P A R A L I Z A T O R Y E L E K T R Y C Z N E

Mo¿na je podzieliæ na trzy kategorie: paralizato-

ry zwyk³e, broñ EMD i broñ wykorzystuj¹ca technologiê
Shaped Pulse (kszta³towanego wy³adowania).

Do uzyskania wysokiego napiêcia stosowane s¹

dosyæ proste obwody – oscylatory, obwody rezonanso-
we i transformatory kaskadowe lub te¿ diodowo-kon-
densatorowe powielacze napiêcia. Napiêcia wyjœciowe
paralizatorów (bez obci¹¿enia zewnêtrznego) wynosz¹
od 50 do 900 kV, przy czym wiêkszoœæ mieœci siê w zak-
resie 200–300 kV. Wed³ug producentów, pora¿enie
trwaj¹ce 0,5 s jest w stanie zniechêciæ przeciwnika,
choæ praktyka mówi raczej o 5 sekundach.

Paralizatory zwyk³e dziel¹ siê na modele gene-

ruj¹ce ³adunki statyczne

i o dzia³aniu indukcyjnym.

Maj¹ moc ok. 7–15 W przy napiêciu 80 000 do 625 000 V
(ok. 3 mA). Zak³ócaj¹ sygna³y w systemie nerwowym
celu. Oddzia³uj¹ przede wszystkim na system senso-

ryczny. Sygna³ z paralizatora nak³ada siê na sygna³y
steruj¹ce cia³em. Zasilane jedn¹ do trzech baterii 9 V.
Paralizator indukcyjny, generuj¹cy napiêcie 200 000 V
dzia³a jak model z ³adunkiem statycznym o napiêciu
300 000 V. Jednak istnieje niewielki procent ludzi,
o wysokiej odpornoœci na stymulacjê elektryczn¹, któ-
rzy mog¹ siê oprzeæ dzia³aniu systemów niskiej mocy.

W paralizatorach z technologi¹ EMD (Electro-

Muscular Disruption – Zaburzania Elektromiêœniowego)
stosuje siê moce w zakresie od 18 do 26 W, aby ca³ko-
wicie zag³uszyæ sygna³y steruj¹ce cia³em i przej¹æ bez-
poœredni¹ kontrolê nad miêœniami szkieletowymi. Zas-
tosowanie technologii EMD powoduje niekontrolowany
skurcz w³ókien miêœniowych, co zapewnia obezw³ad-
nienie fizyczne celu, niezale¿nie od poziomu osobniczej
odpornoœci na ból i nastawienia psychicznego. Urz¹-
dzeniami tego rodzaju s¹ paralizatory Advanced Taser
serii M, opracowane specjalnie w celu powstrzymywa-
nia najbardziej agresywnych i zdeterminowanych prze-
ciwników. Zamiast w prosty sposób zak³ócaæ sygna³y
miêœniowe, broñ tego rodzaju narzuca miêœniom spo-
sób dzia³ania: utrzymanie siê w stanie skurczu do mo-
mentu, a¿ cel przyjmie pozycjê p³odow¹ na ziemi.
W broni EMD stosuje siê proste, wysokoenergetyczne
wy³adowanie, aby przebiæ siê przez barierê skóry i ub-
rania, które chroni¹ cia³o. Jednak 90% tej energii jest
tracona w procesie przebijania bariery.

Opatentowana technologia Shaped Pulse, stoso-

wana w zdalnym paralizatorze Taser X26, wykorzystuje
wy³adowanie, które koncentruje niewielk¹ porcjê ener-
gii w celu przebicia bariery ochronnej, a nastêpnie po-
zosta³a, wiêksza czêœæ energii trzymana w rezerwie,
przep³ywa swobodnie przez barierê.

Kszta³towane wy³adowanie sk³ada siê z dwóch faz:
W fazie pierwszej, zwanej „faz¹ ³uku”, genero-

wane jest bardzo wysokie napiêcie, aby przebiæ ubra-
nie, skórê lub inne bariery. Faza ³uku trwa bardzo krót-
ko, lecz wytworzony ³uk elektryczny przebija siê przez
przeszkodê do 5–7 cm
gruboœci. Gdy tylko ³uk
zostaje wytworzony, po-
wietrze w nim ulega jo-

j a k t o d z i a ł a

Wypadek w Londynie, w którym policjanci

zastrzelili podejrzanie wyglądającego prze-

chodnia, zwrócił powszechną uwagę na urzą-

dzenia umożliwiające zatrzymanie podejrzane-

go bez zabójczego efektu. Urządzeniem umoż-

liwiającym takie działanie jest paralizator, wys-

trzeliwujący elektrody, czasowo porażające

trafioną osobę prądem o wysokim napięciu.

BROŃ

ENERGETYCZNA

M a r e k U t k i n

M

Ł

ODY

TECHNIK

11/2005

4

46

6

MINI QUIZ MT

CZYT

AM, WI

ĘC WIEM

Taser może razić

w zasięgu:

a) 3 m
b) 5 m
c) 10 cm

N a w e t h u m a n i t a r n y p i s t o l e t – p a r a l i z a t o r

z a b i j a r a z n a 1 0 0 0 0 s t r z a ł ó w.

nizacji i jego opornoœæ gwa³townie spada, co z kolei
otwiera drogê dla wy³adowania drugiej fazy.

Faza druga jest okreœlana jako „faza stymulacji”.

Wy³adowanie w tej fazie nie musi przebijaæ siê przez
barierê izolatora, gdy¿ uczyni³ to ³uk w fazie pierwszej.
Pr¹d w fazie stymuluj¹cej ma jedynie przep³yn¹æ przez
dobrze przewodz¹ce kana³y ze zjonizowanego powiet-
rza, powsta³e w fazie ³uku. Dziêki temu fazê stymulacji
mo¿na by³o zoptymalizowaæ tak, aby umo¿liwia³a jak
najskuteczniejsze obezw³adnienie cz³owieka.

Fazy nastêpuj¹ po sobie tak szybko, ¿e przez

wszystkich obserwatorów, i wiêkszoœæ przyrz¹dów
elektronicznych by³y postrzegane jako jedno wy³ado-
wanie.

P A R A L I Z A T O R - P I S T O L E T

Najpopularniejszym modelem tego rodzaju jest

Taser (skrót od „Thomas A. Swift’s Electric Rifle”, opra-
cowany w 1969 r.). Pistolet ten wystrzeliwuje dwie nie-
wielkie elektrody o kszta³cie harpunów, z pod³¹czonymi
do nich przewodami. Przewody ³¹cz¹ siê z pistoletem,
zaopatrzonym w generator wysokiego napiêcia (50 kV).
Elektrody s¹ wystrzeliwane przy u¿yciu sprê¿onego po-
wietrza. Zasiêg elektrod wynosi ok. 5 m, a czas emisji
wy³adowania – ok. 5–8 s.

Przewody s¹ nawiniête na dwie ma³e szpulki.

Wraz z elektrodami i zbiorniczkiem sprê¿onego powiet-
rza mieszcz¹ siê w plastikowym zasobniku. Po ka¿dym
strzale opró¿niony zasobnik nale¿y wyj¹æ i wcisn¹æ no-
wy od przodu broni.

Aby unikn¹æ nadu¿ywania taserów, wraz ze

sprê¿onym powietrzem z zasobnika na elektrody wy-
dobywa siê chmura konfetti z numerem seryjnym bro-
ni. Najnowsze modele taserów wyposa¿one s¹ rów-
nie¿ w system zapisu danych. Zapisywane s¹ czas
i data strza³u, temperatura otoczenia w czasie u¿ycia
broni. Dane mo¿na nastêpnie wprowadziæ do ka¿dego
komputera PC przez port USB. Pozwala to na wyjaœ-
nienie ewentualnych w¹tpliwoœci co do zasadnoœci
u¿ycia tasera.

Poniewa¿ w USA na ok. 300 000 strza³ów z tasera,

oddanych przez funkcjonariuszy policji, zmar³o 40 osób,
zagadnieniami nadu¿ycia zainteresowa³y siê organizacje
ochrony praw cz³owieka. W wyniku tych interwencji naj-

nowsze modele tej broni maj¹ byæ zaopatrzone w minia-
turowe kamery, monitoruj¹ce okolicznoœci jej u¿ycia.

M O D E L E P R O T O T Y P O W E

W zwi¹zku ze zwiêkszonym zainteresowaniem

„mniej zabójczymi” broniami, g³ównie ze strony amery-
kañskich krêgów wojskowych, opracowywane s¹ kolej-
ne modele paralizatorów o dzia³aniu zdalnym.

Klej¹cy pora¿acz („Sticky Shocker”) – to pocisk

wystrzeliwany ze strzelby na pociski gumowe, który ma
siê przyklejaæ do celu i generowaæ impuls elektryczny.

Elektryczna armatka wodna – broñ przekazuj¹-

ca impuls elektryczny przez strumieñ p³ynu. W proto-
typie zast¹piono przewody elektryczne strumieniem
p³ynu przewodz¹cego (na bazie s³onej wody). Zape-
wnia zasiêg równy lub wiêkszy od tasera, lecz umo¿li-
wia strzelanie seryjne i przenoszenie „ognia” na kolej-
ne osoby.

Broñ przenosz¹ca impulsy przez zjonizowany

gaz – ma wejœæ do u¿ytku dla US Marine Corps pod ko-
niec 2005 r. Wystrzeliwuje strumieñ zjonizowanego ga-
zu (na ok. 3 m) i umo¿liwia przenoszenie wy³adowañ
i seryjne obezw³adnianie licznych celów. Zak³óca rów-
nie¿ dzia³anie systemów zap³onowych w samocho-
dach.

Amerykañska agencja DARPA pracuje nad urz¹-

dzeniem, w którym zamiast gazu bêdzie zastosowany
promieñ lasera. Laser UV jonizuje powietrze (na dys-
tansie znacznie wiêkszym, bo ok. 100 m), tworz¹c ka-
na³ przewodz¹cy. Laser generuje impuls o energii
5 d¿uli, trwaj¹cy przez 5 pikosekund – równowa¿nik
chwilowej mocy ponad 1 mln MW. Ta broñ pozwala na
powalenie ludzi na obszarze wielkoœci stadionu i zat-
rzymanie silników w zasiêgu jej dzia³ania.

Niemiecka firma Rheinmetall poczyna sobie

znacznie skromniej – jej broñ (rêczna) tworzy kana³
przewodz¹cy dziêki wystrzeliwaniu strumienia mikro-
skopijnych w³ókien przewodz¹cych.

Jak widaæ, w dzisiejszych czasach nie trzeba

wspinaæ siê na góry w czasie burzy, ¿eby zostaæ pora-
¿onym pr¹dem o napiêciu kilkudziesiêciu tysiêcy wol-
tów – wystarczy znaleŸæ siê w pobli¿u jakiejœ manifes-
tacji lub przemarszu kibiców…

!

M

Ł

ODY

TECHNIK

11/2005

4

47

7