blokery wapnia

Jony wapnia

wiadomości ogólne

W zwykłej komórce stężenie wolnych jonów wapnia jest
około 10 000 razy mniejsze niż w przestrzeni
pozakomórkowej. Stężenie to może byd zmieniane lub
regulowane poprzez:



Otwieranie się i zamykanie kanałów wapniowych



Uwalnianie i wiązanie wewnątrzkomórkowego wapnia



Białka transportujące jony wapnia znajdujące się w
błonach komórkowych oraz wewnątrzkomórkowych

Kanały wapniowe

wiadomości ogólne

Kanały wapniowe zależne od potencjału błonowego
mogą występowad w postaci:



Spoczynkowej „R”



Otwartej „O”



Nieaktywnej „I”

Przejście kanału wapniowego ze stanu spoczynku w stan
otwarcia uwarunkowane jest wystąpieniem depolaryzacji.
W czasie trwania depolaryzacji kanał wapniowy ulega
oscylacji pomiędzy stanem aktywnym i nieaktywnym, a
następnie podczas repolaryzacji przechodzi ze stanu
nieaktywnego znowu w stan spoczynku.

Kanały wapniowe

typy

W komórkach , które w czasie pobudzenia ulegają
depolaryzacji ( komórki m. sercowego, komórki układu
bodźcotwórczo-przewodzącego, komórki m. gładkich
naczyo układu krążenia), występują trzy różne typy
kanałów wapniowych zależnych od potencjału:



Kanały wapniowe typu T – o krótkim okresie otwarcia



Kanały wapniowe typu L- o długim okresie otwarcia



Kanały wapniowe typu N- występują tylko w
neuronach, o średnim okresie otwarcia

Kanał typu L składa się z pięciu podjednostek białkowych

o różnym ciężarze cząsteczkowym, tj. α

, α

,β,γ,δ.

Proces chorobowy a stężenie

jonów wapnia



Proces chorobowy zaburza transport Ca

w obrębie

komórki



W przypadku upośledzenia dokomórkowego
prądu Ca

występuje obniżenie reaktywności komórki.



Przy zwiększonym transporcie do komórki lub przy
upośledzeniu ich usuwania z cytoplazmy może
dochodzid do uszkodzenia komórki.



Jeśli stężenie Ca

zwiększa się do wartości 5-30

µmol/l, uszkodzenie jest odwracalne.



Nadmierne nagromadzenie Ca

w komórkach może

wystąpid w nadciśnieniu, w chorobie niedokrwiennej
serca, w niewydolności krążenia itd.

Antagoniści kanału wapniowego

(antagoniści wapnia)

mechanizm działania



Są to substancje, które hamują przezbłonowy napływ
jonów (zmniejszenie prądu wapniowego) przez
hamowanie tzw. wolnych napięciowo zależnych
kanałów wapniowych typu L



Wiążą się z podjednostką α

kanału L, jednak w

zależności od budowy w różnych miejscach



Leki z grupy werapamilu i diltiazemu łączą się z
kanałami wapniowymi typu L w stanie otwartym



Leki z grupy nifedypiny łączą się z kanałami
wapniowymi typu L w stanie inaktywacji

Antagoniści kanału wapniowego

(antagoniści wapnia)

wiadomości ogólne



Nie tworzą jednorodnej grupy substancji



Wśród tzw. czystych brokerów kanału wapniowego
(substancji które w normalnych dawkach nie wywołują
żadnych dodatkowych działao na inne kanały jonowe)
rozróżnia się:
o Grupę 1,4- dihydropirydyny (nifedypiny)
o Grupę werapamilu
o Diltiazem



Wszystkie blok ery kanału wapniowego są
metabolizowane przez CYP3A4
(sok z grejpfruta zawiera flawonoidy, które hamują
CYP3A4 w przewodzie pokarmowym oraz zmniejsza
ekspresję enzymu).



Z wyjątkiem niechiralnych związków diltiazemu i
nifedypiny wszystkie pozostałe blokery są dostępne w
handlu jako mieszaniny racemiczne.

Antagoniści kanału wapniowego

podział z Jaoca nr 1.



Leki blokujące wybiórczo powolne (L) kanały
wapniowe:
o Pochodne difenyloalkiloaminy (grupa werapamilu),

takie jak: werapamil, gallopamil

o Pochodne 1,4-dihydropirydyny (grupa nifedypiny)
o Pochodne benzotiazepiny- diltiazem



Leki blokujące niewybiórczo powolne (L) kanały
wapniowe:
o Pochodne piperazyny (grupa flunarizyny) takie jak:

flunarizyna, cinnarizyna

o Inne np. molsidomina

Antagoniści kanału wapniowego

podział z Jaoca nr 2.

W zależności od zakresu działania farmakologicznego
wyróżnia się:



Leki blokujące kanały wapniowe, działające na układ
bodźcotwórczo-przewodzący serca, mięsieo sercowy i
naczynia krwionośne (grupa werapamilu i diltiazemu);



Leki blokujące kanały wapniowe, działające głównie na
naczynia krwionośne (grupa nifedypiny);



Leki blokujące kanały wapniowe, działające na
obwodowe naczynia krwionośne (grupa flunarizyny);



Leki blokujące kanały wapniowe o zróżnicowanym
działaniu farmakologicznym (molsidomina)

Antagoniści kanału wapniowego

działanie

Wspólną właściwością farmakodynamiczną wszystkich
trzech

grup

jest

obniżanie

stężenia

wewnątrzkomórkowego wapnia, jednakże w sposób
bardzo zróżnicowany:



W mięśniówce gładkiej naczyo prowadzą do
zmniejszenia napięcia mięśni gładkich i w rezultacie do
rozszerzenia naczynia,



W sercu zmniejszają aktywnośd zależnej od wapnia
ATP-azy miozyny, wskutek czego zmniejsza się obrót
wysokoenergetycznych fosforanów i równocześnie
zapotrzebowanie na tlen,



Pochodne z grupy werapamilu oraz diltiazemu działają
chronotropowo ujemnie na węzeł zatokowy oraz
dromotropowo ujemnie na węzeł przedsionkowo
komorowy,



Pochodne z grupy nifedypiny rozszerzają naczynia
krwionośne, a podane w postaci szybko uwalnianych
aktywują ukł. współczulny, zwiększając częstośd akcji
serca.

Antagoniści kanału wapniowego

profil działania

NIFEDYPINA WERAPAMIL DILTIAZEM

Opór t.

wieocowych

↓

Opór

obwodowy

↓↓

↓

Ciśnienie krwi

↓

Akcja serca

↑

↓

Przewodnictwo

↓

Kurczliwośd

↓

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

(nifedypiny)

Do leków tej grupy należą:



Nifedypina



Nitrendypina (przedłużone działanie, zmniejszenie
odruchowej tachykardii)



Nikardypina (przedłużone działanie, zmniejszenie
odruchowej tachykardii)



Amlodypina



Lacydypina (gromadzi się w błonach lipidowych)



Lerkanidypina (gromadzi się w błonach lipidowych)



Felodypina



Isradypina



Nilwadypina



Nimodypina



Nisoldypina

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

dawkowanie



Nifedypina – 30-60mg



Nitrendypina – 20-40mg



Nikardypina- 60-90mg



Amlodypina- 5-10mg



Lacydypina – 2-4mg



Lerkanidypina – 10-20mg



Felodypina- 5-10mg



Isradypina- 5-10mg



Nilwadypina- 8-16mg



Nisoldypina- 10-20mg

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

(nifedypiny)

działanie



Wykazują silne działanie rozkurczające naczynia-
stosowanie głównie w leczeniu nadciśnienia tętniczego



wyniku

nadmiernego

rozszerzania

naczyo

krwionośnych powodują odruchowe pobudzenie
układu współczulnego oraz aktywują układ renina-
angiotensyna-aldosteron, co zapobiega hipotensji
ortostatycznej

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

(nifedypiny)

zastosowanie

Stosowane jedynie w leczeniu nadciśnienia:



Isradypina



Lacydypina



Lerkanidypina



Felodypina



Nilwadypina



Nitrendypina

Stosowane w leczeniu nadciśnienia i choroby
niedokrwiennej serca:



Amlodypina



Nikardypina



Nisoldypina

Ponad to leki tej grupy są stosowane w leczeniu
kardiomiopatii przerostowej oraz dławicy Prinzmetala

Nimodypina



Ze względu na bardzo wysoką litofilnośd, a co za tym
idzie-dużą zdolnośd penetracji do OUN jest stosowana
w profilaktyce i leczeniu wynikających z
niedokrwistości ubytków neurologicznych w przebiegu
skurczów naczyo mózgu po krwawieniach
podpajęczynówkowych



Jest stosowana również w zaburzeniach wydolności
mózgu pochodzenia organicznego w wieku podeszłym

Nimodypina

dawkowanie



Początkowo przez pierwsze 2h 1mg/h, następnie przy
dobrej tolerancji 2mg/h we wlewie dożylnym
przez 10 dni



Dodatkowo doustnie przez 7 dni sześd razy dziennie po
60mg

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

(nifedypiny)

działania niepożądane



Spadek ciśnienia krwi,



Odruchowa tachykardia,



Bóle i zawroty głowy,



Nudności,



Zaburzenia żołądkowo-jelitowe



Zaczerwienienie skóry



Obrzęki kostek



Przy stosowaniu przez kilka miesięcy może wystąpid
zapalenie i przerost dziąseł a u osób starszych
ginekomastia.

Szczególnie niepożądana jest tachykardia zawiązana z
podwyższonym ryzykiem wystąpienia zawału serca
podczas leczenia preparatami nifedypiny o
nieprzedłużonym działaniu.

Pochodne 1,4-dihydropirydyny

(nifedypiny)

przeciwwskazania/interakcje

Przeciwwskazania:



Cały okres ciąży



Ciężka hipotonia

Interakcje:



Inne leki przeciwnadciśnieniowe wzmacniają efekt
obniżający ciśnienie krwi pochodnych nifedypiny

Leki z grupy werapamilu

wiadomości ogólne

Do leków tej grupy należą:



Werapamil



Gallopamil (różni się od werapamilu jedynie
dodatkową grupą metoksylową)



Po podaniu doustnym całkowicie wchłaniane



Wydalanie metabolitów przez nerki



Zmniejszają opór naczyniowy i wykazują działanie
hipotensyjne

Leki z grupy werapamilu

zastosowanie



Leczenie nadciśnienia



Leczenie choroby niedokrwiennej serca



Tachykardia nadkomorowa



Trzepotanie i migotanie przedsionków

Leki z grupy werapamilu

działania niepożądane



Zaburzenia przewodnictwa (blok przedsionkowo-
komorowy)



Bradykardie



Niepożądane spadki ciśnienia krwi



Nasilenie niewydolności serca



Zaczerwienienie skóry



Zaparcia (często)



Skórne reakcje alergiczne

Leki z grupy werapamilu

przeciwwskazania



Blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia



Niewyrównana niewydolnośd serca



Zespół węzła zatokowego



Świeży zawał serca (szczególnie w przypadku
bradykardii)



Ciężka hipotonia

Leki z grupy werapamilu

interakcje



Podawanie równocześnie z innymi lekami
przeciwarytmicznymi zwiększa niebezpieczeostwo
wystąpienia zaburzeo przewodnictwa lub bradykardii



Β-adrenolityki nasilają działanie kardiodepresyjne



Leki przeciwnadciśnieniowe nasilają działanie
obniżające ciśnienie krwi.



W przypadku równoczesnego podania teofiliny
dochodzi, wskutek konkurencji o CYP1A2, do
wyraźnego wzrostu stężenia teofiliny w osoczu



Podawanie razem z digoksyną prowadzi do
podwyższenia stężenia digoksyny w osoczu.

Werapamil

dawkowanie/preparaty handlowe



Dorośli: 240 mg/dobę- 3 razy po 80mg



W nadciśnieniu tętniczym: 240-360mg/dobę w 3
dawkach



Dzieci: 3-5mg/kg mc./dobę w 3 dawkach
w nadciśnieniu tętniczym 0,6-1,5mg/kg mc./dobę
w 2-3 dawkach

PREPARATY HANDLOWE:
VERAPAMIL-1A PHARMA

ISOPTIN

NOVO-VERAMIL

TARKA-kaps. o przedłużonym uwalnianiu

Gallopamil

dawkowanie

75-150 mg dziennie

Diltiazem

wiadomości ogólne



Jego profil działania farmakologicznego jest podobny
do werapamilu



Po podaniu doustnym jest w całości wchłaniany



Biodostępnośd, z powodu efektu pierwszego przejścia
wynosi 50%



Wydalany przez nerki oraz z żółcią

Diltiazem

działanie



Wpływa na przewodzenie przedsionkowo-komorowe i
czynnośd serca słabiej niż werapamil, natomiast na
naczynia krwionośne działa słabiej niż nifedypina i jej
pochodne