ARKUSZ

EGZAMINACYJNY

arkusz

296

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

2

Materiał do zadań 1-4

.

Zadanie 1.

(0-1)

Większość pierwszych cywilizacji ukształtowała się na
kontynencie:

►

A. afrykańskim.

►

B. europejskim.

►

C. azjatyckim.

►

D. amerykańskim.

Zadanie 2.

(0-1)

Która z wymienionych cywilizacji powstała na kontynencie
afrykańskim?

►

A. Egipska.

►

B. Babilońska.

►

C. Sumeryjska.

►

D. Rzymska.

Zadanie 3.

(0-1)

Które zdanie poprawnie charakteryzuje najstarsze cywilizacje?

►

A. Powstały na półkuli południowej, w ciepłym klimacie.

►

B. Rozwijały się na tej samej szerokości geografi cznej, nad

rzekami.

►

C. Ukształtowały się nad Morzem Śródziemnym.

►

D. Występowały na obszarach o dużej ilości opadów deszczu.

Zadanie 4.

(0-1)

Która z cywilizacji nie jest zaznaczona na mapie?

►

A. Indii.

►

B. Chin.

►

C. Grecji.

►

D. Sumeru.

Zadanie 5.

(0-1)

Który z poniższych czynników łączył mieszkających
w miastach-państwach Greków w jeden naród?

►

A. Religia.

►

B. Wyprawy morskie i zakładanie kolonii.

►

C. Wojny pomiędzy polis.

►

D. Igrzyska olimpijskie i teatr.

Materiał do zadań 6-9.

Zadanie 6.

(0-1)

Władysław IV był królem Polski w…

►

A. XV w.

►

B. XVI w.

►

C. XVII w.

Zadanie 7.

(0-1)

Dynastia, z której pochodził król Władysław IV, to…

►

A. Piastowie.

►

B. Wettinowie.

►

C. Wazowie.

►

D. Andegawenowie.

Zadanie 8.

(0-1)

Wizerunek zamieszczony na medalu nawiązuje do kultury
czasów…

►

A. antyku.

►

B. renesansu.

►

C. baroku.

►

D. średniowiecza.

Zadanie 9.

(0-1)

Scena na medalu przedstawia:

►

A. Władysława IV w czasie polowania.

►

B. walkę Goliata z Dawidem.

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

297

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

►

C. dwunastą pracę Heraklesa polegającą na

wyprowadzeniu Cerbera z Hadesu.

►

D. alegorię walk Zygmunta III Wazy z Rosją.

Materiał do zadań 10-11.

1.

2.

3.

Zadanie 10.

(0-3)

Przyporządkuj nazwy do map. Wpisz w tabelę odpowiednie
cyfry 1-3.

A. Europa w czasach panowania Justyniana Wielkiego.

B. Europa w czasach Karolingów.

C. Europa w okresie pełnego średniowiecza.

Zadanie 11.

(0-1)

Które uszeregowanie map jest zgodne z chronologią?

►

A. 1., 2., 3.

►

B. 2., 3., 1.

►

C. 3., 1., 2.

►

D. 3., 2., 1.

Zadanie 12.

(0-1)

Które z poniższych wyrażeń jest jedną z podstawowych
zasad (fi larów) islamu?

►

A. Komunia pod postacią chleba i wina.

►

B. Pielgrzymka do Jerozolimy.

►

C. Modlitwa pięć razy dziennie.

Materiał do zadań 13-16.

Zadanie 13.

(0-1)

Uzupełnij tytuł mapy. Wybierz właściwą odpowiedź.

Wielkie odkrycia geografi czne w...

►

A. XIV w.

►

B. XVI w.

►

C. XV/XVI w.

►

D. XV w.

Zadanie 14.

(0-3)

Na podstawie mapy przyporządkuj trasy wypraw do
wymienionych odkrywców. Wpisz obok ich nazwisk
litery A-C.

►

A. Krzysztof Kolumb.

.......

►

B. Vasco da Gama.

.......

►

C. Ferdynand Magellan.

.......

A

B

C

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

298

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

Zadanie 15.

(0-1)

Zaznacz przyczynę wielkich odkryć geografi cznych.

►

A. Napływ dużej ilości złota do Europy.

►

B. Zdobycie Hiszpanii przez muzułmanów.

►

C. Zablokowanie przez Turków szlaków lądowych ze

Wschodem.

Zadanie 16.

(0-1)

Co nie było skutkiem wielkich wypraw geografi cznych?

►

A. Udowodnienie teorii o kulistości Ziemi.

►

B. Upadek Konstantynopola.

►

C. Napływ dużej ilości złota do Europy.

►

D. Powstanie wielkich imperiów kolonialnych.

Materiał do zadań 17-19.

W każdym państwie istnieją trzy rodzaje władz. (…)
Na mocy pierwszej panujący lub urzędnik stanowi prawa na
przeciąg pewnego czasu lub na stałe, tudzież poprawia lub znosi
prawa istniejące. Na mocy drugiej rozstrzyga o wojnie lub poko-
ju, wyprawia lub przyjmuje poselstwa, strzeże bezpieczeństwa,
zapobiega najazdom. Na mocy trzeciej karze zbrodnie lub sądzi
spory pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Tę ostatnią władzę
nazwiemy sądowniczą, drugą zaś po prostu władzą wykonawczą
państwa.
Gdzie w jednej osobie lub jednym ciele urzędowym władza pra-
wodawcza łączy się z władzą wykonawczą, tam nie masz wol-
ności, albowiem istnieje obawa, że ten sam monarcha lub ten
sam senat stanowić będzie prawa tyrańskie, by je wykonywać
po tyrańsku.
Nie masz również wolności, skoro władza sądownicza nie jest
oddzielna od władzy prawodawczej i wykonawczej. Jeśli złączona
jest z władzą prawodawczą, powstaje samowolność w stosunku
do życia i wolności obywatela, albowiem sędzia będzie zarazem
prawodawcą. Jeśli jest złączona z władzą wykonawczą, sędzia
posiadać będzie siłę ujarzmiciela.

Monteskiusz, O duchu praw, tłum. T. Boy-Żeleńsk

i

Zadanie 17.

(0-1)

Głównym wątkiem cytowanego fragmentu tekstu jest:

►

A. zakaz łączenia władz w państwie.

►

B. prawa człowieka i obywatela.

►

C. trójpodział władzy w państwie.

►

D. wolność władzy sądowniczej.

Zadanie 18.

(0-1)

Autor tekstu był fi lozofem żyjącym w czasach…

►

A. romantyzmu.

►

B. oświecenia.

►

C. renesansu.

►

D. pozytywizmu.

Zadanie 19.

(0-1)

Według Monteskiusza trójpodział władzy jest niezbędny
w państwie, gdyż:

►

A. porządkuje system rządzenia państwem.

►

B. ułatwia sprawowanie władzy.

►

C. zapewnia największą swobodę władcy.

►

D. wprowadza praworządność i gwarantuje najwięcej wolności.

Zadanie 20.

(0-5)

Korzystając z poniższego drzewa genealogicznego, zdecyduj,
czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wstaw X
w odpowiednie miejsce tabeli.

PRAWDA

FAŁSZ

A. Jagiellonowie panowali w Polsce od 1351

do 1572 r.

B. Ojczyzną rodu Jagiellonów była Litwa.

C. Aleksander był bratem Ludwika II, króla

Węgier i Czech.

D. W XVI w. Jagiellonowie panowali w Polsce,

Litwie, Czechach i na Węgrzech.

E. Zygmunt II August był ostatnim Jagiello-

nem na tronie polskim.

Zadanie 21.

(0-1)

Które wydarzenie doprowadziło do kryzysu politycznego
i gospodarczego Rzeczypospolitej w XVIII w.?

►

A. Spory religijne, które stały się przyczyną rozkładu

instytucji sejmu.

►

B. Wojny Rzeczypospolitej w XVII w.

►

C. Długoletnie bezkrólewie spowodowane przez wolne

elekcje.

►

D. Kryzys ogólnoeuropejski wywołany przez infl ację po

okresie odkryć geografi cznych.

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

299

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

Materiał do zadań 22-24.

Przybył 23 marca i zatrzymał się pod murami miasta (…). Tak się
szczęśliwie złożyło (…) stacjonujący w mieście oddział rosyjski
wymaszerował. W tej sytuacji 24 marca (…) mógł na Rynku kra-
kowskim, w obecności garnizonu polskiego i rozentuzjazmowa-
nych mieszkańców, ogłosić powstanie i jako najwyższy naczelnik
sił zbrojnych złożyć sławną przysięgę całemu narodowi polskie-
mu, a następnie na ratuszu podpisać akt powstania.

Źródło: J.M. Małecki, Historia Krakowa dla każdego

Zadanie 22.

(0-1)

Opisywane w tekście wydarzenie to:

►

A. powstanie listopadowe.

►

B. powstanie styczniowe.

►

C. insurekcja kościuszkowska.

►

D. powstanie krakowskie.

Zadanie 23.

(0-1)

Które zdanie najdokładniej określa czas opisywanego
wydarzenia?

►

A. Po podpisaniu I rozbioru Polski.

►

B. W drugiej połowie XVIII w., po III rozbiorze Polski.

►

C. Po przegranej wojnie w obronie Konstytucji 3 maja.

►

D. Po dokonaniu II rozbioru Polski.

Zadanie 24.

(0-1)

Co było skutkiem opisywanych wydarzeń?

►

A. Likwidacja autonomii Królestwa Polskiego.

►

B. III rozbiór i koniec Rzeczypospolitej.

►

C. Powstanie Królestwa Polskiego.

►

D. Likwidacja Księstwa Warszawskiego.

Zadanie 25.

(0-1)

Które wydarzenie z XVIII i XIX w. miało wpływ na kształt
nowożytnej demokracji?

►

A. Kongres wiedeński.

►

B. Wojna secesyjna w USA.

►

C. Zjednoczenie Niemiec.

►

D. Wielka Rewolucja Francuska.

Materiał do zadań 26-29.

1.

Uważamy za oczywiste te oto prawdy, że wszyscy ludzie są

stworzeni równi, że są obdarzeni przez swego Stwórcę pewnymi
prawami, które nie są do odstąpienia; że do praw tych należą:
Życie, Wolność, i dążenie do Szczęścia; że w celu zabezpieczenia
tych praw zostały wśród ludzkości stworzone rządy, które opie-
rają swą sprawiedliwą władzę na zgodzie rządzonych. Że kiedy
tylko jakaś forma rządów staje się destruktywną w stosunku do
powyższych celów, jest prawem ludzi zmienić formę rządu. (…)
Historia panowania obecnego króla Wielkiej Brytanii jest histo-
rią ustawicznych krzywd i bezprawia, a wszystkie one mają za

bezpośredni cel ustanowienie bezpośredniej tyranii nad tymi
stanami. (…) Przeto my, przedstawiciele Stanów Zjednoczonych
Ameryki zebrani na powszechnym Kongresie (…) w imieniu
i z upoważnienia ludu tych Kolonii, uroczyście zgłaszamy i oznaj-
miamy, że te Zjednoczone Kolonie są i na mocy prawa mają być
wolnymi i niepodległymi Stanami, że Stany te są uwolnione od
wszelkiego posłuszeństwa Brytyjskiej Koronie.

2.

Przedstawiciele ludu francuskiego, zebrani w Zgromadzeniu

Narodowym, uznawszy, iż nieznajomość, zapoznanie lub pogarda
dla praw człowieka to jedyne przyczyny publicznych nieszczęść
i zepsucia rządów, postanowili ogłosić w uroczystej deklaracji na-
turalne, niezbywalne i święte prawa człowieka (…).
Art. I. Ludzie rodzą się i pozostają wolnymi i równymi w pra-
wach. Podstawą różnic społecznych może być tylko wzgląd na
pożytek ogółu.
Art. II. Celem wszelkiego zrzeszenia politycznego jest utrzyma-
nie przyrodzonych i niezbywalnych praw człowieka. Prawa te to:
wolność, własność, bezpieczeństwo i opór przeciw uciskowi.
Art. III. Źródło wszelkiej władzy zasadniczo tkwi w narodzie. Żad-
ne ciało, żadna jednostka nie może sprawować władzy, która by
wyraźnie od narodu nie pochodziła.
Art. IV. Wolność polega na tym, że wolno każdemu czynić wszystko,
co tylko nie jest ze szkodą drugiego, korzystanie zatem z przyrodzo-
nych praw każdego człowieka nie napotyka innych granic jak te,
które zapewniają korzystanie z tych samych praw innych członków
społeczeństwa. Granice te mogą być zakreślone tylko drogą ustawy.

Zadanie 26.

(0-2)

Dobierz do fragmentów tekstów prawidłowe tytuły. Wstaw
obok numerów odpowiednie litery.

Tekst 1.

Tekst 2.

►

A. Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka i Obywatela

(1948).

►

B. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (1789).

►

C. Konstytucja Stanów Zjednoczonych (1787).

►

D. Deklaracja Niepodległości (1776).

Zadanie 27.

(0-1)

Który z wymienionych aktów prawnych nie powstał w czasach
nowożytnych? Wpisz w okienko odpowiednią cyfrę 1 lub 2.

Zadanie 28.

(0-2)

Podaj nazwy państw, w których powstały cytowane teksty.
Wybierz z podanych niżej możliwości.

Tekst 1.

Tekst 2.

►

A. Francja.

►

B. Anglia.

►

C. Rosja.

►

D. Stany Zjednoczone.

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

300

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

Zadanie 29.

(0-1)

Jaka wartość lub opinia jest wspólna dla obu tekstów?

►

A. Opór przeciwko każdej władzy.

►

B. Równość ekonomiczna.

►

C. Źródłem władzy jest naród.

►

D. Odrzucenie republiki jako formy sprawowania władzy.

Zadanie 30.

(0-1)

Zaznacz wydarzenie, które nie było przyczyną I wojny
światowej.

►

A. Spory kolonialne pomiędzy państwami europejskimi.

►

B. Wzrost nastrojów rewolucyjnych w Rosji.

►

C. Wojny lokalne na Bałkanach.

►

D. Powstanie bloków militarnych trójporozumienia

i trójprzymierza.

Materiał do zadań 31-34.

Nazwa

państwa

Francja

Anglia

Rosja

Niemcy

Stany

Zjedno-

czone

rok

1870 1900 1870 1900 1870 1900 1870 1900 1870 1900

produkcja
surówki że-
laza w mln
ton

1,2

2,7

6,7

9,7

0,4

4,0

1,7

8,5

1,9

13,7

wydobycie
węgla
w mln ton

17

26

125

185

10

27

42

89

41

143

Zadanie 31.

(0-1)

Na podstawie tabeli zdecyduj, które z państw w latach
1870-1900 odnotowało największą dynamikę produkcji
surówki żelaza.

►

A. Francja.

►

B. Anglia.

►

C. Rosja.

►

D. Niemcy.

►

E. Stany Zjednoczone.

Zadanie 32.

(0-1)

Wpisz nazwę tego z państw, które w latach 1870-1900 miało
najmniejszą dynamikę wydobycia węgla.

►

A. Francja.

►

B. Anglia.

►

C. Rosja.

►

D. Niemcy.

►

E. Stany Zjednoczone.

Zadanie 33.

(0-1)

Zaznacz poprawną nazwę procesu historycznego, który
spowodował wzrost wydobycia surowców w XIX w.

►

A. Rewolucja cen.

►

B. Rewolucja przemysłowa.

►

C. Merkantylizm.

►

D. Globalizacja.

Zadanie 34.

(0-1)

Zaznacz nazwę procesu ekonomicznego zaprezentowanego
w tabeli, który był charakterystyczny dla państw
europejskich w drugiej połowie XIX w.

►

A. Infl acja.

►

B. Stagnacja gospodarcza.

►

C. Wzrost gospodarczy.

►

D. Kryzys gospodarczy.

Materiał do zadań 35-36.

Korupcja to pojęcie nieostre, które trudno poddać defi niowaniu,
szczególnie w sposób możliwy i przydatny w socjologicznych
badaniach empirycznych. W słownikowej defi nicji tego pojęcia
zwraca się przede wszystkim uwagę na demoralizujący, a więc
niezgodny z  przyjętym w społeczeństwie systemem wartości,
charakter korupcji – korupcja oznacza rozkład, zepsucie moralne,
wykorzystywanie machinacji łapówkarskich (…). Słownik języka
polskiego (…) za korupcję uznaje "przyjmowanie lub żądanie
przez pracownika instytucji państwowej lub społecznej korzy-
ści majątkowej lub osobistej w zamian za wykonanie czynności
urzędowej lub za naruszenie prawa". W tej defi nicji akcent pada
na instytucjonalno-prawne aspekty korupcji.

Źródło: www.batory.org.pl (Warszawa 2001)

Zadanie 35.

(0-1)

Według cytowanego tekstu koniecznym warunkiem istnienia
korupcji jest:

►

A. przyjmowanie podarków od innych osób.

►

B. wykonanie dla innej osoby czynności urzędowej lub

prawnej.

►

C. uzyskanie korzyści majątkowej lub osobistej.

►

D. uzyskanie przez organy ścigania informacji o korupcji.

Zadanie 36.

(0-1)

Według cytowanego tekstu korupcja jest zjawiskiem
nagannym, ponieważ:

►

A. kształtuje się grupa ludzi bardzo bogatych.

►

B. ułatwia pracę urzędnikom.

►

C. demoralizuje i jest niezgodna z powszechnie przyjętymi

normami.

►

D. pieniądze uzyskane w tym procederze przekazywane są

poza kontrolą państwa.

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

301

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

Zadanie 37.

(0-1)

Traktat o Unii Europejskiej, zwany traktatem z Maastricht,
został podpisany w roku:

►

A. 1951.

►

B. 1957.

►

C. 1989.

►

D. 1992.

Materiał do zadania 38.

Przeciętna liczba organizacji, do których należą respondenci
w wieku 16 i więcej lat

Źródło: dla wszystkich krajów, włącznie z Polską ESS

– European Social

Survey 2002

, dla Polski DS

– Diagnoza Społeczna z lat 2003-2009.

Zadanie 38.

(0-1)

Na podstawie wykresu zdecyduj, czy poniższe zdania są
prawdziwe, czy fałszywe. Wstaw X w odpowiednie miejsce
tabeli.

PRAWDA

FAŁSZ

A. Polska jest krajem, w którym bardzo

dobrze na tle innych państw działa społe-
czeństwo obywatelskie.

B. Najwięcej organizacji społecznych wystę-

puje w państwach skandynawskich.

C. Największą liczbę organizacji społecznych

w Polsce odnotowano w 2009 r.

Zadanie 39.

(0-3)

Dopasuj do wymienionych instytucji ich kompetencje. Wpisz
litery A-C w odpowiednie rubryki tabeli.

►

A. Sejm RP.

►

B. Trybunał Konstytucyjny.

►

C. Rada Ministrów.

1. Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych.

2. Opracowanie projektu budżetu i kierowanie jego wyko-

naniem.

3. Stanowienie prawa, czyli uchwalanie ustaw.

Zadanie 40.

(0-1)

Co jest najważniejszym celem banku centralnego
(Narodowego Banku Polskiego) w Polsce?

►

A. Walka z infl acją poprzez wpływanie na odpowiedni

poziom cen w gospodarce.

►

B. Edukacja ekonomiczna obywateli.

►

C. Udzielanie kredytów i pożyczek konsumpcyjnych.

►

D. Sprzedaż obligacji skarbu państwa.

Zadanie 41.

(0-1)

Które stwierdzenie prawidłowo ocenia zdefi niowane poniżej
zjawisko?

Dziura budżetowa to sytuacja, w której państwo ma więcej wy-
datków niż dochodów.

►

A. Jest zjawiskiem normalnym w gospodarce i zawsze

na jej pokrycie państwo może pożyczyć pieniądze za
granicą.

►

B. Jest zjawiskiem negatywnym, ponieważ zwiększa

dług publiczny, za który wcześniej czy później wszyscy
będziemy musieli zapłacić.

►

C. Powinna zmusić państwo do szybkiego dodrukowania

pieniędzy.

►

D. Nie ma wpływu na sytuację gospodarczą państwa.

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

Szwecja

Dania

Norwegia

Holandia

Austria

Luksemburg

Belgia

Irlandia

Finlandia

Anglia

Niemcy

Polska DS. 2009

Francja

Słowenia

Hiszpania

Włochy

Portugalia

Grecja

Węgry

Polska ESS

Polska DS. 2003

Polska DS. 2005

Polska DS. 2007

Izrael

2,5

2,6

2,4

2,1

2,3

2

1,6

1,6

1,6

1,6

1,6

1

1,3

0,9

0,6

0,7

0,5

0,4

0,4

0,3

0,14

0,15

0,2

0,17

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S

302

historia i wos | organizer gimnazjalny

| |

KLUCZ PUNKTOWANIA

ZADAŃ

numer

zadania

odpowiedź

punktacja

1.

C.

0-1

2.

A.

0-1

3.

B.

0-1

4.

C.

0-1

5.

D.

0-1

6.

C.

0-1

7.

C.

0-1

8.

A.

0-1

9.

C.

0-1

10.

A. 3.
B. 2.
C. 1.

0-3

11.

D.

0-1

12.

C.

0-1

13.

C.

0-1

14.

A. A.
B. C.
C. B.

0-3

15.

C.

0-1

16.

B.

0-1

17.

D.

0-1

18.

B.

0-1

19.

D.

0-1

20.

A. F
B. P
C. F
D. P
E. P

0-5

21.

B.

0-1

22.

C.

0-1

23.

D.

0-1

24.

B.

0-1

25.

D.

0-1

26.

Tekst 1 – D.
Tekst 2 – B.

0-2

27.

1.

0-1

28.

Tekst 1 – D.
Tekst 2 – A.

0-2

29.

C.

0-1

30.

B.

0-1

31.

C.

0-1

32.

A.

0-1

33.

B.

0-1

34.

C.

0-1

35.

C.

0-1

36.

C.

0-1

37.

D.

0-1

38.

A. F
B. P
C. F

0-3

39.

1. B.
2. C.
3. A.

0-3

40.

A.

0-1

41.

B.

0-1

w w w . g i m n a z j a l n i . p l

Więcej zadań dostępnych jest

w Organizerze gimnazjalnym

- Historia + WOS

O r g a n i z e r g i m n a z j a l n y - H i s t o r i a + W O S