Energia i Środowisko

Część IV

Prof. Dr hab. inż. Stanisław Drobniak

Instytut Maszyn Cieplnych

Instytut Maszyn Cieplnych

Politechnika Częstochowska

http://imc.pcz.czest.pl

e-mail:

[e-mail]

1

ZAWARTOŚĆ CZĘŚCI IV

•

Energetyka słoneczna – ogniwa fotowoltaiczne

•

Energetyka słoneczna – kolektory słoneczne

•

Energetyka wiatrowa

•

Podsumowanie

•

Podsumowanie

2

Trzy możliwe sposoby minimalizacji emisji CO

2

:

EFEKT CIEPLAR0IA0Y

JAK U0IK0ĄĆ EFEKTU CIEPLAR0IA0EGO ?

• pochłanianie i składowanie CO

2

• stosowanie bardziej sprawnych technologii produkcji energii

• stosowanie technologii bezemisyjnych (lub niskoemisyjnych)

3

CMI – CARBO0 MITIGATIO0

I0ITIATIVE (2)

Ustalenia CMI:
- dziś emisja CO

2

wynosi 7 mld ton

-bez zmiany obecnej polityki w r. 2055 będzie to 14 mld ton

Jakie konsekwencje dla klimatu ?

4

CMI – CARBO0 MITIGATIO0

I0ITIATIVE (4)

Jeden klin to:

- 700-krotny wzrost ilości wszystkich kolektorów słonecznych na świecie,

5

CMI – CARBO0 MITIGATIO0

I0ITIATIVE (9)

Jeden klin to:
- podwojenie sprawności wszystkich samochodów na świecie (nierealne ze względów

technicznych),

- 700-krotny wzrost ilości wszystkich kolektorów słonecznych zainstalowanych dziś na

świecie (prawdopodobne, chociaż kosztowne),

- CCS z 800 wielkich elektrowni konwencjonalnych, tj. 2/3 całej dzisiejszej mocy

zainstalowanej na świecie (prawdopodobnie konieczne i możliwe w części instalacji,

zainstalowanej na świecie (prawdopodobnie konieczne i możliwe w części instalacji,
to 3500 razy większa skala od wydajności instalacji zainstalowanej w 1974 w złożu
Sleipner przez Statoil dla usuwania nadmiaru CO

2

z gazu ziemnego),

- zainstalowanie najnowszych swietlówek i zaizolowanie wszystkich budynków na

świecie (uwaga: to aż 2 kliny – konieczne w możliwie największej skali)

- 50-krotny wzrost mocy elektrowni wiatrowych (prawdopodobne),

- 3-krotny wzrost mocy zainstalowanych w elektrowniach jądrowych (realne)

6

Energia słoneczna

ogniwo fotowoltaiczne – wytwarza prąd elektryczny

7

Energia słoneczna

ogniwo fotowoltaiczne – wytwarza prąd elektryczny

kolektor słoneczny – wytwarza ciepło

8

Energia słoneczna

ogniwo fotowoltaiczne – wytwarza prąd elektryczny

kolektor słoneczny – wytwarza ciepło

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce ?

Czy realne jest zaspokojenie naszych potrzeb energetycznych poprzez bezpośrednie

wykorzystanie energii słonecznej (np. ogniwa fotowoltaiczne, kolektory słoneczne) ?

9

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

średnio w Polsce: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

czy to dużo czy mało ?

10

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

średnio w Polsce: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

czy to dużo czy mało ?

Ile energii Polsce dostarcza Słońce w ciągu jednego roku ?

powierzchnia Polski : ~ 313 tys. km

2

powierzchnia Polski : ~ 313 tys. km

2

( )

2

[

]

2

3

3

2

2

3

6

2+3+6

11

313×10 × 10

[m ] = 3.13×10 ×10 ×10 = 3.13×10

= 3.13×10

m

11

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

średnio w Polsce: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

czy to dużo czy mało ?

Ile energii Polsce dostarcza Słońce w ciągu jednego roku ?

powierzchnia Polski : ~ 313 tys. km

2

powierzchnia Polski : ~ 313 tys. km

2

na każdy m

2

dociera rocznie 974 kWh energii, zatem do całej Polski :

czy to dużo czy mało ?

( )

2

[

]

2

3

3

2

2

3

6

2+3+6

11

313×10 × 10

[m ] = 3.13×10 ×10 ×10 = 3.13×10

= 3.13×10

m

[

]

11

11

2

13

13

14

3.13×10 × 974 = 3.13×10 × 9.74×10 = 3.13× 9.74×10 = 30.5×10 » ~ 3×10

kWh

12

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

Średnio dla Polski: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

na każdy m

2

dociera rocznie 974 kWh energii, zatem do całej Polski :

czy to dużo czy mało ?

[

]

11

11

2

13

13

14

3.13×10 × 974 = 3.13×10 × 9.74×10 = 3.13× 9.74×10 = 30.5×10 » ~ 3×10

kWh

13

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

Średnio dla Polski: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

na każdy m

2

dociera rocznie 974 kWh energii, zatem do całej Polski :

czy to dużo czy mało ?

roczna produkcja energii elektrycznej w Polsce ~ 146 mld kWh, czyli:

[

]

11

11

2

13

13

14

3.13×10 × 974 = 3.13×10 × 9.74×10 = 3.13× 9.74×10 = 30.5×10 » ~ 3×10

kWh

roczna produkcja energii elektrycznej w Polsce ~ 146 mld kWh, czyli:

9

2

9

11

146×10 = 1.46×10 ×10 = 1.46×10 [kWh]

14

Energia słoneczna (zasoby)

Ile energii dostarcza Ziemi Słońce?

Średnio dla Polski: 974 [kWh / m

2

rok] ( źródło: T. Chmielniak, 2008)

na każdy m

2

dociera rocznie 974 kWh energii, zatem do całej Polski :

czy to dużo czy mało ?

roczna produkcja energii elektrycznej w Polsce ~ 146 mld kWh, czyli:

[

]

11

11

2

13

13

14

3.13×10 × 974 = 3.13×10 × 9.74×10 = 3.13× 9.74×10 = 30.5×10 » ~ 3×10

kWh

roczna produkcja energii elektrycznej w Polsce ~ 146 mld kWh, czyli:

ile razy więcej energii otrzymujemy ze Słońca:

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

9

2

9

11

146×10 = 1.46×10 ×10 = 1.46×10 [kWh]

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

15

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

16

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

jeżeli pokryjemy 1 % powierzchni kraju ogniwami fotowoltaicznymi i

będziemy przetwarzać energię słoneczną ze sprawnością 15 %

(nowoczesne ogniwa osiągają nawet wyższe sprawności) to ile energii

wyprodukujemy w ten sposób:

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

wyprodukujemy w ten sposób:

3

-2

-1

3-2-1

2000×0.01×0.15 = 2×10 ×1×10 ×1.5×10 = 3×10

= 3

17

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

jeżeli pokryjemy 1 % powierzchni kraju ogniwami fotowoltaicznymi i

będziemy przetwarzać energię słoneczną ze sprawnością 15 %

(nowoczesne ogniwa osiągają nawet wyższe sprawności) to

wyprodukujemy w ten sposób:

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

wyprodukujemy w ten sposób:

czyli trzykrotnie więcej energii elektrycznej niż produkujemy dzisiaj w

Polsce !!!

3

-2

-1

3-2-1

2000×0.01×0.15 = 2×10 ×1×10 ×1.5×10 = 3×10

= 3

18

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

jeżeli pokryjemy 1 % powierzchni kraju ogniwami fotowoltaicznymi i

będziemy przetwarzać energię słoneczną ze sprawnością 15 %

(nowoczesne ogniwa osiągają nawet wyższe sprawności) to

wyprodukujemy w ten sposób:

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

wyprodukujemy w ten sposób:

czyli trzykrotnie więcej energii elektrycznej niż produkujemy dzisiaj w

Polsce !!!

3

-2

-1

3-2-1

2000×0.01×0.15 = 2×10 ×1×10 ×1.5×10 = 3×10

= 3

to potencjalnie wartościowe źródło ciepła (ale będzie ekonomiczne

jeżeli koszt ogniwa nie przekroczy granicy ~ 1000 US$ / kW –dziś

koszt zakupu wynosi ~ 3 Euro/ W)

*

* - źródło T. Chmielniak, W0T 2008

19

Słońce dostarcza nam ponad 2 tysiące razy więcej energii niż w tym

samym czasie produkujemy energii elektrycznej !

jeżeli pokryjemy 1 % powierzchni kraju ogniwami fotowoltaicznymi i

będziemy przetwarzać energię słoneczną ze sprawnością 15 %

(nowoczesne ogniwa osiągają nawet wyższe sprawności) to

wyprodukujemy w ten sposób:

14

14-11

3

11

3×10

2×10

= 2×10 = 2000

1.46×10

≈

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

wyprodukujemy w ten sposób:

czyli trzykrotnie więcej energii elektrycznej niż produkujemy dzisiaj w

Polsce !!!

3

-2

-1

3-2-1

2000×0.01×0.15 = 2×10 ×1×10 ×1.5×10 = 3×10

= 3

dla Polski przy koszcie zakupu ogniwa fotowoltaicznego ~ 3 Euro/ W

koszt wyprodukowania 1 kWh wynosiłby 1.6 – 1.8 zł/ kWh (instalacja

100 W) lub nawet ponad 3 zł/ kWh (instalacja 1 MW)

*

* - źródło T. Chmielniak, W0T 2008

Ekonomia:

obecny koszt ogniw znacznie

wyższy od granicy

opłacalności (~1000 US$ /

kW)

potrzebne nowe technologie

ogniwa fotowoltaiczne

Energia słoneczna (ogniwa fotowoltaiczne)

potrzebne nowe technologie

produkcji

mimo wysokich kosztów

instalowane są małe

generatory (~ 1 kW)

instalacje demonstracyjne

Toledo(Hiszpania) - 1 MW,

Serre (Włochy) – 3 MW

21

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)*

* -źródło Stiebel – Polska, 2008

22

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)*

instalacja typu:

Przeznaczenie:
• ciepła woda użytkowa (c.w.u.)

Charakterystyka:
• konieczna instalacja

zasobnika wymiennika i
zasobnika c.w.u. (bo cykl

zasobnika c.w.u. (bo cykl

dobowy)

• konieczność dodatkowego

podgrzewania w okresach
niedostatecznego
nasłonecznienia ( w Polsce
przeciętnie 1900 godz.
słonecznych w roku)

Efekty:
• redukcja kosztów

podgrzewania c.w.u. o 60 %

wymiennik ciepła
i zasobnik c.w.u.

pompa

obiegowa

podgrzewacz

c.w.u.

glikol

woda

* -źródło Stiebel – Polska, 2008

23

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)*

powierzchnia

~ 2.5 m

2

absorber

absorber

szkło kwarcowe

4 mm

moc grzewcza

~ 2 kW

absorber

glikol

* -źródło Stiebel – Polska, 2008

24

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)*

koszt prostego zestawu kolektorów słonecznych ( w Euro)

Wniosek:

koszt kolektorów słonecznych ~ 500 Euro/ m

2

jest bliski granicy ekonomicznej

opłacalności (perspektywa poprawy opłacalności przy większej skali produkcji,
wprowadzeniu preferencji podatkowych i wzroście cen energii

* -źródło Stiebel – Polska, 2008

25

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)*

Wniosek:

koszt kolektorów słonecznych ~ 500 Euro/ m

2

jest bliski granicy ekonomicznej

opłacalności (perspektywa poprawy opłacalności przy większej skali produkcji,
wprowadzeniu preferencji podatkowych i wzroście cen energii

Jak radzą sobie wytwórcy kolektorów jeśli nie ma wystarczających zachęt
podatkowych? – przykład – obniżanie kosztów inwestycji:

* -źródło Stiebel – Polska, 2008

26

promieniowanie

bezpośrednie

promieniowanie

rozproszone

natężenie promieniowania padającego na powierzchnię poziomą:

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)

___

/

2

c

b

r

I

I

I

W m





=

+





natężenie promieniowania padającego na powierzchnię poziomą:

gdzie:

c

I

- natężenie promieniowania bezpośredniego

- całkowite natężenie promieniowania

b

I

r

I

- natężenie promieniowania rozproszonego

27

promieniowanie

bezpośrednie

promieniowanie

rozproszone

natężenie promieniowania na powierzchnię pochyloną pod kątem β :

β

promieniowanie

odbite

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)

c

b

r

o

I

I

I

I

β

β

β

β

=

+

+

natężenie promieniowania na powierzchnię pochyloną pod kątem β :

gdzie:

c

I

β

- natężenie promieniowania bezpośredniego

- całkowite natężenie promieniowania

b

I

β

r

I

β

- natężenie promieniowania rozproszonego

o

I

β

- natężenie promieniowania odbitego

28

promieniowanie

bezpośrednie

promieniowanie

rozproszone

natężenie promieniowania na powierzchnię pochyloną pod kątem β :

β

promieniowanie

odbite

(bezpośrednie)

promieniowanie

odbite

(rozproszone)

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)

c

b

r

o

I

I

I

I

β

β

β

β

=

+

+

natężenie promieniowania na powierzchnię pochyloną pod kątem β :

gdzie:

c

I

β

- natężenie promieniowania bezpośredniego

- całkowite natężenie promieniowania

b

I

β

r

I

β

- natężenie promieniowania rozproszonego

o

I

β

- natężenie promieniowania odbitego

29

całkowite natężenie
promieniowania rośnie
dla kolektorów pochylonych
dzięki promieniowaniu odbitemu

o

p

c

I

I

ρ

=

albedo – stosunek promieniowania odbitego do całkowitego:

wartości albedo dla przykładowych powierzchni*

Energia słoneczna (kolektory słoneczne)

* - źródło T. Chmielniak, W0T 2008

30

CMI – CARBO0 MITIGATIO0

I0ITIATIVE (7)

Jeden klin to:

-50-krotny wzrost mocy elektrowni wiatrowych

31

CMI – CARBO0 MITIGATIO0

I0ITIATIVE (9)

Jeden klin to:
- podwojenie sprawności wszystkich samochodów na świecie (nierealne ze względów

technicznych),

-

700-krotny wzrost ilości wszystkich kolektorów słonecznych zainstalowanych dziś na

świecie (prawdopodobne, chociaż kosztowne),

- CCS z 800 wielkich elektrowni konwencjonalnych, tj. 2/3 całej dzisiejszej mocy

zainstalowanej na świecie (prawdopodobnie konieczne i możliwe w części instalacji,

zainstalowanej na świecie (prawdopodobnie konieczne i możliwe w części instalacji,
to 3500 razy większa skala od wydajności instalacji zainstalowanej w 1974 w złożu
Sleipner przez Statoil dla usuwania nadmiaru CO

2

z gazu ziemnego),

- zainstalowanie najnowszych swietlówek i zaizolowanie wszystkich budynków na

świecie (uwaga: to aż 2 kliny – konieczne w możliwie największej skali)

-

50-krotny wzrost mocy elektrowni wiatrowych (prawdopodobne),

- 3-krotny wzrost mocy zainstalowanych w elektrowniach jądrowych (realne)

32

Energia wiatrowa (zasoby)

Moc wiatru:

gdzie:

w



- moc wiatru [ W ]

•

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

•

2

3

w

w

w

1

1

 =

m U

A U

2

2

ρ

⋅

= ⋅ ⋅ ⋅

w

U

- prędkość wiatru [ m / s ]

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

A

- powierzchnia prostopadła do kierunku wiatru [ m

2

]

ρ

- gęstość powietrza [ kg / m

3

]

Energia wiatrowa (zasoby)

Moc wiatru:

gdzie:

w



- moc wiatru [ W ]

•

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

•

2

3

w

w

w

1

1

 =

m U

A U

2

2

ρ

⋅

= ⋅ ⋅ ⋅

w

U

- prędkość wiatru [ m / s ]

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

A

- powierzchnia prostopadła do kierunku wiatru [ m

2

]

Przykład dla U

w

= 3 m/s ; A = 1 m

2

(D ≈ 1.13 m):

3

_[

]

w

1

 =

1 1.2 3

5.4

W

2

⋅ ⋅

⋅

=

Uwaga: U

w

= 3 [ m/s ] to minimalna prędkość (startowa) turbiny

ρ

- gęstość powietrza [ kg / m

3

]

Energia wiatrowa (zasoby)

Moc wiatru:

gdzie:

w



- moc wiatru [ W ]

•

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

•

2

3

w

w

w

1

1

 =

m U

A U

2

2

ρ

⋅

= ⋅ ⋅ ⋅

w

U

- prędkość wiatru [ m / s ]

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

A

- powierzchnia prostopadła do kierunku wiatru [ m

2

]

Przykład dla U

w

= 12.5 m/s ; A = 1 m

2

(D ≈ 1.13 m):

3

_[

]

w

1

 =

1 1.2 12.5

1172

W

2

⋅ ⋅

⋅

≈

Uwaga: U

w

= ~12.5 [ m/s ] to nominalna prędkość wiatru (pełna moc)

ρ

- gęstość powietrza [ kg / m

3

]

Energia wiatrowa (zasoby)

Moc wiatru:

gdzie:

w



- moc wiatru [ W ]

•

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

•

2

3

w

w

w

1

1

 =

m U

A U

2

2

ρ

⋅

= ⋅ ⋅ ⋅

w

U

- prędkość wiatru [ m / s ]

m

- strumień masy powietrza [ kg / s ]

A

- powierzchnia prostopadła do kierunku wiatru [ m

2

]

Przykład dla U

w

= 20 m/s ; A = 1 m

2

(D ≈ 1.13 m):

3

_[

]

w

1

 =

1 1.2 20

4800

W

2

⋅ ⋅

⋅

=

Uwaga: U

w

= 20 [ m/s ] to maksymalna prędkość wiatru (zatrzymanie turbiny)

ρ

- gęstość powietrza [ kg / m

3

]

Energia wiatrowa (zasoby)

Zasoby energii wiatru w Polsce*:

2

w

kWh

E = 500 2500

m

rok





−





⋅





Moce zainstalowane (2006):
• Polska – 150 MW
• Oiemcy ~ 10 000 MW

Moce prognozowane (2010):
• Polska – 1200 – 3200 MW
• Europa ~ 40 000 MW

Moc prognozowana (2030):
• Europa ~ 150 000 MW

Uwaga :
• w Polsce średnie roczne

wykorzystanie mocy elektrowni
wiatrowej wynosi ~ 1/3

* - źródło T. Chmielniak, W0T 2008

Energia wiatrowa (technologia)

farmy wiatrowe offshore – źródło Vestas

Energia wiatrowa (technologia)

farma wiatrowa offshore Oorth Hoyle (UK)– źródło Vestas

turbiny 2 MW, moc 60 MW

Energia wiatrowa (technologia)

farma wiatrowa offshore Egmond Aan Zee (OL)–

turbiny 3 MW, moc 108 MW

* - źródło Vestas 2008

Energia wiatrowa (technologia)*

1902

1918

1950

Poul la Cour

(Askov College,

Dania)

* - źródło Vestas 2008

1957

1979

1982

1950,

1957-

Johannes

Juul

(Dania)

Energia wiatrowa (technologia)*

* - źródło 0ordex 2008

średnica wirnika – 100 m
wysokość masztu – 100 m

Energia wiatrowa (technologia)*

* - źródło 0ordex 2008

przekładnia

generator

z

przełączaną

liczbą

biegunów

i

przetwornicą

sterowanie

Energia wiatrowa (technologia)*

chłodnica

przekładni

anemometry

łożysko

wirnika

* - źródło 0ordex 2008

przekładnia

planetarna

chłodzona

olejem

generator

chłodzony

cieczą

+ przetwornica

(<30% mocy)

chłodnica

generatora

Energia wiatrowa (technologia)*

* - źródło 0ordex 2008

Energia wiatrowa (technologia)*

regulacja „pitch”

* - źródło Vestas 2008

prędkość startowa

prędkość nominalna

prędkość zatrzymania

regulacja „pitch”

Energia wiatrowa (technologia)

regulacja mocy turbiny wiatrowej kątem natarcia łopat „α” (pitch)

kąt natarcia

łopaty α

Energia wiatrowa (technologia)*

regulacja „pitch”

regulacja „stall”

* - źródło Vestas 2008

prędkość startowa

prędkość nominalna

prędkość zatrzymania

regulacja „pitch”

regulacja „stall”

Energia wiatrowa (technologia)

oderwanie- „stall”

oderwanie- „stall”

ograniczanie mocy turbiny wiatrowej po przekroczeniu krytycznego kąta

natarcia – oderwanie strug (stall)

oderwanie- „stall”

oderwanie- „stall”

Energia wiatrowa (technologia)*

* - źródło 0ordex 2008

2

_

_

P

w

moc odbierana



C

moc wiatru

1

m U

2

•

=

=

⋅ ⋅

wskaźnik mocy :

Energia wiatrowa (prognoza firmy Siemens)

Fossil – kopalne
0uclear – jądrowe
Renewables – odnawialne
Hydro – energia wodna

Prognoza przewiduje wzrost udziału energetyki wodnej (zgodny z prognozą IEA ) i udziału
źródeł odnawialnych, dla odnawialnych ma wynieść 5 % w 2020 r. ( 4.4 % w 2030 r. wg. IEA)

Energia wiatrowa (prognoza firmy Siemens)

T

Prognoza przewiduje szybki wzrost udziału energetyki wiatrowej, której udział w 2020 r. ma

wynieść 44 % w całkowitej produkcji energii odnawialnej – słupek zielony (z wyłączeniem

energii wodnej )

Energia wiatrowa (prognoza firmy Siemens)

T

Prognoza przewiduje wzrost mocy jednostkowej do 5 MW oraz wprowadzenie nowych

technologii (turbiny bezprzekładniowe o zmiennej prędkości obrotowej z przewieszonym

generatorem)

Ekonomia i ekologia

:

duży koszt inwestycji

technologia ekonomiczna pod

warunkiem odpowiednich

regulacji prawnych

duże koszty adaptacji

turbiny wiatrowe

Energia wiatrowa (podsumowanie)

duże koszty adaptacji

systemu energetycznego

(konieczne zwiększenie

dyspozycyjności jednostek

istniejących)

problemy z hałasem

problemy ekologiczne

54