego

To za pomocą tego zwierciadła mag
Twardowski miał wywołać, dla zbola‑
łego po śmierci żony króla Zygmunta
Augusta, widmo Barbary Radziwiłłów‑
ny. Gdy chciał je objąć – szkło pękło.
I takie dziś można oglądać w najcen‑
niejszym zabytku miasta, barokowej
Bazylice Mniejszej.
Zbudowana przez braci ceroni z ita‑
lii, szczyci się iluzjonistycznymi freska‑
mi Michała Anioła palloniego. ten wło‑
ski mistrz ozdobił też wnętrza innego
węgrowskiego zabytku, Zespołu po‑
reformackiego. Sam Węgrów, położo‑
ny na pograniczu Mazowsza i podlasia,

o godzinę drogi ze stolicy, urzeka kra‑
jobrazami Doliny Liwca tak piechurów,
jak i kajakarzy, właścicieli czterech lub
dwóch kółek. Godne polecenia są nowe
szlaki turystyczne: Wielokulturowy
i twardowskiego oraz rowerowy Natu‑
ra. Zalew nad Liwcem ze strzeżonym
kąpieliskiem zapewnia sprzęt wodnia‑
kom, place zabaw, punkty gastronomicz‑
ne i dobrą bazę noclegową w okolicy –
w tym trzy hotele, a latem ciekawe im‑
prezy. Gospodarstwa agroturystyczne
i restauracje serwują dania regionalne.
Warto zajrzeć na stronę www.wegrow‑
liwiec.pl, www.wegrow.com.pl

urząd Miejski w węgrowie
Rynek Mariacki 16
07-100 Węgrów, tel. [phone]
[e-mail]

lokalizacja:
województwo mazowieckie,
powiat węgrowski

odległości:
Białystok: 129 km, 1 h 55 min
Lublin: 162 km, 2 h 26 min
Warszawa: 87,6 km, 1 h 27 min

dojazd:
PKS Sokołów Podlaski
Informacja Węgrów
ul. Adama Mickiewicza 8
tel. [phone]

Punkt informacji turystycznej:
Centrum Informacji Turystycznej
i  Promocji, ul. Gdańska 2
07-100 Węgrów
tel. [phone]
e‑mail: [e-mail]

Imprezy:
• W Krainie Mistrza Twardowskiego

czerwiec, Węgrów, www.wegrow.com.pl

• Dni Węgrowa

sierpień, Węgrów, www.wegrow.com.pl,
www.wok.wegrow.com.pl

• „Utracone dziedzictwo”

Europejskie Dni Dziedzictwa
wrzesień, Węgrów
www.bibliotekamiejska.wegrow.pl

• Mazowsze w Koronie – koncert

w wykonaniu Filharmonii Narodowej
wrzesień, Węgrów, www.wok.wegrow.com.pl

• Mazowieckie Święto Chleba

wrzesień, Węgrów www.wok.wegrow.com.pl

• Jarmark Bożonarodzeniowy

grudzień, Węgrów
www.wok.wegrow.com.pl

Przydatne linki:
www.wegrow.com.pl
www.wegrowliwiec.pl
www.liw-zamek.pl
www.pkssokolow.pl
www.wegrow.info

miastO WęgróW

KOMPLET numerów

archiwalnych w zestawie

kolekcjonerskim

Cena pakietu

numerów

2–12

10 zł

69 zł

C

en

a z

aw

ie

ra k

os

zt

y p

rz

es

ył

ki i d

or

ęc

ze

ni

a.

Zamówienia numerów archiwalnych:

poprzez stronę internetową www.krainabugu.pl dzwoniąc pod numer 83 357 51 46
wysyłając e-mail na adres [e-mail], podając dane adresowe i kontaktowe oraz

wpisując rodzaj pakietu archiwalnego lub liczbę wybranych numerów archiwalnych

N U M E R Y

ARCHIWALNE

ZAMÓW

299

zł

Cena jednego

egzemplarza

archiwalnego

C

en

a z

aw

ie

ra k

os

zt

y p

rz

es

ył

ki i d

or

ęc

ze

ni

a.

Premiera jesienią

facebook.com/owschodzie