1

I. Postanowienia ogólne.

Instrukcja została opracowana na podstawie:
1. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w
podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. 2002 r. Nr 139, poz. 1169 z późn. zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy przy pracach spawalniczych (dz. U. Nr 40 poz. 470 z późn. zm.).

3. Zarządzenia Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego 62.5*/11 w sprawie prac spawalniczych w

podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. (szyby, komory
funkcyjne).

II. Przedmiot instrukcji.

1. Przedmiotem instrukcji jest określenie warunków oraz zasad organizacji wykonywania prac

spawalniczych w podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego Lubelski Węgiel „Bogdanka”
S.A. wyszczególnionych w §366 Rozporządzenia M.G. z dnia 28 czerwca 2002r. z późn. zm.

2. Przez określenie ,,prace spawalnicze” należy rozumieć prace polegające na spawaniu, cięciu,

lutowaniu twardym, zgrzewaniu i podgrzewaniu przy użyciu sprzętu spawalniczego. Do prac
spawalniczych zaliczyć należy również prace wymagające stosowania otwartego ognia (np.
paleniska kuziennego przy zalewaniu stożków zawiesi lin wyrównawczych).

3. Prace spawalnicze w podziemnych wyrobiskach LW “Bogdanka” objęte niniejszą instrukcją mogą

być prowadzone w następujących wyrobiskach:

a) szybach wdechowych i szybach wydechowych, którymi jest odprowadzane powietrze z

pokładów niemetanowych i pól metanowych I i II kategorii zagrożenia metanowego,

Uwaga: Prace spawalnicze na:
- wieżach szybów,
- podszybiach w odległości do 50m od szybu,

2

- w budynkach nadszybi, budynkach wentylatorów głównych, kanałach wentylacyjnych,
oraz w strefie do 20 m od tych obiektów zaliczone zostają do prac spawalniczych
wykonywanych w szybie.
b) w komorach wykonanych w obudowie niepalnej, przewietrzanych niezależnym prądem

powietrza, zlokalizowanych w pokładach niemetanowych lub wyrobiskach zaliczonych do
wyrobisk ze stopniem “a” niebezpieczeństwa wybuchu metanu.

III. Opis warunków i wykonywanych czynności.

1. Prace spawalnicze można prowadzić tylko i wyłącznie na podstawie:
a) pisemnych zezwoleń wydawanych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego tylko na

okres jednej zmiany dla miejsc określonych w pkt. 3a, rozdz. II

b) pisemnych zezwoleń na okresowe wykonywanie prac spawalniczych wydawanych przez

Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego (okres ważności max. 12 m-cy) i wypisanych na ich
podstawie dopuszczeń dla miejsc określonych w pkt. 3b, rozdz. II.

2. Druk zezwolenia spawalniczego wypełnia kierownik komórki organizacyjnej (oddziału) lub

osoba dozoru ruchu tego oddziału oznaczona w sposób czytelny na zezwoleniu (pieczątka
imienna względnie czytelny podpis).

Dodatkowe warunki wykonania prac spawalniczych, oprócz tych określonych w niniejszej

instrukcji, wpisuje wypełniający na druku zezwolenia po uzgodnieniu z Kierownikiem Działu
Wentylacji i Kierownikiem Działu Energomechanicznego – Głównym Mechanikiem.

Wystawiający zezwolenie odpowiedzialny jest za rzetelne podanie danych przewidzianych

drukiem zezwolenia.

3. Wszystkie wydane przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego jednorazowe zezwolenia

spawalnicze należy rejestrować w książce prac spawalniczych. Rejestracji dokonuje dyspozytor
zakładu górniczego nadając kolejny numer zezwolenia. Książka prac spawalniczych znajduje się u
dyspozytora kopalni. Rozpoczęcie i zakończenie prac spawalniczych każdorazowo należy zgłosić
do dyspozytora kopalni, który odnotowuje rozpoczęcie i zakończenie spawania
w w/w książce.

4. Zezwolenia jednorazowe na prowadzenie prac spawalniczych powinny określać:
a) szczegółowo miejsce, czas i rodzaj wykonywanych prac spawalniczych,
b) osobę wyznaczoną do przeprowadzenia prac spawalniczych, (nazwisko i imię spawacza, nr

znaczka, nr wg ewidencyjny),

c) osobę dozoru ruchu wyznaczoną do sprawowania nadzoru nad bezpiecznym wykonywaniem

pracy spawalniczej oraz sposób tego nadzoru ( okresowy, stały),

d) sposób kontroli zawartości metanu oraz rodzaj urządzenia do jego kontroli,
e) warunki bezpiecznego wykonywania spawania uwzględniające warunki zawarte w niniejszej

instrukcji, wymagania dla prac szczególnie niebezpiecznych, postanowienia innych instrukcji
obwiązujących w zakładzie górniczym i warunki lokalne,

f) numer (-y) i stan techniczny sprzętu spawalniczego,
g) pisemne potwierdzenie przez osobę nadzorującą prace spawalnicze spełnienie wszystkich

wymagań w zakresie przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i
rozprzestrzenienia się pożaru lub wybuchu, przed rozpoczęciem prac oraz faktu
przeprowadzenia wszystkich kontroli po zakończeniu spawania.

5. Zezwolenia spawalnicze jednorazowe przechowuje oddział wystawiający zezwolenie przez okres

30 dni po wykonaniu prac spawalniczych. Zezwolenie winno być wypełnione przez spawacza i
osoby nadzorujące prace spawalnicze. W przypadku nie wykorzystania zezwolenia, na odwrocie
osoba dozoru danego oddziału wpisuje przyczynę zaniechania wykonywania prac i składa swój

3

podpis. W przypadku zniszczenia lub zagubienia druku zezwolenia osoba nadzorująca składa
pisemne oświadczenie o tym fakcie, które musi być przechowywane również przez 30 dni

6. Zezwolenia na okresowe wykonywanie prac spawalniczych wydaje Kierownik Ruchu Zakładu

Górniczego na podstawie protokołu odbioru komory przez komisję określoną w zarządzeniu
Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego nr 62.5*/11. Są one rejestrowane i przechowywane w
dziale PM. Przechowywać je należy przez okres 30 dni po wygaśnięciu terminu ważności.

7. Warunki wykonywania prac spawalniczych na podstawie zezwolenia okresowego każdorazowo

wyszczególnione są na druku tego zezwolenia.

8. Druk dopuszczenia spawalniczego wypełnia osoba dozoru oddziału wyszczególnionego w

zezwoleniu okresowym i rejestruje w oddziałowej książce dopuszczeń spawalniczych.
Wykorzystane dopuszczenia spawalnicze należy przechowywać w tym oddziale przez okres
minimum 30 dni.

9. Sprzęt spawalniczy pobiera spawacz w punkcie wydawania sprzętu spawalniczego na podstawie

ważnego zezwolenia lub dopuszczenia na wykonywanie prac spawalniczych.

10. Kontrolę sprzętu spawalniczego wykonuje wydawca. Pozytywny wynik kontroli odnotowuje na

zezwoleniu spawalniczym lub dopuszczeniu. Niesprawnego sprzętu nie wolno wydawać.
Spawacz, w przypadku wykonywania spawania również na inne zezwolenie (dopuszczenie) niż
pobrany był sprzęt spawalniczy, potwierdza na tych zezwoleniach (dopuszczeniach) sprawność
sprzętu własnym podpisem.

11. Przygotowanie miejsca prowadzenia prac spawalniczych powinno obejmować:
a) sprawdzenie czy w bezpośrednim miejscu prowadzenia prac nie znajdują się materiały lub

przedmioty mogące ulec zapaleniu wskutek przewodnictwa cieplnego lub rozprysków
spawalniczych,

b) usunięcie przedmiotów palnych, łatwo usuwalnych np. drewno, pył węglowy na bezpieczną

odległość (min. 10m) od miejsca spawania celem uniemożliwienia przedostania się do nich
rozprysków spawalniczych,

c) osłonięcie i zabezpieczenie wszelkich kabli, przewodów elektrycznych, ciśnieniowych i

instalacyjnych, przed rozpryskami spawalniczymi i uszkodzeniami mechanicznymi,

d) przygotowanie w miejscu prowadzenia prac spawalniczych między innymi:
• pojemnika metalowego wypełnionego wodą na odpadki drutu spawalniczego, elektrody,

drobne rozgrzane kawałki metalu, itp.,

• materiałów izolacyjnych i osłaniających (np. arkusze blachy itp.) niezbędnych do

zabezpieczenia materiałów łatwopalnych przed rozpryskami spawalniczymi,

• podręcznego sprzętu pożarniczego np. gaśnic i węża wodnego pod ciśnieniem,

e) zlanie wodą miejsca spawania.

12. Przed przystąpieniem do prac spawalniczych, wyznaczona w zezwoleniu osoba nadzorująca,

wykona następujące czynności:

a) sprawdzi przygotowanie miejsca spawania zgodnie z warunkami ustalonymi w zezwoleniu
spawalniczym,
b) ustali dodatkowe rygory jeżeli okoliczności tego wymagają,
c) udzieli instruktażu stanowiskowego pracownikom, obejmującego między innymi:
• imienny podział pracy,
• kolejność wykonywania zadań,
• wymagania BHP przy poszczególnych czynnościach,

4

d) powiadomi dyspozytora kopalni o zamiarze rozpoczęcia prac spawalniczych z podaniem

dokładnego miejsca i czasu ich rozpoczęcia,

e) wykona pomiary zawartości metanu w miejscach o największym prawdopodobieństwie

występowania metanomierzem indywidualnym lub miernikiem wielogazowym (wyniki
wpisuje w tab. nr 1 zezwolenia)

Ponadto osoba nadzorująca ma obowiązek wyznaczyć pracownika współpracującego

bezpośrednio ze spawaczem, którego zadaniem jest wykonanie czynności pomocniczych w
zakresie przygotowania i utrzymania bezpiecznych warunków wykonania prac spawalniczych.

13. W trakcie prowadzenia prac spawalniczych należy:
a)zlewać wodą bezpośrednie sąsiedztwo miejsca prowadzenia prac oraz teren

rozprzestrzeniania się rozprysków spawalniczych,

b) kierować strumień płomienia palnika acetylenowego w kierunku od materiałów palnych (na

zewnątrz),

c) usuwać bezzwłocznie drobne rozgrzane elementy do przygotowanego uprzednio pojemnika

z wodą,

d) kontrolować zawartość metanu metanomierzem lub miernikiem wielogazowym o pomiarze

ciągłym z progiem sygnalizacji 0,5% CH

4

, lub metanomierzem indywidualnym nie rzadziej

niż co 2 godziny ( wyniki wpisać w tabeli nr 1 zezwolenia).

14. Po zakończeniu prac spawalniczych należy:
a) obficie zlać wodą miejsce spawania aż do całkowitego schłodzenia spawanych elementów
i rozprysków spawalniczych,
b) usunąć w bezpieczne miejsce sprzęt spawalniczy lub zabezpieczyć w sposób pewny, przed

użyciem przez osoby niepowołane i przed uszkodzeniem,

c) przeprowadzić kontrolę miejsca spawania i rozprzestrzeniania się rozprysków

spawalniczych bezpośrednio po zakończeniu spawania oraz w czasie od jednej do dwóch
godzin po zakończeniu prac spawalniczych. Wyniki kontroli wpisać w tabeli nr 2
zezwolenia.

15. Spawacz zobowiązany jest do:
a) prawidłowej obsługi i eksploatacji sprzętu i urządzeń spawalniczych w tym:
• palnika acetylenowo-tlenowego wraz z osprzętem,
• uchwytu spawalniczego,
• spawarek elektrycznych,
• butli gazowych.
b) stosowania odzieży roboczej i stosowania sprzętu ochrony osobistej w czasie wykonywania

prac spawalniczych,

c) przygotowania sprzętu spawalniczego, przeciwpożarowego i miejsca pracy zgodnie z

warunkami wypisanymi na zezwoleniu, a po zakończeniu prac spawalniczych
skontrolowania miejsca spawania i pobliskiego otoczenia na okoliczność ewentualnego
zaprószenia ognia,

d) powiadomienia osoby nadzorującej prace spawalnicze o ich zakończeniu,
e) pozostanie na miejscu wykonywania prac spawalniczych do czasu uzyskania zezwolenia

osoby nadzorującej na jego opuszczenie,

f) zabezpieczenia sprzętu spawalniczego przed użyciem przez osoby niepowołane.


16. Każde rozpoczęcie i zakończenie prac spawalniczych winno być zgłoszone do dyspozytora

kopalni, który zobowiązany jest sprawdzić zgodność zgłoszenia z zapisem w “Książce prac
spawalniczych” z zaznaczeniem godziny rozpoczęcia i zakończenia spawania. Nie dotyczy to
prac spawalniczych wykonywanych w miejscach, dla których wydano zezwolenie okresowe.

5

17. Prace spawalnicze w zamkniętych i ciasnych pomieszczeniach mogą być wykonywane wyłącznie

przy stałej obecności osoby dozoru nadzorującej spawanie oraz osób asekurujących spawacza,
których zadaniem jest jego szybka ewakuacja w przypadku zagrożenia. Pomieszczenie musi być
skutecznie przewietrzane.

18. Za przygotowanie miejsca pracy oraz za prowadzenie prac zgodnie z warunkami

wyszczególnionymi na zezwoleniu spawalniczym odpowiedzialność ponoszą spawacz i osoba
dozoru odpowiedzialna za nadzór nad pracami spawalniczymi.

IV. Występujące zagrożenia i sposoby ich eliminacji.

1. Zagrożenie wystąpienia zaprószenia ognia – należy przygotować miejsce wykonywanych

prac zgodnie z pkt.11 rozdz. III i wykonywać je zgodnie z warunkami wyszczególnionymi w
zezwoleniu spawalniczym.

2.. Poparzenie spawacza lub innych osób uczestniczących przy pracach spawalniczych –

pracownicy powinni być wyposażeni w środki ochrony osobistej (buty zapinane na łydce
zabezpieczające przed dostaniem się do środka odprysków spawalniczych, rękawice ochronne,
fartuch ochronny itp.). Należy poinstruować pracowników o zakazie dotykania bezpośrednio i
przemieszczania rozgrzanych elementów spawanych lub kawałków(odpadów). Po wykonaniu
prac spawalniczych należy schłodzić konstrukcje stalowe. Węży i kabli spawalniczych nie należy
zawieszać na częściach ciała ani w ich pobliżu

3. Zagrożenie naświetlenia oczu – należy używać sprzętu spawalniczego ochrony osobistej

(maska spawalnicza, okulary ochronne). Osoby nie wykonujące bezpośrednio prac
spawalniczych powinny znajdować się w bezpiecznej odległości, a w przypadku osoby (osób)
pomagających spawaczowi należy kierować wzrok w przeciwnym kierunku,

4. Zagrożenie porażenia prądem elektrycznym – występuje przy pracach spawalniczych, w

których wykorzystuje się spawarki elektryczne. W celu zabezpieczenia należy:

- eksploatować spawarki posiadające odpowiednie deklaracje zgodności WE. oraz zgodnie

z instrukcją użytkowania,

- wykonywać linię spawalniczą od spawarki do miejsca spawania w taki sposób aby

przewód masowy mocowany był bezpośrednio do spawanej konstrukcji,

- miejsca łączenia przewodów spawalniczych powinny być wykonane dokładnie (np. przez

skręcenie śrubą miedzianych końcówek przewodów) i zaizolowane,

- przewód spawalniczy nie powinien być zawieszony na ramionach, kolanach lub

prowadzony bezpośrednio przy innych częściach ciała,

- spawacz powinien być wyposażony w suchą odzież ochronną,
- w przypadku wykonywania prac spawalniczych w pomieszczeniach, w których występuje

wykraplanie lub wyciek wody (zawilgocenie konstrukcji spawanej i spawacza) - należy
osłonić miejsce spawania przed wodą. Spawacz nie powinien wkładać elektrody mokrą
rękawicą do uchwytu spawalniczego. W razie zaistnienia porażenia spawacza prądem
należy natychmiast wyłączyć spawarkę.

5. Zagrożenie upadkiem z wysokości - występuje przede wszystkim przy pracach w szybie i na

wieżach szybowych. W celu zapobieżenia tym zagrożeniom należy używać sprzętu
zabezpieczającego do prac na wysokości i stosować się do obowiązującej instrukcji prac na
wysokości.

6. Zabrania się wykonywania prac spawalniczych:
a) w sąsiedztwie materiałów łatwopalnych (np. benzyna, olej napędowy, nafta, smary) jeśli

odległość miejsca spawania wynosi mniej niż 15m ,

b) na urządzeniach będących pod ciśnieniem (rurociągi i zbiorniki powietrzne, wodne itp.,

6

c) przy zbiornikach, rurociągach, maszynach i innych urządzeniach, w których znajdowały się

lub znajdują łatwo zapalne ciecze, gazy, węgiel i inne materiały oraz przy rurociągach i
zbiornikach, w których mogły nagromadzić się osady oleju - bez uprzedniego ich
przygotowania (opróżnienia, wymycia, przedmuchania itp.),

d) w promieniu mniejszym niż 50 m od pomieszczeń w których przechowywane są lub

przetłaczane paliwa płynne,

e) w wyrobiskach, w których stwierdzono zawartość metanu powyżej 0,5 %,

f) przy maszynach i urządzeniach górniczych, w których olej mineralny jest nośnikiem energii

lub cieczą smarującą, spawanie jest dopuszczone podczas postoju maszyny oraz pod
warunkiem, że olej mineralny znajduje się w układzie zamkniętym, a urządzenie i jego
bezpośrednie sąsiedztwo nie jest zanieczyszczone wyciekami olejów i smarów.

7. Prace spawalnicze w szybach, na wieżach szybowych, nadszybiach i podszybiach mogą być

wykonywane przy spełnieniu dodatkowo następujących warunków:

a) zabezpieczenia rury szybowej przed opadaniem rozżarzonych cząstek metali,
b) usunięcia z szybu i wnęk przyszybowych materiałów palnych takich jak pył węglowy,

smary i drewno,

c) obfitego zlania wodą miejsca wykonywania robót spawalniczych,
d) usunięcia materiałów palnych w pomieszczeniach przyszybowych na bezpieczną

odległość,

e) wykonania kontroli szybu od miejsca spawania aż do rząpia na okoliczność ewentualnego

zaprószenia ognia po zakończeniu prac spawalniczych przez wyznaczoną osobę dozoru
ruchu.

8. W przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnych, nietypowych lub nieprzewidzianych w niniejszej
instrukcji oraz regulaminie pracy, jak również w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia

pracowników, należy wstrzymać wszelkie czynności i powiadomić osobę dozoru nadzorującą
powyższe prace. Osoba dozoru podejmie decyzję samodzielnie lub w uzgodnieniu ze swoim
przełożonym na zmianie. Osoba dozoru ma obowiązek określić sposób postępowania przy
zachowaniu zasad bezpieczeństwa oraz prowadzić osobisty nadzór nad prowadzonymi pracami.

9. O wszelkich stwierdzonych nieprawidłowościach zaistniałych w trakcie pracy, pracownik

powinien niezwłoczne poinformować osobę dozoru nadzorującą prace na zmianie.

10. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy wykonywana
praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się
od wykonywania pracy niezwłocznie zawiadamiając o tym przełożonego.

Rozdzielnik:
DP, DB, PW, PG1, PG2, PM, PE, ND, NS, NE, MN1, MN2,MD1, MD3, MD4, MD5, MD7, MS, ED1, ED2, ED3,
ED5, EŁ, G1, G3, G2, G5, GRP1,GRP2, GRP3, GRP4,GRP-5,GPD1, GPD2, GWK, WW, WRR, Prezesi spółek: „PRS
Wschód”,,,,Kobud”, ,,Korporacja Gwarecka”, „Linter”.

7