D
ZIELENIE
I
ŁĄCZENIE
KONT
1. Zdolność kont do dzielenia i łączenia to warunek racjonalnego dostosowania ilości kont do
potrzeb ewidencji księgowej danej jednostki gospodarczej.
2.
Celem podziału kont jest uzyskiwanie bardziej szczegółowych informacji o przedmiocie
ewidencji.
3. W zależności od zakresu informacji jakie chce się uzyskać dzięki podziałowi kont
księgowych wyróżnia się dwa kierunki podzielności kont:
a) poziomy,
b) pionowy.
4. W wyniku poziomego podziału konta, podziałowi podlegają zapisy debetowe i kredytowe.
Konta które powstały z podziału przyjmują wszystkie funkcje konta dzielonego.
5. Wersje poziomego podziału kont:
a) wersja pierwsza polega na tym, że konto które było dzielone, przestaje
funkcjonować ponieważ zostaje zastąpione kontami uzyskanymi w wyniku jego
podziału (np. zamiast konta „Środki trwałe" wprowadzamy konta „Maszyny
biurowe", „Urządzenia techniczne", „Środki transportu" itd.),
b) wersja druga polega na tym, że równocześnie funkcjonują konto dzielone i konta
które powstały w wyniku podziału:
•
konto dzielone funkcjonuje jako konto syntetyczne, do którego
prowadzone są konta szczegółowe zwane analitycznymi,
•
konta syntetyczne tworzą w praktyce księgę główną natomiast konta
analityczne tworzą księgi pomocnicze,
•
konta analityczne rozwijają (uszczegóławiają) obroty i salda danego konta
syntetycznego,
•
konta analityczne prowadzi się za pomocą zapisu powtarzanego, który
polega na tym, że każda operacja zapisywana na koncie syntetycznym do
którego prowadzona jest analityka zostaje powtórzona na koncie
szczegółowym po tej samej stronie i w tej samej wartości,
•
zapisy na kontach analitycznych dokonywane są jednostronnie wynika to
z powtórzenia zapisu z konta syntetycznego,
•
zapis powtarzany wiąże konta analityczne z odpowiednim kontem
syntetycznym,
•
konsekwencje zapisu powtarzanego:
-
Σ obrotów debetowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych
do danego konta syntetycznego = obrotowi debetowemu tego konta,
-
Σ obrotów kredytowych wszystkich kont analitycznych
prowadzonych do danego konta syntetycznego = obrotowi
kredytowemu tego konta,
-
Σ sald debetowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do
danego konta syntetycznego = saldu debetowemu tego konta,
-
Σ sald kredytowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do
danego konta syntetycznego = saldu kredytowemu tego konta,
•
powyższe równości świadczą o zgodności ewidencji analitycznej z
syntetyczną co sprawdzane jest okresowo za pomocą zestawienia
obrotów i sald kont analitycznych.
6. Pionowy podział konta polega na wydzieleniu z jednej ze stron konta części obrotu
powstałego z określonego tytułu i przeznaczeniu do jego ewidencji odrębnego konta.
7. Konto dzielone nazywa się kontem podstawowym, a konta powstałe w wyniku podziału
pionowego to konta niebilansowe.
8. Sposób funkcjonowania kont niebilansowych jest podstawą do określenia ich jako kont
korygujących:
a) konta korygujące zwiększające wartość danego składnika bilansowego (w
przypadku gdy posiadają takie samo saldo jak konto podstawowe),
b) konta korygujące zmniejszające wartość danego składnika bilansowego (w
przypadku gdy posiadają saldo przeciwne do konta podstawowego),
c) konta korygujące nie występują samodzielnie.
9. Łączenie kont jest procesem odwrotnym do dzielenia i polega na zastąpieniu kilku kont
jednym, które będzie ujmowało operacje ewidencjonowane wcześniej na kontach łączonych.
10.Łączenie kont nie zmienia charakteru kont nowo tworzonych:
a) w wyniku połączenia kont aktywnych powstaje konto aktywne,
b) w wyniku połączenia kont pasywnych powstaje konto pasywne,
c) w wyniku połączenia konta aktywnego i pasywnego metodą netto powstaje konto
aktywne - pasywne, którego saldo końcowe jest różnicą sald debetowego i
kredytowego,
d) w wyniku połączenia konta aktywnego i pasywnego metoda brutto powstaje konto
aktywno - pasywne, które posiada dwa salda końcowe:
•
debetowe wyrażające składnik aktywów,
•
kredytowe wyrażające składnik pasywów.
11.W wyniku połączenia kont służących do ewidencji należności i kont służących do ewidencji
zobowiązań powstaje konto rozrachunkowe:
a) konta rozrachunkowe to konta aktywno - pasywne,
b) konto rozrachunkowe prowadzone dla jednego kontrahenta (konto analityczne)
jest wynikiem łączenia koni metodą netto,
c) konto rozrachunkowe syntetyczne jest wynikiem łączenia kont metodą brutto.
12.Funkcjonowanie konta rozrachunkowego syntetycznego:
Wn
Rozrachunki z odbiorami i dostawcami Ma
Sp
Sp
saldo początkowe
saldo początkowe
należności
zobowiązania
+ N
+ Z
zwiększenie
zwiększenie
należności
zobowiązań
-- Z
-- N
zmniejszenie
zmniejszenie
zobowiązań
należności
obroty debetowe
obroty kredytowe
Sk
Sk
saldo końcowe
saldo końcowe
kredytowe
debetowe
zobowiązania
należności
suma kontrolna
suma kontrolna
13.Zgodnie z ustawą o rachunkowości (Ustawa o rachunkowości art. 10, ust. 1) każda
jednostka powinna posiadać dokumentacje umożliwiającą zapoznanie się z przyjętymi przez
nią zasadami rachunkowości:
a) zakładowy plan kont,
b) wykaz stosowanych ksiąg rachunkowych,
c) dokumentację systemu przetwarzania danych.
14.Zakładowy plan kont obejmuje wykaz kont księgi głównej (ewidencji syntetycznej), przyjęte
15.Zakładowy plan kont ustala i aktualizuje kierownik jednostki z uwzględnieniem przepisów
(Ustawa o rachunkowości art. 83).
16.W celu ograniczenia nakładu pracy związanego z opracowaniem zakładowego planu kont i
ujednolicenia zasad ewidencji operacji gospodarczych mogą być stosowane wzorcowe plany
kont, (Ustawa o rachunkowości art. 83 ust. 1).
17.Wzorcowy plan kont dla jednostek gospodarczych został opracowany przez Departament
Rachunkowości Ministerstwa Finansów:
a) wzorcowy plan kont zawiera wykaz kont syntetycznych zgrupowanych w 9
zespołach o numeracji od 0 do 8,
b) konta wykazane we wzorcowym planie kom posiadają symbole dwucyfrowe,
c) w danej jednostce symbolika kont zależy od stopnia ich rozbudowy.
WYKAZ KONT SYNTETYCZNYCH
W UKŁADZIE WZORCOWEGO PLANU KONT.
Nazwa zespołu
Symbol konta
Nazwa konta
Zespół 0 – Majątek trwały
01
02
03
07
08
Rzeczowy majątek trwały
Wartości niematerialne i prawne
Finansowy majątek trwały
Umorzenie majątku trwałego
Inwestycje
Zespół 1 -Środki pieniężne i
rachunki bankowe
10
13
14
Kasa
Rachunki i kredyty bankowe
Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne
środki pieniężne
Zespól 2 - Rozrachunki i
roszczenia
20
22
23
24
Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami
Rozrachunki publicznoprawne
Rozrachunki z pracownikami
Pozostałe rozrachunki
Zespół 3 - Materiały i towary
30
31
33
34
Rozliczenie zakupu
Materiały
Towary
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
i towarów
Zespół 4 - Koszty według
rodzajów i ich rozliczenie
40
49
Koszty według rodzajów
Rozliczenie kosztów
Zespół 5 - Koszty według
typów działalności i ich
rozliczenie
50
55
58
Koszty działalności podstawowej
Koszty zarządu (ogólnozakładowe)
Rozliczenie kosztów działalności
Zespół 6 - Produkty
60
Produkty gotowe i półfabrykaty