Ewolucja życia

Grupa

a

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Imię i nazwisko

Poniższy test składa się z 17 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie
29 punktów.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Data

. . . . . . . . . . . . . . .

.

Klasa

1. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.

(0–1)

Ewolucja prowadzi do

A. zmniejszenia się różnorodności organizmów.
B. powstawania coraz prostszych form organizmów.
C. zmniejszania się liczby gatunków.
D. powstawania nowych gatunków.

2. Wykreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie prawdziwe.

(0–2)

Archeopteryks to forma pośrednia między gadami /

rybami a gadami / ptakami.

3. Podkreśl cechy rybie ichtiostegi.

(0–1)

płetwa ogonowa, cztery kończyny,

linia boczna, zęby, długi ogon

4. Przyporządkuj dowodom ewolucji odpowiednie
przykłady.

(0–4)

A. narządy homologiczne . . . . . . .

B. narządy szczątkowe . . . . . . .

C. relikty . . . . . . .

D. ogniwa pośrednie . . . . . . .

1. latimeria
2. skrzydło ważki i skrzydło ptaka
3. ichtiostega
4. zęby mądrości człowieka
5. kończyna górna człowieka i kończyna przednia psa


Ilustracje do zadań 5.–7.

5. Napisz, jakie narządy – analogiczne czy homologiczne –
przedstawiono na ilustracjach.

(0–1)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

6. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Kończyny przednie delfina i nietoperza mają

A. podobną budowę i wspólne pochodzenie ewolucyjne.
B. różną budowę, ale pełnią te same funkcje.
C. podobną budowę i pełnią te same funkcje.
D. tę samą budowę, ale różne pochodzenie ewolucyjne.

7. Na podstawie ilustracji zapisz jedno podobieństwo i
jedną różnicę w budowie kończyny przedniej delfina i
nietoperza.

(0–2)

Podobieństwo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Różnica: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Podkreśl struktury analogiczne.

(0–3)

A. Liście dębu i ciernie kaktusa.
B. Skrzydła motyla i skrzydła ptaka.
C. Skrzydła nietoperza i kończyny grzebne kreta.
D. Kończyny przednie kota i delfina.
E. Odnóża skoczne pasikonika zielonego i kończyny tylne
ż

aby.

F. Odnóża grzebne turkucia podjadka i kończyny grzebne
kreta.

9. Wykreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie prawdziwe.

(0–2)

Konwergencja to upodobnienie się kształtu ciała

organizmów niespokrewnionych / spokrewnionych

ze sobą, żyjących w tym samym środowisku / różnych

ś

rodowiskach.

10. Zaznacz zdanie dotyczące działania doboru
sztucznego.

(0–1)

A. Większość organizmów wydaje na świat więcej
potomstwa, niż jest to konieczne.
B. Osobniki o odpowiadających człowiekowi cechach
przekazują swe geny potomstwu.
C. Wśród osobników potomnych przeżywają te, które są
najlepiej przystosowane do środowiska.
D. Potomstwo, które jest bardziej podatne na choroby lub
mniej sprawne, ginie.

Człowiekowate

Cechy

charakterystyczne

australopitek

człowiek

zręczny

człowiek

wyprostowany

człowiek
rozumny

1. wytwarzanie

kamiennych
narzędzi

2. wytwarzanie

skomplikowanych
narzędzi

3. poruszanie się

tylko na dwóch
kończynach

4. posługiwanie się

ogniem

11. Przeanalizuj wykres przedstawiający krzywą
przeżywania rudzika, małego ptaka z rodziny muchołówek.
Następnie wpisz X obok prawidłowego stwierdzenia z
pierwszej kolumny oraz obok jego uzasadnienia z trzeciej
kolumny.

(0–2)

Rudziki

wydają na świat
więcej potomstwa
niż potrzeba do
przetrwania
gatunku,

największa

ś

miertelność

występuje wśród
starszych
osobników.

Rudziki

wydają na świat
mniej potomstwa
niż potrzeba do
przetrwania
gatunku,

ponieważ

największa

ś

miertelność

występuje wśród
młodych
osobników.

12. Przyporządkuj formom człowiekowatych cechy, które
pojawiły się u nich po raz pierwszy w rozwoju
ewolucyjnym, wstawiając X we właściwe miejsca tabeli.

(0–4)

13. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

W wyniku doboru naturalnego przeżywają i wydają na świat
potomstwo tylko

A. gatunki najliczniejsze.
B. osobniki największe.
C. osobniki najmniejsze.
D. osobniki najlepiej przystosowane do danych warunków
ś

rodowiska.

14. Podkreśl cechy wspólne człowieka i innych naczelnych.

(0–1)

dwunożność, obuoczne widzenie,

wyprostowana postawa ciała,

rozbudowane mięśnie mimiczne, ręce z

przeciwstawnym kciukiem

15. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Człowiek rozumny, Homo sapiens, pojawił się około

A. 7 mln lat temu.
B. 2 mln lat temu.
C. 200 tys. lat temu.
D. 24 tys. lat temu.

16. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.

(0–1)

Spośród człowiekowatych współcześnie

A. żyje jeden gatunek.
B. żyją dwa gatunki.
C. żyją trzy gatunki.
D. żyją cztery gatunki.

17. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.

(0–1)

Fakt, że człowiek przyjął wyprostowaną postawę ciała,
wynika prawdopodobnie z konieczności przystosowania się
do życia

A. w pobliżu lodowca.
B. w jaskiniach.
C. na sawannie.
D. w lesie.

Ewolucja życia

Grupa

b

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Imię i nazwisko

Poniższy test składa się z 17 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie
29 punktów.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Data

. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .

Klasa

1. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.

(0–1)

Ewolucja prowadzi do

A. powstawania nowych gatunków.
B. zmniejszania się liczby gatunków.
C. powstawania coraz prostszych form organizmów.
D. zmniejszania się różnorodności organizmów.

2. Wykreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie prawdziwe.

(0–2)

Ichtiostega to forma pośrednia między gadami / rybami

a gadami / płazami.

3. Podkreśl cechy ptasie archeopteryksa.

(0–1)

długi ogon, pióra, pazury na przednich

kończynach, skrzydła, zęby

4. Przyporządkuj dowodom ewolucji odpowiednie
przykłady.

(0–4)

A. relikty . . . . . . .

B. ogniwa pośrednie . . . . . . .

C. narządy homologiczne . . . . . . .

D. narządy szczątkowe . . . . . . .

1. latimeria
2. skrzydło ważki i skrzydło ptaka
3. ichtiostega
4. zęby mądrości człowieka
5. kończyna górna człowieka i kończyna przednia psa


Ilustracje do zadań 5.–7.












5. Napisz, jakie narządy – analogiczne czy homologiczne
– przedstawiono na ilustracjach.

(0–1)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

6. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Kończyny przednie konia i nietoperza mają

A. tę samą budowę, ale różne pochodzenie ewolucyjne.
B. różną budowę, ale pełnią te same funkcje.
C. podobną budowę i pełnią te same funkcje.
D. podobną budowę i wspólne pochodzenie ewolucyjne.

7. Na podstawie ilustracji zapisz jedno podobieństwo i
jedną różnicę w budowie kończyny przedniej konia i
nietoperza.

(0–2)

Podobieństwo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Różnica: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Podkreśl struktury homologiczne.

(0–3)

A. Liście dębu i ciernie kaktusa.
B. Skrzydła motyla i skrzydła ptaka.
C. Skrzydła nietoperza i kończyny grzebne kreta.
D. Kończyny przednie kota i delfina.
E. Odnóża skoczne pasikonika zielonego i kończyny
tylne żaby.
F. Odnóża grzebne turkucia podjadka i kończyny
grzebne kreta.

9. Wykreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie prawdziwe.

(0–2)

Analogia to podobieństwo / różnice w budowie narządów,

ich układów lub przebiegu procesów życiowych

u niespokrewnionych / spokrewnionych ze sobą

organizmów.

10. Zaznacz zdanie dotyczące działania doboru
sztucznego.

(0–1)

A. Większość organizmów wydaje na świat więcej
potomstwa, niż jest to konieczne.
B. Potomstwo, które jest bardziej podatne na choroby lub
mniej sprawne, ginie.
C. Osobniki o odpowiadających człowiekowi cechach
przekazują swe geny potomstwu.
D. Wśród osobników potomnych przeżywają te, które są
najlepiej przystosowane do środowiska.

Człowiekowate

Cechy

charakterystyczne

australopitek

człowiek

zręczny

człowiek

wyprostowany

człowiek
rozumny

1. posługiwanie się

ogniem

2. wytwarzanie

kamiennych
narzędzi

3. wytwarzanie

skomplikowanych
narzędzi

4. poruszanie się

tylko na dwóch
kończynach

11. Przeanalizuj wykres przedstawiający krzywą
przeżywania rudzika, małego ptaka z rodziny muchołówek.
Następnie wpisz X obok prawidłowego stwierdzenia z
pierwszej kolumny oraz obok jego uzasadnienia z trzeciej
kolumny.

(0–2)

Rudziki

wydają na świat
mniej potomstwa
niż potrzeba do
przetrwania
gatunku,

największa

ś

miertelność

występuje wśród
starszych
osobników.

Rudziki

wydają na świat
więcej potomstwa
niż potrzeba do
przetrwania
gatunku,

ponieważ

największa

ś

miertelność

występuje wśród
młodych
osobników.

12. Przyporządkuj formom człowiekowatych cechy, które
pojawiły się u nich po raz pierwszy w rozwoju
ewolucyjnym, wstawiając X we właściwe miejsca tabeli.

(0–4)

13. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
W wyniku doboru naturalnego przeżywają i wydają na świat
potomstwo tylko

A. gatunki najliczniejsze.
B. osobniki najlepiej przystosowane do danych warunków
ś

rodowiska.

C. osobniki najmniejsze.
D. osobniki największe.

14. Podkreśl cechy wspólne człowieka i innych naczelnych.

(0–1)

dwunożność, obuoczne widzenie,

wyprostowana postawa ciała,

ręce z przeciwstawnym kciukiem,

rozbudowane mięśnie mimiczne

15. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Człowiek rozumny, Homo sapiens, pojawił się około

A. 7 mln lat temu.
B. 200 tys. lat temu.
C. 2 mln lat temu.
D. 24 tys. lat temu.

16. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Spośród człowiekowatych współcześnie

A. żyją cztery gatunki.
B. żyją trzy gatunki.
C. żyją dwa gatunki.
D. żyje jeden gatunek.

17. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

Fakt, że człowiek przyjął wyprostowaną postawę ciała,
wynika prawdopodobnie z konieczności przystosowania się
do życia

A. w pobliżu lodowca.
B. na sawannie.
C. w lesie.
D. w jaskiniach.