54

Elektronika dla Wszystkich

Proponowany Przypominacz jest niewielkim
dwukana³owym sygnalizatorem, który po
odmierzeniu ustawionego czasu w³¹cza
alarm. Przypominacz umo¿liwia ustawianie
dwóch odmierzanych czasów w zakresie: od
1 do 24 godzin, co powinno w wiêkszoœci
przypadków sprostaæ wymaganiom czasów
brania leków. Dziêki zastosowaniu mikro-
procesora zapewniono mo¿liwoœæ odliczania
dwóch ró¿nych czasów, co przyda siê przy
braniu leków w ró¿nych odcinkach czaso-
wych. Zrealizowana zosta³a tak¿e funkcja
blokowania przycisków zeruj¹cych na czas
odliczania. Zabezpiecza to skasowanie ju¿
odliczonego czasu przez przypadkowe naci-
œniêcie któregoœ z przycisków. Ró¿ne rodza-
je sygnalizacji akustycznej oraz optycznej
pomagaj¹ rozró¿niæ, z którego kana³u czas
zosta³ odliczony. Dziêki zapisywaniu usta-
wionych czasów w pamiêci EEPROM, nie
jest potrzebne ka¿dorazowe programowanie
po wymianie baterii lub wy³¹czeniu zasila-
nia. Przechodzenie procesora podczas odli-
czania do stanu IDLE ogranicza znacz¹co
pobór pr¹du.

Ma³e wymiary umo¿liwiaj¹ noszenie go

w kieszeni lub jako breloczka - to te¿ niew¹t-
pliwa zaleta.

Opis uk³adu

Schemat ideowy Przypominacza znajduje siê
na rysunku 1. Rezystor R2 ogranicza pr¹d
diody sygnalizacyjnej D1, natomiast konden-
sator C2 poprawia pracê generatorka piezo
Q1. Dioda LED oraz sygnalizator akustyczny
zosta³y bezpoœrednio do³¹czone do wyjœæ pro-
cesora. Jest to mo¿liwe, gdy¿ wydajnoœæ pr¹-
dowa wyjœæ procesora mo¿e wynosiæ 20mA.
Elementy R1, C1 odpowiedzialne s¹ za zero-
wanie procesora podczas w³¹czania zasilania,
natomiast przyciski S1, S2 pozwalaj¹ na pro-
gramowanie oraz kasowanie alarmów. Dioda
D2 zabezpiecza uk³ad przed odwrotnym na-
piêciem zasilania, które dodatkowo jest filtro-
wane przez kondensator C3. Procesor nie po-
siada oscylatora kwarcowego. Dla tego pro-
cesora okaza³ siê on zbêdny, gdy¿ zawiera

w sobie generator RC. Mo¿e jego stabilnoœæ
czêstotliwoœciowa jest niewielka, ale przecie¿
nie jest potrzebne odmierzanie bardzo do-
k³adnych odcinków czasu. Wszystkie funkcje
zosta³y zrealizowane programowo.

Listingi mo¿na znaleŸæ na stronie inter-

netowej EdW w dziale FTP. Na listingu 1
przedstawiona zosta³a procedura realizuj¹ca
programowanie kana³u odnosz¹cego siê do
przycisku S1. Dla przycisku S2 polecenia te s¹
identyczne. Na samym pocz¹tku zmienna
odmierzanych godzin jest zerowana. Zerowa-
na jest tak¿e po ustawieniu odliczanych go-
dzin na wartoœæ równ¹ 25. Po ustawieniu go-
dzin, ich liczba zapisana zostaje w wewnêtrz-
nej pamiêci EEPROM. Listing 2 zawiera in-
strukcje wykonywane podczas powstania alar-
mu. Powsta³y alarm jest sygnalizowany na
trzy ró¿ne sposoby, osobno dla kana³u 1, kana-
³u 2 oraz dla obu kana³ów. Dopiero przy wy-
konywaniu tych instrukcji jest mo¿liwoœæ ska-
sowania alarmu przyciskami S1 lub S2, oczy-
wiœcie w zale¿noœci od kana³u. Realizacja ob-
s³ugi jednego z przycisków przedstawiona zo-
sta³a na listingu 4. Widaæ z niej, ¿e po skaso-
waniu alarmu obliczona zostaje nowa wartoϾ
czasu do odliczenia oraz ustawione zostaj¹ fla-
gi zezwolenia na ponowne odliczanie. Listing 3
zawiera instrukcje obs³ugi sygnalizatora aku-
stycznego oraz diody LED, które, jak widaæ,
w³¹czane zostaj¹ na ok. 150ms. Procedura re-
alizuj¹ca odliczanie zosta³a przedstawiona na
listingu 5. Odliczanie jest wykonywane

w obs³udze przerwania spowodowanego
przepe³nieniem licznika. Po odliczeniu zada-
nej wartoœci, odliczanie jest blokowane oraz
ustawione zostaj¹ flagi zezwolenia na odpo-
wiedni alarm. Zezwolenie na alarm odbloko-
wuje jednoczeœnie przyciski S1 lub S2.

Monta¿ i uruchomienie

Uk³ad Przypominacza nale¿y zmontowaæ na
p³ytce drukowanej przedstawionej na rysun-
ku 2. Monta¿ nale¿y rozpocz¹æ od wlutowa-
nia elementów najmniejszych, koñcz¹c na
wlutowaniu zaprogramowanego mikrokon-
trolera. Poniewa¿ przeznaczona obudowa
jest niewielka, nie mo¿na mikrokontrolera
umieœciæ w podstawne. Przy jego wlutowy-
waniu nale¿y zachowaæ du¿¹ ostro¿noœæ i nie
doprowadziæ do jego przegrzania.

Po zmontowaniu uk³ad od razu powinien

poprawnie pracowaæ. Je¿eli zadbamy o pra-

wid³owe wk³adanie bate-
rii, to diody D2 mo¿na nie
montowaæ. Uk³ad mo¿e
byæ zasilany napiêciem 3-
6V, przy czym najlepszym
rozwi¹zaniem bêdzie zasi-
lenie Przypominacza z ba-
terii 6V, co podyktowane
jest tym, ¿e od napiêcia
zasilania zale¿y nie tylko
pobór pr¹du, ale czêstotli-
woϾ generatora zawarte-
go w mikrokontrolerze.

Rys. 1 Schemat ideowy

P

P

r

r

z

z

y

y

p

p

o

o

m

m

i

i

n

n

a

a

c

c

z

z

l

l

e

e

k

k

a

a

r

r

s

s

k

k

i

i

I

I

I

I

Rys. 2 Schemat monta¿owy

3

3

0

0

1

1

3

3

55

Elektronika dla Wszystkich

Zmiany czêstotliwoœci generatora od na-

piêcia nie przeszkadzaj¹ w dzia³aniu uk³adu,
gdy¿ dok³adnoœæ odmierzanego czasu nie
musi byæ wysoka.

Po sprawdzeniu uk³adu mo¿na go umie-

œciæ w niewielkiej obudowie przeznaczonej
na wszelkiego rodzaju piloty. Tam, gdzie ma
byæ umieszczony generator akustyczny, nale-
¿y wywierciæ otwór, aby dŸwiêk by³ g³oœniej-
szy. Trzeba te¿ wyposa¿yæ Przypominacza
w dodatkowy wy³¹cznik zasilania. Pobór
pr¹du uk³adu mo¿na zmniejszyæ zmniejsza-
j¹c napiêcie zasilaj¹ce, ale spowoduje to tak-
¿e zmniejszenie czêstotliwoœci wewnêtrzne-
go generatora.

Programowanie

oraz obs³uga

W programowaniu oraz obs³udze pomagaj¹:
dioda LED oraz sygnalizator akustyczny. Aby
przejϾ do programowania odliczanych cza-
sów, nale¿y podczas w³¹czenia przytrzymaæ
przycisk kana³u, którego czas chcemy ustawiæ
do odliczenia. Przejœcie w tryb programowa-
nia sygnalizowane jest sta³ym zaœwieceniem
siê diody LED. Wyboru odliczonego czasu
dokonuje siê tym samym przyciskiem, które-
go czas programujemy. Liczba ustawionych
godzin do odliczenia jest równa liczbie przyci-
œniêæ przycisku dla danego kana³u. Ka¿de na-
ciœniêcie przycisku jest sygnalizowane krót-
kim dŸwiêkiem oraz migniêciem diody LED.
Aby po ustawieniu liczby odliczanych godzin
zakoñczyæ tryb programowania, nale¿y wy³¹-
czyæ oraz w³¹czyæ zasilanie uk³adu. Po 25. na-
ciœniêciu przycisku w trybie programowania
nastêpuje automatyczne wyjœcie z procedury
programowania, a liczba godzin zostaje usta-

wiona na zero. Je¿eli ustawiony czas wynosi
zero, dany kana³ jest wy³¹czany. Okreœlony
kana³ jest w³¹czony tylko wtedy, gdy jego
ustawiony czas jest ró¿ny od zera. Tak wiêc
25. przyciœniêcie przycisku wy³¹cza dany ka-
na³ oraz opuszcza tryb programowania. Wy³¹-
czenia kana³u (skasowanie ustawionego czasu
do odliczenia) dokonaæ mo¿na tak¿e w inny
sposób. Otó¿ po wejœciu w tryb programowa-
nia danego kana³u nale¿y wy³¹czyæ zasilanie.
Jest to równoznaczne z 25. przyciœniêciem
przycisku programowanego kana³u. Dla kana-
³u drugiego wejœcie w tryb programowania
oraz programowanie jest identyczne jak dla
kana³u pierwszego. Wystarczy przytrzymaæ
przy w³¹czaniu zasilania drugi przycisk. Po
zaprogramowaniu któregoœ z kana³ów i w³¹-
czeniu zasilania miga dioda LED. Przypomina
ona o potrzebie naciœniêcia dowolnego przyci-
sku, co spowoduje wystartowanie odliczania.
Po wystartowaniu odliczania przyciski kana-
³ów s¹ zablokowane. Dopiero po wyst¹pieniu
alarmu s¹ one odblokowywane, przez co
umo¿liwiaj¹ skasowanie alarmu i uruchomie-
nie ponownego odliczania. Je¿eli oba kana³y
s¹ niezaprogramowane (wy³¹czone), po w³¹-
czeniu zasilania dioda LED miga, przyciska-
nie przycisków S1, S2 nie powoduje ¿adnej
reakcji w uk³adzie. Jest to oznak¹, ¿e oba ka-
na³y s¹ wy³¹czone. Nale¿y wspomnieæ tak¿e
o rodzajach sygnalizacji, dziêki którym mo¿li-
we jest rozpoznanie, który kana³ skoñczy³ od-
liczaæ (które leki nale¿y w tym czasie
przyj¹æ). Otó¿ je¿eli alarm pochodzi z kana³u
1, to jest sygnalizowany poprzez pojedyncze
krótkie migniêcie oraz dŸwiêk co sekundê.
Je¿eli alarm spowodowany jest odliczeniem
czasu zapisanego dla kana³u 2 - sygna³ jest

podwójny co sekundê. Trzeci¹ mo¿liwoœci¹
jest wyst¹pienie alarmów w dwóch kana³ach.
Ten rodzaj zdarzenia sygnalizowany jest trze-
ma krótkimi sygna³ami co sekundê. Dziêki te-
mu bez ¿adnych problemów mo¿na rozpo-
znaæ, z którego kana³u zadany czas zosta³ od-
liczony. Kana³ 1 - pojedynczy dŸwiêk, kana³ 2
- dwa dŸwiêki oraz oba kana³y - trzy dŸwiêki.

Myœlê, ¿e przedstawiony uk³ad pomo¿e

wszystkim zapominalskim, których dosiê-
gnê³a choroba.

Marcin Wi¹zania

Wykaz elementów

Rezystory
RR11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..110000kk

Ω

Ω

RR22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..556600

Ω

Ω

Kondensatory
CC11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..22,,22

µµFF//99VV

CC22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11

µµFF//99VV

CC33 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..110000nnFF cceerraam

miicczznnyy

Pó³przewodniki
UU11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..AATT9900SS22334433
DD11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..LLEEDD cczzeerrwwoonnaa 33m

mm

m

DD22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..BBAATT4433 lluubb ppooddoobbnnaa
Inne
QQ11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..ppiieezzoo zz ggeenneerraattoorrkkiieem

m

SS11,,SS22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..pprrzzyycciisskk ttyyppuu m

miikkrroossttyykk

SS33 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..m

miinniiaattuurroowwyy pprrzzee³³¹¹cczznniikk zzaassiillaanniiaa

OObbuuddoowwaa ddoo ppiilloottaa

UUwwaaggaa!! PPrrooggrraam

m oorraazz lliissttiinnggii m

moo¿¿nnaa zznnaalleeŸŸææ nnaa ssttrroonniiee iinntteerr-

nneettoowweejj EEddW

W ww ddzziiaallee FFTTPP..

Komplet podzespo³ów z p³ytk¹ jest do-

stêpny w sieci handlowej AVT

jako kit szkolny AVT-3013